|
Terug naar Spoorwegen  Adressen |
Spokanisch Archief
|
Terug naar Spoorwegen Adressen |
Alfabetisch overzicht van de spoorwegmaatschappijen en railvervoerbedrijven die bestaan hebben of nu bestaan.
In zowel juridisch als praktisch opzicht wordt in Spokanië een onderscheid gemaakt tussen:
|
Kolenmijnen
Van oudsher zorgen veel mijnbouwmaatschappijen zelf voor het transport van hun steenkool. Voor zover mijnbouwmaatschappijen eigen schepen in dienst hebben, hebben zij de status van rederij, en als het railvervoer betreft, kunnen ze ook als railvervoerbedrijven aangemerkt worden. In de gebieden waar de kolen gedolven worden, bezitten mijnbouwmaatschappijen vaak hun eigen railinfrastructuur. Met eigen locomotieven en wagens wordt zowel het eigen spoorwegnet als het landelijke net van de SA bereden. |
Overzicht van de tijd dat spoorwegmaatschappijen hebben bestaan (of nog bestaan) en hoe
de ene in een ander is opgegaan of door een ander is overgenomen.
Klik hier op de afkorting om de verdere informatie over de maatschappij te lezen:
TTTA
EL
LTA
ACfMZ
KCA
EeAC
ChAC
BrA
OWY
GiHA
PiGa
PA
KHY
FL
HoNu
NTAC
BTA
Tyls
SA
OBL
Kular
TJA
GH
ZiGa
Particuliere spoorwegmaatschappij in Munt en Ziyp. Opgericht in 1877, in 1942 gefuseerd met de NTAC, wat leidde tot de oprichting van de BRA, maar ACfMZ en NTAC bleven onder hun eigen naam opereren.
Hoofdkantoor was aanvankelijk in Jatty (BF), maar na de opening van de eerste lijn (1879) tussen Hirdo en Gret is het kantoor naar Gret verhuisd. De ACfMZ heeft met een dicht net van spoorwegen de berggebieden van Berref toegankelijk gemaakt.
Particuliere spoorwegmaatschappij, ontstond in 1942 na de fusie van ACfMZ en de NTAC, hoewel ACfMZ en NTAC onder hun eigen naam bleven opereren. In 1948 is de BTA overgenomen door de ChAC.
Hoofdkantoor was in Tsjech (het oorspronkelijke hoofdkantoor van de NTAC, dat met een nieuw gebouw werd uitgebreid).
Particuliere spoorwegmaatschappij. 1885-1921
Particuliere spoorwegmaatschappij op Tigof en Lomky. Opgericht in 1919, opgegaan in de SA in 1953. Na de overname van de BTA in 1948 waren de belangen van de ChAC op Berref groter dan op Tigof en Lomky.
Hoofdkantoor was aanvankelijk in Asjetto, maar in 1948 werd dit overgeplaatst naar het meer centaal gesitueerde Tsjech (voormalig hoofdkantoor van de BTA). Asjetto werd toen een bijkantoor. Deze overplaatsing is achteraf een nodeloze geldverspilling gebleken, want reeds na vijf jaar (1953) ging de ChAC in de SA op.
Particuliere spoorwegmaatschappij op Berref. Opgericht in 1880, opgegaan in de SA in 1953. De EeAC opende in 1885 na veel financiële en organisatorische problemen haar eerste lijn tussen Hirdo en Blort. Uiteindelijk zou de EeAC een uitgebreid net op westelijk Berref exploiteren.
Hoofdkantoor was in Hirdo.
Tweede spoorwegmaatschappij in Spokanië (toen de eerste in Pegrevië). Opende op 20 augustus 1874 een lijn tussen Tanb˙r en Lostô. In 1927 opgegaan in de LTA, waarbij de korte spoorlijn op Teujan werd verkocht aan de GiHa, die ook de overige lijnen op Teujan exploiteerde.
Kantoor was in Tanb˙r.
