Woordenboek
Spokaans-Nederlands | Nederlands-Spokaans

•  Home 
•  Titelblad 
•  Legenda 
•  Paradigma's 
•  Lijsten 
•  SPARC 
•  Taalmenu 
•  Grammatica 

Spokaans—Nederlands     A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Nederlands—Spokaans     A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
 

v:: (naam vd letter V) ive {C}.

vaag:: nrychiy {I; [mv=enk]}, xog {I}; zich op een vage manier uiten: ef stinde tjâg blakker iynk.

vaak:: (=dikwijls) lilt {I}, ment {III}; Lerdu slacht zijn koeien ~ zelf (het is vaak Lerdu die slacht, niet zijn broer): lilt Lerdu vlemóte sener boerts quandro; Lerdu slacht ~ zijn koeien zelf (koeien slacht hij vaak, andere dieren niet zo vaak): Lerdu vlemóte sener lilt boerts quandro; niet ~: noi lilt, noi ment; ~ niet: lilt nert, ment noi; hoe ~? (hoeveel keer?): •ótâ {SX.gst} (vraagsx); hoe ~ heeft hij zich vergist?: do errótâ?; hoe ~ ga je naar de kapper?: tu quarderótâ ef koifur?; hij vraagt, hoe ~ ik dat boek gelezen heb: do linne, gress dena mimpit trempótâ; dat gebeurt [wel] vaker: mittof hâftere [velk] vluf; ik heb dat ~ genoeg gezegd: gress reppa ef plentiy lilt; »hoe 6.

vaal:: (=bleek) plôf {I}; (zeer bleek) fal {I}; ~ zijn: fale {U}; het ~-zijn: falos {C}.

vaalheid:: falos {C}.

vaalhoed:: (paddenstoel) kleine ~: plôf-châcer {C} (L. Hebeloma mesophaeum); wortelende ~: mârsipann-missis {C; mv= ..-missisa} (L. H- radicosum).

vaandel:: (=blazoen) jândra {C}.

vaandrig:: fanreg {C}; voor militaire rangen, zie .

vaardig:: priy {I; mv=enk}.

vaargeul:: (vaarwater tussen twee zandbanken) merratos {C}; (dieper gedeelte ve rivier/kanaal) towâksÿ (toâksÿ) {C}.

vaart::

1. (=kanaal) (groot) kanol {C}; (klein) vija {C}; (vaarwater) wâks {C};
2. (=snelheid) upk {C; mv= upka}.

vaarwater:: (alg: water waarin men vaart; ihb vaart/kanaal) towâksÿ (toâksÿ) {C}; »vaargeul.

vaarwel:: ~! (goede reis!: klassieke afscheidswens): eft hupster poh lef kôbo!.

vaas:: (alg; maar NIET voor bloemen) rélâft {C}; (voor bloemen) vasa {C}.

vaat:: (=afwas: om te wassen) toknufÿ {C}, tiyns-ur-tiynstes {Cmv}; de ~ doen (afwassen): toknufÿe {U}.

vaatdoek:: luffâsto {C; mv= luffâstôe; rsmv= luffâstott}.

vaatje:: (v zout/peper ed) rûslot {C}; (klein vat) belt-lup {C; mv= ..-lûps}; houten ~: krimm {C}.

vacant:: (=onbezet: v ruimte/betrekking) necheba {I}.

vacature:: necheba {Aef}.

vacht:: (v levend dier) mir-mut {C}; (geprepareerde huid) cress {C; mv= cresses}; (gevild) móts {C; mv= omóts} (dl= Peg).

vacuüm:: (zn) (luchtledig) vakum {C}, velpane {C}; (=leegte) velpiy {C}; (het niets) flâjûiy {Aef; mv=enk}.

vadem:: (lengtemaat) milâos {C} (komt in Spok niet voor).

vader:: (alg) follus {C}; de ~s (slechts mnl): ef follusz; (van een zoon) serr {C}; hij heeft een zoon/zonen: do melde eft serr; ~ (of oudste broer) van een vrouw (in Spok: de man die een ongehuwde moeder bijstaat bij de opvoeding ve dochter): pomiy {C}.

vaderland:: hymâ {C}.

vaderlijk:: folluser {I}.

vadsig:: grelfel {I}; (dik en lui) pôll {I}.

vagebond:: poh-farter {C}.

vagevuur:: purgatorym {C}.

vak::

1. (op school/ambacht) ylâm {C}; een ~ geleerd (geschoold): kolesmy {I};
2. (op schaakbord ed) quung {C}; »vakje.

vakantie:: zirrot {C}; drie dagen ~: dur gestriys lo zirrot; met/op ~ gaan: ef vende helkara zirrot; wij hebben ~: kirro lelperre zirrot; ik heb op ~ tien boeken gelezen: gress main mimpits trempe lóf ef zirrot; ik heb in mijn ~ drie boeken gelezen: gress dur mimpits trempe fes/lóf sener zirrot; ze komen morgen van ~ terug: óps revente mas rifoliy ef zirrot; zie ook Vakantie in .

vakantiehuisje:: (=zomerhuisje) kôbo-smyl {C; mv= ..-smiyle}; zie ook Vakantiehuisjes in .

vakantiekolonie:: zirrot-kâmpos {C}, zikâ {C} (ihb voor groepen kinderen).

vakblad:: gillt-fortpit {C}.

vakbond:: togilltÿ {C}; (in namen v vakbonden) bônt {C}.

vakhandel:: (gespecialiseerd bedrijf) criazen-ÿrgott {C; mv= ..-ergôte}.

vakjargon:: šure-mux {C}.

