Spokanisch Archief

•  Wat is SPARC? 
•  Hoofdmenu 
•  Grammatica 
•  Woordenboek 
•  Atlas 
•  Links 
•  Contact 
•  Disclaimer 

1. Algemene informatie

Alle geregistreerde en beschermde grafheuvels

Grafheuvels stammen altijd uit een ver verleden, toen het katholicisme zijn intrede in Spokanië nog niet gedaan had. Daarom bestaan er alleen ergynische grafheuvels, en geen christelijke.
Een grafheuvel heet in het Spokaans lemnâs, meervoud lemnâsa. Onder een tolemnâsÿ verstaan we een groep grafheuvels.

Graven treffen we overal geïsoleerd in het landschap aan. Ze zijn te vergelijken met de grafheuvels, maar in plaats van een opgeworpen aarden heuvel vinden we nu een markering met grote stenen (meestal cirkelvormig gerangschikt), of een simpel bouwwerk in de vorm van een tempeltje, monument of torentje. Sommige graven worden extra gemarkeerd door een opgeworpen heuvel, maar zijn feitelijk géén lemnâs in de traditionele zin, omdat ze van veel recentere datum zijn, en het ook bekend is wie erin ligt/liggen.
Ook zulke graven zijn vrijwel altijd ergynisch. Er bestaan ook enkele katholieke graven, maar deze zijn uiteraard van veel jongere datum.
In een aantal katholieke kerken vinden we bijzondere (praal)graven; in ergynische kerken echter nooit, want ergynisten begraven hun doden nooit in een kerk.
Een graf heet in het Spokaans tômp.

Begraafplaatsen met bijzondere culturele of historische waarde zijn bijna altijd bosrijke parken met verspreid liggende graven. Op ergynische begraafplaatsen vinden we voornamelijk grafstenen, maar op katholieke begraafplaatsen komen ook grotere constructies voor, in de vorm van zuilen, kapelletjes en andere bouwsels.
Ergynische begraafplaatsen geven een verwaarloosde, overwoekerde indruk, omdat ergynisten hun doden met rust laten, en geen "grafcultus" kennen (bezoeken en onderhouden van graven van nabestaanden) Nergens op de (deel)kaarten en elders in SPARC worden expliciet ergynische begraafplaatsen genoemd, alleen katholieke en gemengde! Katholieke begraafplaatsen zien er altijd verzorgd uit, en kunnen vooral in het zuiden van het land ook veel kleiner van afmetingen zijn, vaak omringd met muren, waarbinnen de graven dicht op elkaar in rijen liggen gerangschikt, zoals we ook in Frankrijk of Italië tegenkomen.
Vrijwel alle begraafplaatsen zijn óf ergynisch óf katholiek óf gemengd (neutraal). Alleen bij Blort bestaat een begraafplaats die uitsluitend bedoeld is voor niet-gelovigen (hoewel ook ergynne-gelovigen en christenen er begraven kunnen worden, want een verbod daarop zou in strijd zijn met de Spokanische wetgeving die discriminatie op basis van geloof verbiedt).

Voor "begraafplaats" heeft het Spokaans eigenlijk geen goed woord, en daarom treffen we in de namen van begraafplaatsen altijd termen als arâbe (tuin), jakâm (veld) of pârc (park) aan. Wel kent het Spokaans het woord korda-arâbe, dat letterlijk "kerkhof" betekent. Het gaat hierbij altijd om een (kleinere) begraafplaats naast en kerk. Niet te verwarren met korarâbe, waarmee een tuin bij of rondom een kerk bedoeld wordt; ook kan het "paleistuin" betekenen. Maar hier zijn nooit doden begraven.

Urnenkelders hoeven niet per se een "kelder" (onder een kerk) te zijn, maar kunnen ook een aanbouw of apart gebouwtje zijn. Ze komen uitsluitend bij ergynische kerken voor, omdat ergynisten zich bij voorkeur laten cremeren - in tegenstelling tot katholieken.
Omdat urnenkelders feitelijk simpele opslagruimtes zijn die niet door buitenstaanders betreden mogen worden (alleen door geestelijken), zijn ze zelden van historische of culturele betekenis. Er bestaan slechts een paar urnenkelders van historisch/cultureel belang, omdat hier de as van bekende Spokaniërs is bijgezet.
Een urnenkelder heet in het Spokaans torôgtÿ, afgeleid van rôgt dat "urn" betekent. Zoals gezegd, een echte "kelder" hoeft het niet te zijn.

