Spokanisch Archief

•  Wat is SPARC? 
•  Hoofdmenu 
•  Grammatica 
•  Woordenboek 
•  Atlas 
•  Links 
•  Contact 
•  Disclaimer 

1. Voetbal en Mâtât

Evenals alle andere vormen van sport, wordt ook het voetbal in Spokanië voornamelijk als een vorm van ontspanning gezien, en zeker niet als een commerciële aangelegenheid waarbij alleen de miljoenen herco's (of euro's) tellen - of het nu gaat om de verdiensten van de voetballers zelf, of om al het geld dat gemoeid is met het organiseren en de rechten om voetbalwedstrijden in de media te mogen verslaan.

Hoewel Spokanië dus geen enkele rol in een internationale context speelt, wordt er wel degelijk aan voetbal gedaan, en bestaan er ook vele clubs, onderverdeeld in verschillende divisies. Hier volgt een overzicht van de clubs die mogen spelen in de A- en B-divisie, en feitelijk zulke goede capaciteiten hebben dat zij zich ook op internationaal niveau zouden kunnen laten gelden - als er geen politieke en religieuze belemmeringen zouden zijn.

In 1946 is de SBQ (Spooksoliy Bâlmerre-ququlâ) opgericht en heeft men een landelijke competitie opgezet. De eerste kampioen van Spokanië was RCBC Hildi. Dat het hier een rooms-katholieke club betrof, is niet geheel toevallig: voor katholieken was het bedrijven van sport, anders dan "voor de lol", geen bezwaar. Niet-katholieken eerbiedigden in die tijd nog het ergynische principe dat sportwedstrijden op basis van overwinnen taboe waren.

De grootste clubs van het land zijn Sportiy Spocana BC en Unior Amahagge BC. De club Bohemians Kanea dankt zijn naam aan een Ier die ooit vanuit Dublin naar Spokanië is geëmigreerd. Hij was een grote fan van Bohemian FC uit Dublin en gebruikte deze naam bij de oprichting van de club in Kanea; ook de clubkleuren zijn uit Dublin overgenomen.
AAF SQ is opgericht door een directeur van het gelijknamige staalbedrijf. Deze sportvereniging had/heeft tot doel de werknemers aan het sporten te krijgen. De vereniging heeft verschillende afdelingen, waaronder dus voetbal.

Divisie A (A-strettkanas)

Divisie B (B-strettkanas)

	clubnaam	plaats	clubkleuren
1	RCBC Stretteen Asjetto	Asjetto	paars wit
2	BC Bôrâ '88	Bôrâ	rood
3	Spârta Zest	Zest	rood wit
4	SQ Xârfu-Ðizem B	Xârfu-Ðizem	oranje
5	RCBC Tosiy	Tosiy	blauw rood
6	SQB Ennucoriy	Blumarr	blauw geel
7	C.Q.M. BC (calaros qugle miltef)	Lift	zwart wit
8	Gralkrich BC	Gralkrich	zwart geel
9	Sportiy Komy BC	Komy	wit geel
10	Exelšor Tunbas SQB	Tunbas	blauw wit
11	K.P'55 (Korif Plefô)	Korif	rood blauw geel
12	Doaplinker Lostô	Lostô	zwart geel
13	Districa Empecho BC	Empecho	wit
14	Tsjech Lejas SQB	Tsjech	paars groen
15	EBC Districa Ies	Ies	groen wit
16	Jelafo SBC	Amahagge	blauw groen

Afkortingen:

In diverse clubs komt de naam Heeriys voor: dat is de God van de Moed.
Unior betekent 'verenigd', jesfe is 'strijdbaar' en sportiy staat voor 'sportief'.
Zie ook overzicht van stadions.

(met dank aan Niels Mellegers, Krabbendijke)

Mâtât

Hier en daar is er een bepaalde ruwe vorm van voetbal populair, die bekend is onder de naam mâtât. Het is een variant van het Gaelic voetbal, maar werd in 1912 verboden, omdat het te ruw en primitief gevonden werd (en bovendien "on-Spokanisch", omdat het uit Ierland en Schotland kwam). Sinds 1977 is het weer toegestaan, maar erg populair is het nooit geworden, behalve in Plefô (West-Berref) en op Lomky - typisch katholieke streken dus.
Elders in het land is mâtât tegenwoordig populair in extreem rechtse en criminele kringen, die ook erg houden van schietclubs en fanatieke vechtsporten.

2. Klimmâ

De naam klimmâ komt van het Scandinavische woord glíma waarmee een bepaald soort worstelen wordt aangeduid. Ook tegenwoordig nog wordt deze sport in IJsland beoefend (zie www.glima.is). Klimmâ had na de 18e eeuw zijn populariteit verloren, maar vanaf ca. 1900 leefde het weer op. Het was vooral de succesvolle en geliefde worstelaar Rynne Jateuvi-Troftam die deze sport weer populair wist te maken. Hij streefde er zelfs naar om er weer een "puur klassieke" bezigheid van te maken, wat volgens hem inhield dat men naakt diende te worstelen. Om zijn ideeën kracht bij te zetten, liet hij zich naakt fotograferen. Hiermee veroorzaakte hij een groot schandaal, waarna zowel hij als het klimmâ na ca. 1916 in de vergetelheid raakte. Vanaf ca. 1940 werd judo in Spokanië bekend en is men de naam klimmâ voor de judosport gaan gebruiken. De originele klimmâ-sport wordt daarom tegenwoordig opârgiy klimmâ ("origineel klimmâ") genoemd. Er zijn nog zo'n 1000 mannen (geen vrouwen!) die deze oude worstelvorm in Spokanië beoefenen.

