|
Dit bestand 1. Gezondheidszorg algemeen 2. Lijst van instellingen 3. Ziekenhuizen |
Terug naar Adressen  |
Spokanisch Archief
|
Dit bestand 1. Gezondheidszorg algemeen 2. Lijst van instellingen 3. Ziekenhuizen |
Terug naar Adressen |
Artsen en apotheken
Iedereen in Spokanië (ingezetenen of toeristen) die een huisarts, tandarts of apotheek nodig heeft, kan altijd terecht in een Medise Sentrym (Medisch Centrum). Deze zijn in alle grotere steden te vinden, maar in stadjes en dorpen met minder dan zo'n 1500 inwoners ontbreken zulke centra meestal. Hier vind je eventueel een huisarts met een praktijk en apotheek aan huis. Het is ook gebruikelijk dat een aantal artsen en aanverwante beroepen (bijvoorbeeld huisarts, tandarts en fysiotherapeut) gezamenlijk in één pand hun praktijk uitoefenen. Dat wordt een đâklen-sért ("praktijkhuis") genoemd, niet te verwarren met het Nederlandse begrip "praktijkhuis" of "praktijkwoning", waarmee het woonhuis van een arts wordt bedoeld waar hij tevens zijn praktijk uitoefent.
|
Op de voorbeeldpagina van het telefoonboek • Nutter-mirra 7, tf (066) 4020201
Anno 1978 werkten hier o.m. de volgende artsen: |
In principe zijn apotheken altijd een onderdeel van de Medische Centra, maar in de grotere plaatsen komen we ook aparte apothekerswinkels tegen. De openingstijden hiervan zijn hetzelfde als die van de overige winkels ter plaatse. Buiten de reguliere openingstijden kan men voor medicijnen terecht bij de Medische Centra die weekenddienst hebben.
Alarmnummer
Het landelijke alarmnummer is 123 (gratis). Hiermee kan de politie, brandweer, ambulance of dokter gebeld worden. Over het algemeen kun je op dit nummer ook met Engels terecht.
|
Een Medise Sentrym (MS) is het beste te vergelijken met een polikliniek, maar dan meestal niet aan een ziekenhuis verbonden. In een MS werken in ieder geval huis- en tandartsen, en vaak ook specialisten die aan een ziekenhuis verbonden zijn. Patiënten die niet poliklinisch in een MS geholpen kunnen worden, zullen door de specialist meestal doorverwezen worden naar het ziekenhuis waar hij zelf aan verbonden is. Om de oplopende kosten in de gezondheidszorg te beteugelen, krijgen Medische Centra steeds minder faciliteiten, wat betekent dat patiënten steeds vaker naar een ziekenhuis doorverwezen worden omdat het MS de noodzakelijke medische apparatuur (die steeds geavanceerder en duurder wordt) niet voorhanden heeft. Deze ontwikkeling leidt ertoe dat steeds meer ziekenhuizen een eigen polikliniek inrichten, omdat de technische en administratieve voorzieningen daar toch al voorhanden zijn. |
In alle grotere plaatsen zijn Medische Centra te vinden. Zij zijn in principe geopend van maandag t/m vrijdag, 's ochtends van 08.00-12.00 uur en 's middags van 13.30-17.30 uur. Voor spoedgevallen en op zaterdag en zondag zijn een beperkt aantal Medische Centra permanent geopend. Informeer ter plaatse naar Centra voor spoedbehandeling en weekenddiensten.