2. Lijst met begraafplaatsen, grafheuvels en graven

In onderstaande lijst zijn alle begraafplaaten, grafheuvels en graven met culturele of historische waarde opgenomen.

†   rooms-katholiek object
§   ergynisch object
*   niet specifiek religieus (bijv. begraafplaats) Dit moet nog gecheckt en aangevuld!

Als een item op een -deelkaart is aangegeven, staat het aanklikbare kaartnummer tussen {..}.
Verwijzing naar een regiokaart waarop het item staat aangegeven
Alle (deel)kaarten worden in een apart venster geopend.

  Voorbeeld van een begraafplaats* met zijn naam op een deelkaart.

  Voorbeeld van een grafheuvel* met zijn naam op een deelkaart.

  Voorbeeld van een ergynisch graf* met zijn naam op een deelkaart.

  Voorbeeld van een rooms-katholiek graf* met zijn naam op een deelkaart.

* Deze items komen ook zónder naam op deelkaarten voor.
Zodra de naam bekend is dient deze op de deelkaart aangebracht te worden en moet het item
in onderstaande lijst worden opgenomen. Zie de provisorische tabel.
Sommige crematoria staan hieronder vermeld, maar ze staan soms ook bij Gewoontes en gebruiken. Dus nog aanpassen! (ook de verwijzingen in DICTIO aanpassen)

1. Arâbe rifo ef Cubus (* gem. Mosafeto) •

   Algemene begraafplaats.

2. Beecân-jakâm († gem. Manes-Puriy) • {I 10}

   Grote begraafplaats, bekend om zijn praalgraven, familiegraven en kapelletjes, zoals je ook veel in Italië ziet.

3. Blizerû-arâbe (* gem. Acherque) •

   Algemene begraafplaats.

4. Cal-lemnâs (§ gem. Zimp) • {M 02}

   Grafheuvel in de duinen aan de kust; vanwege het duingebied valt de heuvel niet erg op, maar hij wordt gemarkeerd door een cirkel van ijzeren palen (vroeger waren ze van hout, maar die zijn weggerot).

5. Chÿlâc-moziy (* gem. Sinto-Manes) •

   Algemene begraafplaats aan bosrand.

6. Cÿrlaa-tômp (§ gem. Polefi-Jariâlo) • {H 05}

   De Cÿrlaa-tômp en de Ryje-tômp ("Ooievaar- en Reiger-graf") zijn twee grafheuvels, enkele kilometers van elkaar, en elk ongeveer 15 meter hoog. Beide zijn gekroond met een soort tempeltje van roze marmer dat te bereiken is via een lange trap de heuvel op. De Cÿrlaa-tômp moet al zeker 5000 jaar oud zijn, maar de Ryje-tômp is omstreeks 1700 opgeworpen door een excentrieke grootgrondbezitter, op wiens landgoed de Cÿrlaa-heuvel reeds lag. Zelf is hij in de Ryje-tômp begraven. De tempeltjes heeft hij er in 1712 op laten bouwen, vlak voor zijn dood. Dat hij zo'n kitscherig ding op zijn eigen grafheuvel liet neerzetten was niet zo bezwaarlijk, maar dat hij ook de duizenden jaren oude Cÿrlaa-heuvel zo opsierde (ontsierde), werd hem door velen kwalijk genomen, niet in de laatste plaats door de Reelâ. Toch is ook op deze heuvel het tempeltje altijd blijven staan. Het landgoed van de excentrieke man, genaamd Ja Tramme ur Cexiy, is in 1811 opgeheven, waarna de grond is verdeeld onder de boeren uit de twee dorpjes Tramme en Cexiy.

7. Deeter-tômp (§ gem. Moze-Lâpranâ) • {J 05}

   Graf.

8. Dirâc-lemnâs (§ gem. Sa Crono) • {J 04}

   Grafheuvel.

9. Doffiyn Dunjes (gem. Plekotex) •

   Crematorium. ...

10. Ef Flyddere (§ gem. Amahagge) • {ama-299}

    Begraafplaats en crematorium in gelijknamig bos.

11. Ef Fonâtiy (gem. Mollefin) •

    Crematorium.

12. Ef Klarbÿr (* gem. Minde) •

    Algemene begraafplaats en crematorium.

