Spokanisch Archief

•  Wat is SPARC? 
•  Hoofdmenu 
•  Grammatica 
•  Woordenboek 
•  Atlas 
•  Links 
•  Contact 
•  Disclaimer 

1. Politieke partijen

Overzicht van alle politieke partijen die een rol gespeeld hebben, of momenteel spelen, in de landelijke politiek. Verder de lokale en regionale partijen voor zover ze genoemd zijn in het Spokanisch Archief.

Tot 1899 bestonden er geen officiële politieke partijen, er waren alleen informele politieke bewegingen.

Voorzitters van de politieke partijen

Elke partij heeft haar eigen richtlijnen hoe de voorzitter gekozen wordt, wie er kandidaat mogen zijn en hoe lang de voorzitterstermijn is (meestal zo'n 4 à 5 jaar). De voorzitter mag geen andere politieke functies hebben, zoals volksvertegenwoordiger, minister, eilandafgevaardige et cetera. De voorzitter wordt beschouwd als de vertegenwoordiger van de politieke partij, terwijl de personen die namens de partij in de Volksvertegenwoordiging zitten, niet de partij vertegenwoordigen, maar de "brug" vormen tussen partij en de burgers die voor de partij hebben gekozen.

Gebruikelijke afkortingen, kleuren en jaren

Bij bestaande partijen hoort een partijkleur. Deze maakt de partij duidelijker herkenbaar en wordt ook gebruikt in grafieken, op landkaarten ed. Er kunnen kleuren worden toegevoegd of afgeschaft, al naar gelang het ontstaan of verdwijnen van partijen.

De gekleurde jaren duiden op fusies; bijvoorbeeld: partijen die eindigen in het rode jaar 1944, zijn gefuseerd tot de partij die begint in het rode jaar 1944.

AŸP   Aquonda Ÿrômer-Party 1895-1944 AZR Aquonda Zampôr-Ratt 1944-... CSP Cônservateff Stat-Party 1923-... DeF Demokratiy-Farte 1952-... DZ   Demokratise Zampôr-Ûn 1970-2009 GCP   Generâl Câtoliyc Party 1907-1952 GeRi   Generâl Riffek 1966-2009 JoŠar   Jola Šark-ralaers 1903-1922 JoZa   Jola Zampôr 1922-1970 KP   Kindis-Party 1899-1924

KÛ   Kelte-Ûn 1930-1944 LiZa Liberala Zampôr 1970-... LJP   Liberala Jolaiy-Party 1937-1970 MaJo Mainklotâiy ur Jolaiy 2016-... Mes Mesâer 2009-... NŠ Nenatumt Šark 2005-... SAP Sošalistise Aquonda Party 1946-... SŠB   Sošalistise Šark-bônt 1933-1952 ÛFT   Ûn furt Tradamarte 1912-1952 ZP   Zampôr-Party 1898-1911

Lokale en regionale partijen (ergens in SPARC genoemd):

Hieronder worden de politieke partijen op alfabetische volgorde behandeld. Vrouwen worden met een * gemarkeerd.

1. Aquonda Ÿrômer-Party (AŸP: Nationale Arbeiderspartij)

   opgericht: 1895 (in 1944 opgegaan in de Aquonda Zampôr-Ratt)

   Deze partij, die zich op fanatieke wijze inzette voor een betere huisvesting, beter onderwijs en betere gezondheidszorg voor de arme industrie- en havenarbeiders, is groot geworden door de inzet van Kiynes Pernen-Johânaler, een jonge politicus die tussen 1915 en 1925 burgemeester van Hoggebim was.

