Landgoederen met aparte bestuurlijke status worden šarkdomenns genoemd. Landgoederen die niet de status van "šarkdomenn" hebben, zijn opgenomen in het Bestand Natuurgebieden.

De eigenaar van een šarkdomenn wordt een domenner genoemd. Alle 27 domenners komen één keer per jaar bij elkaar voor de zogenoemde Hupster Gadros (Grote Vergadering), in het Šark-seert (Landshuis) in Amahagge. Hierbij treedt de koning (zelf een domenner) als voorzitter op. Na de Grote Vergadering volgt nog een feestelijke dag met een gala-diner, waarbij ook de partners en kinderen welkom zijn. Het Landshuis heeft geen overnachtingsfaciliteiten voor de 27 gezinnen, maar zij logeren traditiegetrouw in het Kerlôs-paleis.
Het Landshuis dient verder nog als kantoor voor een belangenbehartigingsorganisatie voor de domenners en als informatiecentrum over alles wat met šarkdomenns (een typisch Spokanisch instituut) te maken heeft. Buiten de jaarlijkse bijeenkomst in mei is iedereen dan ook welkom om hier zijn licht op te steken. Adres:

• Šark-seert (Landshuis) • Huron-pâdra 5 • 4000-Amahagge • Tf (040) 2852121 •

Het "Landshuis" is een royaal landhuis, gebouwd in 1712, dat tot ca. 1900 buiten de stad in een bosrijke omgeving lag; tegenwoordig is het geheel omringd door kantoorgebouwen en een laat-19e-eeuwse woonwijk.

HISTORISCH

Tot 1894 was er sprake van twee koninkrijken: Spokanië (eilanden Berref, Tigof en Lomky, en westelijk deel van Liftka) en Pegrevië (eilanden Brÿr en Teujan, en oostelijk deel van Liftka). De Spokanische koning Halari Hecoiy Huron voerde in 1846 een nieuwe Grondwet in, waarbij de macht van de adel werd ingeperkt en het traditionele feodale stelsel met lijfeigenschap werd gedemocratiseerd. Dit betekende onder meer dat de boeren die werkzaam waren op de šarkdomenns meer rechten kregen en dat een heldere regelgeving het mogelijk maakte dat grootgrondbezitters hun eigendommen aan de boeren konden overdoen indien zij geen erfgenamen hadden of om andere redenen van hun bezit af wilden.

Halari's opvolgers, koning Aleroh Cafociy Zempeha en diens dochter koningin Lindokiy Zabert (die samen een dubbelregering vormden) schaften in 1863 de lijfstraffen af en gaven de boeren op de šarkdomenns nog veel meer rechten. Het gevolg was dat er vanaf die tijd in het Spokanische deel van de eilandengroep veel šarkdomenns zijn opgeheven, zij werden getransformeerd tot "normale" landgoederen zonder de specifieke feodale status, of werden opgesplitst en verkocht aan de boeren (waarbij de oorspronkelijke adellijke bezitter nog een deel van zijn land rondom zijn kasteel overhield).

Op die manier zijn er op Berref en westelijk Liftka zo'n 30 šarkdomenns verdwenen. Op de zuidelijke eilanden Tigof en Lomky zijn de hervormingen niet zo drastisch geweest, wat mede toe te schijven is aan de katholieke hiërarchische verhoudingen en de grote armoede.

In Pegrevische deel van de archipel hebben de vorsten nooit zo'n democratisch beleid gevoerd. Hier is het feodale šarkdomenn-stelsel ook na 1850 in tact gebleven. Pas toen Pegrevië in 1894 door Spokanië werd ingelijfd, lag theoretisch de weg open om ook in dit deel van het land het adellijke grootgrondbezit te hervormen. Maar in de praktijk bleek dat moeilijk: koning Huron Herco II, die in 1894 aan de regering kwam en dus de eerste koning was die ook over het voormalige Pegrevische deel heerste, had nog veel goodwill in dat deel te verdienen en wilde de machtige grootgrondbezitters niet direct voor het hoofd stoten. Dat is de belangrijkse reden waarom in het voormalige Pegrevië de šarkdomenns niet bij tientallen zijn opgeheven - al heeft de Spokanische wetgeving er natuurlijk wel voor gezorgd dat ook in dit deel van het land de rechten van de boeren zijn gegarandeerd.

Op onderstaand kaartje is duidelijk te zien dat er op westelijk Liftka niet één šarkdomenn over is, en dat er op Berref slechts drie zijn: een ervan is het landgoed van de koninklijke familie en is daarom geen šarkdomenn in traditionele zin.

