Gratyliy-seert (Bakenhuis) in Hirdo

entree: volwassenen: 1h20 • studenten, 13- en 60+: 0h60

(Zie ook de plattegrond van Hirdo, op blz. 29 in de reisgids. Hier is het Bakenhuis (Gratyliy-seert) duidelijk aangegeven).

Dwars door Hirdo stroomt de Trendon van zuid naar noord. In het centrum van de stad wordt de rivier in twee stromen gesplitst door het eilandje Mikkon; in de westelijke arm is de stroming harder dan in de oostelijke. Schepen die stroomopwaarts varen moeten dus de oostelijke arm nemen, en stroomafwaarts andersom. Dit betekent "linkshouden", wat in Spokanië zo uitzonderlijk was en is dat er al in 1659 op Mikkon bakens gezet werden: op de noordpunt stond een hoge paal met een enorme houten hand waarvan de wijsvinger dwingend naar de oostelijke rivierarm wees, en op de toren van het Gratyliy-seert (Bakenhuis) op de zuidpunt moet eveneens zo'n hand hebben gezeten. Een oude gravure uit ca. 1700 in de hal van het Bakenhuis toont ons hoe die hand op de noordpunt eruit gezien heeft. Tegenwoordig wordt het scheepvaartverkeer met rode en groene lichten geregeld.

Het verhaal gaat verder dat op een ochtend in 1804 de wijsvinger aan de toren schuin omhoog wees. Natuurlijk werden direct de leden van de Studentensociëteit Ficus carica (de Vijgeboom) van deze daad verdacht. Maar waarschijnlijk zou deze grap (?) nooit in de annalen vermeld zijn als er niet nog iets gebeurd was. Terwijl het volk te hoop liep om zich aan de staande vinger te vergapen, kwam er ineens een montgolfière langs zweven, nota bene de allereerste heteluchtballon boven Spokanisch grondgebied. Het is nooit bekend geworden wie er in zaten, en tot op de dag van vandaag weet men niet of de studenten ook dit zo geregeld hadden, of dat het een puur toevallige samenloop van omstandigheden was.
Indertijd zagen velen er een teken van Erget in, die de mensheid middels de geheven vinger wilde waarschuwen om van het luchtruim af te blijven. Want zegt de Ergemip niet dat de lucht [is] voor de vogel, het water voor de vis, de aarde voor de mens en het vuur voor de geesten?

De "vingerbakens" zijn allang verdwenen, maar voor Nederlanders, altijd bezig met hun waterhuishouding, is een bezoek aan het Gratyliy-seert niettemin de moeite waard. Hier is het regionale kantoor van Šarkiffos gehuisvest, het Spokanische equivalent van Rijkswaterstaat (maar dan niet belast met ook nog het beheer van wegen, zoals in Nederland). We vinden er een bescheiden info-centrum van deze instantie. Het gebouw heeft een torentje dat een prachtig uitzicht over de rivier biedt. Tussen de bomen van het Mompef-park schemert het stadhuis, en op de andere oever rijst het Koninklijk Theater statig op. Deze gebouwen flankeren de wat verder weg gelegen Xeber-Akademiy, in de bocht van de Trendon.
Het hangt van de weersgestelheid en de uitlaatgassen af hoe ver het oog daarna nog reiken kan.