Grammatica van het Spokaans

•  Home 
•  Inhoud 
•  Registers & Referenties 
•  Woordenboek 
•  SPARC 
•  Taalmenu 

91. Passiefconstructies zonder subject √

91.1

De passiefconstructies zoals die zijn opgenomen in de Blokken 90.8–10 bevatten alle een subject (S). Een van de redenen om een passief in plaats van een actief te gebruiken, en dan met name een objectpassief met het suffix -lije, is nu juist om het subject níét te willen uitdrukken (in veel talen mág de agens in passiefconstructies niet eens uitgedrukt worden).
Subjectloze passieven worden in het Spokaans in twee elementaire groepen onderverdeeld:

1. niet-afgeleide passieven met subjectdeletie (hierna te noemen subjectloze passieven; vanaf § 91.2)
2. afgeleide passieven, waarbij het oorspronkelijke subject een "spoor" achterlaat (hierna te noemen spoorpassieven; vanaf § 91.6)

91.2   ad § 91.1   A. Subjectloze passieven

Onder subjectloze passiefconstructies verstaan we constructies die zich direct conformeren aan de schema's van de Blokken 90.8–10, met dien verstande dat het element "pai S" natuurlijk ontbreekt. Zulke passieven zijn alleen mogelijk bij voltrans.werkw.n, waarbij zowel het object als de echo is uitgedrukt.1 Een bijzondere toepassing van subjectloze passieven wordt besproken in § 91.15–20.
Als de echo als kern fungeert (dus als er sprake is van een -litâ-passief) zijn subjectloze passieven geheel grammaticaal; vergelijk de subject-bevattende a-zinnen met de subjectloze b-zinnen (subject is vet):

91.3

Als het object als kern fungeert (bij -lije-passieven) worden subjectloze passieven niet door iedereen geaccepteerd. Zij komen weliswaar algemeen in de spreektaal voor, maar worden (onder meer door Kojen-Pôt) in de schrijftaal afgekeurd. Vergelijk de subject-bevattende (en correcte) a-zinnen met de subjectloze b-zinnen die typisch spreektaalvorm zijn:

91.4

Bij obtrans. of ectrans. werkw.n, waarbij de echo of het object ontbreekt, is een subjectloos passief altijd ongrammaticaal, zoals blijkt uit de volgende – subjectloze – b-zinnen:

91.5

Daar voltrans.werkw.n bij het ontbreken van een echo, resp. een object, geïnterpreteerd worden als obtrans., resp. ectrans., zijn ook hier de subjectloze passieven ongrammaticaal:

91.6   ad § 91.1   B. Spoorpassieven

Naast de subjectloze passieven bestaan er ook spoorpassieven. Deze zijn in alle gevallen grammaticaal, en worden met de volgende regels gevormd:

1. Het subject wordt niet gedeleerd, maar tot spoor gereduceerd, wat wil zeggen dat het element "pai S" in de Blokken 90.8–10 plaats maakt voor een semantisch lege determinant, gesymboliseerd door "SPOOR" of "SP".
2. In principe vindt er inversie plaats, wat wil zeggen dat het tot spoor gereduceerde subject en de zinskern van positie verwisselen.
3. Bij inversie: als de zinskern uit een pers.vnw. bestaat wordt hiervoor de passieve variant gekozen.

Regel II (en dus ook Regel III) gaat niet altijd op, zoals we in § 91.14–14e en § 91.22 zullen zien.

91.7

In het volgende Blok is schematisch weergegeven waar toepassing van de Regels I en II toe leidt. In kolom A staan de passiefvormen mét subject (aangegeven met pai S); in kolom B is het subject vervangen door spoor SP; in kolom C staat de inversie, zodanig dat de zinskern (O_K resp. E_K) en het spoor SP van plaats zijn verwisseld:

Hoewel dit Blok voor voltrans.werkw.n is opgesteld, geldt het ook voor obtrans. en ectrans. werkw.n. Bij obtrans.werkw.n blijft de geldigheid natuurlijk beperkt tot de a-afleidingen, en bij ectrans.werkw.n tot de b-afleidingen. In al deze gevallen komen de tussen [...] geplaatste elementen te vervallen.