13. Ergetex ef Lemnâs (zie Sinto-Aša-lemnâsa)

14. Finjâr-arâbe († gem. Sinto-Hafegge) •

    Rooms-katholieke begraafplaats te midden van de wijngaarden.

15. Fjâmpiy-arâbe (* gem. Seertzeekoles) •

    Gemengde begraafplaats aan de rand van het Fjâmpiy-wuma.

16. Fûrtalos-lemnâs (§ gem. Nayes) • {J 08}

    Grafheuvel.

17. Glotenâ-arâbe (* gem. Akom) •

    Gemengde begraafplaats met een grote vijver waar wel in gezwommen wordt.

18. Gvâmpa (gem. Teta) •

    Crematorium. ...

19. Harboembo-pârc (§ gem. Ðark) • {F 06}

    Begraafplaats. Hier liggen veel inwoners van Hirdo.

20. Heboreta-lemnâs (zie Sinto-Aša-lemnâsa)

21. Heboreto-lemnâs (§ gem. Abenatoðâ) • {H 11}

    Grafheuvel aan de rand van het Lemnâs-fôresta. Hoewel dit een ergynische grafheuvel is, komen hier met volle maan ook veel rooms-katholieke wijnboeren bijeen om te bidden voor een goede oogst. Ze schijnen stiekem Iyer, de god van de wijn, te aanbidden, in de wetenschap van "baat het niet dan schaadt het niet" (nert ort ef achômm, nert ûqu ef achômm).

22. Hemdlâ († gem. Sinto-Jeny) •

    Rooms-katholieke begraafplaats met prachtig uitzicht over de Hurt-strett.

23. Herša-arâbe (* gem. Quitas-Olas) •

    Algemene begraafplaats.

24. Hôlsta-lemnâs (§ gem. Lamoneo) • {E 06}

    Grafheuvel op een open plek in een dicht bos. (DOM 52)

25. Huron-lemnâs (§ gem. Frezzet) • {I 08}

    Grafheuvel.

26. Hurt-lemnâs (§ gem. Lasy) • {G 12}

    Grafheuvel.

27. Ialef-hâng (§ gem. Ozaneto a/e Prek) •

    Begraafplaats langs het Manta-pât. Officieel ergynisch, maar in de praktijk worden hier voornamelijk niet-gelovigen begraven. De naam Ialef-hâng ("Oogst-vreugde") doet wat vreemd aan voor een begraafplaats, maar ooit lag deze begraafplaats op een groot landgoed met deze naam. De naam van de grote boerderij in de nabijheid (Ialef-hâng-klemk) herinnert hier nog aan.

28. Jelðe (gem. Nutterkoles) •

    Crematorium. ...

29. Junip-pârc (gem. Xôcÿrðamiy) •

    Begraafplaats. ...

30. Kâpiyf-lemnâs (§ gem. Aboris-Sinto-Jenu) • {L 07}

    Een van de bekendste grafheuvels in de bossen van het Girdes-gebergte.

31. Kindis-lemnâs (zie Sinto-Aša-lemnâsa)

32. Kindista-lemnâs (zie Sinto-Aša-lemnâsa)

33. Koronalista-lemnâs (§ gem. Kûrânien) • {I 10}

    Grafheuvel aan de oostrand van een dennebos, gemarkeerd met 2 grote en (minstens) 7 kleinere stenen.
    Naam staat nog niet op de deelkaart.

34. Kryobiy-arâbe († gem. Teujo) • {D 09}

    Oude begraafplaats, ligt in een militair oefengebied en wordt niet meer gebruikt.

35. Lapoâ-arâbe (gem. Lapoâ) •

    Crematorium.

36. Leljahove-mesâ († gem. Cleft) •

    Rooms-katholieke begraafplaats.

37. Lemnâs kusamat ef Bajuftô (zie Sinto-Aša-lemnâsa)

38. Liyst-tômp (§ gem. Harâfloja-Ÿrtuhaj) • {K 06}

    Graf, voorzien van een door zuilen gedragen afdak.

39. Lôrgû-lirde (gem. Mollefin) •

    Begraafplaats aan de Fabrokaliyto-weg.

40. Marten-lemnâs (§ gem. Trents) • {I 08}

    Grafheuvel.