2. Aquonda Zampôr-Ratt (AZR: Nationale Volksraad)

   opgericht: 1944 (fusie van de Aquonda Ÿrômer-Party en de Kelte-Ûn)
   voorzitter 1990-1997: Tulfiy Oolmerater-Nruswamel
   voorzitter 1997-2000: *Irenn Adolent-Sinto-Trofi
   voorzitter 2000-2008: Kâter Umerr-Keldus
   voorzitter 2008-2017: Megtert Oqula-Hâlef
   voorzitter 2017-....: Flortof Glâmee

   Gematigd progressief. Gehecht aan tradities voor zover deze een industriële ontwikkeling niet in de weg staan. Oorspronkelijke doelstellingen waren om te streven naar verbroedering van het ergynische en katholieke volksdeel, en om de macht van de Koning te verminderen. Ondanks dat staat de AZR nog steeds bekend als een koningsgezinde partij, maar de oorspronkelijke doelstellingen zijn niet actueel meer. Tegenwoordig ligt het accent op bestuurlijke hervormingen om de bureaucratie te verminderen en de participatie van de burger te verbeteren. Verder wil de AZR buitenlandse investeringen aanmoedigen, zonder dat het land zijn onafhankelijkheid verliest. Een kleinere overheid en meer particulier initiatief staan bovenaan de verlanglijst.
   De AZR draait een beetje met alle winden mee: als een coalitie met meer links georiënteerde partijen mogelijk is, focust de AZR op sociaal-democratische principes; kunnen ze in zee gaan met conservatieve en/of neoliberale partijen, dan heeft een rechtse signatuur de overhand.
   Deze partij krijgt een steeds sterkere achterban van het meer behoudende rooms-katholieke volksdeel dat moderne en actuele opvattingen, zoals de legalisering van drugs, het homohuwelijk en de grote onrust over de klimaatverandering, niet ziet zitten.

3. Cônservateff Stat-Party (CSP: Conservatieve Staatspartij)

   opgericht: 1923
   voorzitter 1995-2003: *Ryna Peeniy-Osagenis
   voorzitter 2003-2007: Victer Seip
   voorzitter 2007-2017: Hysa Bertôldi-Hecc
   voorzitter 2017-....: *Quly Sareff-Sinto-Recc

   Gezellig onderonsje tussen (links) Ryna Peeniy-Osagenis, en (rechts) Edvar Oten-Âlkreene, partijvoorzitter van de SAP. Toen deze foto in 1997 werd genomen, was de identiteit van de man in het midden niet bekend. In 2003 zou blijken dat het hier gaat om Victer Seip, die in dat jaar de opvolger van Ryna Peeniy zou worden.

   Behoudend. Koningsgezind. Gehecht aan Spokanische tradities. Oorspronkelijk een ergynisch georiënteerde partij die zich tegen het katholicisme afzette. Deze religieuze tegenstelling is in de loop der decennia afgezwakt, en tegenwoordig speelt de godsdienst geen rol meer in het politieke beleid. Maar de CSP is nog steeds een duidelijk voorstander van een streng isolationistische politiek en de borging van traditionele waarden en normen. Verder is de partij van mening dat geen enkele ontwikkeling geforceerd mag worden: industrialisering moet op "natuurlijke" manier vorm krijgen en zaken als privatisering, globalisering en internationale betrekkingen dienen zo veel mogelijk tegengehouden te worden.

4. Demokratise Zampôr-Ûn (DZ: Democratische Volksunie)

   opgericht: 1970 (in maart 2009 opgegaan in Mesâer)
   voorzitter 1975-1987: *Myla Lÿff
   voorzitter 1987-1991: Lerdu Heedrâgter-Pliyfon
   voorzitter 1991-1998: Pejo Ista Lôra-Indermân
   voorzitter 1998-2002: *Myla Lÿff (2e keer)
   voorzitter 2002-2005: *Pofâ Knurfeltiy
   voorzitter 2005-2009: Lerdu Slôter-Hâx

   Wil de macht van de Koning zo veel mogelijk inperken. De partij is vóór isolationisme maar tegen handhaving van oude tradities. Streeft naar een moderne geïndustrialiseerde staat die vooral politiek onafhankelijk is van het buitenland. Streeft naar sociale zekerheid en betere milieuwetgeving. In 2008 had de DZ ook een "anti-manager-beleid" in het programma. Privatisering mag niet leiden tot organisaties die door royaal betaalde, maar incapabele managers geleid worden. Denk hierbij vooral ook aan banken en grote nuts-organisaties. Dit programmapunt is in 2009 door Mesâer (een fusie van DZ en GeRi) overgenomen.

