Spokanisch Archief

•  Wat is SPARC? 
•  Hoofdmenu 
•  Grammatica 
•  Woordenboek 
•  Atlas 
•  Links 
•  Contact 
•  Disclaimer 

De talen, dialecten en onderdialecten in Spokanië.
De ingetekende steden hebben een eigen stadsdialect.

In het Koninkrijk Spokanië worden drie talen gesproken, die tot de Atlantische taalgroep behoren. Of deze taalgroep beschouwd moet worden als een subgroep van het Indo-Europees, dan wel als een nevengroep naast het Indo-Europees, is nog niet definitief uitgemaakt. Hoewel de Atlantische talen vele kenmerken vertonen die evenzeer eigen zijn aan de Indo-Europese talen, bestaan er tevens zulke significante verschillen dat het gerechtvaardigd is om de Atlantische taalgroep als een aparte groep te beschouwen. De kenmerken die deze talen met de Indo-Europese talen gemeen hebben, zijn dikwijls van zo'n universele aard dat we deze overeenkomsten gemakkelijk als "toevallig" kunnen bestempelen.

De drie Atlantische talen zijn: Spokanisch, Pegrevisch en Garosisch. Het Spokanisch en Pegrevisch zijn onder te verdelen in een aantal dialecten en subdialecten. Het belangrijkste Spokanische dialect was vroeger bekend onder de naam West-Spokanisch, maar tegenwoordig wordt liever de term Spokaans gebruikt.

In het volgende overzicht staan tussen haakjes achtereenvolgens:

1. de officiële Nederlandse naam
2. het totale aantal sprekers van de taal of het dialect
   (deze cijfers stammen uit 1992 en moeten nog aangepast worden)
3. het percentage van dit aantal dat er nog een tweede taal/dialect
   (meestal Midden-Spokaans) bij spreekt

NOTEN:

I.2.
Het Spokaans heeft sinds 1948 de status van officiële landstaal. De onderverdeling in a t/m g geldt vooral voor de gesproken vorm van het Spokaans; de officiële Spokaanse schrijftaal is gebaseerd op het Midden-Spokaans zoals dat in de hoofdstad Hirdo gesproken wordt.

I.2.d.
Het Ziffon-Spokaans wijkt zo weinig af van het omringende Midden-Spokaans, dat het door vele taalkundigen niet als een apart subdialect erkend wordt; zij rekenen deze variant dan tot het Midden-Spokaans.

I.2.f.
Een variant van het Môliy-Spokaans wordt in het district Neno (eiland Tigof) gesproken: het Neno-Spokaans. Vroeger wordt dit als een subdialect naast het Môliy-Spokaans beschouwd. Tegenwoordig zien taalkundigen het liever als een sub-subdialect, ondergeschikt aan het Môliy-Spokaans (dit komt omdat het Môliy-Spokaans vanwege de culturele en economische betekenis van Amahagge en omgeving langzamerhand een semi-officiële status naast het Midden-Spokaans krijgt, met als gevolg dat dialecten die aan het Môliy-Spokaans verwant zijn zich hieraan gaan conformeren en dus als het ware in de semi-officiële dialectgroep opgeslokt worden).

I.4.
De Cheetuc-dialecten kennen een groot aantal Spaanse en Portugese leenwoorden. Zij zijn in de 16e en 17e eeuw uit die landen meegebracht door zeelieden, en in de 18e eeuw ook door gevluchte joden.

II.2.
Het Druk-Pegrevisch heet zo omdat het een belangrijke functie als schrijf- en literaire taal heeft. Het is een archaïsche variant, die weinig afwijkt van het Oud-Pegrevisch (12e-13e eeuw), waarin vele religieuze geschriften en heldendichten zijn geschreven. De overige Pegrevische dialecten missen een genormaliseerde spelling en dienen voornamelijk als spreektaal op het platteland.

II.2.b.
Het Nes-Pegrevisch onderscheidt zich van de overige Pegrevische dialecten door de grote hoeveel niet-Atlantische leenwoorden. Het wordt dan ook gesproken in een gebied met Europees georiënterede havensteden.

II.3.
Het Noord-Pegrevisch wordt op Teujan gesproken, een eiland met sterk "nationalistische" tendenzen. Deze taalvariant wordt dan ook veel fanatieker gekoesterd dan de Pegrevische varianten elders in het land. Dit komt onder meer tot uitdrukking op alle verkeersborden, die zonder uitzondering tweetalig zijn.

Tweetalig plaatsnaambord op Teujan. De transcriptie van het Pegrevisch luidt: zece (dorp) en Hhaëtesâne.

III.
Sommige linguïsten geven er de voorkeur aan om het Garosisch tot de Pegrevische dialecten te rekenen. Het afwijkende fonologische systeem en de afwezigheid van de archaïsche syntactische structuur die zo typerend voor het Pegrevisch is, zijn een argument om het Garosisch als aparte taal te beschouwen. Het Garosisch kent, evenals het Cheetuc, een grote hoeveelheid Spaanse en Portugese leenwoorden. (De hoofdstraat van de stad Garos heet in het Midden-Spokaans Nenatumtiy-mirra, maar in het Garosisch is de naam een stuk herkenbaarder in de Spaans-georiënteerde vorm Independensha-cáljr!)

Tweetalig straatnaambord in Garos-stad

TEN SLOTTE

Niet onvermeld mag blijven het zg. Spocamerican, een "creolentaal", ontstaan bij Spokanisch-sprekenden in de omgeving van de Amerikaanse stad Spokane (staat Washington). Het Spocamerican wordt gekenmerkt door een vereenvoudigde Spokaanse zinsbouw, en een mengelmoes van Engelse en Spokaanse woorden, waarbij de uitspraak op het Engels is gebaseerd en ook de elementaire woordenschat als Engels beschouwd kan worden. Tegenwoordig wordt het Spocamerican nog door hoogstens 1000 mensen gesproken, voornamelijk in de bosgebieden rondom de stad Spokane. Deze nazaten van Spokanische emigranten uit de 18e eeuw vormen een hechte gemeenschap, onderworpen aan een strenge vorm van de Ergynne-godsdienst.

© De Twee Hanen v.o.f. • Kimswerd • The Netherlands

DA 00 • SPARC 06 dec 1987