41. Melbech-pârc (* gem. Ef Ÿchis) • {I 11}

    Grote begraafplaats in een parkachtig landschap. Tot in 1982 was dit een rooms-katholieke begraafplaats, maar sindsdien is het een algemene begraafplaats geworden, hoewel er nog wel een katholieke kapel is.

42. Merdec-tômp (§ gem. Aâstiy) • {G 08}

    Graf. Hier liggen verscheidene leden van het riddergeslacht Flâs Comâf begraven.

    

    Het Merdec-graf aan de rand van de Qumk-vlakte bij Aâstiy. (UIS 75)

    Zie ook de tekst op het informatiebord bij het graf en het Merdec-museum. De F.A.S. heeft dit graf tot beschermd object verklaard, zie object 183 .

43. Moja-tolemnâsÿ (§ gem. Moja) • {K 06}

    Beschermde groep van 7 grafheuvels, verspreid over een terrein tussen het Nutter Hâmpôk-fôresta en het Zutter Hâmpôk-fôresta. Er ligt ook nog een grafheuvel in het noordelijke bos, maar die valt buiten de beschermde groep. De grafheuvels zijn alleen met een gids te bezichtigen.

44. Nyndâc-tômp (§ gem. Stanô) • {F 04}

    Graf, gemarkeerd door een enorm crana-teken.

45. Oeglura-lemnâs (§ gem. Opjevu) • {K 07}

    Grafheuvel, valt op door zijn langgerekte vorm.

46. Ojel-fôresta (* gem. Manes-Lašer) •

    Algemene begraafplaats, deels in een bos.

47. Pitla-arâbe (†§ gem. Manes-Pômân) • {F 09}

    De enige begraafplaats in Spokanië waar ergynische en rooms-katholieke doden op één terrein begraven liggen. Er bestaan zelfs enkele "gemengde" familiegraven, waar katholieken en ergynisten in één graf bij elkaar liggen. Vanwege dit gemengde karakter hebben ook enkele joodse en protestantse Spokaniërs hier hun laatse rustplaats gevonden.

48. Pôfter-lemnâs (§ gem. Sinto-Leraquen) • {L 08}

    Grafheuvel.

49. Pôrtessi-pârc (§ gem. Mûninû) •

    Begraafplaats bij het gehucht Ef Kabor Colonje. Er is een tramhalte van de interlokale tramlijn 2 (halte Colonje-Zutter), en het is mogelijk om overledenen met een "begrafenistram" naar de begraafplaats te brengen.

50. Rododendrôn (* gem. Tulÿnn) •

    Algemene begraafplaats.

51. Rôgert-lemnâs (§ gem. Totiarofe-Lerescô) • {I 08}

    Grafheuvel.
    Naam staat nog niet op de deelkaart.

52. Rônzata (* gem. Huis) •

    Algemene begraafplaats.

53. Ryje-tômp (§ gem. Polefi-Jariâlo) • {H 05}

    Zie beschrijving bij de Cÿrlaa-tômp.

54. Sebâsten-arâbe (* gem. Sinto-Alycro) •

    Begraafplaats in de duinen aan de kust.

55. Sinto-Aša-lemnâsa (§ šarkdomenn Ef Sinto-Aša) • {G 08}

    Zeven grafheuvels waarin sinds 1680 de leden van het koninklijk huis begraven worden; in volgorde van belangrijkheid:

    1. Ergetex ef Lemnâs (Ergets heuvel)
    2. Heboreta-lemnâs (Hemelheuvel)
    3. Kindis-lemnâs (Koningsheuvel)
    4. Kindista-lemnâs (Koninginneheuvel)
    5. Lemnâs kusamat ef Bajuftô (Heuvel naast de Beek)
    6. Ÿc-lemnâs (Eikenheuvel)
    7. Yvôp-lemnâs (Lindenheuvel)

56. Sinto-Clara-jakâm (* gem. Teta) •

    Algemene begraafplaats, met een katholieke kapel. ...

57. Sinto-Fijaker-tômp (§ gem. Hier) • {E 08 | E 09}

    Grafheuvel met een piramidevormige opbouw. (DOM 177)

58. Sinto-Genovefa-arâbe († gem. Asjetto) •

    Begraafplaats aan de noordrand van Asjetto.

59. Sinto-Mariy-arâbe († gem. Kurriy) • {B 05}

    Bekende begraafplaats.

60. Sinto-Mariy-tômp († gem. Ÿrst) • {F 08}

    Graf, gemarkeerd met drie grote kruisen.