5. Demokratiy-Farte (DeF: Vooruitgang van de Democratie)

   opgericht: 1952 (fusie van de Sošalistise Šark-bônt, de Generâl Câtoliyc Party en de Ûn furt Tradamarte)
   voorzitter 2000-2010: Cales Qurbjent-Atelva
   voorzitter 2010-2012: Giyrte Durain-Eemere
   voorzitter 2012-2019: *Gizell Plaja-Losk
   voorzitter 2019-....: *Kruna Haleftiy

   Streeft naar een moderne geïndustrialiseerde staat met een sterke positie van de boeren. Voor het eerste is een toenadering tot Europa noodzakelijk, maar voor het landbouwbeleid is een isolationistische politiek te prefereren. De DeF heeft een sterke afkeer van de Verenigde Staten en wil "nauwkeurig gedoseerde" contacten met vooral de Europese Unie.
   Een deel van de DeF-leden wijst in principe elke toenadering tot de Europese Unie van de hand. Dit standpunt heeft in de eerste helft van 2005 tot en breuk binnen de partij geleid, met als gevolg dat de EU-tegenstanders zich hebben afgesplitst en zich per 1 augustus 2005 in een nieuwe partij hebben verenigd, zie Nenatumt Šark.
   De DeF is vervolgens een meer linkse en progressieve richting opgegaan, waarbij de nationalistische, populistische en fascistische tendensen in Spokanië en de rest van de wereld sterk veroordeeld worden. De kritiek op Trump en Brexit is dan ook niet mals. Verder pleit de partij voor de legalisatie van softdrugs en de mogelijkheid voor het homohuwelijk – twee issues die in Spokanië nauwelijks nog aan de orde zijn gesteld.

6. Generâl Câtoliyc Party (GCP: Algemene Katholieke Partij)

   opgericht: 1907 (in 1952 opgegaan in de Demokratiy-Farte)

   Toen in 1911 de Zampôr-Party werd opgeheven, stapten velen over naar de GCP. Pas tóén bleek wat een katholiek bolwerk de ZP geweest was. De GCP deed alsof ze verbaasd was dat er plotseling zoveel nieuwe leden bij kwamen, maar waarschijnlijk wist de partij allang waar ze hun leden moesten halen.

7. Generâl Riffek (GeRi: Algemene Creativiteit)

   opgericht: 1966 (zie foto "Oprichting van de GeRi"); (in maart 2009 opgegaan in Mesâer)
   voorzitter 1966-1975: *Elsa Sevyla-Cÿrta'enn
   voorzitter 1975-1982: Dôryto Lâffiy
   voorzitter 1982-1991: Crevo Beeckbergh
   voorzitter 1991-1995: *Ina Mânderfit
   voorzitter 1995-1999: Qurtiy Heemen-Maravyll
   voorzitter 1999-2005: *Elsa Kolini-Sevyla (dochter van Elsa Sevyla-Cÿrta'enn)
   voorzitter 2005-2009: *Elsa Ûpjader-Irjen

   Voorstander van het individualisme zoals de Ergynne voorschrijft, maar tegen elke religieuze invloed binnen de politiek. Stelt algemeen welzijn boven ver doorgevoerde industrialisering. Strijdt tegen milieuvervuiling. Streeft naar goede sociale voorzieningen en een sterke vermindering van de werkloosheid. De GeRi is in maart 2009 opgegaan in Mesâer (samen met DZ).

8. Jola Šark-ralaers (JoŠar: Vrije Landgenoten)

   opgericht: 1903 (in 1922 formeel opgeheven, maar feitelijk voortgezet als Jola Zampôr)

   De eerste "liberale" partij met aandacht voor de belangen van álle Spokaniërs, als reactie op de politieke partijen en bewegingen die zich tot nu toe uitsluitend richtten op een bepaalde afgebakende categorie (zoals arbeiders, katholieken, ergynisten, landeigenaren, ed.)
   Verdere beschrijving nog niet beschikbaar

9. Jola Zampôr (JoZa: Vrije Volk)

   opgericht: 1922 (maar feitelijk een voortzetting van de Jola Šark-ralaers; in 1970 opgegaan in de Liberala Zampôr)
   voorzitter 1960-1966: Dysse Flofarri

