Supermarkten en warenhuizen

Middenstand in Spokanië Nog verder uitwerken

Het eerste warenhuis in Spokanië werd in 1922 geopend in Hirdo. Het ging om een winkel van drie etages, waar allerlei producten werden verkocht die vóór die tijd alleen in aparte winkels waren aan te schaffen. Deze zaak heette Sagagpy ("Voorraadzolder"), en is omstreeks 1960 onderdeel geworden van het warenhuisconcerrn KRIY.

Om de belangen van de individuele winkeliers te beschermen, stelde de Spokanische wet aanvankelijk strenge eisen aan de vestiging van warenhuizen en wat zij mogen verkopen. Later is de regelgeving beetje bij beetje versoepeld. De laatste grote restrictie - het verbod om voedsel en drank te verkopen - is in 1972 gedeeltelijk opgeheven. Dat wil zeggen dat bijvoorbeeld KRIY in sommige van zijn filialen nu ook een afdeling met luxe etenswaren en wijnen mocht inrichten. Deze filialen staan bekend als KRIY-Super.

Het vestigingsbeleid voor warenhuizen is nog steeds zo streng dat er nauwelijks warenhuizen in Spokanië bestaan. Naast KRIY is er nog maar één andere keten, met enkele filialen in de grootste steden (....). Een van de opvallende regels is dat warenhuizen niet met hun prijzen mogen concurreren met de lokale middenstand. Warenhuizen zijn dus relatief duur, maar daar staat tegenover dat zij ook vaak een betere kwaliteit en design en luxe producten aanbieden. Voor een gewone keukentafel ga je naar de plaatselijke meubelhandel; voor een salontafel van internationaal vermaard ontwerp ga je naar KRIY. Voor een fles dagelijkse wijn ga je naar de plaatselijke wijnhandel of kruidenier; voor een fles Pouilly Fumé van 40 herco zul je vooral naar KRIY-Super moeten.

Om de plaatselijke middenstand te beschermen waren filialen van supermarktketens tot 1971 niet toegestaan. Ook particulieren die hun kruidenierswinkel wilden uitbreiden, kregen met vele restricties te maken. Zo is er een beperking op het aantal soorten producten dat een winkel mag verkopen. Tot op heden is het niet toegestaan voor een kleinere winkel om een volledig kruideniersassortiment te hebben: winkels verkopen bijvoorbeeld óf alleen groente en fruit, óf alleen brood en gebak, óf alleen vis, óf alleen schoonmaakmiddelen, enzovoort. Ook hier zijn de regels beetje bij beetje versoepeld, zodat er pas sinds 1990 echte supermarkten met een totaalaanbod aan producten zijn toegestaan. Met de intrede van de eerste supermarkt werd ook het verschijnsel van zelfbediening geïntroduceerd.

In onderstaande lijst staat onder de naam van de keten het adres van het hoofdkantoor.
Verwijzing naar een postcodekaart van Amahagge waarop het item staat aangegeven
Verwijzing naar een regiokaart waarop het item staat aangegeven

Âke-Nyn
• KvK 087.12761
• (hoofdkantoor) Fabrokaliyto-plep 85 • 1200-Tanburo • Tf (037) 2905555
• (filiaal) Lûps-Riffe-mirra • 1000-Bôrâ • Tf (031) 2857221

Grote supermarktketen; de naam betekent "Acht-Negen", en slaat op de openingstijden: van 08.00 uur tot 21.00 uur. Helaas staan veel gemeenten zulke royale openingstijden niet toe zodat de naam dikwijls nogal misleidend is. De eerste 17 Âke-Nyn-filialen zijn in 1991 geopend. (Filialen staan aangegeven voor zover ze in SPARC genoemd zijn). Het filiaal in Bôrâ bevindt zich sinds 2001 op de locatie van de voormalige discotheek Leepy. Zie ook Statistiek.

Ef Koern-mân •
• KvK 088.30072
• Weg rifo ef Liftkar Vildul • 5202-Clatô • Tf (054) 6571237
• Ws www.efkoernman.sp
Boerenmarkt, een grote hal aan de rand van een heuvel in een eenzaam môliy-gebied, met een groot aanbod aan producten van het platteland. Hier staan de boeren en kooplui met hun eigen stalletjes en kun je ook uitgebreid proeven, eten en drinken.

Hâmstro
• KvK 091.18366
• (hoofdkantoor) Ef Klarbÿrs 83 • 2201-Trendon • Tf (035) 2891235

Grote supermarktketen; de naam betekent "hamster". De filialen zijn altijd in buitenwijken of aan de rand van kleinere steden te vinden. In 1982 zijn de eerste vier winkels geopend (in Xemân, Potasÿrt, Tolee en Zar-Husta). Zie ook Statistiek.