61. Sinto-Natall-pârc († gem. Âpô) • {E 08}

    Behalve begraafplaats is dit ook een beschermd natuurgebied, dat vrij toegankelijk is. (DOM 177-178)

    

    De bruine berggeiten in het Sinto-Natall-park.

62. Sinto-Nicels-arâbe († gem. Ibesto-Horo) •

    Rooms-katholieke begraafplaats, behorend bij het Sinto-Nicels-klooster.

63. Sinto-Patriyk-tômp († gem. Asjetto) • {J 12}

    "Grafheuvel", gemarkeerd met een groot kruis.

64. Sinto-Peeter-arâbe (* gem. Moleije) •

    Kleine algemene begraafplaats in de Doffiyn Dunjes. Een verwaarloosd en kaal geheel, waar nauwelijks nog mensen begraven worden. Alleen de bijbehorende kerk wordt nog frequent bezocht.

65. Sinto-Petry-pârc († gem. Cÿrlamejo) • {G 12}

    Eenzaam gelegen begraafplaats.

66. Sinto-Simones-arâbe (* gem. Fjer) •

    Algemene begraafplaats. De toegang bestaat uit een indrukwekkende poort met kantelen, alsof het om een kasteel gaat.

67. Sinto-Sylvest (* gem. Qualâ) •

    Algemene begraafplaats.

68. Sinto-Urban-tômp († gem. Hier) • {E 09}

    Graf.

69. Skorpiy-lemnâs (§ gem. Jejoa) • {E 05}

    Grafheuvel.

70. Snÿ-tômp (§ gem. Frezzet) • {I 08}

    Graf.

71. Spany-blufk (* gem. Ajertaliy) •

    Algemene begraafplaats.

72. Sparot-pârc († gem. Queu) • {C 06}

    Begraafplaats.

73. Tragam-arâbe (gem. Tunbas) •

    Crematorium aan de zuidkust van het eiland Mantahynne. Aan het eind van een korte pier staat een kapel, waar ook gelegenheid is om de as over het water uit te strooien.

74. Ûrša (gem. Tanbÿr) •

    Dierencrematorium bij het dorp Ûrša-Polea.

75. Vorgtiy-tômp (§ gem. Metie) • {K 07}

    Grafheuvel, gemarkeerd met twee torens.

76. Woetû-lemnâs (§ gem. Reo) • {F 04}

    Grafheuvel bij het dorp Woetû. Hierop staat een afgebroken steen ter markering van het graf van de adellijke dame Hymm.

77. Ÿc-lemnâs (zie Sinto-Aša-lemnâsa)

78. Ÿrmola-lemnâs (§ gem. Quober) • {I 06}

    Grafheuvel.

79. Ÿrufy-lirde (gem. Tanbÿr) •

    Crematorium bij het dorp Ÿrufy aan de Tanbÿr-fonis.

80. Yvôp-lemnâs (zie Sinto-Aša-lemnâsa)

81. Zeeny-pârc (gem. Mosento) •

    Begraafplaats voor honden en katten. Ze kunnen met een Ergynne-ritueel begraven worden, en er staat ook een ergynisch kerkje bij.

82. Zellt-tômp (§ gem. Sinto-Leraquen) • {L 08}

    Graf.

83. Zeruzze-lemnâs (§ gem. Prest) • {F 03}

    Grafheuvel bij de Wefot-Krappa, ca.300 jaar oud; vermoedelijk liggen hier zo'n 12 welgestelde lieden begraven; de heuvel is met zijn doorsnede van 89 m een van de grootste grafheuvels in Spokanië; de nâk is wel 12 m hoog; schitterend gelegen aan de rand van een kloof van ruim 100 m diepte, waardoor de Krappa stroomt.

In onderstaande tabel zijn alle begraafplaatsen en graven opgenomen die wel op de deelkaarten staan maar (nog) geen naam hebben. De items zijn gerangschikt op deelkaartnummer. (NB. Grafheuvels zijn hier niet opgenomen.)

* Deze begraafplaats heet Junip-pârc; zie gelijknamige tramhalte op tramkaart 01.

© De Twee Hanen v.o.f. • Kimswerd • The Netherlands

DA 00 • SPARC 10 jul 1995

namen van graven, grafheuvels en begraafplaatsen - DICTIO {N} - 08.03.06