   Beschrijving nog niet beschikbaar

10. Kelte-Ûn (KÛ: Boerenunie)

    opgericht: 1930 (in 1944 opgegaan in de Aquonda Zampôr-Ratt)

    Beschrijving nog niet beschikbaar

11. Kindis-Party (KP: Koningspartij)

    opgericht: 1899 (opgeheven: 1924)

    Beschrijving nog niet beschikbaar

12. Liberala Jolaiy-Party (LJP: Liberale Vrijheidspartij)

    opgericht: 1937 (in 1970 opgegaan in de Liberala Zampôr)

    Beschrijving nog niet beschikbaar

13. Liberala Zampôr (LiZa: Liberaal Volk)

    opgericht: 1970 (fusie van de Liberala Jolaiy-Party en de Jola Zampôr)
    voorzitter 1994-2014: Vikter Oemâve-Mesâdul
    voorzitter 2014-....: Mares Halâf ur Steen-Quleeše

    Tegen de nationalisering van bedrijven. Voor privatisering en vrijemarktwerking. Wil investeringen aanmoedigen en contacten met het buitenland vergroten. Streeft naar verbeterde positie van de boeren en wil de industriële en agrarische sector dichter bij elkaar brengen. Tot 2009 pleitte de LiZa voor een betere milieuwetgeving, maar toen de partij in 2009 onverwachts 34 zetels behaalde, bleek de milieubewustheid slechts een populistische kreet om de kiezers te winnen. Toen dat gelukt was, raakte het milieu geheel in de vergetelheid.
    Critici wijzen erop dat de LiZa geen oog heeft voor de negatieve gevolgen van de privatisering en vrijemarktwerking zoals die in de Europese Unie gestalte krijgen. Maar de LiZa is van mening dat Spokanië daar juist van kan leren en dus een "voorbeeldfunctie" voor de EU kan krijgen.
    De LiZa speelde tot 2009 een marginale rol in de politiek, maar in dat jaar behaalde de partij in één klap 34 zetels. In 2013 schudde de Spokanische politiek op zijn grondvesten toen de LiZa 74 zetels behaalde en daarmee de grootste partij van het land werd. Toen kon men al voorzien dat ook in het nieuwe Kabinet in 2014 de liberalen een sleutelpositie zouden gaan innemen.

14. Mainklotâiy ur Jolaiy (MaJo: Zelfstandigheid en Vrijheid)

    opgericht: 10 augustus 2016
    (oprichter en) voorzitter 2016-....: Megtert Mikoe-Tjonder

    Stand: maart 2017
    MaJo is een geheel nieuwe partij, opgericht door enkele prominente politici en wetenschappers, om een tegenwicht te bieden aan het zwalkende beleid van de huidige regerende partijen, met name de coalitie van LiZa, DeF, Mes en AZR. Talloze tegenstrijdige belangen en onbespreekbare dogma's verhinderen een transparante, voor de burger begrijpelijke, politiek. MaJo neemt afstand van het neoliberale dogma dat privatisering en vrije markt goed zijn en de overheid zich met zo weinig mogelijk zaken moet bemoeien. Ook wil de partij een heldere discussie over de houding die Spokanië met betrekking tot de Europese Unie moet aannemen, en over de levensvatbaarheid van de strenge isolationalistische politiek. De huidige veranderingen in het internationale politieke landschap (denk aan de Trumpiaanse chaos in de VS, de Brexit-perikelen en de opkomst van Oost-Europese dictaturen) kunnen, zo meent MaJo, ook aan Spokanië niet voorbijgaan. Groot-Brittannië is voor Spokanië altijd de brug naar het Europese vasteland, en dus de EU, geweest, maar dat zal anders worden als deze brug vanwege de Brexit is ingestort. Dan moet Spokanië een nieuwe route uitstippelen om de samenwerking met de EU te mogelijk te houden.
    MaJo wil dus met een schone lei beginnen en distantieert zich van alle politieke, economische, culturele en religieuze stromingen en dogma's die het huidige regeringsbeleid bepalen. De partij is dan ook vóór de legalisering van drugs en vóór het homohuwelijk. Dit frisse standpunt lijkt met name beter opgeleide jongeren aan te spreken, maar ook talloze ouderen die het politieke gekonkel en gekissebis zat zijn, lijken MaJo een warm hart toe te dragen. Dat de populaire schrijfster en wetenschapsjournaliste Katija Meerdôr-Vloja en de alom gerespecteerde voormalige minister van Sociale Zaken, Werk en Jeugd, Nuser Moffain Laterafe-Nutâ Lemmÿ (Mes), zich inzetten om MaJo te promoten, lijkt voor succes garant te staan. Ook de charismatische Volksvertegenwoordiger Megtert Mikoe-Tjonder, die uit de kwijnende socialistische SAP is gestapt om MaJo op te richten, lijkt bij voorbaat al veel aanhang te genereren.