1. Huidige šarkdomenns

Sinds 1 mei 1991 hebben de šarkdomenns ook een postcode. Tussen de stippen (•) staan het netnummer en de gemeente waar het šarkdomenn een "relatie" mee heeft (d.w.z. de gemeente waar de landgoedbewoners terecht kunnen voor aangiftes bij de burgerlijke stand, het regelen van documenten, ed.).

{..}	Tussen {..} staat het nummer van de deelkaart van Spokanië waarop het item te vinden is.
	Item te vinden op een regiokaart (Big Maps).
	Alle (deel)kaarten worden in een apart venster geopend.

Onder de naam staan achtereenvolgens:

• middelen van bestaan
• aantal inwoners
• oppervlakte

Hieronder staan achtereenvolgens:

• tussen ( ) - naam van het adellijke geslacht dat dit landgoed in bezit heeft
• naam van de eigenaar
• tussen ( ) - geboortejaar van de eigenaar
• tussen [ ] - jaar dat de persoon eigenaar werd

Indien er recent sprake is van een wisseling van eigenaar, kunnen ook twee personen worden genoemd (de eerste is dan overleden). Over het algemeen is de eigenaar van een šarkdomenn tevens de beheerder ervan. Soms kiest de eigenaar ervoor om een ander het landgoed te laten beheren. Meestal wordt iemand eigenaar door vererving (de vorige eigenaar is gestorven), maar soms ook kan een eigenaar het landgoed al bij zijn leven aan de toekomstige erfgenaam overdoen, bijvoorbeeld als hij zich te oud of te ziek voelt om het landgoed zelf nog te beheren. De Spokanische wet spreekt dan van "voorerving".

De afkortingen voor de namen duiden op de volgende adellijke titels:

Cb.	Câblân (Ridder)	Mta.	Mantera (Burggravin)
Cba.	Câblâna (Ridderes)	Pra.	Prensa (Prinses)
Jl.	Jolarater (Baron)	Yl.	Ylarater (Jonkheer)
Jla.	Jolasjeus (Barones)	Yla.	Ylasjeus (Jonkvrouw)
Mc.	Marcess (Markies)	Ÿrs.	Ÿrslâfer (Graaf)
Mt.	Manter (Burggraaf)	Ÿrsa.	Ÿrslâfera (Gravin)

Šarkdomenns [th-sarkd.gif]