3. Ljomâg

De naam ljomâg is afgeleid van ljomge, dat "zich toewijden" betekent. Het is een vechtsport die sterk verwant is aan het Ergynne-geloof. De nadruk bij deze sport lag oorspronkelijk op meditatie en actieve ontspanning. In de negentiende eeuw is er ook een element van zelfverdediging bij gekomen. Bij ljomâg wordt gestreefd naar een verhoging van het bewustzijn van het lichaam en het verkrijgen van een optimale staat van gezondheid, energie en vitaliteit. Het kan beschouwd worden als een Ergynne-variant van het Tibetaanse boabom dat zijn oorsprong vindt in de voor-boeddhistische tijd in Tibet.

Bij ljomâg gaat het om het uitvoeren van vloeiende bewegingen om de coördinatie, balans, zelfbeheersing, precieze reflexen, ademhaling en concentratie te verbeteren. Zulke bewegingen zijn gedetailleerd vastgelegd en worden poses genoemd. Bij een speciale variant maakt men gebruik van een stok, die bij veel poses door beide beoefenaars moet worden vastgehouden. Maar bij andere poses moet een van de beoefenaars de stok loslaten. Als hij/zij dat niet doet, wordt dat als een grove overtreding van de spelregels gezien.

4. Handbal en Riyka

Handbal is een zeer populaire sport die zowel binnen als buiten wordt beoefend. Evenals het korfbal in Nederland is handbal in Spokanië een gemengde sport, met teams waarin zowel mannen als vrouwen deelnemen. Maar er bestaan ook handbalclubs die uitsluitend voor óf mannen óf vrouwen openstaan. In talloze steden en dorpen bestaan handbalverenigingen die over het algemeen op lokaal niveau tegen elkaar uitkomen. Enkele clubs zijn zo sterk dat ze ook nationale competities aangaan. Hierbij is de vrouwenhandbalclub uit Kosÿr (Kosÿrbâl) een geduchte tegenstander voor andere clubs, zowel gemengde als mannenclubs, waartegen ze spelen. Noa Jertek-Vozjâf geldt als de beste handbalspeelster van het land, maar ze presteert ook veel op wedstrijdzwemgebied.
Alle erkende handbalclubs zijn aangesloten bij de Spooksoliy Criabâl-Roefto (Spokanische Handbalbond).

Een bijzondere vorm van handbal is riyka, dat gespeeld wordt door één persoon. De "tegenspeler" is een muur waartegen de bal gekaatst moet worden. De muur is in vakken van verschillende vorm en grootte verdeeld. Als de bal in een bepaald vak teruggekaatst wordt, kan men punten behalen. Hoe moeilijker het vak is (kleiner of in een lastige positie), hoe meer punten men behaalt. Oorspronkelijk was er altijd een scheidsrechter aanwezig die bepaalde in welk vak de bal terechtkwam. Tegenwoordig hebben de vakken mechanische of elektronische detectiesystemen waarmee de puntentelling wordt geregeld. Riyka wordt ook toegepast als een bepaalde ontspanningstherapie (vaak gecombineerd met yoga), die riyks wordt genoemd.

5. Logôs-logiys

Populair letterspel, leek aanvankelijk zo veel op het algemeen bekende Scrabble-spel dat de ontwerper van Logôs-logiys van plagiaat beschuldigd is; de rechter heeft in 1977 bepaald dat Logôs-logiys op bepaalde punten gewijzigd moest worden om minder op Scrabble te gelijken.

6. Rân

Rân is een soort schaakspel, gespeeld op een bord met 36 velden (het telwoord voor '36' is eveneens rân, en naar dit spel genoemd).
De volgende stukken worden gebruikt: koning (K), koningin (k), hertog (H), hertogin (h), baron (B), barones (b), 6 soldaten (s). Hun uitgangspositie is als volgt:

De koning en baron staan altijd op een zwart veld. De mannen staan aan de rechterzijde (vanaf de speler gezien) en de vrouwen aan de linkerzijde.
De soldaten hebben twee taken: enerzijds moeten ze de mannelijke stukken van dezelfde kleur beschermen, anderzijds moeten ze de mannelijke stukken de gelegenheid geven om een vijandig gebied te veroveren. Mannen en soldaten van de tegenpartij kunnen geslagen worden; zij worden dan uit het spel verwijderd.
Vrouwen van de tegenpartij kunnen veroverd worden: zij worden bij de eigen partij gevoegd. Een veroverde vrouw is herkenbaar doordat het stuk op zijn kop wordt gezet.
De tegenpartij is verslagen als alle mannen uit het spel zijn verwijderd en alle vrouwen zijn veroverd. Maar ook als de koning van de tegenpartij door de eigen koning is geslagen, is de tegenpartij verslagen.
De wijze waarop de stukken over het bord bewegen is heel ingewikkeld. Soldaten mogen alleen vooruit bewogen worden, hetzij rechtuit hetzij diagonaal, en niet meer dan één veld tegelijk.
Er bestaat ook een "vrouwvriendelijke" variant van rân waarbij alle rollen zijn omgedraaid en de koningin en barones op de zwarte velden staan. Deze variant wordt wel spottend "râna" genoemd, dus met het suffix -a dat een vrouwelijke vorm aanduidt.
Nog verder uitwerken

7. Paardensport en -fokkerijen

Zie ook lijst met renbanen.