|
Medische Centra in het centrum van Hirdo (onder meer): |
|
Ook in kleinere plaatsen verrijzen sinds ca. 2000 Medische Centra. Zij hebben dan een regionale functie. Op deze foto de ontvangstbalie van het regionale Medise Sentrym in het plaatsje Pageri (Zuid-Br˙r). |
|
Medische Centra in Amahagge (onder meer):
De Medische Centra in Amahagge worden gecontroleerd door de MS-meeg (MS-raad). Hier kunnen patiënten ook met klachten terecht (schriftelijk naar Postbus 333, 4000-Amahagge). Voor algemene informatie over de MS'en kan men bellen naar: (040) 2770277. (alle gegevens m.b.t. Amahagge zijn genoemd in de Amahâkšo |
|
Medische Centra in Tanburo (onder meer): Medisch centrum in voormalig academiegebouw, zie Onderwijsinstellingen. |
In 1953 is de eerste Ziekenfondswet van kracht geworden. Hierin was vastgelegd dat Spokaniërs met een laag inkomen en werklozen in aanmerking kwamen voor gratis medische hulp. Om dit te bekostigen dienden mensen met hogere inkomens een "solidariteitspremie" te gaan betalen, die deel uitmaakte van de sociale premies die reeds een onderdeel van de inkomstenbelasting uitmaakten. De uitvoering van de wet werd opgedragen aan de districten; in elk district kwam er een instelling die Kinfônts (Ziekenfonds) werd genoemd, waarvan de mensen die in aanmerking kwamen voor deze gratis medische hulp, lid dienden te worden. Het lidmaatschap kostte wat geld, afhankelijk van het inkomen, en diende voor het dekken van de administratieve kosten die de Ziekenfondsen moesten maken.
Al spoedig bleek dat dit systeem van één soort gezondheidzorg voor de minder welgestelde burger (en dat was in die tijd zo'n 70% van de bevolking), veel te star was. Nieuwe ontwikkelingen konden in dit systeem niet opgevangen worden; zo verhinderde de nauw omschreven onkostenvergoedingen dat ook nieuwe medicijnen, behandelingsmethoden ed. in het ziekenfondspakket konden worden opgenomen. En omdat andere verzekeringen voor de ziekenfondsplichtigen ontbraken konden alleen de particulier verzekerden het zich veroorloven om zulke nieuwe zaken (al dan niet uit eigen zak) te bekostigen. Verder was de opbouw van het te vergoeden pakket nogal ondoordacht. Zo ergerden de katholieken zich eraan dat allerlei alternatieve geneeswijzen en kruiden wél werden vergoed, omdat ze deel uitmaakten van de wijze waarop ergynische gelovigen tegen ziekte en genezen aankijken, terwijl de ergynische gelovigen zich ergerden aan het feit dat bijvoorbeeld de kosten voor abortus en euthanasie niet werden vergoed (dit onder druk van de katholieken), terwijl zij zulke zaken als inherent onderdeel van de gezondheidszorg beschouwen.
Reeds in 1956 kwam er een aanvullende regeling die het mogelijk maakte om zich tegen allerlei extra zaken op particuliere basis te verzekeren. Dit leidde ertoe dat een aantal omstreden zaken die aanvankelijk door het ziekenfonds werden vergoed, nu uit het pakket werden gehaald en aan "het particulier initiatief" werden overgelaten (ofwel: je kon er een particuliere verzekering voor nemen).
In 1971 kwam er een eind aan de Solidariteitspremie en dienden de Ziekenfondspatiënten zélf een premie te gaan betalen, waarvan de hoogte afhankelijk was van het inkomen. Het lidmaatschapsgeld dat aan het Ziekenfonds diende te worden afgedragen, kwam hiermee te vervallen. Maar het ziekenfonds voorzag nog steeds in slechts een basispakket dat vergoed werd; voor allerlei extra zorg, bijzondere medicijnen of alternatieve geneeswijzen dienden ook ziekenfondsplichtigen nog steeds een aanvullende particuliere verzekering af te sluiten. Dit systeem, dat in grote lijnen te vergelijken was met het vroegere Nederlandse systeem (toen de vrijemarktwerking nog niet was doorgevoerd in de zorg), is in 1996 afgeschaft.
De conservatieve minister Tedor Neflamű maakte in 1993 de plannen bekend voor een nieuw en efficiënter Zorgsysteem, waarbij het onderscheid tussen Ziekenfondspatiënten en particulier verzekerden kwam te vervallen. In 1996 is het nieuwe systeem van kracht geworden: elke Spokaniër draagt via de inkomstenbelasting bij aan de zogenoemde Algemene Garantie voor Gezondheidszorg (Gei Xômarstos furt Helten-naliycos, ofwel GXH), feitelijk een verplicht ziekenfondsstelsel voor iedereen.