15. Mesâer (Mes: Groene/Groenling)

    opgericht: 2 maart 2009 (fusie van de Demokratise Zampôr-Ûn en de Generâl Riffek)
    voorzitter 2009-2015: Matest Gâres-Quntâ
    voorzitter 2015-....: *Tek Mareo

    De twee partijen met het meest "groene" gezicht, DZ en GeRi, besloten begin 2009 met elkaar te fuseren, nadat diverse peilingen en prognoses al minstens een jaar lang concludeerden dat zij bij de volgende verkiezingen in 2009 veel zetels zouden verliezen. De nieuwe partij, Mesâer, behaalde in 2009 59 zetels, terwijl DZ en GeRi in 2005 samen nog goed waren voor 71 zetels. Zonder fusie zouden beide partijen samen waarschijnlijk niet meer dan zo'n 25 à 30 zetels hebben gehaald. De fusiepartij profileert zich als een echte "groene" partij met een sociaal gezicht en een kritische focus op de wereldwijde financiële crisis en het daaraan ten grondslag liggende neoliberalisme met een te ver doorgeschoten vrijemarktwerking.
    Dit zijn nieuwe items in de politieke discussie in Spokanië die veel mensen kennelijk aanspreken, aangezien velen zo langzamerhand moe worden van de eeuwige discussie over het wel dan niet toetreden tot de EU. De verhouding tussen Spokanië en de EU lijkt min of meer een status-quo te hebben bereikt, en Mesâer lijkt begrepen te hebben dat er nu andere dossiers geopend moeten worden.

16. Nenatumt Šark (NŠ: Onafhankelijk Land)

    opgericht: 1 augustus 2005 (afsplitsing van Demokratiy-Farte)
    voorzitter 2005-2011: Xoles Reenðâ
    voorzitter 2012-....: *Lyn Okerrtemâ

    De NŠ is opgericht door een aantal voormalige leden van de DeF, die zich niet konden verenigen met het officiële DeF-standpunt dat toenadering tot de Europese Unie zeer gewenst is voor de ontwikkeling van Spokanië. De NŠ streeft weliswaar naar een moderne geïndustrialiseerde staat, maar hierbij kan volgens de partij hoogstens een dialoog aangegaan worden met individuele Europese landen, niet met de EU, en al helemaal niet met de VS. Men stelt zich een situatie voor zoals ook voor Zwitserland en Noorwegen geldt.

17. Pola (PL)

    opgericht: 1990
    voorzitter 1990-1999: Vert Maliyster
    voorzitter 1999-2008: *Wândra Fimastry-Solôs
    voorzitter 2008-2012: *Rosina Qummertee-Qualer
    voorzitter 2012-....: Gâres Niymt-Nolec

    Lokale politieke partij in Amahagge en enkele andere grote steden die met verpauperde wijken en milieuproblemen te maken hebben; als milieupartij opgericht in 1990, en voortgekomen uit het actiecomité Poly-Noi.