91.8   Inversie

De drie regels uit § 91.6 worden hier geïllustreerd aan de hand van voorbeelden waarin voor SP (= spoor) de meest algemene vorm blul is geïnserteerd. In § 91.21–22 zullen andere sporen behandeld worden.
In het eerste voorbeeld gaan we uit van het -lije-passief in (1) en zetten de nog ongrammaticale tussenstappen tussen {...}:

Regel III ten slotte schrijft de passieve variant van eup voor (zie Blok 71.8):

91.9

Ons tweede voorbeeld betreft een -litâ-passief dat wordt afgeleid van:

Hiervan kan het volgende -litâ-passief afgeleid worden:

Regel I (invoering van het spoor blul) geeft:   {crulelitâ gress blul}

Regel II (inversie) geeft:   {crulelitâ blul gress}

Regel III (passief pers.vnw.) verandert gress in gróse:

91.10

Passivisering van voltrans.werkw.n zonder echo of zonder object gebeurt geheel analoog aan wat er in § 91.8–9 is gezegd. Eerste voorbeeld:

Tweede voorbeeld:

91.11

Merk op dat spoorpassieven ook mogelijk zijn in die gevallen waarin een subjectloos passief eveneens grammaticaal (of op zijn minst in de spreektaal acceptabel) is:

In § 92.33–38 wordt verder ingegaan op het gebruik van subjectloze passieven en spoorpassieven in vragende zinnen.
Afgezien van het verschil tussen "spreektaalvorm" en "correcte vorm" zoals in (2) tot uitdrukking komt, bestaan er nog meer gebruiksverschillen tussen de a-variant en de b-variant in (1) en (2). Zie ook § 150.101 en § 150.114.

91.12

In § 90.33 en verder zijn de passieven besproken die afgeleid kunnen worden van constructies met een performatieve -lije-bijzin. In (1) wordt voorbeeld (5b) uit § 90.36 herhaald:

Van een dergelijk passief kan zonder problemen met behulp van de Regels I t/m III (§ 91.6) een spoorpassief afgeleid worden:

91.13

In tegenstelling tot een subject-bevattend passief als in (1) (in de vorige paragraaf), kent een spoorpassief als in (2a) een variant waarbij de vetgedrukte relatieve bijzin tezamen met zijn antecedent nu als performatieve bijzin kan optreden. Naast (2a) komt dus ook voor (de performatieve bijzin is vet):

Het enige onderscheid tussen (2a) en (2b) is de positie van de komma. Veel mensen laten deze komma dan ook weg, als zij geen keus kunnen of willen maken tussen een relatieve en een performatieve bijzin. Constructie (2b) is grammaticaal omdat deze een directe relatie met de actieve variant zoals genoemd in (5a) in § 90.36 vertoont, want die bevat immers óók een performatieve (en geen relatieve) bijzin.
Daarnaast is zin (2a) correct omdat deze via de Regels I t/m III een directe relatie met zin (1) vertoont.
Als we ervan uitgaan dat er in de actieve constructie met zjoffe geen "echt" object aanwezig is (zie § 90.36), dan volgt hieruit dat er ook in (2b) geen "echt" object (met kernfunctie) aanwezig is. Zin (2b) vertoont dan verwantschap met de zogenoemde "valse" passieven, die nader verklaard worden vanaf § 91.24. Zie met name § 91.29.

91.14   Géén inversie

Inversie volgens Regel II blijft achterwege als het object of de echo een betr.vnw. of een voegw. is.1 Per definitie is ook Regel III niet relevant, want die geldt alleen voor pers.vnw.n. Vergelijk de inversieloze variant in a. met de ongrammaticale inversie in b.:

Zie ook § 92.50–51.

