2003: Eft mesÿa weinô-zemper

2003: Eft mesÿa weinô-zemper

Fes kerru Spooksoliy eft tvoka scrâl kormondô fes 2003 chaquindo fes ef wertlâ. Taufen ef glistippiy hardlap plilder xômarstecû eft quista piylâs-râsdo ðÿm moris, ef vât tvoka kÿpôn enn ef kupân dirtare wet har ef tork pertsÿrtiy.

Ef finjâratjens lÿ ef Tjokky-manta én ef Eter-côtiy-ôc kurre beri smÿze zovert: ef scrâlos én eft ješy ðârlotiy rifo overcho enn eft kófiy én grum cosis qugle. Palles, ef piylâs-paquratjens fes Teta-Qulboech melda huresent oiba: óps zerfo âl sener râsdo vrimale fes ef fjâros ur âs ef vrellelira kÿpôn. Ur ef lotiyn guras, tundalira fes ef Lamk-tobergÿ ja 14 ja 18 ogust, enn jadâk rajiytos frópjÿ eft velk yôff râsdo wéla. Ef piylâs, pip sâgerrelira pai ef kÿpôn, pai ef ôpalefiy overcho smôlmelije-tijâ fes eft hupster areû, ur kusamiluft ef katô šarkdomenn Troef tepkarelije pai ef medriy-hâksas rempe ef Vlÿs-rempses. Ef yšiqur, jûntiy zÿtâ betôn, meldo éfti fes ef kurre beri lâputte ef knurfel.

Ef kâg râsdos fes Tigof ur ef ošém oiba gafs fes Lomky tsazze iftamos qu eft šarcess miytjâiy, mipprabarelira hogorit qu ef lóf ef bentvendiyn sers zempers. Pana mefre, Spooksoliy kurrelira beri ÿstrjôfje eft nûmp rifo terat mesÿa ki weinôsta ZP 2003, tur ef ôspsagiy ÿrtÿr ispsótelira châfâ âst bentvendiyn zempers.

Fes ef Mari-manta, qualostiyelira gei har ef tork mâdriyn sectâ (iftamos minkedelira eft sponûtiy tomârketÿ frópjÿ ef zampôrquiyr terat frenvu), ef finjâratjens ur tiffatjens cÿr-bo'estre ki eft superierr menah, té harpecû eft yrsmÿriy terat stovy-segment lef tômpente. Kusamiluft kirro miypûs fitfara meldelira ef menah armt ef gulder Chenin Blanc-weinôsta, kurre-melde eft zutter-afriy produkšo.

IWK (Instituša furt ef Weinô-lebetecÿr Kafðobiyros) ber Manes-Puriy enn cradef dâlses fjojae, den zute ki ef weinoh-cônsu-ments fes ef hardlap terat tepsz, mit oske beri lone ef kalómba kaf ef frakas prodûks.

"Brâ kirro," dus fit Pelcer Raiy-Drômote, mel-delira IWK-ziyter, pallesimue, "fara instituša-lydos sena abarite stypa, ef weinô-produsennts lonelira sener kalómba ur energiy jojelkimiym kaf ef ÿpijâ-qummertos enn eft kâg prodûk, ur kusamiluft ef cômeršela terat ovap sen cari-pecû-tijâ châfâ effekluft."

Do colafese: "Fes ef ðârlo mantas ef weinô-produsennts sena ma hitse beri lone kaf ef stovyecÿr lurgiy-kanas, óps tiffilóme den ef hardlap terat segments lelperre ef frakas weinôsta fes focus, ur den ef ninker terat segments pliyfone cratiyn lef eft jabincor utykett lef ef wufta 'weinô' kaf ef, fara frenvu rifo muxe. Sena perke beri lâvetsée kirro, meldelira IWK, ur ðônosef ef divers sectâ-ylâm-grups, luft mittof hardlap segment frópjÿ ef 2003-ialef. Kirro nert hartiyare zempertiym lo kâ."