18. Sošalistise Aquonda Party (SAP: Socialistische Nationale Partij)

    opgericht: 1946
    voorzitter 1980-1984: Edvar Oten-Âlkreene
    voorzitter 1984-1988: Peeter Plocâ
    voorzitter 1988-1992: *Lerfa Blaaf
    voorzitter 1992-2001: Edvar Oten-Âlkreene (2e keer)
    voorzitter 2001-2007: Petriy Hubert
    voorzitter 2007-2016: *Orana Trecha-Ðiyzze
    voorzitter 2016-....: *Kreehé Cârfryll-Maravyll
    woordvoerder 1999-2012: *Hôlda Mantiyc

    Progressief. Streefde oorspronkelijk naar sterke vermindering van de koninklijke macht en van de religieuze invloed binnen de politiek. Was altijd voorstander van een gematigde industrialisering die rekening hield met de positie van de arbeiders. Men keerde zich tegen het isolationisme want dat werd beschouwd als een remmende factor in de ontwikkeling van het land. Tegenwoordig staat de positie van de arbeider minder ter discussie en vormen een rechtvaardig sociaal beleid, de werkgelegenheid en de bescherming van natuur en milieu de speerpunten van de SAP. Ook is de partij vóór de legalisering van drugs en vóór het homohuwelijk.
    Helaas weet de partij zijn moderne opvattingen slecht "aan de man" te brengen, zodat de gemiddelde Spokaniër de SAP nog steeds ziet als een strijder voor de rechten van de uitgebuite arbeider. Dit achterhaalde beeld is niet bevorderlijk voor het politieke succes dat de SAP tegenwoordig nastreeft. Sinds 1965 heeft de SAP dan ook bij elke verkiezing zetels in de Volksvertegenwoordiging moeten inleveren (66 zetels in 1965, nog maar 42 in 2001), en ook het aantal ministers dat de partij aan het Kabinet levert is de laatste decennia nogal bescheiden: gemiddeld zo'n 4 ministers, met een hoogtepunt in 1998 - 6 ministers - en een dieptepunt in 2002 en 2005 - 1 resp. 0 ministers).
    Zie ook foto met Ryna Peeniy-Osagenis.

19. Sošalistise Šark-bônt (SŠB: Socialistische Landsbond)

    opgericht: 1933 (in 1952 opgegaan in de Demokratiy-Farte)

    Beschrijving nog niet beschikbaar

20. Ûn furt Tradamarte (ÛFT: Unie voor de Vooruitgang)

    opgericht: 1912 (in 1952 opgegaan in de Demokratiy-Farte)

    Beschrijving nog niet beschikbaar

21. Zampôr-Party (ZP: Volkspartij)

    opgericht: 1898 (opgeheven: 1911)

    Toen deze partij na vele strubbelingen werd opgeheven, stapten velen over naar de Generâl Câtoliyc Party. Pas tóén bleek wat een katholiek bolwerk de ZP feitelijk geweest was.

22. Zvomin (ZV)

    opgericht: 1996
    voorzitter 1996-2002: Gysel Cofert-Cofert
    voorzitter 2002-2008: *Wetja Ûtefusot
    voorzitter 2008-2015: Cesse Da Costa
    voorzitter 2015-....: *Ingret Ef Opper-Ferden

    Regionale politieke partij in de gemeenten langs de Zverosta-kust. De specifieke geografische, sociale, demografische, culturele en economische kenmerken van dit kustgebied rechtvaardigen in de ogen van vele bewoners een eigen politieke partij die op regionaal niveau opkomt voor de belangen van de streek. De partij streeft ernaar om in de districtsbesturen van Ziyp en Munt enige afgevaardigden te krijgen die kunnen lobbyen bij het eilandelijke en landelijke bestuur.

2. Volksvertegenwoordiging

Zetelverdeling binnen de Volksvertegenwoordiging (Zâmporementec).
Gerangschikt naar aantal zetels bij de laatste verkiezingen.
Totaal zijn er 347 zetels te verdelen.

De Volksvertegenwoordiging komt bijeen in de Veraquandro-zaal.

Volgende verkiezingen in 2025 (tenzij een regeringscrisis vervroegde verkiezingen noodzakelijk maakt).