91.14a

Inversie volgens Regel II blijft eveneens achterwege in antwoorden op vragen, omdat de focus (dus het element dat als antwoord fungeert) geheel vooraan de zin moet staan, wat bij inversie niet het geval is (want dan staat blul vooraan). Vergelijk de inversieloze variant in a. met de ongrammaticale inversie in b.:

In de inversieloze variant a. staat de vetgedrukte focus geheel vooraan. Variant b. is niet correct als antwoord op de vraag, maar als gewone mededeling is dit natuurlijk wel de correcte vorm. Antwoorden op vragen worden verder behandeld in § 92.33–35.

91.14b

Inversie blijft eveneens achterwege als de zinskern een object of echo met een voegw. is, omdat dit voegw. geheel vooraan de zin moet staan, wat bij inversie niet het geval is (want dan staat blul vooraan). Vergelijk de inversieloze variant in a. met de ongrammaticale inversie in b.:

In de inversieloze varianten a. staat de vetgedrukte kern geheel vooraan. Varianten b. zijn niet correct omdat de kern het voegwoord kolpert bevat, dat op een initiële positie moet staan. Zie ook § 122.53.

91.14c

Inversie volgens Regel II mag achterwege blijven in vraagzinnen in de directe rede of de Quotatief (§ 110.80). Vergelijk de inversieloze variant in a. met de alternatieve inversie in b.:

Bij de Quotatief wordt een conjunctief gebruikt. Deze kent een speciale passieve vorm: -âtije (enk) en -ûsije (mv). Zie Blok 110.72.

91.14d

De Quotatief in de laatste twee voorbeelden van de vorige paragraaf moet niet verward worden met een indirecte rede, waarbij sprake is van een voegwoord, en niet van een vrag.vnw. In dat geval is alleen de inversie-variant in de b-zinnen correct:

Deze zinnen verschillen niet van voegwoordelijke constructies als:

Zie verder § 150.167–170 voor het verschil tussen voegwoorden en vrag.vnw.n.

91.14e

Inversie volgens Regel II blijft dikwijls achterwege in de dialecten op Liftka. Hier zijn subjectloze passieven, zoals genoemd in § 91.2–3, niet acceptabel. Regel III is echter facultatief van toepassing, oftewel: een pers.vnw. kan al dan niet een passieve vorm krijgen. De keuze is individueel en/of regionaal bepaald. Vergelijk:

Zinnen a. en b. zijn dialectisch (Liftka), zin b. is ook standaardtaal als antwoord op een vraag (aangegeven met "ß"). Zin c. is uitsluitend standaardtaal.

91.15   Inherente en perifere voorzetselbepalingen

In § 141.115–130 wordt het verschil tussen inherente en perifere voorzetselbepalingen uiteengezet. Op dit moment kan volstaan worden met het gegeven dat inherente voorz.bep.n een situatie uitdrukken die intrinsiek is aan de handeling van het predicaat. In (1a) geldt de voorz.bep. fes ef kokmit als perifeer omdat de handeling van "schrijven" niet per se in een vertrek (in casu: de keuken) hoeft plaats te vinden. In (1b) daarentegen is na eft flappa inherent omdat "schrijven" alleen mogelijk is met behulp van een stuk gereedschap (in casu: een vulpen); een stuk gereedschap is dus intrinsiek aan de handeling van het schrijven.

In de volgende paragrafen wordt nagegaan waarin perifere en inherente voorz.bep.n van elkaar verschillen als zij in een spoorpassief voorkomen. Merk op dat "inherent" en "perifeer" in principe subjectieve kwalificaties zijn; taalgebruikers kunnen dus van mening verschillen of een bepaalde voorz.bep. als inherent dan wel als perifeer beschouwd moet worden.

91.16

Van (1a) in de vorige paragraaf kunnen de volgende twee spoorpassieven afgeleid worden:

Van (1b) in de vorige paragraaf kunnen de volgende twee spoorpassieven afgeleid worden:

91.17

Het verschil tussen een perifere voorz.bep. en een inherente voorz.bep. blijkt nu uit het volgende: het is niet mogelijk om de perifere voorz.bep. fes ef kokmit uit (2) op de positie van blul te zetten (waarbij blul gedeleerd wordt), maar het is wel mogelijk om de inherente voorz.bep. na eft flappa uit (3) op deze positie te zetten. Vergelijk (2) en (3) met:

Merk op dat de zinnen in (5) door sommigen alleen als acceptabele spreektaal beschouwd worden, en in de schrijftaal vermeden zouden moeten worden.