Particuliere spoorwegmaatschappij. Opgericht in 1910 en in 1932 overgenomen door de NTAC. e geschiedenis van de FL is nogal diffuus. In het jaar van de oprichting is ook haar enige spoorlijn (C˙rtas-Jecű--Asjetto-Nutter) geopend. Aabgezien de aanleg van deze lijn zeker twee jaar heeft geduurd, was er dus al een jaar vóór de oprichting van de FL met de aanleg begonnen. Het is niet duidelijk wie de opdrachtgever en/of de financier van dit project was, en hoe de concessie met de overheid was geregeld. De FL had een directe verbinding tussen Asjetto en Tsjech langs de noordkust van Tigof op het oog, via Halaresto en St.Alycro-Poniy. Dit moest een geduchte concurrent van de ChAC-lijn langs de zuidkust worden. Dit plan is pas in 1932 verwezenlijkt door de in 1931 opgerichte NTAC die tegelijkertijd de FL overnam. Dit lijkt echter een papieren constructie te zijn. In werkelijkheid was het waarschijnlijk de FL zelf die de lijn langs de noordkust aanlegde, en zijn naam in NTAC heeft veranderd. De aanleg van de lijn tussen Tsjech en St.Alycro-Poniy (geopend in 1932) heeft minstens vijf jaar geduurd, dus was al begonnen ruim vóórdat de NTAC bestond. Het ligt voor de hand om aan te nemen dat de FL de verantwoordelijke maatschappij was.
Kantoor was in Halaresto.
Particuliere spoorwegmaatschappij op Teujan en Br˙r. Opgericht in 1889, opgegaan in de SA in 1953. De eerste lijnen werden geopend op Teujan en in het zuidelijke deel van Br˙r. Het heeft lang geduurd totdat de GiHa een ononderbroken verbinding tussen het zuidelijke en noordelijke deel van Br˙r kon realiseren, want de grootgrondbezitters in het centrale deel van Br˙r wisten spooraanleg decennialang tegen te houden. Het gat tussen Leeserf en Quitas-Olas is pas in 1921 gedicht. En de geplande lijn langs de oostkust is nimmer door de GiHa tot stand gebracht, want de EL won de concessie. Alleen het zuidelijke stukje tussen Girdesef en Jareucâ werd door de GiHa geëxploiteerd. De GiHa heeft er altijd van alles aan gedaan om een soepele overstapverbinding in Jareucâ op de concurrerende EL te verhinderen (ze zag liever dat men via haar lijn langs de westkust zou reizen), terwijl de EL zich juist inspande om wél een goede aansluiting in Jareucâ op de GiHa-lijn naar Girdesef te verzorgen. Dit belangenconflict is pas opgelost toen in 1953 de SA de lijnen in handen kreeg.
Hoofdkantoor was in Milbo.
|
Particuliere spoorwegmaatschappij die de lijn tussen Lift-MG en Xea langs de oostkust van Bloi (Rurf-kust) exploiteert. Opgericht in 1995, hoofdkantoor in Lift. De infrastructuur tussen Lift-MG en Xea is in bezit van de GH. De SA rijdt vanaf Xea naar het oosten tot aan Dercs-aansluiting over de GH-lijn. Alle stations en haltes langs de GH-lijn zijn sinds 1997 in het bezit van de GH, behalve het station Oofo, dat nog in handen is van de SA. Zie ook de dienstregeling  .
|
Particuliere spoorwegmaatschappij. Opgericht in 1924 en in 1939 overgenomen door de ACfMZ. De spoorlijn kruiste de ACfMZ bij Holare, en na de overname is hier direct een verbindingsboog aangelegd.
Kantoor in Holare.
Particuliere spoorwegmaatschappij op Berref. Opgericht in 1904, ging failliet in 1918. De lijnen zijn toen overgenomen door de OWY. Het is deze maatschappij nooit gelukt om concessies te verkrijgen voor andere, meer rendabele lijnen, wat leidde tot het faillissement.
Hoofdkantoor was in Ameronne.
Particuliere spoorwegmaatschappij op West-Berref. Opgericht in 1879, ging failliet in 1912. De lijnen zijn toen overgenomen door de ACfMZ.