Verwijzing naar een regiokaart waarop het item staat aangegeven
Deelkaartnummers staan tussen {..}.
Alle kaarten worden in een apart venster geopend.

Aša-jakâm • {K 07}
• Wola-weg • 5700-Opjevu • Tf (042) 2916734
Renbaan, ...

Brôpÿrša
Zie bij Sportcomplexen.

Crûf-blufk • {E 09}
• Prôsper Kônes-weg • 2100-Tosiy • Tf (079) 4047201
Renbaan, ...

Ef Delpers • {C 08}
• Zyle-vâliy-weg • 1600-Korif • Tf (034) 3260065
Renbaan, geopend in 1937.

Ef Fûrtalos •
• Weg-na-Harâfloja-Ÿrtuhaj • 5700-Opjevu • Tf (042) 2942942
Paardenfokkerij.

Ef Munmirs •
• Hupster Jakâm-weg (Câlster-Vârmiy) • 4203-Seertzeekoles • Tf (046) 5391398
Manege in het dorp Câlster-Vârmiy. Er is in de bosrijke omgeving een uitgebreid net van ruiterpaden.

Ef Neenchâ • {H 09}
• Kÿlða-weg • 4200-Gralkrich • Tf (046) 2255076
Renbaan, geopend in 1836.

Ef Plûx-arâbe • {G 07}
• Plûx-arâbe-weg • 3300-Gret • Tf (039) 4064295
Hippodroom uit 1626 bij Gret; aangelegd door koning Hastâm Temp Grâmbarynne, om de superioriteit van de Berrefoeg Prôltôter ("Berrefse Volbloed") aan te tonen; de renbaan is verscheidene malen uitgebreid en gemoderniseerd, en momenteel het grootste paardenrace-centrum van Spokanië. De F.A.S. heeft de oude renbaan (wat er nog van over is) tot beschermd object verklaard, zie object 006 .

Ef Qulurâ
Zie bij Sportcomplexen.

Emaja-dunje • {J 11}
• Zyle-lirrotiy-plep (Emaja) • 7408-Sinto-Christâs • Tf (071) 4860287
Renbaan, geopend in 1919.

Kermân-pârc
Zie bij Sportcomplexen.

Kibâ-šark •
• Sport-mirra • 5201-Azerse • Tf (054) 6028913
Renbaan, geopend in 1960. Gemoderniseerd in 1988.

Lofty-dunhes •
• Weg hor 7 (Kunihhog) • 6600-Kanea • Tf (061) 4857980
Renbaan in de duinen, tussen de dorpen Kunihhog en Meuniðy, geopend in 1855.

Mârces •
• Sinto-Mârces-weg • 1000-Bôrâ • Tf (031) 2819184
Renbaan aan de zuidrand van Bôrâ, aangelegd door de adellijke familie Zyftoen Trôla (de eigenaar van het naburige kasteel Fÿfre-Trôla), geopend in 1903.

Mibleeza-sÿrt • {hir-d6}
• Šoleeta-mirra • 3005-Hirdo • Tf (010) 2215983
Bekende manege in het buitengebied van Hirdo. Hier worden ook paarden gefokt, hoewel men zich niet richt op een specifiek ras. Wel is dit de enige plaats in Spokanië waar ook de beroemde zwarte Friese paarden worden gefokt en getraind.

Mynall-gâlk • {I 10}
• Mennweg-na-Kûrânien (Sinto-Leerbâ) • 7022-Manes-Puriy • Tf (073) 3006732
De grootste fokkerij van de prestigieuze mynall-paarden is de Mynall-gâlk in de gemeente Manes-Puriy, te midden van een idyllisch heuvellandschap aan de kust. Deze fokkerij is te bezichtigen. Voor informatie kan men terecht bij de dierenarts die bij deze fokkerij in dienst is:
• Sara Dromâna • Arânka-terf (Sinto-Leerbâ) • 7022-Manes-Puriy • Tf (073) 3007875
(NENO.DOM)

Noezâmô • {G 07}
• Fôrt-Freerk-plep • 3300-Gret • Tf (039) 4046548
Kleinere renbaan, geopend in 1925, en meer bestemd voor dressuur en schoonrijden (Ef Plûx-arâbe focust meer op snelheid).

Paliyst Râgtall •
• Paliyst-plep (Râgtall) • 4017-Fraja • Tf (066) 3561351
Manege in het dorp Râgtall. Hier kun je langs de kust lange ritten maken.

Rinâs Qurbjent •
• Blof-mirra • 5700-Opjevu • Tf (042) 2925036
Paardenfokkerij, in 1933 opgericht door Rinâs Qurbjent. Momenteel is de achterkleinzoon van de oprichter er de baas (stand 2022).

