|
Terug naar Spoorwegen  | |
|
Status: Bestand is nog in wording. | |
Spokanisch Archief
|
Terug naar Spoorwegen | |
|
Status: Bestand is nog in wording. | |
Tekst is nog niet definitief. Opstelterreinen! Werkplaatsen! Ook voor personenmaterieel en locs!
Het slechte wegennet, de jarenlange rantsoenering van benzine en dieselolie, en de omvangrijke kolentransporten zijn drie belangrijke factoren waarom het goederenvervoer per spoor in Spokanië altijd van betekenis is geweest. Maar ook sinds het wegennet aanzienlijk is verbeterd en brandstof niet meer "op de bon" is, hebben de spoorwegen nog een groot deel van het goederenvervoer in handen.
Met name in de mijn- en industriegebieden bestonden dichte spoorwegnetten, vaak met paralelle verbindingen, omdat mijnbouwmaatschappijen en grotere industrieën vaak hun eigen spoorlijnen hadden aangelegd. Na de oprichting van de SA in 1953 en de rationalisatie van het spoorwegnet in latere jaren zijn veel parallelle goederenspoorlijnen verdwenen, vooral in het mijnbouwgebied tussen Tanb˙r en Mollefin.
Spoorlijnen die uitsluitend bestemd zijn voor goederenverkeer beperken zich vrijwel overal tot kortere trajecten, vaak niet meer dan verbindingslijnen tussen industriegebieden en het hoofdnet. Zij zijn vrijwel altijd onderdeel van het SA-net, maar bedrijven en fabrieken kunnen hun eigen spoorrails beheren die aansluiten op het algemene SA-net.
|
Private lijn in Tanb˙r
De industriële bedrijvigheid in Tanb˙r concentreerde zich van oudsher op de oostelijke landtong langs de Tanb˙r-fonis, een stadsdeel dat bekend staat als Tanb˙r-Polea. Dit gebied was voor treinen te bereiken via het spoor dat bij Vortarent aftakte van de hoofdlijn naar het centrum van Tanb˙r (Tanb˙r-Stad). Dankzij een unieke samenwerking (gecoördineerd door Coburin) tussen de betrokken bedrijven, het gemeentelijke havenbedrijf en de SA, kon er in juni 2005 een goederenlijn geopend worden die langs de zuidrand van Tanb˙r en het dorpje rufy-ef-Đôrcel de spoorlijnen langs beide oevers van de inham met elkaar verbindt. Deze goederenlijn maakt praktisch gezien deel uit van het SA-net, maar is in het bezit van de gemeente Tanb˙r, die ook het grootste deel van de kosten heeft opgebracht. Het is nu dus voor goederentreinen mogelijk om van Tanb˙r-Stad naar Tanb˙r-Polea te rijden, en ook om vanuit Vortarent direct naar Tanb˙r-Stad te gaan. Omdat de spoorlijn grotendeels parallel loopt aan de autoweg M2, wordt dit wel de M2-lijn genoemd. |
Hoewel zogenoemde bloktreinen (met één soort vervoer bestemd voor één ontvanger) steeds meer toenemen, is er ook nog veel wagenladingvervoer (stukgoederen vervoerd in een grote diversiteit aan goederenwagens, bestemd voor vele ontvangers). Bij het inefficiënte wagenladingvervoer dient veel gerangeerd te worden om de juiste treinen te kunnen samenstellen, afhankelijk van de bestemmingen. Hiervoor zijn rangeerterreinen nodig. Bij veel stations zijn bescheiden rangeerfaciliteiten, maar het grotere werk gebeurt op de rangeerterreinen bij Trondom en Ef Pârenkiy (op Berref), bij Floran en Cremanu (op Liftka) en bij Zar-Husta (op Br˙r). Hier wreekt zich het feit dat Spokanië uit diverse eilanden bestaat, elk met een eigen spoorwegsysteem. Zou het land uit één aaneengesloten grondgebied hebben bestaan, dan kon waarschijnlijk volstaan worden met één groot, centraal gelegen, rangeerterrein. Nu zijn er 5 nodig.
De 5 rangeerterreinen dienen voor het uit elkaar halen van goederentreinen en het weer samenstellen van nieuwe treinen, afhankelijk van de bestemming van de wagen. De rangeerterreinen bij Ef Pârenkiy en Floran hebben een rangeerheuvel, maar soms wordt er ook met afstoten gerangeerd. Bij Ef Pârenkiy worden soms paarden gebruikt om wagens te verplaatsen (dit is meer om een traditie in ere te houden die als toeristische attractie geldt; vergelijk dit met het gezeul van Edammer kazen op de kaasmarkt in Alkmaar).
Er bestaan ook enkele zogenoemde beladingsterreinen, waar het beladen van goederenwagons belangrijker is dan het rangeren ervan. Beladingsterreinen vinden we hoofdzakelijk bij mijnen en grotere industrieën (plaatsen waar producten aanwezig zijn om te laden). Voor mijnproducten (voornamelijk steenkool en gerelateerde producten als teer, cokes, asfalt) vinden we belangrijke beladingsterreinen bij emp (op Berref), bij Zertoniyta en H˙r-Mâldreevve (op Liftka), bij Prus (op Br˙r), en bij St.Leerbâ en Wârf (op Tigof).
Voor goederen die via de havens het land worden binnengebracht, bestaan er havenbeladingsterreinen bij Korif (op Berref), bij Tunbas (op Liftka), en bij Husta (op Br˙r). Merk op dat ook de grote havens van Bôrâ, Amahagge of Tanb˙r hun faciliteiten hebben om producten uit schepen in treinen te laden (en omgekeerd), maar het gaat hierbij niet om emplacementen waarop ook intensief gerangeerd wordt, of treinen worden samengesteld. Het gaat hier veeleer om laadsporen (sporen die langs de havenkades lopen).
