1. Bestuurlijke hiërarchie

Onder bestuurlijke hiërarchie verstaan we de onderlinge ordening van de verschillende bestuurslagen. Geheel bovenaan staat de landelijke regering en geheel onderaan staan de dorpsraden.

Koninkrijk Spokanië

De gehele Spokanische archipel wordt bestuurd door de Landsregering (Tangodâm, kortweg de "regering"). Deze zetelt in de landelijke hoofdstad (tangotsÿr of hurdog) Hirdo. Let op het verschil: een hurdog is in het algemeen een "hoofdstad", een tangotsÿr is specifiek de "regeringszetel". Meestal vallen deze twee samen, maar bijvoorbeeld in Nederland kunnen we een onderscheid maken: Den Haag is de tangotsÿr en Amsterdam is de hurdog.

Hoofdeilanden

De 7 grootste eilanden van de Spokanische archipel (Berref, Liftka, Brÿr, Tigof, Lomky, Teujan en Garos) vormen elk een eigen bestuurlijke eenheid. Dit zijn de hoofdeilanden (mennilesets) met een Eilandsregering (Hôzesy, ook wel "eilandsbestuur" genoemd) die zetelt in de eilandshoofdstad (mennhurdog of hôzessÿr). De tientallen kleinere eilandjes (vaak onbewoond) die tussen en om de hoofdeilanden liggen, ressorteren alle onder de dichtstbijzijnde gemeente op een hoofdeiland.
Kleinere eilandjes die zelf een dorp of stad bevatten kunnen een zelfstandige gemeente vormen.

Districten

De 5 grootste hoofdeilanden (Berref, Liftka, Brÿr, Tigof en Lomky) zijn elk onderverdeeld in 2 of meer districten (distryccs, te vergelijken met een provincie). Elk district heeft een Districtsregering (Leblâ, ook wel "districtsbestuur" of "provinciebestuur" genoemd) die zetelt in de districtshoofdstad (suhurdog of leblâsÿr). De hoofdeilanden Teujan en Garos zijn te klein om in districten te worden onderverdeeld.

Gemeenten

Alle districten en ook de eilanden Teujan en Garos zijn onderverdeeld in gemeenten (zomars). Elke gemeente omvat in ieder geval een stad (sÿrt), waar het Gemeentebestuur (Ytstostenlen) zetelt, en eventueel nog een of meer dorpen (zecesz) en/of communes (kentsa). Dorpen en communes hebben een Dorpsraad (Zeces-meeg) of Communeraad (Kents-meeg) die verantwoording aan de gemeenteraad schuldig zijn. Dorpsraden en Communeraden worden ook wel samen genoemd met de term Bewonersraden (Olimanna-meegs).

Een stad kan nog onderverdeeld zijn in wijken (oftians) waarin bewoners zich vaak in een wijkraad of wijkcomité hebben verenigd. Dit zijn geen officiële organen, maar verenigingen of clubs die als spreekbuis naar de officiële instanties toe dienen.
Een groepje huizen buiten de bebouwde kom wordt een buurt(schap) (ÿksanutos) genoemd, eventueel een tumt-ÿksanutos ("plattelandsbuurt"). Zo'n buurt heeft administratief de status van een straatnaam, en moet niet verward worden met een "dorp", dat altijd een eigen administratieve eenheid vormt. Soms is een buurtschap zelfs groter dan een dorp.
De term toclades ("gehucht") refereert altijd aan klein dorp of een buurtschap, en heeft een ietwat denigrerende bijklank. Men denkt hierbij aan bouwvalligheid en armoede.

Landgoederen

De 27 particuliere landgoederen (šarkdomenns) hebben een speciale status en vallen buiten de gemeenten. De bestuursraad van zo'n landgoed is slechts beperkte verantwoording schuldig aan de eilandsregering.

Het Spokaanse woord tangodâm kan zowel met "regering" als met "bestuur" vertaald worden. De voorkeur wordt gegeven aan de termen eilandsregering en districtsregering, en niet aan bestuur. Op deze wijze wordt het zelfstandige karakter en de macht van de bestuurlijke instanties benadrukt: de Spokanische bestuursvorm heeft een zeer gedecentraliseerd karakter.