De Voorzitter van de Volksvertegenwoordiging

De bijeenkomsten en vergaderingen van de Zâmporementec worden geleid door een Voorzitter (vergelijk de voorzitter van de Tweede Kamer). Deze persoon is tevens woordvoerder namens de gehele Volksvertegenwoordiging en heeft verder een zeer belangrijke coördinerende rol bij de communicatie tussen de Volksvertegenwoordigers en het Kabinet (alle ministers).

Voor de Voorzitters van de Zâmporementec geldt geen vaste diensttijd. De datum van benoeming is altijd afhankelijk van de datum waarop de vorige voorzitter zijn functie opgeeft of waarop deze overlijdt. Zodra het nodig is om een nieuwe voorzitter te kiezen, zal de Koning een lijst van kandidaten samenstellen, waaruit de Volksvertegenwoordigers iemand kunnen kiezen. In principe kan elke burger zich kandidaat stellen, maar in de praktijk worden alleen personen geaccepteerd die reeds een succesvolle politieke loopbaan achter de rug hebben. De Koning laat zich bij het opstellen van de kandidatenlijst adviseren door een speciaal Adviesorgaan, waarin onder meer ministers en de voorzitters van de politieke partijen zitting hebben.

Overzicht van de Zâmporementec-ziyters (voorzitters van de Volksvertegenwoordiging)
vanaf 1962 (tussen haakjes de politieke partij waartoe de persoon behoort):

Stemmen in de Volksvertegenwoordiging

De 347 Zâmraters moeten geregeld stemmen over besluiten, wetsvoorstellen, wetten en andere zaken die al dan niet verworpen kunnen worden. De Voorzitter van de Zâmporementec bepaalt op welke wijze er gestemd kan of moet worden. De volgende mogelijkheden bestaan:

1. Hoofdelijke stemming
De griffier leest alle namen van de parlementsleden op en elk lid roept vone ("mee eens"), ûqu ("tegen") of mipnoftatos ("onthouding"). Als het antwoord uitblijft, kan de griffier de naam nog één keer herhalen. Wordt er dan nog niet gereageerd, dan wordt ervan uitgegaan dat het lid afwezig is. 2. Schriftelijk anoniem
Bij benoemingen, voordrachten, en dergelijke (dus waarbij een persoon in het spel is), wordt schriftelijk en anoniem gestemd. Elk lid schrijft de naam van de voorkeurskandidaat op een briefje (bij benoemingen ed), of schrijft vone, ûqu of mipnoftatos op een briefje. Het is toegestaan om dit af te korten tot v, û en m, maar elke andere mededeling op het stembriefje maakt de stem ongeldig. De briefjes worden in een stembus gedeponeerd, waar een bode mee rondgaat.

3. Schriftelijk niet-anoniem
Bij een niet-anonieme, schriftelijke stemming deponeert elk lid een groen, rood of geel briefje in de stembus. Op het briefje staat zijn/haar naam. Groen staat voor "voor", rood voor "tegen" en geel voor "onthoudng". De briefjes worden in een stembus gedeponeerd, waar een bode mee rondgaat.

Alle drie hierboven genoemde stemmogelijkheden kunne zowel plenair als niet-plenair zijn. Bij een plenaire stemming moet iedereen aanwezig zijn. Leden die ziek of anderszins verhinderd zijn, moeten dat van te voren melden en ervoor zorgen dat een ander gemachtigd is om de stem van de afwezige uit te brengen. Plenaire stemming worden altijd enkele dagen van te voren aangekondigd, opdat iedereen in de gelegenheid wordt gesteld om op tijd aanwezig te zijn.
Voor een plenaire stemming wordt alleen in uitzonderlijke gevallen gekozen.
Niet-plenaire stemmingen zijn de regel. Hierbij gelden twee criteria: bij minder belangrijke zaken geldt het principe van de absolute meerderheid. Bij belangrijkere zaken geldt het criterium van twee derde meerderheid. Indien het aantal voor- en tegenstemmen precies gelijk is, komt er een tweede stemronde. Indien het dan opnieuw 50/50 is, komt er een plenaire stemming. Hierbij is altijd een absolute meerderheid, aangezien het aantal Zâmraters oneven is (347).