Hoofdkantoor was in Kurriy.
|
Opgericht in 1985. Hoofdkantoor te Laffenet. Heeft in 1986 de spoorlijnen (inclusief stations en haltes) op Centraal-Liftka van de SA overgenomen. Alleen het station Aschen en de halte Fôrt-Iserhent zijn nog in handen van de SA. Een bijzonder geval is de spoorlijn tussen Halepoai a/e Kjoep en Opjevu: deze wordt uitsluitend door de Kular bereden maar is (inclusief haltes en stations) in het bezit van de SA. Zie ook de
informatie  (met vertaling) van Kular over de overname van de SA-dienst.
|
Particuliere spoorwegmaatschappij, aanvankelijk alleen op westelijk Liftka, maar na de inlijving van Pegrevië op het gehele eiland en ook op Br˙r. Opgericht in 1876, opgegaan in de SA in 1953. Geen enkele spoorwegmaatschappij heeft zo lang bestaan als de LTA. In de voormalige werkplaats van deze maatschappij is tegenwoordig een spoorwegmuseum gehuisvest. Ook het spoorwegmuseum in Amahagge heeft wat materieel van deze maatschappij.
Hoofdkantoor was in Amahagge.
Particuliere spoorwegmaatschappij op Tigof. Opgericht in 1931, in 1948 opgegaan in de ChAC. Deze maatschappij exploiteerde de lijn Tsjech--St.Alycro-Poniy--Laraine, maar de geplande directe verbinding tussen St.Alycro-Poniy en Haleresto die aansluiting zou geven op Halaresto--Asjetto (van de voormalige FL) is er nooit gekomen. Deze verbinding zou van de NTAC-lijn een geduchte concurrent van de ChAC gemaakt hebben, die reeds langs de zuidkust van Tigof een snelle verbinding tussen Tsjech en Asjetto onderhield.
Vanwege geldgebrek en tegenwerking van de ChAC (wier directeur ook grote politieke invloed in het districtsbestuur van Flâp had) is het hiaat tussen St.Alycro-Poniy en Halaresto nooit opgevuld; de NTAC leidde 15 jaar lang een kwijnend bestaan, maar kon het financieel nog net redden vanwege de kolentransporten via de mijnlijnen op de Mari-vlakte naar Kűrânien. Het is niet duidelijk of de NTAC een geheel nieuwe maatschappij was, of feitelijk de oude FL onder een nieuwe nama was (zie aldaar).
Hoofdkantoor was in Tsjech.
|
Particuliere maatschappij, in 1984 opgericht als de stichting WLA (Wencatos rifo Liftkar Arânkanolacs: Behoud van Oud Spoorwegmaterieel), in 1988 veranderd in de NV OBL. Gevestigd in Jareucâ. Bezit een aantal stoomlocomotieven en een grote hoeveelheid antieke rijtuigen en goederenwagons. Rijdt toeristische treinen op de fraaie SA-lijn langs de oostkust van Br˙r, tussen Lassos en Girdesef. Omdat de SA deze onrendabele lijn wilde afstoten, was de OBL in principe geďnteresseerd om de lijn over te nemen. De onderhandelingen tussen OBL en SA begonnen halverwege 2000, en de lijn (inclusief alle stations en haltes, behalve Aneta) is in augustus 2001 aan de OBL overgedragen. Sinds oktober dat jaar zijn de rollen omgedraaid: de SA onderhoudt enkele keren per dag een lokale treindienst op de sporen van de OBL. Het station Aneta ligt op een landgoed en is in bezit van de landgoedeigenaar. De OBL probeert toeristen te trekken met allerlei speciale arrangementen, zoals de lunchtrein en dinertrein, die om ca. 13.00 en 19.30 uur uit Lassos vertrekken en in 2 uur naar Girdesef rijden, met alleen een tussenstop in Jareucâ. Of de ontdekkingsreis, waarbij de trein op diverse plaatsen stopt om allerlei bezienswaardigheden te bezoeken. Je mag ook langer wegblijven en dan met de eerstvolgende trein (vaak een SA-trein) verdergaan of teruggaan. Zie ook het bestand Locomotieven en de dienstregeling .
|
Particuliere spoorwegmaatschappij op Berref. Opgericht in 1887, opgegaan in de SA in 1953.
Hoofdkantoor was in Hildi.
Particuliere spoorwegmaatschappij op centraal Liftka. Opgericht in 1901, aangesloten bij de SA in 1959. Het is de enige maatschappij die niet in 1953 in de SA opging, maar pas zes jaar later. In het spoorwegmuseum in Amahagge is nog wat oud materieel te bezichtigen.