vakje:: (=hokje) tromlot {C}.

vakkennis:: gillt-tiff {C}.

vakkundig:: gillt-kûr {I}.

vakman:: criazen-merater {C}.

vakvereniging:: gillteren {C}.

vakwerk:: (bouwconstructie met een houten frame) trajiygôrde {S}; (deze wijze v bouwen) trajiygôrdos {S}.

val::

1. (het vallen) tassos {C}; harde ~ met veel kabaal: rultos {C}; (arch) overcho {C}; »hoogmoed;
2. (om dieren te vangen) riyft {C}; (muizenval ed) sper {C};
3. (hijslijn voor zeilen) pâros-kaf {C}, pâros {C}.

valeriaan:: echte ~: valerjana {S} (L. Valeriana officinalis); kleine ~: zvâmp-valerjana {S} (L. V- dioica).

valhelm:: moplariy-vantân {C}.

valies:: (=koffer) sviba {C}, vrÿkyr {C}; vryft-kyr {C} (arch).

valk:: (alg) pesmlâ |M| {C; rs= pesmlât} (L. Falco).

valkenier:: géder {C}.

valkenjacht:: géderos {C}.

vallei:: (glooiend dal) wâljÿ {C}.

vallen::

1. (alg) tasse {U}, mone {U} (arch), monde {U} (arch/dl= Lomky); (ook fig) tasse {U}; het zonlicht valt in de kamer: ef kôbotat tasse fesdu ef mittus; iemand valt van iets (per ongeluk): flaju tânpe rast; hij valt van het dak: ef zillepip tânpe do (= do tasse rifonn ef zillepip); het ~ (val): tassos {C}; »gesteente; »zwaar 3;
2. (causatief) laten/doen ~: tasse {K}; [uit zijn handen] laten ~ (per ongeluk of met opzet): tânpe {K}; hij laat de kostbare vaas [uit zijn handen] ~: do tânpe ef mikar vasa; zich laten ~ (met opzet): tânpe {Upr}; hij laat zich van het dak ~: do sen tânpe rifonn ef zillepip; (fig) in handen ~ van: ef tasse fes hents rifo;
3. (beginnen) (vd avond) lakiysore {U}; (v stilte) okoðe {U}; de avond valt: ef luppor lakiysore; er valt een stilte: eft silenco okoðe {U};
4. (plaatsvinden) ~ op (v bijzondere dag): natrekke {K}; Kerstmis valt op zondag: Kriystâs natrekke ef kôbotof;
5. (behoren tot) ~ onder: kette ja {Upr}; (ressorteren onder) ÿrylare {K}; walvissen ~ onder de zoogdieren: ef kvals sena kette ja ef mamûls; het dorp Kverdehille valt onder de gemeente Amahagge: ef zeces Kverdehille ÿrylare ef zomar Amahagge;
6. (mogelijk zijn) het valt te ..., dat: ef ... farte armt ef, den; het valt niet vast te stellen of hij de rekening betaald heeft: ef nalalôve nert farte armt ef, den do enn ef nota kafte; het valt wel te bewijzen dat hij het gedaan heeft: ef cÿraele jazy farte armt ef, den do paina; het valt te verwachten: ef dôxe farte armt ef;
7. (niet meer bestaan) het kabinet is gevallen: ef ÿrtâness bôna.

vals::

1. (v toon; ontstemd v muziekinstrument) ÿrtsiy {I}; (v iemand die vals speelt of zingt) ÿrts {I}; de piano is ~: ef pjano melde ÿrtsiy; de pianist speelt ~: ef pjanomerr merre ÿrts[iy]; ~e toon: tamabys {C};
2. (loos/niet echt/niet echt) nirr {I}; to• {PX.zn/add} (prod bij zn; minder prod bij add; vgl •erÿ); gebit/~ gebit (kunstgebit): ékig/toékig; ~ geld: ÿrts smurf;
3. (onecht/gemeen) ÿrts {I}; iemand die ~/oneerlijk speelt: priss-zaft = priss-zâft {C}.

valselijk:: »beschuldigen.

valsheid:: (onechtheid) ÿrts {Aef}; (het ontstemd zijn ve muziekinstrument) ÿrtser {C}; ~ in geschrifte: fâlsafiy {C}.

valstrik:: (fig: voetangel) ékupiy {C}.

valuta:: valutiy {C}; (deviezen) la'ycâs {Cmv}.

valwind:: (föhn in een bergdal; in Spok kan het ook een vochtige wind zijn, vooral langs de westkant vh Azÿ-gebergte op West-Berref) laffa {C}; waaien van ~en (het aanwezig zijn ve laffa): laffate {U}.

van::