Ryca-jakâm • {I 12}
• Helfyrt-weg • 8023-Manes-Lašer • Tf (080) 4012626
Renbaan en manege, geopend in 1957. Men kan hier ook een paard huren en over de môliy zwerven, maar er zijn geen officiële ruiterpaden.

Šeebâ • {L 12}
• Zyle-vâliy-plep • 7200-Garos • Tf (090) 2017660
Renbaan. ....

Sinto-Mârces
Zie Mârces.

Zobidâ • {G 09}
• Capû-weg • 3400-Minde • Tf (038) 2113737
Groot paardensportcentrum met manege em renbaan, aan de kust. Er is ook een pier zodat bezoekers met hun boot kunnen aanleggen. Het geplande watersportcentrum met jachthaven is er tot op heden nog niet (stand 2016). Wel is er een gelijknamig pension waar met name paardensportmensen logeren.

Op de deelkaarten zijn de meeste renbanen aangegeven. Zij zijn gearchiveerd in onderstaande tabel, gerangschikt op deelkaartnummer.

8. Sportcomplexen, -faciliteiten en recreatiegebieden

Zie ook lijst met stadions.

Een nummer tussen rechte haken [..] verwijst naar het nummer waarmee deze faciliteit is aangegeven op de Centrumkaart van Amahagge.
Deelkaartnummers staan tussen {..}.
Verwijzing naar een regiokaart waarop het item staat aangegeven
Alle kaarten worden in een apart venster geopend.

Arabell •
• Tilda-pât • 3902-Balier • Tf (038) 3020481
Sportcomplex bij Balier. Sportvelden en een sporthal. Vlakbij is ook een badstrand met watersportfaciliteiten. ...

Blof ur Hurt • {I 08}
• Hurt-weg • 4215-Ÿrtazo • Tf (064) 4832844
Golfterrein, ca. 86 ha. ... Zie ook lijst met golfterreinen.

Brôpÿrša •
• Sporter-weg • 2003-Kreozy • Tf (087) 9020748
Sportcomplex met stadion en manege bij Kreozy.

Deeter-pârc • {F 06} {hir-c5}
• Fôrt-Deeter-pât • 3005-Hirdo • Tf (010) 2725387
Stadion en sportterreinen aan de oostkant van Hirdo. Thuisstadion van BC Hirdo '56 (zie lijst Divisie A).

DEG-seert • {ama-c3} [84]
• Energiy-blufk • 4002-Amahagge • Tf (040) 2922679
Oorspronkelijk het hoofdkantoor van de DEG, een voormalige gasfabriek aan de zuidoostkant van Amahagge. Het terrein is nu bestemd voor woningbouw, maar enkele opvallende gebouwen en gashouders zijn bewaard gebleven, en hebben een nieuwe bestemming gekregen. Zo is het ovale DEG-seert ingericht als sport- en fitnessgebouw. Hier zijn onder meer faciliteiten voor squash, tafeltennis, dart, diverse gevechtsporten en gymnastiek. Ook zijn er fitnessruimtes en sauna's.

Ebirr-vâliy • [128]
• Abloebane-plep • 4002-Amahagge • Tf (040) 2873284
Overdekte kegelbaan aan de bosrand. Bestaat al vanaf ca. 1700 en is daarmee waarschijnlijk de oudste sportfaciliteit in Spokanië.

Ef Adreeas •
• Adreev-weg • 4001-Amahagge • Tf (040) 2701033
Zwemvijver, sportweiden, joggen. Recreatiegebied, aangelegd door de gemeente Amahagge voor de bewoners van Adreev, als tegemoetkoming voor de overlast die het vliegveld geeft.

Ef Grist-epða • {hir-d7} (naam staat nog niet op de deelkaart)
• Grist-epða-weg • 3037-Benû
Bos en recreatiegebied bij Benû.

Ef Helmys •
• Roza-plep • 5101-Mollefin
Sportcomplex met velden en stadion. Thuisstadion van AAF SQ (zie lijst Divisie A).

Ef Jiysz • {H 08}
• Telen-weg • 4203-Ies • Tf (046) 3031985
Sportcomplex met velden en groot overdekt stadion. Thuisstadion van EBC Districa Ies (zie lijst Divisie B).

Ef Leeserf-blufks • {L 05}
• Weg hor 3 • 6202-Leeserf • Tf (051) 6082831
Golfterrein, ca. 105 ha. .... Zie ook lijst met golfterreinen.

Ef Mikar Cliyn • {E 09}
• Oryccseert-weg • 3900-Piroes • Tf (078) 2325208
Golfterrein, ca. 151 ha. .... Zie ook lijst met golfterreinen.

Ef Mÿrts • {J 11}
• Ef Mÿrts • 7500-Halaresto • Tf (072) 3750663
Golfterrein, ca. 31 ha. .... Zie ook lijst met golfterreinen.