Niet alleen de Voorzitter, maar ook een lid kan om een bepaald soort stemming verzoeken. De Voorzitter kan ook een besluit nemen zonder het in stemming te brengen, indien de leden geen bezwaar maken (wat op zich weer met een stemming kan worden bepaald).

Ontbinding van de Volksvertegenwoordiging

Als het Kabinet gevallen is, moet de VV (Volksvertegenwoordiging) ontbonden worden. Na een VV-ontbinding moeten er binnen 30 dagen nieuwe verkiezingen volgen. In de tijd tussen de ontbinding en de nieuwe gekozen VV is de oude VV demissionair. Men mag lopende zaken afhandelen, maar nieuwe zaken (denk aan wetsvoorstellen) mogen niet meer in behanding genomen worden.

Als het Kabinet niet is gevallen, kan de VV ontbonden worden in de volgende situaties:

1. Als een of meer ministers dat willen
Dan moet bij stemming vastgesteld worden dat 2/3 van de ministers daarvóór is. Vervolgens moet de Koning zijn goedkeuring geven. Als de Koning het niet goedkeurt, gaat de ontbinding niet door, en is het gebruikelijk dat de minister(s) die de ontbinding wilde(n), opstapt/opstappen, en meestal stappen ook de ministers op die vóór hadden gestemd. Hoewel die stemming geheim is, blijkt bij het opstappen welke ministers voor en welke tegen de ontbinding waren. Het kan ook gebeuren dat het hele Kabinet opstapt.
Een gevolg van dit opstappen is, dat de VV sowieso ontbonden wordt, en dat er nieuwe verkiezingen moeten komen. De ministers die de ontbinding wilden, hebben wat dat betreft dus hun zin gekregen, maar ze zijn wel hun baan kwijt.

2. Als de Koning dat wil
Ook dan moet er een 2/3 meerderheid van het Kabinet zijn dat het met de Koning eens is. Is dat niet het gavel, dan is er een grote crisis, want de Koning krijgt zijn zin niet. Een verstandige Koning zal dan ook altijd eerst advies bij zijn vaste adviseurs inwinnen of zijn voorstel tot ontbinding haalbaar is. Gaat de ontbinding ondanks de wil van de Koning niet door, dan moeten er sowieso nieuwe verkiezingen komen, met de ontbinding van de VV als gevolg. Maar ook het Kabinet is dan naar huis gestuurd.

3. Als een of meer VV-leden dat willen
De voorzitter van de VV zal dan alle VV-leden laten stemmen, en als er 4/5 meerderheid is, kan de voorzitter het Kabinet verzoeken om de VV te ontbinden. Dan verder met punt 1.
Is 4/5 meerderheid tegen de ontbinding, dan zullen de VV-leden die ervóór waren, moeten opstappen. Zij willen immers dat de VV ontbonden wordt, dus is er geen reden meer om VV-lid te blijven. Dit kan problemen geven bij de politieke partij(en) waartoe de voorstemmers hoorden. Die kan/kunnen een of meer VV-zetels kwijtraken. Deze moeten dan gevuld worden met andere VV-kandidaten.

Als VV-leden (meestal de oppositie) erop aan willen sturen dat het Kabinet opstapt, kan dat met vervroegde verkiezingen afgedwongen worden. In dat geval is de VV-ontbinding een effectief middel. Over het algemeen zal een Kabinet niet uit zijn op vervroegde verkiezingen, dus zullen ministers niet zo snel aansturen op een VV-ontbinding. Doen ze dat wel, dan is de samenwerking tussen Kabinet en VV kennelijk zo verziekt dat de ministers het ervoor over hebben om met de vervroegde verkiezingen hun baan te verliezen (of ze zijn ervan overtuigd dat ze ook na deze verkiezingen in een nieuw Kabinet kunnen terugkomen).

© De Twee Hanen v.o.f. • Kimswerd • The Netherlands

DA 41-180182 • SPARC 04 aug 2001

pol.partij - DICTIO {N} - 29.04.09
pol.partij - JAARTALL.HTM
persoon - PERSLYST.HTM
persoon - PERPOLIT.HTM
persoon - LEVENSJA.HTM
persoon - JAARTALL.HTM