De GXH voorziet in een basispakket van gezondheidszorg, dat met aanvullende premies uitgebreid kan worden, zoals duurdere tandheelkundige hulp, brillen, fysiotherapie, kuurbaden, behandeling van sportblessures, alternatieve geneeswijzen en dergelijke.
In de oorpronkelijke opzet, zoals in 1993 gepresenteerd, zou het zorgsysteem voor elke Spokaniër gelijk zijn. Vanaf 1996 is een begin gemaakt met een bescheiden privatisering in de gezondheidszorg, wat onder meer de oprichting van privéklinieken en privépraktijken van artsen mogelijk maakt. Ook de staatsziekenhuizen en medische centra kunnen tegenwoordig een wat luxueuzere service bieden (zoals eenpersoonskamers met tv en internetaansluiting), mits men daarvoor extra betaalt. Aangezien de GXH de kosten in privéklinieken en -praktijken niet dekt, kan men daarvoor particuliere verzekeringen afsluiten. Op deze manier dreigt de Spokanische gezondheidszorg - ooit een overheidsaangelegenheid die voor iedereen betaalbaar en identiek was - weer een onoverzichtelijk woud van mogelijkheden te worden, iets dat de regering in 1953 bij de invoering van de eerste Ziekenfondswet nu juist wilde voorkomen.
Maar de regelingen zijn nog altijd een stuk transparanter, efficiënter, goedkoper en rechtvaardiger dan het nieuwe zorgstelsel dat de Nederlandse overheid in 2006 wist uit te broeden. Tot afgrijzen van velen kijkt het neoliberale kabinet dat sinds 2014 regeert, met een ongezonde interesse naar een mogelijk hervorming van het stelsel, waarbij privatisering, elkaar beconcurrerende zorgverzekeraars en hoge kosten voor de burger als uiteindelijke doelen worden gezien.
Gezondheidszorg en buitenlanders
Toeristen en andere buitenlanders die tijdelijk in Spokanië vertoeven, kunnen weliswaar gebruikmaken van de voorzieningen die de gezondheidszorg biedt, maar dienen dit zelf te betalen. Een goede reisverzekering met geneeskundige dekking is daarom een vereiste. Eventueel kan men bij aankomst in Spokanië ter plekke een ziekteverzekering afsluiten voor de duur van het verblijf (maximaal 3 maanden), maar deze zal veelal duurder uitvallen dan een verzekering die in het eigen land is afgesloten. Voor de kosten van een tijdelijke Spokanische verzekering kan men informeren bij het Instituut voor Nationale Gezondheidszorg (Instituša furt Aquonda Helten-naliycos).
Buitenlanders die (met verblijfsvergunning) langer dan 3 maanden in Spokanië vertoeven, kunnen onder bepaalde voorwaarden ziekenfondsplichtig zijn. Voor buitenlanders die bovendien een werkvergunning hebben en in loondienst komen (al dan niet tijdelijk), gelden dezelfde regels als voor Spokaniërs. Hiervoor kan men informeren bij het Ministerie van Gezondheid (Depârtemen furt Helten, Ubara-menah ur Cônsumeratjen-tiyns, ˙rzj. B6, Veneša-plep 6, 3001-Hirdo, e-mail: b6@dephuc.sp).
Ziekenhuizen, sanatoria en andere gezondheidsinstellingen die ergens in het Spokanisch Archief of de literatuur genoemd worden. Hieronder vallen ook weeshuizen.
Tussen rechte haken [..] staat het aanklikbare nummer waarmee de instelling op de
Centrumkaart van Amahagge dan wel op de
Gebouwenkaart van Zest is aangegeven.
Verwijzing naar een regiokaart waarop het item staat aangegeven
Alle (deel)kaarten worden in een apart venster geopend.
Blindeninstituut, gesticht in 1855. Oorspronkelijk werden blinden hier intern gehuisvest en sleten ze de dagen met eenvoudig werk en veel zingen en dansen. Tegenwoordig is het meer een opleidingsinstituut waar visueel gehandicapten leren hoe ze zo zelfstandig mogelijk in de "normale" maatschappij kunnen functioneren. Ze kunnen er braille leren, met computers omgaan, er zijn trainingen met blindengeleidehonden, enzovoort. Alleen blinden die bovendien nog geestelijk gehandicapt zijn, en dus permantente begeleiding nodig hebben, wonen hier intern.