Ef Oftiane-sÿrt • {H 11}
• Oftiane-pât (Cÿrqurzjôm) • 7015-Sinto-Hafegge • Tf (070) 9371515
Recreatiecomplex met camping, bungalowpark en badstrand, ongeveer 4 km ten oosten van het dorp Cÿrqurzjôm (gemeente St.Hafegge). Het park ligt in een eenzaam kustgebied, maar is prachtig aangelegd met een weelderige begroeiing. Vanwege de beschutte ligging kunnen hier ook palmbomen groeien.
Zie verder de eigen website (www.oftianesyrt.bark.sp) .

Ef Pogalo-blufks • {L 09}
• Zumota-plep • 6000-Girdesef • Tf (050) 2034759
Groot golfterrein, ca. 122 ha. .... Zie ook lijst met golfterreinen.

Ef Qulurâ • {I 07}
• Sport-plep • 4400-Xemân • Tf (046) 2074088
Sportcomplex met renbaan bij Xemân.

Ef Temci Gôlf-blufk • {J 07}
• Korâbika • 5016-Toneija • Tf (042) 4930555
Golfterrein (ca. 106 ha) bij het gehucht Korâbika. Zie ook lijst met golfterreinen.

Ef Ten Câlsters • {H 08}
• Câlster-weg (Câlster-Uperr) • 4203-Seertzeekoles • Tf (046) 5386309
Groot golfterrein (ca. 128 ha) met waterpartijen tussen de dorpen Câlster-Uperr en Câlster-Vârmiy. Geliefde plek voor de beter gesitueerden uit Ies en Seertzeekoles, niet alleen om te golfen maar vooral ook om te eten en drinken. Dankzij het dure lidmaatschap kan de horeca er goedkoop zijn. Zie ook lijst met golfterreinen.

Frakas-blufk • {B 05}
• Fini-weg • 1108-Plafotô • Tf (089) 5530758
Golfterrein bij Plafotô (ca. 52 ha), voornamelijk bestemd voor de "gewone" toeristen die bij het Plafotô-meer komen recreëren. Een duur lidmaatschap is dus niet nodig. Zie ook lijst met golfterreinen.

Gaza-sport-hall •
• Uet-lirrotiy • 4002-Amahagge • Tf (040) 2430639
Voormalig kantoorgebouw op het gasfabriekterrein (nu de wijk Gaza-jakâm). Het gebouw is (in tegenstelling tot vele andere gebouwen op dit terrein), geen beschermd monument, maar wel geschikt bevonden om geheel te verbouwen tot een multifunctionele sportaccommodatie.

Geffy ur Leffy •
• Weg hor 2 • 2201-Trendon • Tf (035) 2507466
Sportcomplex aan de rand van Trendon. ...

Gôlf-blufk Ef Ten Kryobiys • {G 06}
• Ef Ten Kryobiys • 3087-Kwâg • Tf (077) 6361452
Golfterrein, ca. 32 ha. .... Zie ook lijst met golfterreinen.

Gôlf-blufk rifo Dônne • {E 05}
• Cermriynt-weg • 3821-Iba • Tf (075) 4039637
Golfterrein (ca. 68 ha) in het landbouwgebied van Dônne, vlak bij het dorp Bejo-Mariy. ..??? Zie ook lijst met golfterreinen.

Gôlf-blufk rifo ef Hekorys • {H 06}
• Hennen-ur-Netâs-weg • 4017-Fraja • Tf (066) 3540204
Groot golfterrein waar verscheidene clubs op spelen, ca. 232 ha. Omdat het golfterrein aan een groot militair oefengebied grenst, gaan hier ook veel militairen in hun vrije tijd golfen. Het clubhuis staat bekend als een plek waar veel gezopen wordt en er regelmatig ruzie is tussen militairen en burgers. Zie ook lijst met golfterreinen.

Gôlf-blufk rifo Pômân • {G 09}
• Pômânhynne • 3400-Minde • Mt 020.623.3476
Grootste golfterrein in Spokanië (ca. 275 ha), op het eilandje Pômânhynne. ... Zie ook lijst met golfterreinen. Zie beschrijving in reisgids.

Halepoai a/e Kjoep •
• Biyldra-weg • 5705-Halepoai a/e Kjoep • Tf (059) 4463361
Recreatiehaventje in een breed gedeelte van de Kjoep met moerassige oevers. Je kan hier met kleine zeilbootjes varen, of roeien. In het moerassige deel kun je op de waterstroompjes ook met een kano terecht. Bij regenval in de bergen kan de Kjoep soms sterk stromen en dan wordt watersport hier afgeraden.

Heemârÿr-staðon • [115]
• Staðon-lirrotiy • 4000-Amahagge • Tf (040) 2863741
Groot voetbalstadion aan de zuidkant van Amahagge, geopend in 1970. Het is het thuisstadion van de voetbalclub Unior Amahagge BC (zie lijst Divisie A).

Hogorit Pârc-merblufk •
• Kvajôs-pât • 4006-Aschen • Tf (066) 2023513
Sportterreinen bij Aschen. ...