Hoofdkantoor was in Hoggebim. De maatschappij is opgericht door Petriy Umoet, die tot zijn dood in 1924 directeur van de maatschappij was. Ingenieur Hyrsâ Tundare was de ontwerper van de vele kunstwerken (zoals tunnels en viaducten) die bij de aanleg van de spooorwegen in het woeste Kulano-gebrgte nodig waren.
Particuliere spoorwegmaatschappij. Opgericht in 1900. Een ernstig ontsporingsongeluk in 1904 bij Frâk, waarbij 4 doden vielen, bracht de maatschappij in grote financiële en organisatorische moeilijkheden. De PiGa ging daarom reeds in 1906 failliet. De lijnen zijn toen overgenomen door de ChAC. Geen enkele maatschappij heeft zo kort bestaan.
Kantoor was in Gasky.
Zie Tracks.
Zie Tracks.
|
Hoofdkantoor te Husta; opgericht in 2000. Particulier railvervoerbedrijf dat zich uitsluitend richt op containervervoer van en naar de havens van Husta en Bôrâ. Aangezien Husta zich in het uiterste oosten van Spokanië bevindt, en Bôrâ zich in het uiterste westen, is een goede oost-west-verbinding voor de SCTR van groot belang. De flessenhals is altijd de veerdienst Gret--Amahagge. De SCTR huurt of least in principe zijn locomotieven van de SA, van Tracks, en sinds 2003 ook van het Britse Porterbrook (locs EMD serie 66). |
 1953-1962
|
Staatsbedrijf, opgericht in 1953. Hoofdkantoor te Amahagge. Resultaat van een fusie en nationalisering van de toenmalige particuliere spoorwegmaatschappijen: EeAC, OWY, LTA, GiHA en ChAC. De PA kwam in 1959 bij de SA. In 1986 geprivatiseerd; sindsdien probeert de SA af te komen van zijn onrendabele lijnen, die dan verkocht of verhuurd worden aan nieuw opgerichte lokale maatschappijtjes; zo zijn de meeste lijnen van de voormalige PA nu in handen van de Kular; op deze wijze ontstaat weer dezelfde wirwar van kleine maatschappijtjes waar men in 1953 met de oprichting van een staatsbedrijf nu juist een einde aan wilde maken. In 2001 is de SA opgedeeld in de volgende 7 werkmaatschappijen: Infrastructuur, Exploitatie, Cargo, Gebouwen, Personeel, Ontwikkeling en Promotie. In 2003 zijn dat er 9 geworden: Infrastructuur (Infrastrűkturiy), Exploitatie (Opj˙gos), Cargo (Cargo), Gebouwen (Huflifs), Personeel (Veldur-w˙rtôsta), Ontwikkeling (Wélfa'ecos), Promotie (Promošo), Financiën (Finanšos) en Materieel (Tonolac˙). Een dergelijke rigoureuze opsplitsing belooft niet veel goeds: landen als Groot-Brittannië en Nederland bewijzen dat. Zie eigen website .
Genoemd in de Amagene .
|
|
Railvervoerbedrijf, voornamelijk voor erts- en steenkolentransport. TPG verzorgt van oudsher het erts- en kolentransport van de 2 kolenmijnen en de ene kopermijn op Tigof, maar tegenwoordig is het bedrijf ook actief op Liftka en Berref. Hier neemt TPG ook het vervoer van steenslag en ballast voor zijn rekening. Op Tigof rijdt men met eigen locomotieven. Op Liftka en Berref worden de treinen ook getrokken door locomotieven die gehuurd worden van de SA (zie ook
briefpapier
).
|
|
Opgericht in 1990. Heeft in 1992 de spoorlijn Tolâm--Jatty op West-Lomky van de SA overgenomen.