1. (plaats en beweging)
   1. (alg) rifonn {VZ}; ver ~ de brand: plâks rifonn ef buros; ik woon minder ver ~ mijn werk dan Elsa: gress zâre cÿry rifonn sener ÿrôm dus Elsa paine; »vandaan;
   2. (verticaal) ~ ... af (=vanaf): rempe {VZ}; het gordijn hangt ~ het plafond af (vanaf het plafond): ef léeja menkerate rempe ef tlafo; de vaandels wapperen vanaf de torentrans: ef jândras latere rempe ef rufa;
   3. (horizontaal) weg ~: trâk {VZ}; de loopplank ~ de boot tot aan de kade: ef ârg trâk ef karé hiycce ef kah; ik sla de muggen ~ hem af: gress byte ef nodâs trâk do; hij schiet ~ de torentrans: do reve trâk ef rufa;
   »vanaf.
2. (richting)
   1. (alg) rifonn {VZ}; hij is ~ de trap gevallen: do tassa rifonn ef mittors; we hebben de nieuwe modellen ~ de importeur ontvangen: kirro ef kleter modells kettare rifonn ef importerr;
   2. (verticaal) ~ ... af (=vanaf): rempe {VZrs}; de kat springt ~ de tafel af: ef chat jumpetece rempe ef kelbrae;
   3. (horizontaal) ~ ... af/vandaan (=vanaf): trâk {VZrs}; hij rent weg ~ de vuurzee: do frajjae trâk ef qulle; de vogel vliegt [weg] vanaf de torentrans: ef vogily zôle [tijâ] trâk ef rufae; ~ ... af (met nadruk op "omlaag"): ryses trâk; hij fietst ~ de helling af: do pitte ryses trâk ef plajue;
   4. ~ ... tot ...: ja {VZ} (ja gevolgd door meervoudig zn ZONDER lw); de eekhoorn springt ~ boom tot boom: ef agrén jumpetece ja vilduls; (vgl) de eekhoorn springt tussen de bomen [rond]: ef agrén jumpetece ja ef vilduls; (ook meer figuurlijk) ~ uur tot uur: ja zurtarrs;
   »vanaf.
3. (tijd[stip])
   1. (ve bepaald tijdstip) rifo {VZ}, kest {VZ} (deftig); de krant ~ deze ochtend: ef quiyrda rifo/kest lelmo gurt;
   2. (=gedurende) lóf {VZ}; een wachttijd ~ een uur: eft quÿe-fort lóf eft zurtarr; een lichtflits ~ tien cretarr (= 1/3600 seconde): eft kirt lóf main cretarr;
   3. (=vanaf) hurtos {VZ}; (=sinds) er {VZ}; ~ april tot [in] september: hurtos aprila tukst fes septembry (dus ook nog een deel van/geheel september); »vanaf; »sinds; »tot.
4. (betrekking)
   1. (ihb possessief/erbij horend) rifo {VZ}; (soms) furt {VZ}; een standbeeld ~ X (in het bezit van X): eft monumentos rifo X; de directeur ~ een bedrijf: ef prest rifo/furt eft glûfiy (rifo als het zijn eigen bedrijf is; furt als de nadruk op het bedrijf als rechtspersoon ligt; dit onderscheid wordt niet altijd duidelijk gemaakt); de Districtsregering ~ Tjemp: ef Leblâ furt Tjemp; »GENITIEF;
   2. (familierelatie) armt |ant| {VZ}; lef {VZ}; een voorvader ~ me: eft futollus armt gress; hij is familie ~ me: do melde famila armt gress; Jân is de broer ~ Petriy (en P. is tevens de broer van J.): Jân melde ef frera lef Petriy = Jân ur Petriy melde wâlke frera; (vgl) Jân is de broer ~ Elsa (E. is NIET de broer van J.): Jân melde ef frera armt Elsa;
   3. (afkomstig uit) mip {VZ}; lÿ {VZ}; hij is/komt ~ Spokanië (afkomstig): do melde/arfine mip/lÿ Spooksoliy; het licht ~ de lamp: ef armâtat mip ef litalu;
   4. (door een emotie) furt {VZ}; hij lacht ~ vreugde: do obezjere furt vrôlk;
   5. (ve materiaal gemaakt) mip {VZ}; een tafel ~ hout (gemaakt): eft kelbra mip cÿrot;
   6. (tonende, voorstellende) furt {VZ}; rifo {VZ}; een kaart ~ Nederland: eft kinner furt/rifo Nelandes; de plattegrond ~ het kasteel: ef skene furt/rifo ef husof; een stroomdiagram ~ het raffinageproces: eft lyna-sgema furt/rifo ef fynare-ðeér;
   7. (maker/schepper ve [kunst]werk: door) pai |pa| {VZ/DT}; een boek ~ (door) Kers Lanôs: eft mimpit pai Kers Lanôs (de auteur); een boot ~ mijn vader (= door mijn vader gebouwd): eft karé pai kost follus; een pianostuk ~ Teenâje: eft pjano-stû rifo Teenâje (de componist); (vgl) een pianostuk door Hilda Brandt: eft pjano-stû pai Hilda Brandt (de pianiste) (bij muziek wordt het vz pai gebruikt voor de uitvoerende artiest(en); voor de componist wordt het vz rifo gebruikt);
   8. (betrokken persoon/voorwerp/instantie) een standbeeld ~ X (X voorstellende): eft monumentos kura X; het graf ~ iemand (waar iemand in ligt): ef tômp kura rast; de jaloezie die we ~ hem kennen: ef jalorsiy, kirro tiffelira frópjÿ do; een subsidie ~ het District Jelafo (gegeven door): eft supsiðiy pai Jelafoex ef Leblâ; we hebben de nieuwe modellen ~ de importeur ontvangen: kirro ef kleter modells kettare rifonn ef importerr; (bij zn die met •os ve ww zijn afgeleid en nog een "verbaal" karakter hebben) de opzwelling ~/door de bult: ef laešos pai ef âng (liever niet: rifo ef âng); het gegil ~ het kind: ef skrejos pai ef efanty; (bij zn die met een ww zijn samengesteld) het woonhuis ~ Lerdu: ef zâre-sért pai Lerdu (implicerend: Lerdu zâre fes ef sért);
   9. (mbt tot daad/gedrag) pai {VZ}; dat is aardig/gemeen ~ je: kâ melde flifados/fâkomm pai tu;
   10. (gelijkstelling in beeldspraak) zÿtâ {VZ}; een boom ~ een kerel (een kerel gelijk een boom): eft hânc zÿtâ eft zân; een lor ~ een boek (een boek als een lor): eft mimpit zÿtâ eft chût.
5. (maat, afstand, gewicht)
   1. (aantal v iets) mip {VZ}; drie ~ de boeken: dur mip ef mimpits; 30% ~ de werklozen: 30% mip ef šâmÿrômms; een groep ~ vier personen: eft grup mip fâr veldurs; ik heb nooit één tóftos ~ dat geld gezien: gress nert ér tóftos zerfe kvâ mip mittof smurf;
   2. (kleiner aantal uit groter aantal) lÿ {VZ}, rifo {VZ}; drie ~ de acht kinderen: dur lÿ/rifo ef âke efantys; (relatief) 12 ~ de 100 kinderen (=12%, dus meer dan 100 kinderen): glistippiym 12 lÿ ef 100 efantys; drie runderen, waar~ één koe: dur renðes ur ér boert lÿ ef[s]; 30% ~ het bedrag: 30% lÿ ef câstjyto (hier wordt "bedrag" als "groter aantal" (ofwel 100%) gezien);
   3. (maat, afmeting) âfry {VZ}; een kamer ~ drie bij vier meter: eft mittus âfry dur tuf fâr meter; een boom ~ twaalf meter hoog: eft vildul âfry tesen meter hardlapiy; een emmer ~ 2 liter (inhoud): eft amâr âfry 2 liters;
   4. (afmeting, gewicht) een steen [met een gewicht] ~ 2 kg: eft kolini kaf 2kg; een brug ~ 850 m lang (een 850 m lange brug): eft pônt kura 850m; een kamer ~ 12 m²: eft mittus kura 12 meters-trom;
   5. (na "gedeelte" of ot/mt) mip {VZ}; de helft ~ onze kippen is dood: ef holfe mip kult vults melde koffon; een groot gedeelte ~ de tuin: eft hupster kanas mip ef arâbe; de aardigste ~ deze jongens: ef flifados oras 'jan mip lelmos tiyns; het grootste huis ~ de stad: ef hupster oras mip ef sÿrt sért = ef hupster oras sért mip ef sÿrt; jij bent de minst domme leerling ~ de klas: tu melde ef pûl tom mip ef cÿrt bellart = tu melde ef pûl tom bellart mip ef cÿrt;
   6. (hoeveelheid v iets) fes {VZ}, lef {VZ}; een belastingverhoging ~ 5%: eft tâx-kafpainos fes 5%; een vermindering ~ 60 inwoners: eft zympÿos fes 60 olimannas; een verschil ~ 23 : eft querdâ fes 23; iemand ~ 20 jaar [oud]: rast lef 20 zempers; (geen vz:) hij bezit twee ~ zulke auto's: do lelperrere ten sest otos (hij heeft er totaal twee).

