Spokanisch Archief

•  Wat is SPARC? 
•  Hoofdmenu 
•  Grammatica 
•  Woordenboek 
•  Atlas 
•  Links 
•  Contact 
•  Disclaimer 

Politie en Douane worden in Spokanië samengevat onder de naam Kindisiy Lacs-zobaqueros (Koninklijke Wethandhaving). De minister van Binnenlandse Zaken is in principe verantwoordelijk voor het gehele beleid binnen de politie en douane. Hij heeft een sterke controlerende, bemiddelende en regelende functie, en dient erop toe te zien dat de verschillende politiekorpsen en douaneafdelingen efficiënt en harmonieus met elkaar samenwerken, ook al hebben zij vaak verschillende werkgevers en sterk van elkaar afwijkende bedrijfsculturen of verschillende belangen.
In bijzondere, expliciet gedefinieerde, gevallen kunnen ook de ministers van Justitie of Defensie bij het beleid en de taakuitvoering betrokken worden. Verder hebben ook lagere besturen (zoals eilandsbesturen, districtsbesturen en gemeenten) hun verantwoordelijkheden. Het bestuurlijke lichaam dat voor de politie- en douanetaken verantwoordelijk is, hoeft niet per se ook de werkgever van deze politie of douane te zijn. Hieronder wordt uitgelegd hoe de precieze verdeling in elkaar zit.

1. Politie

Het algemene Spokaanse woord voor "politie" is polišo, een "politieagent" heet âpippolâ, of kortweg âpip en het "politiebureau" heet âpipsért.
De gehele organisatie kent een aantal verschillende soorten politie, al naar gelang de taak en de bestuurlijke instantie waaronder de politie ressorteert. Een onderverdeling naar taak vinden we in het onderscheid:

• Kûfôs-polišo (Verkeerspolitie)
• Arânka-polišo (Spoorwegpolitie)
• Ayrport-polišo (Luchthavenpolitie)
• Lôvân (Marechaussee ofwel militaire politie)
• Zykrÿntôm (Kust- en Grenspolitie)
• Ÿrânter-polišo (Burgerpolitie)

Onder de laatste categorie valt alles dat niet specifiek voor een taak wordt onderscheiden; het is de "gewone" politie, de agent op straat die garant moet staan voor de openbare orde en veiligheid, en geacht wordt u de weg te kunnen wijzen en de boeven in hun kraag te grijpen.

Een apart onderdeel van de Ÿrânter-polišo is de Flacÿr Quÿos (letterlijk "Speciale Reserve", ofwel de oproerpolitie, vergelijk de ME), meestal afgekort tot FlaQu. De FlaQu bestaat uit gewone politiemensen, maar met een aanvullende opleiding. Zij treden op om verstoringen van de openbare orde te voorkomen. Mochten de rellen erg uit de hand (dreigen te) lopen, dan kan de FlaQu versterking krijgen van speciaal getrainde collega's van de Lôvân of Zykrÿntôm.

Een onderverdeling naar bestuur kan als volgt gemaakt worden:

De Zykrÿntôm is gelieerd aan de Marine en Douane (zie hieronder), en heeft als primaire taak om territoriale wateren, kusten en havens te bewaken. Secundair houdt deze instantie zich bezig met illegale en criminele vreemdelingen, smokkelaars en asielzoekers.
De routinematige controle van de kustwateren wordt overgelaten aan een onderafdeling van de Zykrÿntôm, die bekend staat als de Aquonda Rivo-gert (ARG: Nationale Kustwacht). Pas bij echte calamiteiten wordt het goed getrainde paramilitaire deel van de Zykrÿntôm ingeschakeld, en als de zaak geheel uit de hand dreigt te lopen, kan ook het leger actief worden.

Spokanië is in 15 regio's ingedeeld die elk een hoofdkantoor van de Zykrÿntôm hebben. De hoofdkantoren liggen altijd in een kustplaats met een haven. De politiemensen dragen op hun uniform een cirkelvormige speld waaraan de regio is te herkennen. In sommige spelden is de beginletter van de plaats verwerkt (zoals de A voor Amahagge, de H voor Husta of de L voor Lift), maar in andere gevallen gaat het om een fantasievorm.

De Lôvân is een onderdeel van de Landmacht en heeft als "doelgroep" de militairen, het Koninklijk Huis en de diplomatieke wereld. Maar ook bij ernstige calamiteiten waarbij de gewone burger is betrokken (zoals gijzelingen, gewapende overvallen of ernstige ongelukken en natuurrampen) kan de hulp van de Lôvân ingeroepen worden (ook van het leger trouwens).
De Lôvân en de Zykrÿntôm vallen onder de Landmacht respectievelijk de Marine, en hebben dus indirect het Ministerie van Defensie als werkgever.

Eind jaren zeventig kampte de Burgerpolitie in de drie grootste steden (Hirdo, Amahagge en Bôrâ) met een groot personeelstekort. De gemeenten vreesden dat er bij ernstige verstoringen van de openbare orde te weinig politieagenten gemobiliseerd zouden kunnen worden om de ongeregeldheden de baas te kunnen (in de jaren zeventig en tachtig waren er herhaaldelijk demonstraties en krakersrellen). Het Ministerie van Defensie heeft toen besloten om in deze steden een detachement van de Lôvân te stationeren, die konden samenwerken met de Burgerpolitie. Deze gemeentelijke "dependances" stonden bekend als de Zomarte Lôvân Polišo (L.P.), maar de samenwerking met de Burgerpolitie is nooit een groot succes geworden omdat de militaire cultuur van de L.P. niet goed paste bij de meer sociale instelling van de Burgerpolitie. In 1988 zijn de drie detachementen L.P. weer opgeheven, nadat de Burgerpolitie meer personeel had kunnen aantrekken. De moeizame samenwerking en het daarmee gepaard gaande ongecontroleerde gedrag van politiemensen heeft er in Amahagge en Hirdo wel toe geleid dat er onafhankelijke klachtencommissies zijn ingesteld waar burgers met klachten over onaanvaardbaar optreden van de politie terechtkunnen. In Amahagge kan men bellen naar (040) 2800280. De L.P. en klachtencommissie zijn genoemd in de Amahâkšo .

