 Spokanisch Archief |
|
Spokanisch Archief |
Tyffalote is een nationale feestdag op 28 maart, de Dag van de Jeugd. Banken, winkels en scholen zijn gesloten, en alle organisaties, (sport)clubs, instanties, ed. die iets met de "jeugd" te maken hebben, organiseren evenementen.
Omdat de jongeren worden gezien als "kleine mensjes" die nog een hoop moeten leren, kunnen ze op de Dag van de Jeugd niet alleen veel leren, maar ook laten zien wat ze al kunnen. Op Tyffalôte kunnen jongeren zich een dagje uitleven in verschillende activiteiten die vol beweging zitten, zoals: survivaltochten, zwemwedstrijden, of kennisquizzen die gehouden worden tijdens hindernisparcours e.d. Ze worden georganiseerd door verscheidene (sport)clubs, instanties en andere organisaties die de jongeren een handje willen helpen. De survivaltocht in het Tora-gebergte voor de leeftijd van 16-18 jaar is de bekendste van Spokanië.
"Kleine mensjes" kunnen héél klein zijn, ze kunnen dan nog niet laten zien wat ze al kunnen - en
soms kunnen ze ook niet erg goed zien wat anderen kunnen. Maar als ze door hun ouders
meegenomen worden naar zo'n feestdag, zijn ze natuurlijk zeer welkom.
Ook wordt er (in Minde) een enorm zang- en dansoptreden georganiseerd voor de jongeren én door de jongeren. Dat betekent dat er wordt opgetreden door bekende artiesten uit het binnenland, maar ook dat jongeren zelf hun talenten kunnen laten zien op het podium. Natuurlijk zijn zulke talentenjachten ingedeeld in verschillende leeftijdscategorieën. Het is door de jaren heen een traditie geworden om de talenten van deze kandidaten rijkelijk te belonen. En dat hoeven niet alleen dans- of zangtalenten te zijn, maar ook acteertalenten en voorleestalenten zijn populair.
Elk jaar wordt er eerst een toespraak gehouden door de winnaar van de talentenjacht van het jaar ervoor. Hierin vertelt hij of zij hoe het er vorig jaar aan toe ging en hoe het dit jaar nóg leuker en actiever kan worden. Zo wordt Tyffalôte er elk jaar nóg artistieker en actiever.
Hoe is Tyffalôte ontstaan?
Doordat de maatschappij jongeren vooral als vervelend en ongehoorzaam beschouwde in de jaren '50, kwamen een aantal jongeren in opstand. Zij vonden dat de "jeugd van tegenwoordig" ook over goede kwaliteiten beschikte en wilden dat laten zien. Onder leiding van de actrice Myrjâm Côlmer-Gindiroh zijn zij in 1988 naar de overheid gestapt. De overheid zag het plan aanvankelijk niet zo zitten en stuurde ze van het kastje naar de muur waarop ze vervolgens zelf het heft in handen namen.
Met bijna alle jongeren uit de stad Kreg (waar de actrice woont) is er toen een talentenjacht georganiseerd. Iedere jongere mocht meedoen en uiteindelijk kreeg de winnaar een zelf in elkaar geknutselde "Cristaliy Lankotat" (Kristallen Lichtkoepel). De jongeren wilde hiermee laten zien dat ook zij prijzen moesten kunnen winnen die van cultureel of maatschappelijk belang waren. En dat ze wel degelijk tot iets in staat waren. In 1991 heeft Myrjâm Côlmer-Gindiroh deze prijs voor beste actrice overigens echt gewonnen.
Hoe zijn de tradities in de loop van de jaren veranderd?
De tradities die Tyffalôte kende vóórdat het in zijn "vernieuwde" vorm in Kreg werd gehouden, zijn nagenoeg allemaal verdwenen. Het organiseren van het feest is langzamerhand overgenomen door de overheid en het bedrijfsleven, aangezien zij het (uiteindelijk), door de grote belangstelling van het volk, een goed idee vonden, maar dan wel zelf het heft in handen wilden houden. De aanvankelijk bescheiden talentenjacht in Kreg is uitgegroeid tot een nationaal spektakel, nu in Minde. Jongeren kunnen nog steeds hun talenten showen, al krijgt de winnaar geen "Jeugd-Cristaliy Lankotat" meer, maar een pakket vol prijzen afhankelijk van de leeftijdscategorie. En er moet eerst een zenuwslopende auditie worden gehouden, waarbij alleen de allerbeste kandidaten doorgelaten worden. Zo wordt de finale op de Dag van de Jeugd zelf een echte competitie tussen de besten, iets wat de overheid en het bedrijfsleven graag zo zien.