91.18

Dat een met enn gemarkeerd object en een met ón gemarkeerde echo géén inherente voorz.bep.n zijn, blijkt uit de ongrammaticaliteit van de constructies waarin een echo of object de positie van blul inneemt (dus analoog aan (4) en (5)):

91.19

In § 90.25–31 is behandeld dat niet alle ón-bepalingen als echo beschouwd kunnen worden. Sommige hebben eerder het karakter van een normale voorz.bep. (zie § 90.28–29). Het zal duidelijk zijn dat bepalingen waarin ón als voorzetsel optreedt, tot de inherente voorz.bep.n gerekend kunnen worden (zie ook § 141.115–121 voor werkw.n met een "vaste" voorz.bep.). Dit impliceert dat de ón-bepaling nu wél in staat is om de positie van blul in te nemen:

Extra aandacht verdient een afleiding als:

In de lijst van § 90.29 is het predicaat replaše A ón B opgenomen, waaruit blijkt dat het element ón B (in casu: ón cômputers in (2)) níét als echo fungeert. Analoog aan afleiding (1a) > (1b) mogen we dan ook afleiding (2a) > (2b) verwachten.
Dat (2b) met "twijfelachtig" gemarkeerd is vindt zijn oorzaak in het feit dat de sequentie ef otostinders ón cômputers als één geheel2 beschouwd wordt (§ 90.31). In feite is ón cômputers een deel van het object (in (2a) vetgedrukt), en dat maakt de splitsing in (2b) twijfelachtig.

91.20

Een vorm van overgeneralisatie of hypercorrectie zien we met name in de schrijftaal van personen die niet geheel zeker zijn van de grammaticaregels en de neiging vertonen om hun geschreven taal zo min mogelijk op de spreektaal te doen lijken. Zij gebruiken de passieve pers.vnw.n ook als er een volwaardig subject aanwezig is, dus a. in plaats van het correcte b.:

91.21   SPOOR-insertie

Naast blul bestaan er nog twee determinanten die kunnen dienen als subjectspoor: hyg en cÿry. De determinant hyg wordt voornamelijk op Tigof en Lomky, en overigens in verheven taal gebruikt:

Daar hyg niet voorkomt in die gebieden waar inversie achterwege blijft (Liftka), en hyg buiten de dialectische sfeer alleen in verheven taal gebruikt wordt, is elke constructie met hyg zónder inversie geheel ongrammaticaal. In die gevallen waarin inversie níét toegepast kan worden, komt hyg dus niet in aanmerking (zie ook § 150.107):

91.22

De tweede determinant is cÿry. In tegenstelling tot blul en hyg draagt cÿry een toekomend aspect en vervult dientengevolge in een NT-zin dezelfde functie als blul en hyg in een TT-zin.1 Bij cÿry blijft toepassing van Regel II (inversie) meestal achterwege. Vergelijk:

Merk op dat in (1b) sprake is van inversie (blul staat vóór Jân) en van vooropplaatsing van het predicaat invóbelije, wat een TT uitdrukt. In (1c) is er géén sprake van inversie (cÿry staat áchter Jân) en de plaatsing van het predicaat achter Jân drukt in principe een NT uit.

91.23   Passieve lidwoorden

Naast de passieve pers.vnw.n kent het Spokaans ook nog een passieve vorm van de lidwoorden:

In die gevallen waarin een passief pers.vnw. vereist is, kan eventueel een passief lidwoord gebruikt worden. Vergelijk:

Passieve lidwoorden zijn tegenwoordig zo goed als in onbruik geraakt en doen dan ook archaïsch aan. Zij kunnen beter door de actieve variant vervangen worden.