vanaf::

1. (plaats) rifonn {VZ} (alg); rempe {VZ} (verticale richting of vanaf een hoger standpunt); trâk {VZ} (horizontaal); ~ hier is het nog maar 3 km: rifonn kusami ne'âma 3km melde; het gordijn hangt ~ het plafond tot aan de grond: ef léeja menkerate rempe ef tlafo tukst ef pazzosti; hij schiet ~ de torentrans: do reve trâk ef rufa; hij schiet de kogel ~ de toren: do šote ef xleg rifonn en taris; de loopplank ~ de boot tot aan de kade: ef ârg trâk ef karé hiycce ef kah;
2. (richting) (= van ... af); »van B;
3. (tijd, bedrag, maat) hurtos {VZ}; ~ half vier: hurtos dur zurt ur holfe; ~ zes herco: hurtos sers herco;

vanavond:: (hedenavond (17-22 uur) die nog komen moet, of reeds aan de gang is) lelmo luppor {C}; (afgelopen avond (17-22 uur)) lâst luppor; komen jullie ~ eten?: aftel tu zerfaves kult hitt furt ef luppor?; komen jullie ~ langs? (dus NA het eten): aftel tu zerfaves kult hitt lóf ef luppor?.

vandaag:: (=heden) lelmo tof; (=heden: 4-22 uur; spr: dit etmaal; die nog komen moet, of reeds aan de gang is) lelmo tof; (afgelopen dag; 4-22 uur) lâst tof (schr).

vandaal:: (=plunderaar) plûnter {C}; (jeugdig) korifer {C}.

vandaan::

1. (alg plaats) bij ... ~; van ... ~ (uit de buurt van): tijâ {VZ}; je moet het schilderij van de kachel ~ hangen/niet te dicht bij de kachel hangen: tu munkât ef platiranu tijâ ef warmohit;
2. (alg richting) (=weg van/vanaf) rifonn {VZ}; hij rent van de brand ~ (weg van de brand): do frajjae rifonn ef buros;
3. (horizontale richting, met nadruk op "weg") van ... ~ (weg van): trâk {VZrs}; hij rent van de vuurzee ~: do frajjae trâk ef qulle (rs!); er ~ gaande (zich verwijderende): trâker {I}, trâkter {I} (arch); de van het station vandaan rijdende trein (uit het station wegrijdende): ef trâker treno lÿ ef garrent;
4. (richting; dikwijls abstract) bij ... ~; van ... ~ (weg bij ...): tijâ {VZrs}; ik ga bij mijn vriendin ~: gress vende tijâ sener frintae (rs!);
5. (betrekking) lÿ {VZ}; ik kom uit Bôrâ ~ (= ik ben in B. geboren): gress melde lÿ Bôrâ;
6. (vragend) mipenn {VR/VG; gnp= mipenner; gnz= mipennÿr}; •ynnâ {SX.gst} (vraagsx); waar kom je ~; bij wie kom je ~?: tu arfine mipenn? = tu arfinynnâ?; hij vraagt waar ik ~ kom/bij wie ik ~ kom: do linne, gress arfinât mipenn = do linne, gress arfinynnâ; ik weet niet waar hij ~ komt/bij wie hij ~ komt: gress nert tiffe, mipenn do arfine = gress nert tiffe, do arfinynnâ; van wiens huis kom je ~?: tu arfine mipenner sért?; (gen) van de boerderij in welke plaats is hij afkomstig?: do melde mipennÿr keldus?; waar heb je dat ~? (hoe kom je daaraan?): tu pâre kâ ÿr?.