Zie ook de dienstregeling
.
|
|
Hoofdkantoor te Mollefin. In 1951 werd de Ququlâ furt Zjol-hârmsjelira Glűfiys (QZG: Vereniging voor Kolenverwerkende Bedrijven) opgericht, die ondermeer de steenkooltransporten voor de mijnen op Noordoost-Liftka verzorgde. In 1991 werd de naam gewijzigd in Ququltor Zjol-gabanôsta (Verenigde Kolentransporten), waarbij de afkorting QZG gelijk bleef. Dit was feitelijk de eerste particuliere maatschappij na de oprichting van de SA, die toestemming had om over SA-sporen te rijden. Het vervoer bleef echter beperkt tot steenkool, en later kwamen er ook olietreinen bij. In 1999 veranderde de QZG zijn naam in Tracks, waarmee twee zaken werden benadrukt: de internationale oriëntatie en de uitbreiding tot een volwaardig vrachtvervoerbedrijf. In oktober en november neemt Tracks ook een deel van het suikerbietentransport voor zijn rekening. |
Opgericht in april 1871, te Trendon. Eerste spoorwegmaatschappij in Spokanië; opende de eerste spoorlijn op 12 maart 1872. In 1925 opgegaan in de EeAC.
Mijnbouwmaatschappij, ook actief als railvervoerbedrijf.
| Voor mijnbouwmaatschappijen is het in eigen beheer uitgevoerde railtransport een secundaire activiteit. Er wordt dan ook weinig geďnvesteerd in modern materieel, PR of "huisstijl". Ook de TUC rijdt rond met anonieme, slecht onderhouden wagens. Deze maatschappij onderscheidt zich wel van branchegenoten door de extreem lange tankwagens, die ruwe olie uit de olievelden van Berref vervoeren naar de olieraffinaderijen in Bôrâ en Korif. Hier wordt de Spokanische olie gemengd met geďmporteerde olie (van betere kwaliteit), om vervolgens geraffineerd te worden. |
Particuliere spoorwegmaatschappij. Opgericht in 1933 en in 1943 overgenomen door de LTA. In 1914 bestond er al een gemeentelijke goederenspoorlijn die het oostelijke haven- en industriegebied van Tanb˙r met het spoorwegnet verbond (aansluiting in Vortarent). De gemeente wenste deze lijn te verlengen tot de uiterste noordpunt van Tanb˙r en bovendien op te waarderen voor personenvervoer. Omdat de landelijke politiek van mening was dat aanleg en exploitatie van spoorlijnen een private aangelegenheid zou zijn, kreeg de gemeente Tanb˙r geen toestemming voor de uitvoering van haar plannen. Tanb˙r heeft geprobeerd om de LTA over te halen de spoorlijn over te nemen, maar dat lukte niet. Daarom heeft de gemeente Tyls-Arânka opgericht, een privéonderneming die officieel geen banden met de gemeente had, maar de overheid gaf alleen toestemming voor een tienjarige concessie - daarna zou een andere maatschappij Tyls moeten overnemen. Tyls heeft de spoorlijn kunnen verlengen en opwaarderen, en in 1943 is de maatschappij opgegaan in de LTA (die toen wél geďnteresserd was).
Het kantoor van Tyls was in Akom (men beweert dat er bewust voor gekozen was om het niet in Tanb˙r te vestigen, teneinde elke associatie met een belangenverstrengeling tussen deze gemeente en Tyls te vermijden).
Railvervoerbedrijf, opgericht in 1962. Bezit zelf grote aantallen wagens voor het vervoer van bulkgoederen (voornamelijk olie, steenkool, steenslag, grind, zand en kalk), maar huurt of least in principe zijn locomotieven van de SA of van Tracks. In opdracht van de SA vervoert Viken de steenslag die nodig is voor het onderhoud van het ballastbed.
| Opgericht in 1973. Verzorgt sinds 1976 de lightrail/ sneltramdiensten langs de Zverosta-kust. Werkt zowel qua exploitatie als op het gebied van infrastructuur nauw samen met de SA. Zie ook het bestand Xijernolac. |
| Opgericht in 1995. Heeft in dat jaar de spoorlijnen op Centraal-Berref van de SA overgenomen. De meeste stations en haltes zijn eveneens in het bezit van de ZiGa, behalve het station van Zezem, een monumentaal gebouw dat van de gemeente Zezem is, die het aan de ZiGa verhuurt. |
© De Twee Hanen v.o.f. • Kimswerd • The Netherlands
DA 00 • SPARC 09 sep 1997
maatschappijnamen - DICTIO {N} - 19.06.07
afkortingen - DICTIO {afk} - 19.06.07
straten - STRATENO.HTM - 17.01.06
straten - STRATENL.HTM - 17.01.06
tel.nummers - TELLIJST.HTM - 17.01.06
jaartallen - JAARTALL.HTM - 17.01.06
1987-heden