2. Bestuurlijke machten

Onder een bestuurlijke macht verstaan we de verschillende onderdelen waaruit een bestuur of regering bestaat. Primair gaat het om de uitvoerende macht (zoals ministers of wethouders), de controlerende macht (de volksvertegenwoordiging of gemeenteraad), de vertegenwoordigende macht (instantie die een hogere of lagere bestuursvorm in een andere bestuursvorm vertegenwoordigt) en diverse adviserende lichamen.

Overzicht van de bestuurlijke instanties en
de machten waaruit zij bestaan

1. Tangodâm (Landsregering)
a. Ÿrtâness (Kabinet), bestaande uit: 17 Menesterys (Ministeries)	17 Menesters (Ministers)
b. Zâmporementec (Volksvertegenwoordiging)	347 Zâmraters (Afgevaardigden)
c. Stamero (Eilandsvertegenwoordiging)	10 Stamelefs (Eilandsafgevaardigden)
d. Âtviss (Raad van Advies)	200 Âtvisesz (Adviseurs) Voorzitter is de Koning
2. Hôzesy (Eilandsregering)
a. Consyl (Eilandenraad)	20-45 Consylaters (Raadsleden)
b. Beltstamero (Districtsvertegenwoordiging)	2-7 Beltstamelefs (Districtsafgevaardigden)
c. Beltâtviss (Raad van Advies)	8-15 Beltâtvisesz (Adviseurs) Voorzitter is de Mejôje
3. Leblâ (Districtsregering)
a. Beltconsyl (Districtsraad)	12-32 Beltconsylaters (Raadsleden)
b. Sustamero (Gemeentevertegenwoordiging)	Sustamelefs (Gemeenteafgevaardigden)
c. Reppemeeg (Raad van Advies)	8-14 Reppers (Adviseurs) Voorzitter is de Kjelef
4. Ytstostenlen (Gemeentebestuur)
a. Wethuderÿ (College van Wethouders)	4-20 Wethuders (Wethouders)
b. Zomarementec (Gemeenteraad)	11-121 Zomar-glyders (Gemeenteraadsleden)
c. Zeces-stamero (Dorpsvertegenwoordiging)	Zeces-stamelefs (Dorpsafgevaardigden)
d. Manessÿ (Raad van Advies)	20-55 Manesaters (Adviseurs) Voorzitter is de Monercô (Burgemeester))

NOTEN:

Het aantal ministeries (en dus ook het aantal ministers) is sinds juli 2006 met 3 verminderd: het waren er 20, nu zijn het er nog maar 17.

Het aantal Consylaters en Beltâtvisesz hangt af van de grootte van het eiland. Bovendien kan dit aantal elk ogenblik aan de behoefte aangepast worden.

Het aantal Beltstamelefs hangt af van het aantal districten op een hoofdeiland. Grotere districten kunnen meer dan één afgevaardigde hebben. Op Teujan en Garos ontbreken de districten en derhalve ook de Beltstamelefs. Omdat deze districtsafgevaardigden in de praktijk de schakel vormen in de communicatie tussen de gemeenteafgevaardigden op districtsniveau en de eilandsregering, zijn er op Teujan en Garos speciale functionarissen aangesteld om deze communicatiestroom in stand te houden: dit zijn de informeratjens (informanten; 3 voor Teujan en 2 voor Garos). Deze functie is pas in 1986 ingesteld. Vóór die tijd traden sommige leden van de Raad van Advies als "informant" op, maar de adviserende en informerende taken worden in de moderne politiek als onverenigbaar beschouwd.

Het aantal Beltconsylaters en Reppers hangt af van de grootte van het district. Bovendien kan dit aantal elk ogenblik aan de behoefte aangepast worden.

Het aantal Sustamelefs hangt af van het aantal gemeenten binnen een district. Dit zijn er gemiddeld 20 à 50. Grotere gemeenten kunnen meer dan één afgevaardigde hebben.