91.24   Valse passieven

Van intrans.werkw.n kan een passief afgeleid worden dat bekend staat onder de naam vals passief. In dit geval bestaat het subject uit een passief pers.vnw.1, er vindt inversie plaats, en de determinant blul (of ℗hyg) wordt toegevoegd (maar is nu natuurlijk geen subjectspoor, want het subject is zelf nog aanwezig; vandaar de kwalificatie "vals"). Valse passieven worden gevormd volgens de schema's in § 91.7, met dien verstande dat de elementen O_K en E_K plaats hebben gemaakt voor een S_K (zie verder § 91.28a). Vergelijk het echte passief in (1a) met het valse passief in (1b):

Hoewel beide constructies identiek zijn, is dôe in (1a) het object bij vâpje, terwijl in (1b) dôe het subject bij vlukke is.

91.25

Valse passieven worden gebruikt om de handeling van een bepaalde persoon in een meer algemeen perspectief te plaatsen, of te deactualiseren. Impliciet wordt de handeling dikwijls veroordeeld. Meestal bevat een vals passief een kwalificatie in de vorm van een extra bepaling, bijvoorbeeld:

De persoon aan wie dôe refereert zal een dergelijke uitspraak opvatten als een indirect verzoek om niet meer te vloeken.
Wil de spreker vermijden dat zijn uitspraak als indirect verzoek geïnterpreteerd wordt, dan moet hij het neutrale pers.vnw. ófe1 gebruiken:

Deze zin is niet meer dan een algemene opmerking, waarbij niemand van de hoorders zich persoonlijk aangesproken behoeft te voelen.

91.26

Ook bij trans.werkw.n is een vals passief mogelijk. In dit geval kan er ambiguïteit optreden, omdat een passief pers.vnw. nu ook als object geïnterpreteerd kan worden. Vergelijk:

In (1a) fungeert ófe als een dummysubject zonder aan een entiteit te refereren; in het Nederlands wordt dit uitgedrukt met 'er'.
In (1b) fungeert ófe hetzij als een object dat refereert aan een zakelijke entiteit, bijvoorbeeld aan een bepaald soort tabak, die in het café gerookt wordt (betekenis i.), hetzij als een referentieloos dummysubject, analoog aan (1a).
Om betekenis i. in (1b) expliciet uit te drukken, kan worden gekozen voor een omschrijving, bijv. mittof tiyn2, dat nooit als dummysubject kan optreden:

Om betekenis ii. uit te drukken, kan worden gekozen voor een actieve constructie met het zelfst.vnw. stus (men) (Blok 73.2) als subject, eventueel aangevuld met de duratieve determinant ra (§ 110.89–90):

91.27

In ongedwongen spreektaal wordt in valse passieven het referentieloze subject ófe dikwijls achterwege gelaten. De zinnen in (1) van § 91.26 kennen dan als variant:

Merk op dat (1b′) – in tegenstelling tot (1b) in de vorige paragraaf – niet meer ambigu is, want weglating van ófe als dit een object is, is nimmer toegestaan.

91.28

Semtrans.werkw.n (zie § 80.3) gedragen zich bij de passiefvorming als intrans.werkw.n:

Ófe kan hier dus nooit als een object geïnterpreteerd worden.1

91.28a

Wat betreft de constituentenvolgorde volgen valse passieven de schema's in Blok 91.7, met dien verstande dat de zinskern nu geen object of echo is, maar een subject. Vergelijk de echte subjectloze passieven in a. met de valse passieven in b. (OK = objectkern; SK = subjectkern):

Zin (2b) is met ? gemarkeerd omdat deze niet door iedereen wordt geaccepteerd. Mensen die deze zin afkeuren, stellen dat de definitieve tijd als kenmerk heeft dat het object vóór het predicaat verschijnt, en dat bij een dergelijk vals passief het subject nu voor het predicaat staat. Mensen die deze constructie goedkeuren, stellen dat ook de neutrale en toekomende tijd (in (1b) en (3b)) niet aan de "officiële" regels voldoen, omdat ook hier het subject de objectpositie heeft ingenomen. Als in alle b-zinnen het subject op een "vreemde" positie staat, is er geen reden om dat alleen in (2b) af te keuren.