Verzorgingstehuis. ....
Middelgroot ziekenhuis in het centrum van de stad. Fungeert vooral als polikliniek en voor spoedgevallen. Ook niet al te ingewikkelde ingrepen worden hier verricht. Voor meer-eisende gevallen gaan patiënten naar een van de grotere ziekenhuizen in de periferie van de stad. (DOM 208/210)
Voormalig portiersgebouw (en woning) (Gert-huflif) op het gasfabriekterrein (nu de wijk Gaza-jakâm). Het gebouw is een beschermd monument en tegenwoordig is er een gecombineerde praktijk van huisarts, tandarts en fysiotherapie in ondergebracht.
Groot ziekenhuis in het bosrijke zuiden van de stad. Voor de meer gecompliceerde gevallen.
Sanatorium en revalidatie.
Dependance bejaardentehuis. Oorspronkelijk gebouw van de Stadsbibliotheek.
Belangrijk streekziekenhuis. De naam Gre-stars ("Planeten") refereert aan alle belangrijke straten in de buurt, die naar planeten zijn vernoemd. In 2011 werd de voormalige minister van Justitie, Ivonn Eemere, tot directeur van dit ziekenhuis benoemd. De benoeming is omstreden omdat ingewijden vrezen dat zij het ziekenhuis meer als een gevangenis zal besturen dan als een gezondheidsinstelling. Zij heeft nooit veel empathie getoond voor de zwakkeren in de samenleving.
Sanatorium.
Revalidatiecentrum.
Redelijk groot ziekenhuis in het centrum van Zest. Ooit het academisch ziekenhuis dat bij de universiteit behoorde. Tegenwoordig is er een modern academisch ziekenhuis aan de rand van de stad, en heeft het Eunnes-hospitaal meer het karakter van polikliniek en revalidatiecentrum gekregen.
Ziekenhuis. Geopend in 1926.
Streekziekenhuis, geopend op 1 augustus 2006 en genoemd naar prinses Helee Quly (moeder van koningin Maquerta Loefe). De zuidkust van het district Kina (eiland Lomky) geldt als een van de armste, eenzaamste en moeilijkst bereikbare streken van Spokanië. De ruim 26.000 inwoners van dit gebied waren altijd aangewezen op de twee ziekenhuizen aan de noordkust (in Lasy of Trofy). Voor spoedgevallen werd wel een helikopter ingezet, maar meestal wachtte een lange tocht per ambulance over onverharde, kronkelige bergwegen of met een enorme omweg via de hoofdweg langs de westkust.
In 1993 keurde de Volksvertegenwoordiging een plan van de Minister van Gezondheid, Tedor Neflamű, goed om in de zuidelijke regio van Kina een ziekenhuis te bouwen. Pas twee jaar later kon de districtsraad van Kina het met de gemeenten in de regio eens worden dat het ziekenhuis in Aelas (de grootste gemeente met 6500 inwoners) zou komen. Geldgebrek, onwil en bureaucratie zorgden ervoor dat het ziekenhuis pas in 2005 afgebouwd was en in 2006 geopend kon worden. Prinses Helee Quly, die al in 1999 haar toestemming gaf om het ziekenhuis naar haar te vernoemen, merkte in 2004 in een tv-programma nog op: "Het zal mij benieuwen of ik de opening van dit ziekenhuis nog mag meemaken." Dat heeft ze inderdaad: in augustus 2006 heeft ze (89 jaar oud) de opening in een live-uitzending op de televisie gevolgd. Zie foto van de openingsceremonie.
Middelgroot ziekenhuis in oosten van de stad. Veel zorg is er van middelmatige kwaliteit, maar de afdelingen Urologie. Oogheelkunde en Orthopedie en springen er zeer positief uit.
Bejaardentehuis, oorspronkelijk gesticht in 1888, maar de nieuwbouw stamt uit 1950 (en is in ca. 1995 grondig gemoderniseerd). Vormt samen met het Liftkar Hôspitalo één organisatorisch geheel.