Kaliâss
• Dirâc-weg • 5903-Sa Crono • Tf (055) 2034166
Groot complex schaats- en slee-faciliteiten bij Sa Crono. Om wintersport ook mogelijk te maken in perioden dat er geen sneeuw ligt, zijn hier een grote schaats- en sleebaan gebouwd, met kunstijs en kunstsneeuw. De schaatsbaan is ondergebracht in een enorme hal, en de sleebaan bestaat uit een traject van 1200 meter lengte, geheel overkapt met een langgerekte serre-achtige constructie, die vanaf een helling omlaagkronkelt. 's Winters als het sneeuwt kan het dak open zodat er op natuursneeuw gesleed kan worden. In andere gevallen wordt de baan met kunstmatig gemaakte sneeuw bedekt. Aanvankelijk wilde men er ook een skipiste van maken, maar daarvoor is de lengte te kort. Het langgerekte glazen bouwsel dat al vanaf verre langs de helling is te zien, wordt door velen beschouwd als het meest overtuigende voorbeeld hoe een landschap door commercie verpest kan worden.

Kermân-pârc • {H 10}
• Ðâbro-pât • 7001-Tsjech • Tf (070) 2375082 (openluchtbad) - 2375625 (stadion) - 2375649 (renbaan)
Groot activiteitencomplex bij Tsjech. Openluchtbad, renbaan, stadion, sportvelden, picnicplaats. Thuisstadion van Tsjech Lejas SQB (zie lijst Divisie B).

Kolai-dunjes • {G 06}
• Weg hor 30 • 3097-Michen • Tf (077) 6771717 (algemene receptie)
Groot recreatiegebied bij Michen, aan de Larmin-kust, met tal van faciliteiten: 2 badstranden, bungalowpark en camping, golfterrein (ca. 57 ha), horeca, hotels, manege, recreatiehaven, sporthal met klimwand, 3 sportvelden, vakantiebungalows/appartementen, zeilcentrum, zwembad.

Leije-staðon • {F 07}
• Mogesta-plep • 3600-Jatty (BF) • Tf (076) 2460034
Voetbalstadion. ....

Merre-nunns rifo Stesst • {hir-c5}
• Fôrt-Deeter-pât (Fôrt-Deeter) • 3005-Hirdo • Tf (010) 2703611
Sportterreinen tussen Hirdo-Zuid en Fôrt-Deeter. Vormen samen met het Sport-fôresta rifo Stesst een groot complex.

Moëfinex ef Blufk • {L 03}
• Arânka-weg • 6603-Kles • Tf (060) 6372444
Golfterrein, ca. 99 ha. .... Zie ook lijst met golfterreinen.

Môras ur Pâlst • {B 03}
• Gôlf-blufk-pât • 1006-Flemeuni • Tf (031) 6560362
Golfterrein, ca. 100 ha. .... Zie ook lijst met golfterreinen.

Orana-staðon • {C 07}
• Weg-na-Flo • 1400-Knolbol • Tf (033) 2034994
Voetbalstadion en sportvelden. .....

Pengun-fonis • {H 10}
• Mennweg-na-Daba • 7000-Tsjech • Mt 020.212.9333 (jachthaven)
Recreatieoever aan een inham van het Mlôggee-meer, in het natuurreservaat Gâp-klarbÿr. Jachthaven, strandjes, zwemgelegenheid en horeca. Een van de weinige voor het publiek toegankelijke plekken in dit natuurreservaat.

Pôrtessi-hall
• Tigof-plep • 7300-Zest • Tf (070) 4410441
Feitelijk een tentoonstellingsgebouw, maar ook in gebruik als sporthal.

Prens-staðon • {H 09}
• Staðon-pât • 4200-Gralkrich • Mt 020.545.3003
Voetbalstadion en sportvelden. Thuisstadion van Gralkrich BC (zie lijst Divisie B).

Spârta-staðon •
• Staðon-pât • 7300-Zest • Tf (070) 4054211
Voetbalstadion. Thuisstadion van Spârta Zest (zie lijst Divisie B).

Sport-fôresta rifo Stesst • {hir-c5}
• Fôrt-Deeter-pât • 3005-Hirdo
"Sportbos" tussen Hirdo-Zuid en Fôrt-Deeter. Hier kunnen allerlei acties in groepsverband ondernomen worden die al dan niet officieel onder "sport" worden gerekend: wandelen, joggen, speurtochten, paintball, survivalkampen (d.w.z. als groep "wild" kamperen met primitieve middelen), terreinfietsen, bosvoetbal, openluchtkarate, tai tsji, ed. Vormt samen met de Merre-nunns rifo Stesst een groot complex.

Sport-seert rifo Sport-blufk • [105]
• Kleter Môliy-plep • 4001-Amahagge• Tf (040) 2894609
Verenigingsgebouw en sportvelden aan de noordkant van Amahagge, aangelegd omstreeks 1955. Een deel van de sportterreinen is ondanks hevig protest van burgers verdwenen bij de aanleg van de autoweg M82 in de jaren tachtig. De gemeente heeft toen beloofd om de sportterreinen aan de zuidkant uit te breiden, maar tot op heden (stand 2010) is daar niets van gekomen. Op het braakliggende terrein ten zuiden van de sportvelden is wel een nieuwe woonwijk gepland; wellicht dat hier een uitbreiding van de sportfaciliteiten geïntegreerd kan worden.