Het aantal Wethuders, Zomar-glyders en Manesaters hangt af van de grootte van de gemeente. Dit aantal kan één keer per jaar aan de behoefte aangepast worden. Zie ook de tabel hieronder.

Het aantal Zeces-stamelefs hangt af van het aantal dorpen en communes die onder de gemeente ressorteren. Grotere dorpen kunnen meer dan één afgevaardigde hebben. Bij gemeenten zonder dorpen of communes ontbreken de Zeces-stamelefs. Sinds 1983 worden steden met meer dan 200.000 inwoners in stadswijken verdeeld die de status van "dorp" hebben. Elke stadswijk heeft dan een of twee Zeces-stamelefs, die ook wel Oftian-stamelefs (wijk-afgevaardigden) genoemd worden.

De voorzitters van de Adviesraden (Âtviss, Beltâtviss, Reppemeeg en Manerÿ) zijn respectievelijk de Koning, Mejôje, Kjelef en Monercô. Zij maken zelf geen deel uit van deze raden, maar staan er als het ware boven. Als een district bijvoorbeeld 8 Reppers heeft, bestaat de gehele raad dus uit 9 personen (8 Reppers en 1 Kjelef). In elke Adviesraad zit één persoon die als vice-voorzitter wordt benoemd. Deze vervangt de voorzitter bij diens afwezigheid. Als de vice-voorzitter de taak van de voorzitter overneemt, maakt hij op dat moment geen deel meer uit van de Adviesraad. Stel dat de Adviesraad van een Eilandsregering uit 14 Beltâtvisez bestaat en de voorzitter (Kjelef) is niet aanwezig. Dan zal een van de Beltâtvisesz als vice-voorzitter optreden, zodat de raad op dat moment uit 13 Beltâtvisesz bestaat.
Bij de Âtviss is het echter anders geregeld. De voorzitter hiervan is de Koning (het staatshoofd). Als deze afwezig is, wordt zijn taak niet overgenomen door een lid van de Adviesraad, maar door de Minister-president. De Minister-president is dus per definitie de vice-Âtvises.

3. Gemeenten

Spokanië kent 573 gemeenten; de kleinste telt slechts 450 inwoners (Leba), de grootste 900.000 inwoners (hoofdstad Hirdo). Hoewel er in het verleden wel op kleine schaal gemeentelijke herindelingen en fusies zijn geweest, verandert er weinig op dit gebied. Traditie, historisch besef, persoonlijke belangen en emoties blokkeren gemakkelijk elke poging om via fusies of herindelingen tot een efficiënter bestuur te komen. Bedenk ook dat er in elke gemeente per definitie één stad ligt (de rest heeft de status van dorp), zodat bij herindelingen en fusies een of meer steden deze status kwijt raken en zouden degraderen tot "dorp". Daartegen bestaat uiteraard fel verzet.

De omvang van het gemeentebestuur wordt vooral bepaald door het aantal inwoners. Dit is in onderstaande tabel te zien.

Het maximum aantal toegestane wethuders (wethouders),
manesaters (adviseurs) en zomar-glyders (gemeenteraadsleden)
in relatie tot het inwonertal van de gemeente

Klik op de inwonertallen om een lijst te zien van alle gemeenten die onder deze categorie vallen.

Inwonertal	Wethuders	Manesaters	Zomar-glyders
tot 2000	4	20	11
2000 tot 3000	5	21	13-17
3000 tot 5000	6	22	19-23
5000 tot 7000	7	23	25-29
7000 tot 10.000	8	24	31-35
10.000 tot 15.000	9	25	37-41
15.000 tot 23.000	10	27	43-47
23.000 tot 34.000	11	29	49-53
34.000 tot 51.000	12	31	55-59
51.000 tot 77.000	13	33	61-65
77.000 tot 115.000	14	35	67-73
115.000 tot 173.000	15	38	75-81
173.000 tot 259.000	16	41	83-89
259.000 tot 389.000	17	44	91-97
389.000 tot 584.000	18	47	99-105
584.000 tot 876.000	19	51	107-113
vanaf 876.000	20	55	115-121