91.29

In § 91.13 is besproken hoe een spoorpassief gevormd kan worden met een performatieve bijzin als pseudo-object. We herhalen hier voorbeeld (2b) uit deze paragraaf:

Als we ervan uitgaan dat de vetgedrukte constructie in (1) géén object is, dan mogen we vaststellen dat zjoffe hier het karakter van een intrans.werkw. heeft. In dat geval is er in (1) sprake van een vals passief, maar dan in een bijzondere vorm, omdat een passief pers.vnw. in de functie van subject ontbreekt. Misschien mogen we daarom een regel aannemen die zegt dat een subject in een vals passief achterwege blijft als er een performatieve bijzin aanwezig is. De onderliggende structuur van (1) zou dan moeten zijn:

In de meest recente transformationele beschrijvingen van het Spokaans wordt zo'n structuur als (2) inderdaad aangenomen. Deze materie wordt uitgebreid behandeld in Candell (1980).

91.30   Varianten van passiefconstructies

Als het object een zodanig karakter heeft dat het niet zelf als "subject" geïnterpreteerd kan worden (bijvoorbeeld omdat het object zakelijk is en het subject altijd een persoon moet zijn), dan kan een subjectloos passief of een spoorpassief vaak vervangen worden door een actieve, reflexieve constructie. Dit is met name gebruikelijk als er sprake is van een generalisatie, gewoonte, mogelijkheid of systeem, of in algemene termen: van een deactualisering. Vergelijk:

Met de toevoeging van "kunnen" in (1b) wordt in het Nederlands benadrukt dat hier sprake is van een bepaald systeem van openklappen, niet van een feitelijke handeling.

91.31

Nog enkele voorbeelden:

91.32

Passieve constructies in de definitieve tijd (dus met het subject vóór het predicaat) kunnen door een reflexieve constructie in de neutrale tijd vervangen worden als er sprake is van een situatie. Vergelijk de definitieve handeling in (1a) met de neutrale situatie in (1b):

91.33

Als een reflexieve constructie een subject bevat dat ook werkelijk als agens kan optreden, zal er altijd een reflexieve, en geen passieve interpretatie zijn. Vergelijk:

91.34

Een passief kan niet alleen vervangen worden door een reflexieve constructie, zoals hierboven uiteengezet, maar soms ook met een soort "hulpwerkwoord" (hier vetgedrukt) gevolgd door een adjectivisch volt.dw. of substantief (hier onderstreept). Vergelijk:

Afhankelijk van de context kunnen de a-zinnen zowel een actie in het verleden als een (huidige) situatie weergeven. In de b-zinnen ligt het accent altijd op een situatie.

91.35   Inherent passieve werkwoorden

In een aantal gevallen maakt het Nederlands gebruik van een passief, terwijl het Spokaans een intrans.werkw. in een actieve constructie als equivalent heeft (zogenoemde inherent passieve werkwoorden). Dikwijls bestaat er nog een transitieve partner die ook in een passiefconstructie gebruikt kan worden. Vergelijk:

Bijvoorbeeld:

91.36   Pai als voorzetsel

Uit § 90.25–32 is gebleken dat de echomarkeerder ón soms als een echt voorzetsel in een voorz.bep. voorkomt.
Ook de subjectmarkeerder pai kan soms als een echt voorzetsel optreden; let in (1) op het verschil tussen een passiefconstructie met een door pai gemarkeerd subject, en een actiefconstructie met een voorz.bep. die pai bevat:

In (1a) is pai ef pazzotujen een subject, maar in (1b) is pai ef pazzotujen een voorz.bep. (en ef sérts het subject).