Pana loke eft yclómm bzeurelira ef weinô-tijâkeldos fes Spooksoliy, tur châfâ, kerru lelmo zemper ef ÿrtÿr posiblaare quoss ef rumpstjô furt ki eft fesquondaros, té melde ekonomise én cômeršela ÿrfótelira. Taufen ef spooksoliy weinô-wertlâ zréftje, den eft quista wétriyn, ÿréstelira eft quista quantitÿ, melde eft ôsemah cos-kurre den stus créne ef kerru urapas tomârketÿ, dus stus cônstaterât zem-pertiy tâzjiy, ef quantitÿ rifo menah-côn-kurerelira weinôsta meldelira zjentiyn furt ef zrytacc, den stus minketecû eft ÿrfótelira mârket mip kerru Spooksoliy.

Ur lelmo zemper kirro dres-miypecos, den ef miytjâ wétriyn melde fit pert yrsmÿriy, fitfara ef melde vluf šôsiy meldelira, stus kurrelira beri ejelife noi oft quoss ef mipšarkiyn mârkets, yargeloh ef piyðe mécarô.

Tur, aftel stus nert eksporterecû mittof kâg weinô dus, os ef piyðe ðârlotiys? Pelcer Raiy lelperre eft tófiy mefrâ: "Noft, armt ef ðârlo produsennts ur âs ef sectâ-toylâmôsta jufte: ðÿr šark bent. Stus calijane den kirro nert geldre beri tokurakette sener nalém safôt-la'ycâ, wÿrtâlacc ef ÿnôzjos enn eft fés hupster eksportere-mécarô, eft dres-jÿzoošos kurame-lira velk quoss. IWK aenollafytecû beri respektere kâ ybloiy obléskros, taufen kirro trije beri lenke-armt jazy iftam ef aupross, cÿrs eft dose-qurtor weinô-ÿrfâšâm pónze mesÿa. Âme ef ityro-zintes oft cosis-tegnise miprifs melde tu-vrôk, fitfara Spooksoliy kurre beri produsere tygrônsc rûsaliyn tiyns, igt eft styp ÿrfâšâm-âp mécarô, dus eft majorâ fesaquonda sectâfolâ pónze oaroamiy."

Kûf, Pelcer Raiy introdusere kusami eft kleter lenta: cosis-tegnise. Lef pana do splônje ef wélfaos rifo ki kleter cosis-ûplefs, mit lekirse fes kerru martel terat mantas, fittof fes kerru Spooksoliy ef piylâsos hâfterecû fes eft hupster terat areûukér, dus melde ef fâl lóf ef zerfefes. Ef piylâsos fes ef zillaror ðarmiys fes Lurgiy-Liftka melde strâe eft ubâfta k'mawet drur, tur mitamoris ef sen šampâe velk fes ef arfin-velkiy. Mefrelira, na eft reppe-rélvâs rifo ef Bôntukeer ber Gÿrô ygbronno kva: "Fes ef liftka fesdu-šarks ef meldelira tygrônsc ón ef lÿrfótaros enn ef cosis-ûplefs, igt ón ef lÿrfótaros enn ef veldur-ûplef, zârelira kusama: aftel stus pónze eft tradišonela côma rifo hâpyja-keltes, môpeh-râpoers ur kerkta-hel-tarers fes ef situašo kol, den óps riffaves ur riffecos fitaju rûst fara sectâ?"

Por'bec, fitabry eft piyðe qualostiy rifo yfla weinôsta plemiyÿne armt kirro: embaraše-gôrse ef hartiy. Pasoðami ef xômarstôsta melde, kirro kurrelira beri ollae mittof kâg prodûk fes ef kerru arfinvelkiy; goe cômeršela moteffs keserfje mitamoris kelt, ur kirro ventûs mitamoris helkara Enelandes oft âs Belgano tsazi kirroex lébÿdos enn sener ðÿr weinô...

Septembry 2003
©  Ryna Koll-Lâgte