3367–Aâstiy-vender • (*) Aâstiy • {G 08}
(* geen vaste telefoonaansluiting; alleen radioverbinding en gsm)
(visserij/schapenteelt; 230 inw.; 68 km²)
(Aâstiy Larmina) Jl. Terre Aâstiy Larmina-Tejoden (1939) [1978]
Hier is een pension en een zweefvliegterrein. Ook de voormalige vuurtoren Râsterhynne kan bezocht worden.
6013–Aneta ur Montrôšârko • (050) Aneta • {L 08}
(runderteelt/visvangst/bosbouw; 110 inw.; 56 km²)
(Montrô ur Montrô) Jl. Hypolyty Montrô ur Montrô-Clermont de Fontaigny (1920-2011) [1971-2011]
(Montrô ur Montrô) Mta. Erma Nômbary Tjÿrco-Montrô ur Montrô (1956) [2011]
Landgoed is niet vrij toegankelijk, behalve de weg tussen het station en Aneta.
4210–Côltehynne • (064) Xolestajo • {I 09}
(bosbouw/schapenteelt/visvangst; 150 inw.; 36 km²)
(Tja Henna) Yl. Moffain Tja Henna-Ista Lôra (1940) [1994]
7008–Ðabâiy • (070) Daba • {H 10}
(wijnbouw; 50 inw.; 16 km²)
(Tja Henna) Yl. Hânis Tja Henna-Bellart (1951) [1998]
3337–Ef Sinto-Aša • (039) Sinto-Ditra-Menso • {G 08}
(bosbouw/jacht/paardenfok; 110 inw.; 69 km²)
(Huron Herco) Pra. Ivichinia Maquarta (1937) [1984]
Šarkdomenn in bezit van de koninklijke familie. Tevens het zomerverblijf van de Koning (het Fordo-seert in Hirdo is zijn winterverblijf). Het landgoed wordt beheerd door prinses Ivichinia Maquarta, en is gedeeltelijk open voor het publiek (fraai wandelgebied). Op dit landgoed zijn 7 grafheuvels, waarin sinds 1680 de leden van het Koninklijk Huis begraven worden. Ook Joaquin Lax (de in 2015 overleden man van prinses Ivichinia Maquarta) is in een van de grafheuvels begraven.
1210–Ef Solôs • (037) Tanerefoniy • {B 02}
(landbouw; 30 inw.; 20 km²)
(De Labouillaire ur Steefj) Cb. Jacques de Labouillaire ur Steefj-Blef Ef Vildul (1927-2011) [1983-2011]
(De Labouillaire ur Steefj) Cb. Nôrbert de Labouillaire ur Steefj-Hanse Quela (1958) [2011]
Dit landgoed ligt nogal geïsoleerd van alle overige landgoederen: het ligt in het uiterste noordwesten van Spokanië (district Tjemp), daar waar geen enkel ander šarkdomenn te vinden is. Bovendien ligt het in geheel vlak terrein terwijl alle overige landgoederen in heuvelachtig of bergachtig gebied gesitueerd zijn.
Ridder Jacques de Labouillaire ur Steefj hield er een bijzondere hobby op na: hij verzamelde antieke auto's van vóór 1950. Een stuk of vijftien auto's heeft hij ondergebracht in een particulier museumpje, het Liftkar-Oto-museem. Zijn zoon Nôrbert zal na de dood van zijn vader (in 2011) het museumpje blijven onderhouden, maar is er niet in geïnteresseerd om de collectie aan te vullen. De weg van Elkôp naar Tanerefoniy loopt dwars door het landgoed; hierlangs zijn een aantal picknickplaatsen.
6214–Fentiy-Husof • (051) Manes-Toniys • {L 06}
(jacht/runderteelt/schapenteelt; 70 inw,; 17 km²)
(Ûndarjenn Furrs) Jl. Moffain Ûndarjenn Furrs-Ûndarjenn Furrs (1942) [1976]
8005–Flâgpe ur Frâk ja Gasky • (080) Gasky • {I 13}
(bosbouw/wijnbouw; 180 inw.; 36 km²)
(Jâlba Holiy) Jla. Ivonn Jâlba Holiy-Aâstiy Larmina (1951-2015) [2003-2015]
(Jâlba Holiy) Jl. Petriy Jâlba Holiy-Aâstiy Larmina (1989) [2017]
Tussen 2015 en 2017 was er een juridische strijd wie het landgoed zou erven. Zie bij Petriy Jâlba Holiy-Aâstiy Larmina.
7202–Garostiy • (090) Garos • {L 12}
(visvangst/wijnbouw/veeteelt/schapen; 30 inw.; 8 km²)
(Heenôše Zyftoen) Mc. Meñgéu Heenôše Zyftoen-Moniynfyndre (1931) [1957]
6224–Hogorit Keranôs • (051) Sinto-Oaji-Quzo • {L 06}
(jacht/runderteelt; 260 inw.; 66 km²)
(Keranôs ur Keranôs) Jl. Leffy Keranôs ur Keranôs-Blef Ef Vildul (1947) [1998]
7007–Hogorit Qualâ • (070) Qualâ • {H 10}
(wijnbouw; 40 inw.; 38 km²)
(Heenôše Zyftoen) Jl. Flajâc Frâkkeny Rifo Flâgpe-Heenôše Zyftoen (1943) [2003]
Bekend om de rode wijn, zie Ef Manes rifo ef Knurfel-môjôl.
8007–Hogorit Teta • (080) Teta • {H/I 13}
(bosbouw/wijnbouw; 70 inw.; 30 km²)
(Ošyff ur Teta) Ÿrs. Olâf Ošyff ur Teta-Itchquas Fyljgiy (1966) [1998]
8006–Ja Frâk ur Teta • (080) Teta • {I 13}
(bosbouw/wijnbouw; 90 inw.; 25 km²)
(Ošyff ur Teta) Ÿrsa. Gemell Ošyff ur Teta-Grâmbarynne (1935) [1990]
5504–Ja Gÿrô ur Onent • (048) Gÿrô • {J 07}
(paardenfok/runderteelt/schapenteelt; 80 inw.; 32 km²)
(Clermont de Fontaigny) Jl. Bertel Olâf Cristo Clermont de Fontaigny (1906-1981) [1966-1981]
(Clermont de Fontaigny) Jl. Tybelt Clermont de Fontaigny-Ferken Heles (1939-2014) [1991-2014]
(Clermont de Fontaigny) Jl. Sâjen Clermont de Fontaigny-Her Fameto (1974) [2014]