91.37

Enkele syntactische verschillen tussen een met pai gemarkeerd subject en een voorz.bep. zijn:

1. Het zonder meer achterwege laten van een subject leidt meestal tot een ongrammaticale constructie; het achterwege laten van een voorz.bep. heeft geen syntactische gevolgen; vergelijk (1) uit de vorige paragraaf met:

   * Ef sérts astritelije.
   Ef sérts strite.
   De huizen worden verpletterd.

2. Een subject kan vóór het predicaat geplaatst worden om een definitieve tijd uit te drukken; een voorz.bep. kan dat niet:

   Ef sérts pai ef pazzotujen astritelije.
   * Ef sérts pai ef pazzotujen strite.
   De huizen zijn door de aardverschuiving verpletterd.

3. Een voorz.bep. kan ook vooraan een zin verschijnen, een met pai gemarkeerd subject kan dat niet:

   Pai ef pazzotujen ef sérts strite.
   * Pai ef pazzotujen ef sérts astritelije.
   Door de aardverschuiving worden de huizen verpletterd.

4. Een voorz.bep. kan met welk voorzetsel dan ook beginnen, een subject kan alleen door pai gemarkeerd worden:

   Ef sérts strito lÿ ef pazzotujen.1
   * Ef sérts astritolije lÿ ef pazzotujen.2
   De huizen werden ten gevolge van de aardverschuiving verpletterd.

91.38

Punt 4. in § 91.37, dat een subject alleen met pai gemarkeerd kan worden vereist een nuancerende toelichting. In sommige subjectloze passieven is het mogelijk om blul achterwege te laten als er een voorz.bep. aanwezig is die "het karakter van subject" heeft. Voorwaarde is dan wel dat deze voorz.bep. aan een abstracte entiteit refereert. Vergelijk:

Deletie van het vetgedrukte subject in (1a) leidt tot de blul-constructie in (1b). In (1b) kan een voorz.bep. met âfry (volgens) toegevoegd worden, wat leidt tot (2a).
Nu kan de vette voorz.bep. als subjectvervanger beschouwd worden, zodat het spoor blul (immers óók een subjectvervanger) redundant is en gedeleerd kan worden, wat leidt tot (2b).
Merk op dat de vette voorz.bep. in (2b) zich op geen enkele syntactische wijze als een "echt" subject gedraagt. De in § 91.37 opgesomde syntactische eigenschappen van subjecten, waarmee zij zich onderscheiden van voorz.bep.n, zijn dus wél van toepassing op pai ef ðûann in (1a), maar níét op âfry ef internašonalo ðûann-lu'ettos in (2).
De hier beschreven wijze van "subjectvervanging" loopt geheel parallel aan de in § 91.15–18 beschreven procedure die bij inherente voorz.bep.n toegepast kan worden, echter met dit verschil: in § 91.17 zin (5) staat na eft flappa op de blul-positie; in zin (2b) hierboven staat het vette âfry ef internašonalo ðûann-lu'ettos op de subjectpositie. Wellicht moeten de voorz.bep.n met "het karakter van subject" als "inherent" beschouwd worden.

91.39

De "douane-overeenkomst" waaraan de âfry-bepaling refereert, is abstract genoeg om (2b) tot een grammaticale constructie te maken. Daarentegen is de "aardverschuiving" waaraan de lÿ-bepaling in (3a) hieronder refereert, een dermate concrete entiteit dat deze bepaling niet als subjectvervanger in de plaats van blul kan optreden:

Vergelijk ook de voorbeeldzinnen in § 91.37 punt 4.

91.40

Als het zo is dat pai ook in een voorz.bep. kan optreden, en dat voorz.bep.n theoretisch zonder restricties aan elke basiszin toegevoegd kunnen worden (voor zover er geen semantische bezwaren tegen zijn), dan mag verwacht worden dat subjectloze passieven en spoorpassieven uitgebreid kunnen worden met een pai-bepaling waarin pai een voorzetsel, en niet een subjectdeterminant, is. Laten we kijken of de werkelijkheid aan dit verwachtingspatroon voldoet: in de a-zinnen staat een subject-bevattend passief, in de b-zinnen is het subject gedeleerd respectievelijk door blul vervangen, en in de c-zinnen is er weer een voorz.bep. met het voorzetsel pai toegevoegd (vergelijk § 91.2 (1), en § 91.8 (1) en (2)):