De oorspronkelijke bedoelingen zijn verdwenen. Jongeren wilden laten zien dat zij wel degelijk wat kunnen en niet alleen maar het probleem van de maatschappij zijn. De maatschappij kijkt echter nog steeds wantrouwend naar jongeren, daar heeft het feest dus niets aan veranderd. En aangezien alles omtrent Tyffalôte voor de jongeren tegenwoordig geregeld wordt door de overheid en het bedrijfsleven, verandert dat het oorspronkelijke idee ook niet.
Myrjâm Côlmer-Gindiroh (allereerste winnaar voor beste actrice): "Zeer jammer dat jongeren Tyffalôte niet zelf mogen organiseren of in ieder geval helpen bij het organiseren. Vroeger was het al zo en nog steeds heeft de overheid blijkbaar geen vertrouwen in jongeren. Hoe kan het beeld dat de maatschappij van jongeren heeft dan ooit veranderen als de overheid het goede voorbeeld al niet geeft?"
Hoe kijken jongeren tegen dit feest aan?
De meeste jongeren vinden het een leuke en gezellige dag, maar ze weten veelal niet eens hoe het feest is ontstaan en waarom. Ze vinden het gewoon een leuke dag zonder bijbedoelingen. Het feit dat de maatschappij wantrouwend tegenover jongeren staat, vatten zij op als "een probleem van alle tijden", waar niks aan te doen is, zeker niet via een feest. Al met al genieten jongeren die dag, maar de meeste hebben er niet meer mee dan met een andere feestdag. Dit blijkt uit een interview met Temulle Vequesy, de winnaar van de talentenjacht Tyffalôte in 2005. Zij won toen met haar uitstekende danstalenten de finale. Ze komt toevallig ook uit Kreg, de stad waar het ooit allemaal begonnen is, en is pas 15 jaar oud. Haar broertjes en zusje hebben vorig jaar ook een poging gedaan, maar kwamen niet verder dan de audities.
"Hoe voelde het om de talentenjacht Tyffalôte 2005 te winnen?"
Ik kon m'n oren niet geloven toen ze mijn naam noemden, ik dacht eerst dat ze iemand anders bedoelden. Maar dat was natuurlijk niet zo. Het was de dag van mijn leven!
"Weet jij met welk idee en door wie de Dag van de Jeugd is ontstaan?"
Ja, het is door jongeren opgericht. Iets wat ik heel knap vind, want de meeste volwassenen zien ons aan voor luiaards en om dan toch de moed te verzamelen... Hoewel dit beeld natuurlijk niet terecht is. Toen ik met de audities begon, wist ik nog echt niet dat dit allemaal is begonnen met het idee om jongeren zichzelf te laten bewijzen. Maar ja, het beeld van ons jongeren tegenover de overheid is nog steeds niet veranderd.
"Is dat niet jammer dat het hele idee achter deze feestdag verdwenen is?"
Ik vind het eigenlijk helemaal niet zo erg, want waarom zou je daarover na gaan denken wanneer je de leukste dag van het jaar aan het vieren bent. Het gaat er denk ik voor ons, jongeren, vooral om dat we alles kunnen doen waar we zin in hebben en onze dag afsluiten met de finale van de talentenjacht Tyffalôte.
"Vind je het niet raar dat de 'Jeugd-Cristaliy Lankotat' niet meer wordt uitgereikt?"
Huh, werd die dan uitgereikt? Ik heb er wel is iets van gehoord, maar dat het echt zo was...
(Na enige uitleg.)
Ik wilde graag iets dat me eraan herinnert dat ik een van de winnaars ben geworden van talentenjacht Tyffalôte 2005. Het voelt nu net alsof ik aan een schoolwedstrijd heb meegedaan, het lijkt niet meer zo 'echt'. Ik bedoel die prijzen zijn leuk hoor, maar een echte prijs of onderscheiding zou veel leuker zijn. Zeker als die gebaseerd is op een bestaande volwassen prijs.
"Is er nog iets dat je wilt veranderen aan het feest?"
Nee, helemaal niet. Het is een topfeest voor ons. We mogen gratis deelnemen aan sportactiviteiten, die elk jaar steeds verder worden uitgebreid. En mijn moeder werkt in een winkel, maar die is dan gesloten, dus kan ze ons komen aanmoedigen bij de activiteiten.
"Ben je al zenuwachtig om dit jaar een toespraak te houden voor een heel groot publiek?"
Ja! Heel erg zenuwachtig… Ik tel de nachten af tot die dag. Ik hoop dat alles goed gaat en ik me niet telkens verspreek. Ik vind het wel gaaf dat ik een dag voor Tyffalôte het programma van die dag in handen krijg. Ik weet gewoon zeker dat het dit jaar nóg leuker en sportiever wordt. Maar ik hoop toch stiekem dat niemand mij vergeten is.
Met dank aan Iris van Rossum en Naomi Voskuyl, Dalton in Den Haag