Voor het onderhoud, het opstellen en sorteren van goederenwagens bestaan er een aantal onderhoudsterreinen, zoals bij Korif en Blort (op Berref), en bij Milbo (op Br˙r). In Hirdo bestaat een groot onderhouds- en opstelterrein waar incidenteel goederenwagens komen, maar voornamelijk personenrijtuigen worden schoongemaakt en opgesteld.
Terminologie
Het Spokaanse woord emplasement betekent primair "industrieterrein", maar kan ook verwijzen naar een spoorwegterrein met sporen(bundels), werkplaatsen en dergelijke. Om aan te geven dat het voornamelijk of geheel gaat om een terrein met sporen, bedoeld om te rangeren (goederentreinen uit elkaar halen en weer samenstellen), wordt de term rângere-areű gebruikt. Een "beladingsterrein" heet in het Spokaans ladare-areű. Personenrijtuigen die tijdelijk "geparkeerd" moeten worden of tot trein geformeerd moeten worden, kan men kwijt op een "opstelterrein", in het Spokaans fest-giffe-areű.
Rangeerterreinen en depots (Provisorisch overzicht dat wellicht ergens anders thuishoort)
In onderstaande tabel zijn alle rangeerterreinen opgenomen die op de deelkaarten en/of
de regiokaarten staan; hun namen staan op de spoorwegdeelkaarten en regiokaarten.
De items zijn gerangschikt op rangeerterreinnaam.
| Locatie | Gemeente | Deelkaart | Regiokaart | |
|---|---|---|---|---|
| . | Atlânto | Zar-Husta | {Husta} | Zar-Husta |
| . | Ben-kanol (1) | Floran | {K03} | -- |
| . | Bleftex | Alerita/Cremanu | {J09} | -- |
| . | Bzeempa | Husta | {Husta} | Zar-Husta |
| . | Ef Kors | Liyrotyka | -- | Liyrotyka |
| . | Ef Prenses | Kurriy | {B05} | Kurriy |
| . | Ef Tragamiy | Tunbas | {G02} | Mantahynne |
| . | Ef Tűs Berkiys (2) | Hirdo | {Hirdo}* / {hir-b4} | Hirdo |
| . | Enkroefâf | Girdesef | {L09} | Girdesef |
| . | Flens | Hurterg | {D07} | -- |
| . | Kalda | Milbo | {L04} | Mollefin |
| . | Koebâko | Trondom | {D04} | Trondom |
| . | Kval-weg (3) | Bôrâ | -- | Bôrâ |
| . | Lâerftâf | Zertoniyta | {K04} | Mollefin |
| . | Leerbâ | Manes-Puriy | {I10} | -- |
| . | Môlastiy Lerdu | Polefi-Jariâlo | -- | Polefi |
| . | Môliy-gvârcer | Hirdo | {hir-d3} | Hirdo |
| . | Nűeety | Asjetto | -- | Asjetto |
| . | Oryccseert | Bôrâ | -- | Bôrâ |
| . | Pârenkiy (1) | Ef Pârenkiy | {F06} | Ef Pârenkiy |
| . | Pômân | emp | {F08} | -- |
| . | Prus | Prus | {M04} | -- |
| . | Tejs | Xolestajo | {H09} | -- |
| . | Tirahille | Lassos | {L05} | Leeserf |
| . | Űpor | Korif | {C08} | Korif|Tul˙nn |
| . | Vâlcleenn | Blort | {E05} | Blort |
| . | Verzyno | Totiarofe-Lerescô | {J08} | Hoggebim |
| . | Wârf | Kűrânien | {I11}* | -- |
* Naam ontbreekt op deelkaart.
(1) Ben-kanol en Pârenkiy zijn de enige rangeerterreinen met een rangeerheuvel.
(2) (De Platte Berken, refererend aan een berkenbos dat hier na een
wervelstorm in 1832 is platgelegd).
(3) Op het industrieterrein Heređo.
In onderstaande tabel zijn alle depots/werkplaatsen (fradâs-póntels) opgenomen die op de deelkaarten staan.
| Locatie | Gemeente | Kaart |
| Zuidoost-Amahagge* | Amahagge | {amahagge D4} / {ama-294} |
| Zuid-Amahagge | Amahagge | {amahagge C6} / {ama-298} |
* Depot geopend in 2005, bij de voltooiing van de nieuwe goederenspoorlijn
langs de zuidkant van Amahagge. Hier worden diesellocomotieven voor het
goederenvervoer verzorgd (klein onderhoud, wassen, tanken ed.).
Goederenvervoer tussen de eilanden
Er bestaan slechts 2 vaste spoorwegverbindingen tussen de hoofdeilanden:
Om goederentreinen per schip van het ene eiland naar het andere te krijgen, moet er gebruikgemaakt worden van havens waar faciliteiten bestaan om de wagons van de kade het schip op te krijgen (en omgekeerd), ofwel, waar een "spoorveersteiger" aanwezig is. De havenbedrijven onderhouden, in samenwerking met de spoorwegbedrijven, de volgende spoorveersteigers voor het op- en afrijden van goederenwagons (in alfabetische volgorde, stand 2010):
Het wagontransport per boot kan verschillende karakters hebben:
De Spokanische Spoorwegen zetten niet alleen "echte" veerboten in, maar gebruiken ook pontons die met sleep- en duwboten de zeestraten overgebracht worden. De keuze van het vaartuig is afhankelijk van wat er op een bepaald moment beschikbaar is, de weersgesteldheid, het aantal goederenwagens en de door de bureaucratie bepaalde beslissingen.
© De Twee Hanen v.o.f. Kimswerd The Netherlands
DA 00 SPARC 19 okt 2007