Tussen 1981 en 1991 werd het landgoed beheerd door Jla. Mendra Eltu Varyh-Ferken Heles (de vrouw van Bertel Olâf Cristo) omdat hun zoon (Tybelt) als diplomaat in het buitenland vertoefde en aanvankelijk geen zin had om het beheer op zich te nemen.
6803–Ja Tren ur Ms.Toniys • (051) Zar-Knurfel • {M 05}
(runderteelt; 40 inw.; 28 km²)
(Itchquas Fyljgiy) Yl. Nest Itchquas Fyljgiy (1938-2014) [1983-2014]
(Itchquas Fyljgiy) Mta. Roseline Issa Nusa-Itchquas Fyljgiy (1951) [2016]
De omstreeks 1920 geplande spoorlijn langs de oostkust van Brÿr moest dit landgoed doorsnijden. De toenmalige bezitter van het landgoed wilde alleen toestemming voor de spoorlijn geven als hij een eigen halte aan de lijn kreeg. Zo werd de halte Šarkdomenn in 1924 geopend. Voorwaarde was wel dat de bewoners van het landgoed ook daadwerkelijk gebruik van de trein zouden maken. Toen omstreeks 1940 bleek dat de bewoners zelden of nooit de trein namen, omdat ze een auto prefereerden, had de spoorwegmaatschappij de juridische mogelijkheid om de halte in 1947 te sluiten. Maar tot op de dag van vandaag dient de spoorwegmaatschappij een soort tol aan het landgoed te betalen om met de treinen de grenzen ervan te mogen passeren.
4310–Labenô-Sinto-Logono ur Qupsât • (058) Labenô • {I 05}
(jacht/runderteelt/schapenteelt; 150 inw.; 65 km²)
(Nieche Comâf) Yl. Obÿn Nieche Comâf-Plas Mert (1948) [1979]
6204–Leeserf-Lassos • (051) Leeserf • {L 05}
(runderteelt; 30 inw.; 9 km²)
(Nieche Flofarri) Yl. Neemt Nieche Flofarri-Thor Gyvryll (1918-1999) [1951-1999]
(Nieche Flofarri) Yl. Lerdu Nieche Flofarri-Tja Henna (1944) [1999]
Jonkheer Lerdu beheert het landgoed sinds januari 1999, na de dood van zijn vader Neemt Nieche Flofarri-Thor Gyvryll.
6705–Lestô • (053) Alerbô-Lestô • {L 07}
(landbouw/visvangst; 20 inw.; 9 km²)
(Tja Henna) Yl. Meche Tja Henna-Bellart (1933-2000) [1965-1994]
(Tja Henna) Yl. Hânis Tja Henna-Hecâne Gyrrt (1967) [1994]
Jonkheer Hânis neemt het beheer van het landgoed in 1994 over, als zijn vader geestelijk en lichamelijk niet meer in staat is om die taak uit te voeren.
7009–Luft Xejafiy fes Sinto • (073) Xejafiy • {H 10}
(wijnbouw; 80 inw.; 22 km²)
(Thor Lyndyll) Jl. Wales Thor Lyndyll-Jâlba Holiy (1944-2014) [1979-2014]
(Thor Lyndyll) Jl. Era Thor Lyndyll-Hiylft (1970) [2014]
5907–Oopariy • (049) Crobela • {J 04}
(jacht/landbouw/runderteelt; 40 inw.; 17 km²)
(Flâs Comâf) Cb. Fidela Flâs Comâf (1949-2013) [1990-2013]
(Flâs Comâf) Cb. Sylviy Flâs Comâf (1979) [2013]
7026–Sinto-Abenatoðâ • (073) Abenatoðâ • {H/I 11}
(landbouw/wijnbouw; 120 inw.; 22 km²)
(Hecâne Gyrrt) Yla. Karaðinn Hecâne Gyrrt-Patenkzjoeñg (1924-2003) [1989-2003]
(Hecâne Gyrrt) Yl. Lenne Hecâne Gyrrt-Jâlba Holiy (1949-2007) [2003-2007]
(Hecâne Gyrrt) Yl. Justus Hecâne Gyrrt-Jâlba Holiy (1983) [2007]
Jonkheer Lenne beheerde het landgoed vanaf augustus 2003 tot mei 2007, na de dood van zijn ongehuwde en kinderloze tante, jonkvrouw Karaðinn Hecâne Gyrrt-Patenkzjoeñg.
Jonkheer Justus Hecâne Gyrrt-Jâlba Holiy beheert het landgoed vanaf mei 2007, na de dood van zijn vader.
5909–Sinto-Fu • (049) Granô • {J 04}
(runderteelt; 30 inw.; 8 km²)
(Jâlba Holiy) Jl. Hânse Jâlba Holiy-Ista Lôra (1930-2018) [1962-2018]
(Jâlba Holiy) Jl. Moffain Jâlba Holiy-Tejoden (1965) [2018]
8004–Sinto-Gasky • (080) Gasky • {I 13}
(wijnbouw; 30 inw.; 11 km²)
(Xâsma Bonair) Ÿrs. Iger Xâsma Bonair-Itârzatreef Rifo Troef (1929-2015) [1991-2014]
(Xâsma Bonair) Ÿrs. Kômurr Xâsma Bonair-Parô Mesâ (1968) [2014]
Graaf Kômurr gaat het landgoed in 2014 beheren als zijn vader Iger op sterven ligt.
8008–Sinto-Lankos • (080) Teta • {H 13}
(bosbouw/wijnbouw; 50 inw.; 24 km²)
(Alvarez Cuellar) Ÿrs. Juan Alvarez Cuellar (1922-2005) [1979-2005]
(Alvarez Cuellar) Ÿrs. Ricardo Alvarez Cuellar-Teengochyve (1961) [2005]
Het šarkdomenn is open voor publiek; fraai wandelgebied; een van de boerderijen is te bezichtigen. Graaf Ricardo volgde in 2005 zijn vader, graaf Juan Alvarez Cuellar, op.
6315–Sinto-Tuniy • (061) Tuniy • {M 02}
(landbouw; 180 inw.; 25 km²)
(Izôlmariqué Laj) Mt. Reestiy Izôlmariqué Laj-McLowen (1945) [1993]
5908–Staef-Fea • (049) Staef • {I 04}
(jacht/landbouw/runderteelt; 80 inw.; 14 km²)
(Staef ur Staef) Jla. Tinovyll Staef ur Staef-Clermont de Fontaigny (1947) [2000]
8104–Troef • (081) Cÿrlamejo • {G 12}
(wijnbouw; 50 inw.; 11 km²)
(Flâs Comâf) Cba. Elsa Flâs Comâf-Ferken Heles (1950) [1974]