De Arânka-polišo en Ayrport-polišo hebben het Ministerie van Verkeer als werkgever. De Kûfôs-polišo en Ÿrânter-polišo hebben altijd een bestuurlijke instantie als werkgever, zoals de Eilandsregering, de Districtsregering of de Gemeente. Men spreekt dan ook van "Eilandpolitie" (Ileset-polišo), "Districtspolitie" (Distrycc-polišo) of "Gemeentepolitie" (Zomar-polišo).

Zie ook de boete voor te hard rijden van de Kûfôs-polišo van het district Ziyp.
Adres: Kûfôs-polišo rifo Distrycc Ziyp • Rense-lirrotiy 5 • 3400-Minde • Tf (038) 2136969 • Ep info@minde.kupo.sp

Ongeacht wie de werkgever is, is de minister van Binnenlandse Zaken is in principe altijd verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken. Spokanische juristen spreken dan ook van een uitvoerende en controlerende macht, die volgens de Grondwet gescheiden moeten zijn. De werkgever wordt als uitvoerende macht beschouwd, de minister van Binnenlandse Zaken als controlerende macht. Dat "controle" en "verantwoordelijkheid" in dit geval bij één en dezelfde persoon liggen, is het gevolg van een historische ontwikkeling, waarmee niet iedereen even gelukkig is.
Een aparte afdeling van de Luchthavenpolitie is de Medise Cÿrtiros (Medische Assistentie). Zij komen in actie bij alle calamiteiten op de luchthavens of bij het vliegverkeer waarbij er sprake is van doden, zieken of gewonden.

Een "Rijkspolitie" is in Spokanië onbekend, maar de verschillende korpsen van de Ÿrânter-polišo kunnen wel op regionaal niveau samenwerken, waarbij de volgende mogelijkheden bestaan:

• Een aantal gemeentelijke korpsen werkt samen in een regio die deze gemeenten omvat maar kleiner is dan een district;
• Een districtaal korps werkt niet in het hele district omdat een of meer grote steden hun eigen gemeentelijke korps hebben; het districtale korps werkt dus in het eigen district minus deze grote steden;
• Een grotere stad heeft een gemeentelijk korps dat niet samenwerkt met andere gemeenten; de regio bestaat dus uit deze grotere stad;
• Het gemeentelijke korps van een zeer grote stad is in twee of meer eenheden opgedeeld die elk een deel van deze stad als regio beheersen.

En om de bestuurlijke ondoorzichtigheid nog groter te maken, bestaan er diverse mengvormen van de 4 hierboven genoemde principes. Hoe Spokanië precies in politieregio's is onderverdeeld, en welke korpsen in zo'n regio samenwerken, dan wel welke korpsen juist in meerdere regio's zijn gesplitst, is in het Bestand Politieregio's te vinden.

Burgers die klachten hebben over de politie kunnen zich wenden tot de Juridische ombudsman.

Van links naar rechts: een soldaat (die in vredestijd ook als politieagent an fungeren); een medewerkster van de I.I. (sociale hulporganisatie die ook de politie assisteert); een agent van de zykrÿntôm; een verkeersagente. Deze foto is in 1981 gebruikt bij een reclamecampagne om het imago van de geüniformeerde diensten op te vijzelen.

2. Douane

De afdeling Douane is binnen de "Koninklijke Wethandhaving" een zelfstandig opererend lichaam, met zijn hoofdkantoor in Amahagge, adres:

Kuvi-mirra 20 4001-Amahagge Tf (040) 2898362 Ep info@duann.spok.sp

In Spokanië heeft de Douane niet alleen de taak om te controleren of de in- en uitvoer van goederen volgens de regels verloopt, maar ook of personen volgens de regels het land binnenkomen en verlaten. Pas als de Douane constateert dat het een en ander niet conform de wet is, kan zij de Zykrÿntôm (zie hierboven) inschakelen, die gemachtigd is om personen aan te houden of te arresteren als zij zich schuldig maken aan illegale activiteiten. De Douane heeft kantoren in alle grotere havens waar schepen uit het buitenland verwacht kunnen worden, en op alle vliegvelden met internationaal vliegverkeer. Iemand die buiten deze havens of vliegvelden Spokanië betreedt, en dus de Douane omzeilt, wordt beschuldigd van "illegale immigratie", met alle consequenties van dien. Zie ook het bestand Toegang tot Spokanië en verblijf.

In de meeste grotere havens en op de internationale vliegvelden delen de Douane en de Zykrÿntôm één kantoor. Adres in Amahagge:
Buro furt Zykrÿntôm ur Ðûann • Pogalo-blufk • 4003-Amahagge • Tf (040) 2348873

Burgers die klachten hebben over de douane kunnen zich wenden tot de Ombudsman Douanezaken.

© De Twee Hanen v.o.f. • Kimswerd • The Netherlands

DA 00 • SPARC 02 mrt 1999