Ziekenhuis, oorspronkelijk gesticht in 1888, maar de nieuwbouw stamt uit 1960 (en is in ca. 1995 grondig gemoderniseerd). Vormt samen met het Jelafo Liftkaseert één organisatorisch geheel.
Verzorgingstehuis. ....
Gecombineerd verzorgingstehuis en verpleegtehuis. Over het algemeen zijn verzorgingstehuizen en verpleegtehuizen onafhankelijk van elkaar opererende instellingen, maar in het geval van "Tolârk˙" gaat het om een experiment waarbij de bewoners min of meer "naadloos" van verzorging kunnen overstappen naar verpleging. In de praktijk komt het vaak voor dat een bejaarde niet meer geschikt voor een verzorgingstehuis is maar feitelijk nog niet in aanmerking komt voor een verpleegtehuis. In "Tolârk˙" probeert men dit hiaat op te vullen.
Middelgroot ziekenhuis, gespecialiseerd in oncologie (kanker).
Medisch laboratorium, geopend in 1979.
Psychiatrische inrichting. 
Groot ziekenhuis in Hoggebim, bekend/berucht om de verkeersslachtoffers die er vanuit heel Liftka heen gebracht worden.
Het "Goede Hart Ziekenhuis" is een van de grootste ziekenhuizen van Spokanië. De serene rust die er van de parkachtige omgeving uitgaat, staat is schril contrast met de hectiek hierbinnen, waar velen zich zowat dood werken om anderen het leven te redden.
Het complex is niet hoog maar wel zeer uitgestrekt. Honderden meters lange gangen zijn daarom onvermijdelijk. Voor personeel dat haast heeft en patiënten die slecht ter been zijn is er daarom ook een vernuftige oplossing gevonden: zij kunnen de grote afstanden snel overbruggen met elektrische karretjes die worden bestuurd door voornamelijk behendige jongelui die zélf gehandicapt zijn. Verkeersslachtoffers, poliopatiënten en anderen die niet kunnen lopen, vinden hier een afwisselende baan. Veelal waren zijzelf hier ooit patiënt, en het verhaal gaat dat het ziekenhuisbestuur subtiele methoden toepast om jonge patiënten die hier verpleegd worden en hun leven lang gehandicapt zullen blijven voor een baantje te ronselen.
Weeshuis in Aflif.
Medisch laboratorium. Hier is ook het Farmacologisch Museum gevestigd. (DOM 208)
Kleinschalig, gespecialiseerd ziekenhuis; in 1903 als veel groter complex geopend aan de rand van de stad. In de loop van de tijd zijn enkele gebouwen gesloopt of afgestoten.
Regionaal ziekenhuis.
Letterlijk: "Invalidenhuis" (revalidatiecentrum), geopend in 1979.
Academisch ziekenhuis aan de noordrand van de stad. Voor de meer specialistische zorg.
Klein bejaardentehuis in Fonistâ. Gevren Ozzűpiyle was tussen 1970 en 1985 directrice.
Groot ziekenhuis aan de noordrand van de stad. Voor de meer specialistische zorg.
Belangrijkste ziekenhuis in Asjetto. Prachtig gelegen aan de stadsrand, tegen de duinenrij.