vandalisme:: plûnt {C}.

vandoor:: er ~ gaan: ence {E}.

vang:: (rem bij windmolens) bjiyc {C}; de ~ losgooien: ef wuxe ef bjiyc.

vangen:: bzaée {K; gst= bzaét; vdw= bzaéjer}, iste {K}, rôqule {K} (dl= Liftka/Tigof/Lomky); met een list ~: klâkare {K}.

vangrail:: lestôke-zeff {C}.

vangst:: (het vangen) bzaéos {C}; (wat gevangen is) istos {C}; (alg) rôqulos {C} (dl= Liftka/Tigof/Lomky); ~ met een list: klâkaros {C}.

vanille:: vanyja {S}.

vanille-orchidee:: vanyja-ôrgidé {C} (L. Vanilla planifolia).

vanmiddag:: (hedenmiddag: 11-17 uur) lelmo fittas {C} (die nog komen moet, of reeds aan de gang is); (afgelopen middag: 11-17 uur) lâst fittas; komen jullie [vanmiddag] lunchen?: aftel tu zerfaves kult hitt furt ef fittas?.

vanmorgen:: »vanochtend.

vannacht:: (22-1 uur: hedennacht, die nog komen moet, of reeds aan de gang is) lelmo miskof {C}; (afgelopen nacht: 22-1 uur) lâst miskof {C}.

vannacht:: (hedennacht: 22-4 uur, die nog komen moet, of reeds aan de gang is) lelmo kÿl {C} (schr); (in spr wordt ipv kÿl ook miskof gebruikt om de gehele nacht van 22-4 uur aan te duiden).

vanochtend:: (afgelopen ochtend (4-11 uur)) lâst gurt; (hedenochtend (4-11 uur): die nog komen moet, of die reeds aan de gang is) lelmo gurt.

vanouds:: er horit {I}; (ouderwets) eker {I}.

Vanuatu:: Vanujatu {G}.

vanuit:: rifoliy {VZ} (plaats); rifoliy {VZrs} (richting); hij schreeuwt ~ de schuur: do scemre rifoliy ef kul; hij rent ~ de schuur naar de put toe: do frajjae rifoliy ef kulle (rs!) helkara ef kupân.

vanwaar:: (=waarvandaan?) •ynnâ {SX.gst} (vraagsx); ~ komt hij?: do arfinynnâ?; ik vraag, ~ hij komt: gress linne, do arfinynnâ; »vandaan 6.

vanwege::

1. (uitdrukking v reden in elliptische, gedeverbaliseerde, zin) kaltrosqunn {VG}; ik hou van je, ~ je haar en je ogen: gress lye tu, kaltrosqunn vilt mirs ur eits; ik loop hier graag, ~ de mooie omgeving: gress farte tevi kusami, kaltrosqunn ef hordâ surront;
2. (=wegens) gâšâ {VZ} (betrekking); (=ter gelegenheid van) krÿmiy {VZ} (betrekking); »door 6;
3. (=gezien) yargeloh |war..| {VZ} (betrekking); ~ de toegenomen kosten moeten we bezuinigen: yargeloh ef rÿlempor ðôpecc kirro huarûs.

vanzelf:: (zonder er iets aan te hoeven doen) ðÿm/šâm mârtep {C}; de uitnodiging komt ~: ef invóbos melde ef efaiy.

vanzelfsprekend::

1. (zoals overeengekomen/voor de hand liggend) fiymoû {I}; ~ zijn (voor de hand liggen): armthûšate {E};
2. (=natuurlijk) pirandoka {III}, doka {III} (spr);
3. (volgens de regels der natuur) šaðôriy {I};
4. (=logisch) logise {I};
5. (=uiteraard) votelira {III};
6. (=tenslotte) lef uss {Aef} (wat als vanzelfsprekend/bekend verondersteld mag worden; vaak als antwoord op een domme/overbodige vraag); spreekt hij Engels? – ja ~, hij is een Engelsman: aftel do chaquinde enelant? – siy lef uss do melde eft Enelando; zonder paspoort mag je Spokanië ~ niet in: ðÿm pâs stus nert fesentog Spooksoliy lef uss.

vanzelfsprekendheid:: (wat voor de hand ligt) fiymoû {Aef; rs= fiymót}.

varen::

1. (zn: plant) ferre {C}; (verzamelnaam) ferre {S}; (bep Spok soort moerasvaren met roze/rode bladpunten: "zwampvaren") zvâmp-ferre {C/S} (2 verschillende geslachten: L. Thelypteris flavicans; L. Pteris infirmis).
2. (ww)
   1. (schip) njebope {U}; (besturen ve schip) njebope {K};
   2. (met vz) ~ op/in/over (bevaren): lânjebope {K}; ~ in (binnenvaren): njebope-fes {K}; ~ uit (lett: uitvaren): njebope-mip {K}; het schip vaart [de haven] binnen: ef karé njebope-fes [ef port]; het schip vaart [de haven] uit: ef karé njebope-mip [ef port];
   3. (fig) laten ~ (een denkbeeld): kurarevente {K}.