Krako
• KvK 008.02406
• (hoofdkantoor) Geffys-vildul-weg 2 • 2300-Ameronne • Tf (092) 2036263
• Ws www.krako.sp

Keten van groente- en fruitsupermarkten. Veel biologische producten. De keten is in 2003 ontstaan, toen ongeveer 80 particuliere groentezaken zich erbij aansloten. Nog eens een kleine 30 zaken werden nieuw opgericht, en zo begon de keten met 109 winkels in het hele land. Zie ook Statistiek.

Kriy TC
• KvK 006.52712
• (hoofdkantoor) Paryfa-plep 2 • 4001-Amahagge • Tf (040) 2893333 •

Grootste warenhuisconcern in Spokanië; er zijn Kriy-filialen in 35 steden. Bovendien zijn er in 8 steden extra chique filialen met dure buitenlandse producten (voornamelijk kleding, cosmetica, wijnen en speelgoed); deze warenhuizen heten Kriy-Super. Het eerste warenhuis werd in 1952 in Hirdo geopend. De eerste Kriy-Super verscheen in 1973, eveneens in Hirdo. Zie ook Statistiek.
Zie verder: aparte lijst met adressen van filialen; Muziekwinkels ; Janos-Kerfes Kriy-Forsater.
Kriy-Super
Luxe variant van het warenhuis Kriy.

Melger
• KvK 073.02411
• (hoofdkantoor) Mintepot-mirra 7 • 4344-Polefi-Jariâlo • Tf (057) 5367300

Keten van kleinere supermarkten, voornamelijk in de kleinere plaatsen van het district Ales. Tot ca. 1980 ging het om talloze kleine kruidenierswinkeltjes, vanaf dat jaar zijn er vele gesloten, waarbij de overige zijn uitgebreid en omgebouwd tot voor zelfbediening. Zo waren er in Fonistâ in 1978 nog 9 Melger-winkeltjes, 5 jaar later hadden deze plaatsgemaakt voor 3 redelijk grote supermarkten. In 1973 verschenen de eerste 47 kruidenierswinkeltjes onder de naam Melger. Zie ook Statistiek. Genoemd op de voorbeeldpagina van het telefoonboek

Stami
• KvK 056.05418
• (hoofdkantoor) Zee-mirra 33A • 3201-Lift • Tf (067) 2930005

Warenhuisconcern. Stami is een afkorting van "stat-misan" ("staatswinkel"), en in 1909 opgericht als staatsbedrijf om arme Spokaniërs van goedkope kleding en basis-levensmiddelen te voorzien (toen totaal 12 winkels); vanaf 1943 bezit de staat nog maar 53% van de aandelen en is het concern uitgegroeid tot een volwaardig warenhuis; in 1992 is het concern geheel geprivatiseerd. In alle grotere plaatsen zijn wel een of meer Stami-filialen te vinden; ook de Wegsÿrts hebben altijd een Stami-winkel, variërend van een eenvoudige afdeling in het benzinestation tot een riant eigen winkelpand. Zie ook Statistiek.

Xugen •
• KvK 046.26006
• Xugen-mirra • 1401-Fjer • Tf (033) 4529577
• Ws www.xugenfjer.sp
Agrarische supermarkt bij het dorp Xugen-Kordas. Een groot complex te midden van weilanden, bossen en waterpartijen, met een enorm aanbod aan producten van het platteland. Deze supermarkt vervangt de wegkwijnende boerenmarkten in de talloze stadjes en dorpjes waar boeren traditiegetrouw naar toe trekken om hun waren te verkopen. Xugen is veel meer een commercieel verantwoorde aangelegenheid waar boeren hun producten kunnen aanbieden. Ze kunnen er zelf met een stal staan, maar de verkoop ook overlaten aan het supermarktpersoneel. .......

Zâm & Klet (Fris & Vers)
• KvK 035.03108
• (hoofdkantoor) Garrent-weg 86 • 5000-Hoggebim • Tf (041) 2354911
• Ws www.zamklet.sp

Supermarktketen met 159 filialen in 46 steden door het hele land (stand: mei 2012). Verkoopt alleen verse (onverpakte) producten, waarbij het voornamelijk gaat om groente, fruit, vlees, vis, brood, gebak en zuivel. In sommige filialen kun je ook zelf wijn uit een vat tappen - het idee van "vers" product gaat allengs over in de notie van "niet-voorverpakt" product. In 2006 verschenen de eerste 29 winkels volgens het in die tijd revolutionaire concept. De initiatiefnemer was een voormalige directeur van Stami. Zie ook Statistiek.
Genoemd in de Amagene

Gerelateerd bestand Commerciële bedrijven	Zie ook Openingstijden
Status: Dit bestand is nog in wording.