Stalokâ-merblufks •
• Stalokâ-plep • 4003-Amahagge
Sportterreinen aan de zuidkant van Amahagge. De terreinen zijn in bezit van de voetbalclub Jelafo SBC (zie lijst Divisie B), maar worden ook aan andere sportverenigingen verhuurd (niet alleen voetbal, maar bijv. ook hockey). Hier horen nog meer faciliteiten bij, o.m. een tennishal en nog enkele gebouwen. Alles ontbreekt nog op de kaarten. Ook de naam ontbreekt op de regiokaart.

Stôle-rutt •
• Stôle-rutt-weg • 7301-Sinto-Alycro • Tf (070) 5436661
De enige officiële roeibaan in Spokanië die voldoet aan de FISA-eisen, zodat er internationale roeiwedstrijden gehouden mogen worden. De baan is 2,2 km lang, 120 m breed en 3 m diep. Er zijn 8 roeistroken. De roeifaciliteit is in 2006 geopend, ondanks de heftige protesten uit de omgeving. Het grootste bezwaar was dat de baan ingeklemd ligt tussen de stad en het duingebied, en hierdoor alle recreatieve en natuurruimte heeft opgeslokt. Tegenstanders hadden liever gezien dat de baan elders, in een leger gebied, was aangelegd.

Tosiy Gôlf-blufk • {E 09}
• Jakiy-wâljÿ-weg • 2100-Tosiy • Tf (079) 4049317
Golfterrein, ca. 198 ha. ... Zie ook lijst met golfterreinen.

Trondomex ef Gôlf-clup • {C 04}
• Jânes-mirra • 1302-Has-belt • Tf (036) 9746227
Golfterrein, ca. 66 ha. ... Zie ook lijst met golfterreinen.

Tygt-frints • {hir-c4}
• Natorfatjen-mirra • 3005-Hirdo • Tf (010) 2636060
Sportieve bewoners van het Hirdose stadsdeel Tygt hebben in 1932 de sportvereniging Tygt-clup rifo Sport-frints ("Tygt-club van Sportvrienden") opgericht. Vanaf ca. 1940 had de vereniging de beschikking over een sportterrein, enkele kilometers ten oosten van de bebouwde kom van Hirdo. Tegenwoordig ligt dit sportterrein tegen de bebouwde kom aan. De sportvelden werden aanvankelijk aangeduid als Merblufks rifo ef Tygt-frints ("Sportvelden van de Tygt-vrienden"), maar tegenwoordig is de verkorte vorm Tygt-frints voldoende om eraan te refereren.

Tygyraniy-hall •
• Quapiydrô-mirra • 4000-Amahagge • Tf (040) 2886568
Grote sporthal, geopend in 1983, maar tegenwoordig opgenomen in het nieuwe winkelcentrum New City. De hal is in 1983 gebouwd, ondanks hevige protesten van omwonenden en diverse organisaties die op dit terrein het jaarlijkse vuurwerk en de Juli-kermis organiseerden.
Zie foto op pagina 1 van de Amahâkšo .
Zie verslag op pagina 6 van de Amahâkšo . Zie vervolg op pagina 9 van de Amahâkšo .
Lees Nederlandse vertaling van artikel in de Amahâkšo.

Tygyraniy-hal in aanbouw - januari 1983

Urapas-nunns • {B 01}
• Urapas-weg • 1202-Lenano • Tf (096) 3025034
Sportcomplex met voetbalstadion en sportvelden. Wegens geldgebrek zijn de overdekte sporthal en het zwembad tot op heden (anno 2018) nooit gebouwd. ...

Xânsa-vâliy •
• Fûrtalos-mirra • 5005-Nayes • Tf (042) 4020495
Racecircuit bij Nayes, ten oosten van Hoggebim, geopend in 1959. Het enige racecircuit in Spokanië. Het mag maar 4 keer per jaar voor autoraces gebruikt worden, vanwege de geluidsoverlast. Wel wordt het frequent gebruikt door rijscholen die hier rijlessen voor beginners kunnen geven. Verder worden hier ook wielerrondes, kartwedstrijden, optochten en popfestivals georganiseerd.
Het circuit is 5,434 km lang en telt 9 bochten (zie kaartje). Nummer 2 is de scherpste bocht en nummer 7 de snelste. Bocht 5 is extra gevaarlijk omdat deze in een insnijding ligt en bovendien daalt. Het hoogteverschil is 23 meter, met als hoogste punt vlak voor de insnijding bij bocht 5, en als laagste punt bij bocht 2. Er zijn 2 zogenoemde chicanes (slanke S-bochten om snelheid te verminderen). De eerste ligt voor bocht 5 en is in 1988 aangelegd omdat veel coureurs hier uit de bocht vlogen. De tweede chicane is gemarkeerd als bocht 8, en bedoeld om af te remmen voor bocht 9.