variant:: varierer {C}.

variatie:: varieros {C}.

variëren:: variere |..ÿje| {K}; ~ van A tot B: variere rifonn A helkara B.

varken:: (ntr) knok {C}; (mnl: =beer) kélt {C}; (vrw: =zeug) plót {C}; gecastreerd ~ (=barg): ygert {C}; »achtereind.

varkensgras:: knok-kles {S} (L. Polygonum aviculare).

varkenshok:: (=kot) spônutiy {C}.

varkenskers:: grote ~: Pamilo-slaja {S} (L. Coronopus squamatus); kleine ~: ef ameriy Pamilo-slaja (L. C- didymus).

varkenskarbonade:: (stuk varkensvlees met bot erin) knociy-ubôrt {C}.

varkensoor:: (lett of paddenstoel) knok-fe {C; mv= ..-fa} (L. Otidea onotica).

varkensvlees:: knoktiyse {C/S}; (=karbonade) ubôrt {C}.

vast::

1. (niet los) fest {I}; ~ aan/op/tegen/onder (enz): zléf {VZ} (plaats); het schilderij zit ~ aan de muur: ef platiranu menkerate zléf ef krur; hij plakt de foto ~ in (evtl: op) het album: do keldeste ef foto zléf ef platimip; ~ liggen/zitten/staan/zijn: zléfte {U}; de boot ligt goed ~: ef karé zléfte quista; ~ liggen/zitten/staan/zijn aan: zléftare {K}; de tafel zit ~ aan de vloer: ef kelbra zléftare ef floôr; vast||los: pjerg {Iid}; ;
2. (niet beweegbaar/bewegend) fest {I}; een ~e brug: eft pâseff pônt; ~ licht (in tegenstelling tot knipperlicht): strâlâtat {C};
3. (niet vloeibaar/gasvormig) zytsâgen {I}; ~e stof: zytsâgla {S};
4. (zeker) ârt {I}; een ~e (zekere) toekomst: eft ârt arfinvelk; ~ en zeker: pijâ-siy {I}; (stellig) tófiy {I; [mv=enk]}; ~ niet: ârt nert = ârt noi; hij komt ~ niet op tijd: do arfine ârt nert fes fort.

vastberaden:: waamzâ |wamzâ| {I}; (=beslist) quander {I}.

vastberadenheid:: waamzâiy |wam..| {A; mv=enk; rs= waamzâte}.

vastbijten:: zich ~ (valse hond: bijten en niet meer loslaten): yntaje {K; gst= yntat}.

vastbinden:: (alg: =vasthechten) feste {K}; (met nadruk op binden) binde {K}; het [vast/samen]binden; datgene wat vastgebonden is: bindos {C}; met metaaldraad ~: râfe {K} (dl= West-Liftka/Tigof); (v dier: =tuieren) plytare ón {K}; ik bind het paard aan het hek vast: gress plytare ef râf ón ef blof.

vastdraaien:: (=aandraaien) gre ... lo fest {K; gst= gret}; ik draai de schroef vast: gress gre ef fiys lo fest.

vasteland:: (continent) festšark {C}.

vasten::

1. (ww) (alg, ook RK) ularâfe {U}; (vlgs Erg-regels) eufte {U};
2. (zn) (alg, ook RK) het/de ~: ularâf {C}; (vlgs Erg-regels) euft {C}.

vastgeketend:: ~ zitten aan: nópâne zléf {Upr}.

vastgelegd:: »vastleggen.

vastgrijpen:: (alg) ubere-fest {K}; (=stevig beetpakken) riye {K; vdw= rao}; (=aanpakken: bij een handvat) vase {K}; het ~: uberos-fest {C}.

vasthaken:: (=aanhaken) klâmare {K}.

vasthechten:: (=vastbinden) feste {K}; (lett/fig) zich ~ aan: zerše {K}.

vasthouden:: (lett: niet loslaten) ularâfe {K}; het ~: ularâfos {C}; (fig: =volharden: op fanatieke wijze bij zijn mening blijven) yntaje {K; gst= yntat}; (absorberen) lâputte {K}; de grond houdt veel vocht vast: ef ciytravint lâputte pert ropja.

vasthoudend:: (=koppig) tygtjaklâmiy {I}.

vasthoudendheid:: (=koppigheid) tygtjaklâmer {A; mv=enk}.

vastketenen:: ~ [aan]: nópâne [zléf] {K}.

vastklampen:: zich ~ aan: ijabie {K; vdw= pijabi}; zich ~ aan (fig: aangrijpen): hendre {K; gst= hender}; het zich ~ (fig: het aangrijpen): hendros {A}.

vastklinken:: ~ [aan]: nâke [zléf] {K}.

vastknopen:: ([stevig] vastmaken) rytare {K}; (fig) ik kan er geen touw aan ~: gress nert uberecû ef luft ef fa.

vastleggen:: (lett: v waakhond/schip) pilde-fest {K}; (op film, geluidsdrager, in dossier ed) feste {K}; iets contractueel ~: ef feste flaju lo côntraktuela; vastgelegd liggen (op film, geluidsdrager, in dossier ed): feste {Upr}; het ongeluk is met de videocamera vastgelegd: ef moplariy sen feste na ef video-camera.

vastliggen:: (gemeerd liggen: groot schip) tôrse {U}; ~ aan (=vastzitten aan): zléftare {K}.