Tot 1990 (jaar van de de nieuwe wethoudersverkiezingen) lagen de maximum aantallen veel lager, maar gemeenten die met specifieke problemen of beleidsvormen werden geconfronteerd konden een of meer extra wethouders aanstellen. In bijzondere gevallen kwamen de personeelskosten van deze extra personen voor rekening van het district (bijvoorbeeld omdat de extra wethouder een bestuurlijke taak had die ook in het belang van het district was, zoals een aparte wethouder voor het havenbeleid in Bôrâ).

Bij wijze van werkverschaffing of vanwege vriendjespolitiek proberen (vooral kleinere) gemeenten wel om hoe dan ook het maximale aantal toegestane wethouders aan te stellen, ook al zijn ze gezien de hoeveelheid werk niet nodig. Zulke "zinloze" wethouders worden wel "opblaaspoppen" (fitrute-kaf-kyls) genoemd.

Het minimum aantal gemeenteraadsleden is op 11 gesteld. Als een gemeente meer dan 2000 inwoners heeft, kan het aantal gemeenteraadsleden variëren, maar het minimum en maximum aantal liggen vast. Het absolute maximum aantal is altijd 121. Het aantal gemeenteraadsleden is altijd een oneven getal, zodat er bij stemmingen altijd een absolute meerderheid is.

Elke taak die een wethouder (in België: schepen) heeft, wordt een "portefeuille" genoemd. In Spokanië wordt een wethouder veel meer als een "minister op gemeenteniveau" gezien, die aan het hoofd staat van een "gemeentelijk ministerie", ofwel de wethuder-ÿrzjôðiy (wethoudersafdeling).

Voorbeeld van het College van Burgemeester en Wethouders
(Wethuderÿ) van Amahagge (1983)

	Portefeuille	Weth.-ÿrzjôðiy	Persoon	Pol. partij
0	burgemeester	monercô	Obÿn Mareo-Kiven	DeF
1	Havens en Industrie	Port ur Fabrokaliyto	Moffain Mej-Weena	LiZa
2	Financiën en Economie	Finanšos ur Ekonomiy	Sypa Zwomina-Vromiy	LiZa
3	Onderwijs	Kolestiy	Zula Vleys*	SAP
4	Sociale zaken en Wonen	Sošala tiyns ur Zâros	Ðana Xeerft-Ung*	DeF
5	Stadsplanning en Verkeer	Plânos ur Kûfôs	Lât Otaniy-Halâ	SAP
6	Openbaar vervoer	Kofano gabanos	Jânes Sinto-Mofain-Thelander	GeRi
7	Milieu en Reiniging	Milju ur Mingos	Quny Eer-Dâslo	SAP
8	Arbeid en Werkvoorziening	Ÿrôm-cÿrbatt	Ârmyll Vromiy-Nônga	DeF
9	Interlokale betrekkingen	Interlokalo cijazutosz	Kâhysse Mirnurp	DeF
10	Jeugdzaken	Efantoiy-tiyns	Jân Dupont	SAP
11	Culturele zaken	Cûlturela tiyns	Fyla Sjocc-Boert	DeF
12	Energie en Communicatie	Energiy ur Cômunikašo	Quly Brokjiys*	GeRi
13	Politie en Juridische zaken	Polišo ur Juridise tiyns	Dâl Heenôše Zyftoen-Qummertee	LiZa
14	Recreatie en Sport	Rekreašo ur Sport	Elsiy Dysse-Niymt*	LiZa
15	Gezondheid en Veiligheid	Helten ur Qurubos	Lerdu Ochâ	DeF
16	Publieke werken	Kofano Cÿrbatts	Sûmiy Kolesmerater-Môja*	SAP
17	Burgerzaken	Ÿrânterjeren	Molle Oleema-Nolec	LiZa

(Dit voorbeeld is gekozen omdat veel wethoudernamen zijn genoemd
in nummer 18 (7 mei 1983) in de Amahâkšo .)