Zoals bekend verschijnt een voorz.bep. altijd buiten de basiszin, dus in (1c) achter het object ef mimpit en in (2c) achter het object épe.
Dat (1c) en (2c) desondanks ongrammaticaal zijn, is toe te schrijven aan een regel die bepaalt dat een voorz.bep. met pai niet toegestaan is in een constructie waarin een met pai gemarkeerd subject gedeleerd of door een spoor vervangen is. Het is immers inefficiënt, en daarom ongrammaticaal, om eerst een agens in de vorm van een echt subject te deleren/door een spoor te vervangen, en er vervolgens een identieke agens in de vorm van een voorz.bep. aan toe te voegen.

91.41

Iets anders ligt het bij de valse passieven, zoals behandeld in § 91.24–28. Een vals passief bevat per definitie een passief pers.vnw. als subject, bijvoorbeeld:

Willen we de agens met name noemen, dat kan deze toegevoegd worden als een voorz.bep. met pai. Voorwaarde is dan wel dat het passieve pers.vnw. corefereert met deze pai-bepaling, bijvoorbeeld:

Evenals bij alle andere valse passieven, is er ook bij (1) sprake van een algemene, gedeactualiseerde, uitspraak, eventueel gepaard gaande met een impliciete veroordeling (zie § 91.25).
Als het pers.vnw. en de pai-bepaling niet corefereren, is de constructie ongrammaticaal, zoals:

Deze ongrammaticaliteit volgt uit het feit dat hier eigenlijk twee constituenten aanwezig zijn die de functie van agens bij vlukke opeisen: ten eerste het semantisch lege subject ófe, en ten tweede de voorz.bep. met ef ôrešys.

91.42   Omgekeerd passief

Het Spokaans kent een syntactisch verschijnsel dat een omgekeerd passief genoemd wordt. Voor de vorming hiervan moeten we uitgaan van een actieve constructie die aan de volgende voorwaarden voldoet:

1. Het subject is semantisch gezien een entiteit die de handeling "ondergaat" (en dus niet zelf als "uitvoerder" optreedt).1
2. De zin bevat een voorz.bep. met pai die als een "aanstichter" optreedt.

De volgende constructies voldoen aan deze voorwaarden:

91.43

Een omgekeerd passief ontstaat nadat de volgende drie regels zijn toegepast:

1. De met pai gemarkeerde aanstichter treedt als nieuwe zinskern op (en is dus niet meer gemarkeerd).
2. De oorspronkelijke zinskern verschijnt als een met ón gemarkeerde echo.
3. Het predicaat wordt gesuffigeerd met -lije.

Bij (1)–(3) in § 91.42 horen dus de volgende omgekeerde passieven:

Merk op dat een omgekeerd passief dikwijls een causatieve interpretatie heeft. Dit komt duidelijk tot uiting in het Nederlandse equivalent van (3′) en in iets mindere mate ook in (2′). Zie verder ook Hoofdstuk 152 voor de causatieven.

91.44

In de volgende constructie is eft flappa een instrument, en niet een aanstichter. Daarom verschijnt het voorzetsel na, en is pai ongrammaticaal:

Er is een direct verband tussen de aanwezigheid van een instrument en het feit dat het subject als "uitvoerder" optreedt. Het noemen van een instrument zou immers zinloos zijn als er geen subject aanwezig is om dit instrument te hanteren. Daarentegen is een aanstichter per definitie de entiteit die zorgt dat de handeling plaatsvindt, terwijl het subject geen enkele zeggenschap over het gebeuren heeft.
De eigenschap "uitvoerder" van het subject en de daaraan gerelateerde afwezigheid van een pai-bepaling in (4a) maakt een omgekeerd passief onmogelijk:

© (2000) Rolandt Tweehuysen, Kimswerd, the Netherlands