vastlopen:: (v moer/wiel/motor ed) gre-zléf {Upr; gst= gret-..}; (in de modder; een nauwe kloof ed) ef farte fes sterdar {C}; (fig: v onderhandelingen ed) zléfvende |zléfende| {U}.

vastmaken:: fixe {K}, rye {K}; (=monteren) môntere |..ÿje| {K}; ([stevig] sjorren) rytare {K}; het ~: ryos {C}.

vastplakken:: somonoe {K; vdw= somonor}.

vastrijden:: (in de modder/een nauwe kloof ed) ef ufire fes sterdar {C}.

vastroesten:: zagrampe {U}.

vastsnoeren:: (=aansnoeren) klempe {K}.

vaststaan:: (fig: definitief zijn) dÿrše {U}; ~ aan (bevestigd zijn aan): zléftare {K}; »vast.

vaststaand:: (=bepaald) qurtiy {I}; (=definitief) dÿršen {I}; niet ~ (=onbepaald): nequrtiy {I}.

vaststellen:: (alg) nalalôve {K}; (=concluderen) stysÿrte {K}; (=bepalen) qurte {K}; het aantal ~ van: nûmpe {K}.

vaststelling:: nalalôvos {A}; ~ van het aantal: nûmpos {A}; ~ van een ziekte (=diagnose): oôntaros {A}.

vastzitten:: ~ aan (=vastliggen aan): zléftare {K} (lett/fig); (niet weg kunnen komen) zléfte {U}; ze zat vast in de lift: eup zléfta fes ef pjaqurt; we zaten in de file vast: kirro melda fest fes ef ototo.

vat:: (=kuip/ton) lup {C; mv= lûps}; (=kuip) sytt {C}; (=tobbe) ðenc {C}; (ton: v hout) kylp {C}; houten vaatje: krimm {C}; (vrnl voor drank) dâm {C}; uit het ~ (getapt: wijn/bier; in tegenstelling tot in flessen) dâm-poi {I}; »vaatje.

vatbaar:: leldatt {I}; ~ voor: leldatt armt; ~ zijn voor: dama'ife {K; gst= damaif; vdw= damâf}; het nieuwe wetsontwerp is nog ~ voor wijzigingen: ef kleter lacsplan dama'ife velk nâs-zerfôsta; »gevoelig.

Vaticaanstad:: Vaticen-Stat {G}.

vatten:: (=grijpen) lelde {K}; (v kou/vuur ed) leldare {K}; (=begrijpen) haóge {K}.

vazal:: marestjer {C}.

vechten:: ~ tegen/met: piyrste {K}.

vechtersbaas:: piyrstatjen {C}.

vechtpartij:: (=gevecht) piyrstos {C}.

vee:: fa'i {S; rs= faitt}; sót {S} (dl= Renô); stuk ~: faitiyn {C}; gebrandmerkt stuk ~; stuk ~ met merkteken (in oor): ÿfattos {C}; vol ~, met [veel] ~: faine {I}; een weiland vol ~: eft faine blufk.

veearts:: fa'i-medikiy {C}.

veeg::

1. (zn) (vlek) usto {C}; (vegende beweging) brûstos {C}.
2. (bv: bijna dood) fegg {I}.

veegauto:: (voor straten) clénnolac {C}.

veehoeder:: kân {C} (jongen v 10 tot 15 jaar die met schapen/koeien de bossen in gaat).

veehoedster:: bânin {C} (meisje v 10 tot 15 jaar dat met schapen/koeien de bossen in gaat).

veel::

1. (adj) pert {I; vt= vluf; ot= ðârlo; vk= kâlt; mt= lof}; de vele iepen in ons dorp zijn ziek: ef pert ypriys fes kult zeces melde kinur; hij komt ~ te laat: do arfine pert kiygte (rs!); het is ~ te groot: ef melde pert hupsterr (rs!); (verbalisatie) ~ zijn: perte {U}; er is hier ~ verkeer: ef kûfôs perte kusami; [erg] ~: vlûješy {I}; ~ meer: vlûješy terat; een ~ groter huis: eft oras hupster terat sért; ~ erger: stôt {I; = vt v ubâfta}; ~ groter: stôt hupster; ~ scheler: stôt stett; het boek is nog ~ duurder dan ik gedacht had: ef mimpit melde stôt mikar dus gress miypo; de koffie is [nog] ~ duurder dan de thee: ef cafer melde lÿ ef miyna stôt mikar; twee keer zo ~ als ...: ten tims vluf dus ...; »hoe 4;
2. (ov) pert {OV} (enk-semc/abstr; stoff; mv); ~ huizen: pert sérts; ~ droefenis: pert druffiy; ~ zand: pert pleko;
3. te ~ (overtollig/meer dan goed is): bertert {I/OV} (enk-semc/abstr; stoff; mv); het te vele (het overtollige): bertertiy {Cef; mv=enk} (nominalisatie); er zitten te ~ rotte tomaten in de mand: bertert tval tomatos melde fes ef kanâstriy; hij heeft te ~ geld: do lelperre bertert smurf; te ~ van allerlei boeken: bertert metteraf mimpits; hij gooit te ~ lege flessen weg (meer dan hij zou moeten weggooien): do koldre-tijâ bertert velp liskosz; (vgl rs-add perte = te veel, overtollig:) hij gooit de overtollige/te vele, lege flessen weg: do koldre-tijâ ef perte, velp liskosz; Elsa verdient zó veel geld, dat ze ruimschoots overhoudt; daarom geeft ze het te vele [geld] aan het Rode Kruis: Elsa rinne fes pert smurf, eup xlaencatelira pâltiy-hâles; tenne eup kette ef bertertiy ón Mindauza; te ~: pâlt• {PX}; er zit te ~ zand in de sla: pâltpleko melde fes ef slaja; te ~ zien: pâltzerfe; te ~ auto's: pâltoto;
4. zo ~ (in die mate, zo erg): festûrgiy {I}; hij is niet zo ~ (in die mate) in politiek geïnteresseerd: do sen nert interesere festûrgiy armt politiyc (bijv vergeleken bij iemand anders).