Er bestaan twee verkorte circuits: via de oranje doorsteek bij A en via de blauwe doorsteek bij B. Via B komt men niet langs de pits. De entree tot het circuit is aan de Fûrtalos-mirra. Hier zijn 2 parkeerterreinen, een restaurant en de overige faciliteiten. Aan de Weg-na-Ômber-fes-ef-Fôresta (meestal kortweg Weg-na-Ômber genoemd) is nog een noodingang, voornamelijk voor brandweer en ambulance. Beide ingangen zijn via een dienstweg met elkaar verbonden, die op twee plaatsen met een viaduct onder het circuit door gaat. Vanaf de dienstweg kan men het circuit op rijden via de oranje doorsteek bij A.
Publiek kan gebruikmaken van de tribunes langs het rechte stuk en bij de pits. Verder is het hele terrein rondom het circuit vrij toegankelijk, zij het dat het circuit met hoge hekken is beschermd. Tussen de bochten 6 en 7 is het terrein aan de zuidkant het hoogst, en hier heb je dus ook het mooiste uitzicht. Het terrein binnen het circuit is niet toegankelijk voor het publiek.

Zutter-Amahagge Gôlf-clup • {H 07}
• Gôlf-blufk-plep • 4002-Amahagge • Tf (040) 2994101
Golfterrein (ca. 49 ha), eigendom van de gelijknamige club. Zie ook lijst met golfterreinen.

Op de deelkaarten zijn diverse stadions aangegeven. Zij zijn gearchiveerd in onderstaande tabel, gerangschikt op gemeente. De meeste stadions zijn voor voetbal bestemd, maar sommige zijn ook geschikt voor andere sporten (atletiek, hockey). Veel stadions behoren tot een groter sportcomplex. Zie ook overzicht van voetbalclubs. In deze tabel staan ook de voetbalstadions die op de regiokaarten zijn aangegeven.
Tussen {...} staan de deelkaartnummers; tussen [...] staan de postcodekaarten van Amahagge.
Nog uitwerken. Soms zijn ze genoemd vanwege de voetbalclub die bekend is.

9. Outdooractiviteiten

Onder "outdooractiviteiten" verstaan we alle mogelijke sportieve activiteiten die (in principe) in teamverband in de vrije natuur worden gedaan, zonder dat er van een echte "sportclub" sprake is. Dit is in Spokanië een betrekkelijk nieuw verschijnsel. Weliswaar bestaan er al decennia lang (soms zelfs meer dan een eeuw) bepaalde sportclubs, waarvan de leden zich uitleven in zaken als bergklimmen, speleologie, zeilen, skiën of duiken, maar dat bijvoorbeeld de collega's van een afdeling van een bedrijf, of "zomaar" een groepje mensen tezamen dergelijke activiteiten (onder leiding van bekwame experts) ontplooien, was tot voor kort onbekend.
Tegenwoordig zien velen hier interessante commerciële mogelijkheden in, en bovendien is het een nieuwe manier om toeristen te trekken die eens wat anders willen dan oude ruïnes en musea bezoeken. Sommige activiteiten zijn meer passief of individueel (zoals vissen of trektochten met een huifkar); andere zijn niet weggelegd voor buitenlanders omdat het om omstreden activiteiten gaat (zoals jagen). Voor de volledigheid zijn ze toch in de lijst opgenomen.

De Stichting voor de Promotie van Outdooractiviteiten hanteert de volgende indeling (sommige items kunnen aangeklikt worden voor een nadere beschrijving):

1. Luchtactiviteiten
   1. Parachutespringen
   2. Ballonvaren
   3. Zweefvliegen
   4. Sportvliegen
   5. Deltavliegen
   6. Vliegeren
   7. Vuurwerk afsteken
   8. Bungeejumpen
2. Bergactiviteiten
   1. Bergklimmen
   2. Abseilen
   3. Rotsklimmen
   4. Speleologie
   5. Via ferrata (klettersteig)
3. Landactiviteiten
   1. Wandelen
   2. Hiken
   3. Trekking
   4. Fietsen
   5. Mountainbiken
   6. Paardrijden
   7. Railfietsen
   8. Jagen
   9. Trektochten (te paard, met huifkar)
   10. Strandzeilen
   11. Challengeparcours (met touwbruggen)
   12. Bivakbouwen
   13. Survival/bushcraft
   14. Crossen (terreinwagens, quads)
4. Wateractiviteiten
   1. Surfen
   2. Windsurfen
   3. Waterskiën
   4. Zwemmen
   5. Duiken en snorkelen
   6. Bootracen
   7. Zeilen
   8. Zoetwatervissen
   9. Zeevissen
   10. Kanoën
   11. Kajakken
   12. Rafting
5. Terreinactiviteiten
   1. Golfen
   2. Schietbaan
   3. Boogschieten
6. Sneeuw- en ijsactiviteiten
   1. Schaatsen
   2. Skiën
   3. Sleeën
   4. Snowboard

Deze indeling is gebaseerd op de activiteiten waarvoor speciale verenigingen bestaan, en die ontplooid kunnen worden onder leiding van gediplomeerde gidsen of instructeurs, of waar men een speciale vergunning voor nodig heeft (visakte, paardrijcertificaat). De veiligheid en gezondheid van de deelnemers wordt gegarandeerd, ongevallen kunnen verzekerd worden, er wordt aan alle wettelijke bepalingen voldaan, het milieu wordt ontzien, enzovoort.
Nadere beschrijvingen van de activiteiten zijn te vinden in het bestand Activiteiten in vrije tijd en vakantie.

© De Twee Hanen v.o.f. • Kimswerd • The Netherlands

DA 00 • SPARC 20 sep 1997

faciliteiten - DICTIO {N} - 04.03.13