2. Opgeheven šarkdomenns

Hieronder zijn alleen de opgeheven šarkdomenns opgenomen die ergens in het Spokanisch Archief zijn genoemd.

Ef Hÿlfer
Voormalig šarkdomenn; is omstreeks 1850 door de bewoners verlaten en kreeg in 1966 de status van Beschermd natuurgebied. Men zegt dat de bewoners het landgoed hebben verlaten nadat het kasteel door de bliksem was getroffen en in duizenden brokstukken uit elkaar spatte.
Hafegge
Voormalig šarkdomenn, de tegenwoordige gemeente Sinto-Hafegge.
Halepoes
Voormalig šarkdomenn; in 1850 opgegaan in de gemeente Halepoai armt ef Kjoep.
Ja Pluf ur Zelze
Voormalig šarkdomenn; is omstreeks 1920 door de bewoners verlaten en kreeg in 1961 de status van beschermd natuurgebied terwijl hier tevens het Safari-pârc werd ingericht. Het bijbehorende landhuis verviel echter tot ruïne en is tussen 1988 en 1993 geheel opgeknapt en uitgebreid om als huisvesting voor The Famon's University te gaan dienen. De oorspronkelijke kasteelachtige toren is verdwenen, maar er is wel een nieuwe vleugel bijgebouwd.

Ja Tramme ur Cexiy

Voormalig šarkdomenn; opgeheven in 1811, waarna de grond onder de plaatselijke boeren werd verdeeld. Zie ook het Ooievaarsgraf (Cÿrlaa-tômp).

Het voormalige šarkdomenn (lila), ingetekend op de huidige kaart. De grens door het bosgebied is globaal aangegeven. Spoorlijnen, wegen en kanaal waren in 1811 nog niet aanwezig.

Ja Ÿchis ur Melbeck

Voormalig šarkdomenn; opgeheven in 1853, waarna de grond in het bezit kwam van de gemeenten Ef Ÿchis en Etercôtiy-sÿrt. Het prachtige landhuis van dit landgoed (Kriystôf-seert) heeft tegenwoordig een culturele bestemming.

Het voormalige šarkdomenn (lila), ingetekend op de huidige kaart. In 1850 waren de autoweg en de spoorlijn uiteraard nog niet aanwezig.

Ošyff-Froemiy
Voormalig šarkdomenn bij Staef; in 1944 opgeheven.
Tona
Voormalig šarkdomenn; in 1876 opgegaan in de gemeente Tona armt ef Grât. Zie Kalaco Riycsym.