Grammatica van het Spokaans
199. Ideoantoniemen
Overzicht van de meest algemene ideoantoniemen. Op welke idiomatische wijze ze toegepast kunnen worden, is te vinden in DICTIO.
| Ideoantoniemen | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Obtrans. werkwoorden | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| afe | meenemen∩achterlaten | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| calije | een goede∩slechte dunk hebben van | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| fesmanne kaf | danken aan∩wijten aan | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| jalfuve | verdrieten∩verblijden | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| kette | geven∩krijgen | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| lântate | bevoordelen∩benadelen | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| lôhetje | onderschatten∩overschatten | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| mômiye | verontrusten∩geruststellen | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| nolare | krijgen∩verliezen | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| pirzove | volgen op∩voorafgaan aan* | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| terfyre | bevestigen∩ontkennen | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| tirae | bewonderen∩verafschuwen | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| tmope | versnellen∩vertragen | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ÿrmanne | nakomen∩verzaken | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| zjoðe | vatbaar, gevoelig∩onvatbaar, immuun zijn voor | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| * In de betekenis 'voorafgaan aan' is pirzove intrans, en gaat samen met het voorz. armt. Zie ook par. 80.22. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Intrans. werkwoorden | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| lânte | voordelig∩nadelig, onvoordelig zijn | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| lomeše | wel∩geen moeilijkheden veroorzaken | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| préše | weifelen∩doortastend zijn | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| prôpene | bevoegd∩onbevoegd zijn | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| xâmée | stijgen∩dalen | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Semtrans. werkwoorden | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| eone | vertrekken∩komen | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Concr. substantieven | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| eûrts | iets zeer aangenaams∩vervelends | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| loa | goede∩slechte bui | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| lomess | moeilijkheid∩makkelijkheid, soepel verloop | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| mifâ | wel∩niet woede | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| pyrf | geoorloofdheid∩verbod | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| rénâ | goed∩slecht mens | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| stâek | het welslagen∩het mislukken | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| tmopos | versnelling∩vertraging | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| to'eff | het warm∩koud worden | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| vloda | spoed∩traagheid | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| wiyrk | uitzetting∩inkrimping | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| xâméos | stijging, het stijgen∩daling, het dalen | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Semconcr. substantieven | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| jalfuf | verdriet∩blijdschap | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| monslâ | afgunst∩bewondering | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Abstr. substantieven | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| hytâciy | juistheid∩onjuistheid | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| lânt | (alleen in:) lef lânt tukst | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| mófiy | gezondheid∩ziekte | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| mômiyos | geruststelling∩verontrusting | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| terfyros | bevestiging∩ontkenning | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Additieven I | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| bôlf | groot∩klein
| chûcÿrt | te heet∩te koud [om te eten/drinken/pakken];...
| côrg | ver weg∩dichtbij
| dist | goedaardig∩kwaadaardig
| drakiy | zwaar∩ligt
| ðyss | jong∩oud
| gaiy | gauw, vlug, snel∩langzaam, over een tijdje
| gremuh | uitvoerbaar∩onuitvoerbaar
| herpsa | arm∩rijk
| hops | nieuw∩oud
| hytâc | juist∩onjuist
| konaðe | rechtvaardig∩onrechtvaardig
| kviddiy | log, plomp∩rank, slank
| kynne | eenzaam, afgelegen, onbereikbaar∩goed bereikbaar
| lânt | ontbrekend∩aanwezig
| merrat | diep∩ondiep
| missna | mager∩vet
| molef | uitgebreid∩beknopt, niet uitgebreid
| nériy | droog∩nat
| néso | licht∩donker
| njata | schuldig∩onschuldig
| perann | mals∩taai
| pitlo | rijp∩onrijp
| pjerg | los∩vast
| pot | (arch) lang∩kort
| prôpen | bevoegd∩onbevoegd
| prósa | handelbaar∩onhandelbaar
| prósiy | lankmoedig∩ongeduldig
| pyrf | geoorloofd∩verboden
| qumtiy | moe∩uitgerust
| régip | mak, tam∩wild
| rittah | snel∩langzaam
| séqurt | eerlijk∩oneerlijk
| tjest | vervallen∩in goede staat
| tmopiy | snel∩langzaam
| tôspiy | partijdig∩onpartijdig
| ulliy | dik∩dun
| uzer | lang∩kort
| ÿzja | hoog∩laag
| zjentiy | genoeg, voldoende∩niet genoeg, onvoldoende
| |
© (2000) Rolandt Tweehuysen, Kimswerd, the Netherlands