Gezondheidsinstellingen, vermeld op de deelkaarten, maar nog niet nader beschreven:
| Item | Locatie | Gemeente | Deelkaart- | Aanduiding |
| nummer | op kaart | |||
| sanatorium | bij Az˙ro-meer | Lammafin | {B 04} | sanatorym |
| Blinden- en Doveninstituut | Tegto | Keunee | {E 07} | BiDôc (1) |
| revalidatiecentrum | -- | Krea | {E 09} | nerkonsért |
| revalidatiecentrum | -- | Xaqua | {F 03} | nerkonsért |
| psychiatrische inrichting | -- | Michta | {H 09} | BWS (2) |
| sanatorium | eil. Hupster Hurt | Ekkrešy | {H 12} | sanatorym |
| Ontwenningsinstituut voor Alcohol en Drugs | Ef Kolai Prusot | Đebantiy | {I 05} | IIST (3) |
| sanatorium | Zolecc | Đorâs | {I 07} | sanatorym |
| sanatorium | -- | Afacha | {J 04} | sanatorym |
| revalidatiecentrum | -- | St.Feuty | {J 04} | nerkonsért |
| psychiatrische inrichting | źrbrasst-pât | Leeserf | {L 05} | BWS (2) |
| Vakantiekolonie voor achtergestelde kinderen | bij Meertâ | C˙rbarâs | {J 11} | Meertâ (4) |
| NOTEN | |
| (1) | BiDôc = Bliynter-instituša én Deffer-ôc. Dit is de eigennaam van dit instituut, maar elk ander instituut voor blinden en doven wordt in de spreekaal ook wel bidôc genoemd. |
| (2) | BWS = brenkâ-wâzer-sért (letterlijk "tehuis voor hersenpatiënten"). Dit is de algemene benaming voor elke psychiatrische inrichting. Voor Leeserf, zie ook regiokaart Leeserf. |
| (3) | IIST = Idequgme-instituša furt Spiryt én Tomissis˙. Dit is het grootste behandelcentrum voor verslaafden in Spokanië. Kleinere "afkickcentra" zijn er in een aantal grote steden. |
| (4) | "Vakantiekolonies voor achtergestelde kinderen" vinden hun oorsprong in een inititatief (omstreeks 1947) om arbeiderskinderen uit vervuilde industriesteden een paar weken frisse lucht en een gezonde omgeving te bieden, waar zij zich konden vermaken. Het ging dus om het bevorderen van lichamelijke én geestelijke gezondheid. Tegenwoordig leven arbeiderskinderen niet meer in zulke ongezonde omstandigheden, en ligt de nadruk bij de vakantiekolonie meer op het organiseren van vakanties voor arme kinderen die zelden of nooit hun stad of dorp uit komen, omdat hun ouders geen geld voor uitstapjes of reizen hebben. Zulke vakantiekolonies worden een Zikâbe (= Zirrot-kâmpos furt blefs˙rtor efantys) genoemd; zij worden beheerd door een gelijknamige stichting. Er zijn ook vakantiekolonies voor schoolklassen, ongeacht hun achtergrond; deze worden een zirre-kâmpos (zikâ) genoemd. Zie ook regiokaart Asjetto |
In Spokanië zijn 124 ziekenhuizen, onder te verdelen in 99 algemene ziekenhuizen, 21 privé-ziekenhuizen en 4 academische ziekenhuizen. Sommige ziekenhuizen zijn gespecialiseerd, bijvoorbeeld alleen kankerbehandeling of alleen brandwonden. Algemene ziekenhuizen hebben nooit een religieuze signatuur. Privéklinieken zijn soms specifiek rooms-katholiek of ergynisch.
Op de kaarten hieronder staan alle locaties aangegeven. Dat zijn niet per se de verschillende ziekenhuisorganisaties. Sommige organisaties beheren meerdere locaties. Zo behoren de privéklinieken in Hier en Tosiy tot één bedrijf.
De bewoners in de berggebieden wonen veelal ver van een ziekenhuis verwijderd. Dit betekent dat lokale artsen en medische centra hier veel taken verrichten die bijvoorbeeld in de steden door ziekenhuizen gedaan worden. Ziekenhuizen met een regionale functie hebben dus te maken met patiënten en hun familie die lange reisafstanden moeten afleggen. Daarom hebben zulke ziekenhuizen altijd faciliteiten om ook familie op te vangen en eventueel onderdak te verschaffen. Ook hebben ze altijd landingsplaatsen voor traumahelikopters, of zelfs voor kleine vliegtuigjes.
Behalve deze ziekenhuizen kent Spokanië nog één militair hospitaal, en wel in Ies (staat niet op onderstaande kaart), dat nauw samenwerkt met het academische ziekenhuis in deze stad, omdat een militair hospitaal niet alle kennis en ervaring in huis heeft die wel in het academische ziekenhuis te vinden zijn.
© De Twee Hanen v.o.f. • Kimswerd • The Netherlands
DA 00 • SPARC 30 apr 2001
namen van instellingen - DICTIO {N} - 04.05.06 
straten - STRATENL.HTM
straten - STRATENO.HTM
tel.nummers - TELLIJST.HTM