veelbelovend:: (=rooskleurig) fesrepp {I}; (hoopgevend, met potentie) undôxiy {I}.

veelbetekenend:: (=veelzeggend) fiysdaro {I}.

veeleisend:: blaffiy {I}; zléf blaffos.

veelgevraagd:: linniy {I}; (=geliefd) fartelira {I}.

veelheid:: (=overvloed) pertsiy {Aef; mv=enk}.

veelkleurig:: (bont) pertmarâsiy = pert-marâsiy {I}.

veelomvattend:: (op grote schaal) utfinacc {I}; (fig) utfin {I}.

veelsoortig:: frenvuiy {I}; pertfrenvutiy = pert-frenvutiy {I}.

veelvoud:: tall {C}; een ~ van: eft tall kura.

veelvraat:: (roofdier) gulo {C} (L. Gulo gulo); (gulzigaard: mens) markiyner {C}, markiyn {Cef}.

veelzeggend:: (=veelbetekenend) fiysdaro {I}; (fig) lijan {I}; ~ zijn: lijanone {E}.

veelzijdig:: pertovapiy {I}.

veelzijdigheid:: pertovaper {A; mv=enk}.

veemarkt:: fa'i-stovy {C}.

veen:: kuvi {S}.

veenbes:: (vrucht) ljeðâget |ledâget| {C}; (plant) toljeðâgetÿ |toledâgetÿ| {C} (L. Oxycoccus palustris).

veenhooibeestje:: (vlinder) eit-bloer {C} (L. Coenonympha tullia; in Spok de ondersoort "spocanica").

veenmol:: (insect) ûtjóg-krûlatjen {C} (L. Gryllotalpa gryllotalpa).

veenmos:: fiyfi {S} (L. Sphagnum).

veenpluis:: kuvi-wola {S} (L. Eriophorum angustifolium).

veer::

1. (v vogel) fedre {C}; fijne veren (dons): dydiy {S}; pronken met andermans veren: ef kafprabare ef âstiemzerer lores-pârs;
2. (v metaal) ost[r]âf {C};
3. (veerboot) nûrcus {C}; (overzetplaats v veerboot) nûrcussÿr {C}.

veerboot:: nûrcus {C}.

veerdienst:: nûrcus-fâgôtexa {C}; zie ook Veerdiensten binnenland in en Veerdiensten buitenland in .

veerhaven:: nûrcus-port {C}.

veerkracht:: (rek) gvénar {C}.

veerman:: nûrcuser {C}.

veerooster:: fa'i-râc {C; mv= ..-rec}.

veerpont:: nûrcus {C}.

veertien:: erg {TW}; (rekenkundig) main-fâr {TW}, erg {TW}; (erg gevolgd door ENKELvoud) ~ boeken: erg mimpit.

veertiental:: (een stuk of veertien) ergerÿ {I}.

veertig:: rân-fâr {TW} (=36+4); (rekenkundig) fârsa {TW}.

veest:: (wind[je]) flâts {C}.

veestapel:: jug {C}.

veeteelt:: fa'ileldâ {C}; (in samenstellingen) •ukér {SX.zn}.

vegen:: brûste {K}, uste {K}; je voeten ~: must-uste {U}.

vegetariër:: kleser {C}.

vegetatie:: (=woekering) afdrâk {C}.

vegetatief:: vegetateff {I}.

vehikel:: (gammel voertuig) ðenc [lef trôchâs] {C} (pop).

veilen:: (per opbod verkopen) ozyrpóbare {K}.

veilig:: qurubo {I}.

veiligheid:: (het veilig-zijn) quruboiy {A; mv=enk; rs= qurubote}; (beveiliging) qurubos {C}; voor de ~ (veiligheidshalve): fes qurubas {C}; iets/iemand in ~ brengen: (=bergen) ubere-fes flaju/rast {K}; (lett: naar een veilige plaats brengen) ef sÿrte flaju/rast fes qurubos; het in ~ brengen (=berging): uberos-fes {C}.

veiligheidsgordel:: (=stoelriem: in auto) qurubos-giyrt {C}.

veiligheidshalve:: (voor de veiligheid) fes qurubas {C}.

veiligheidsinspectie:: quruboiy-šéntriyos {A}.

veiligheidsklep:: (op stoommachine ed) fûst {C}, qurubos-closeft {C}.

veiligheidsspeld:: cloše-priyk {C}.

veiling:: ozyrpóbaros {C}.

veinzen:: (doen alsof) clovóte [beri/den] {U}.

vel:: (=huid) (nadruk op voorwerp) mut {C}; (nadruk op materiaal) flaros {S}; afgestroopt ~ (v paling ed): brinos {C}; behaard ~ (vacht: v levend dier): mir-mut {C}; zacht ~letje (dons): nygg {S}; van ~/huid gemaakt: mutiy {I}; uit zijn ~ springen (v woede ed): ef nâlmece mip ef mut; ~ over been: »mager.

veld:: (vlakte) jakâm {C}; (fig) bavân {C}; het semantische ~: ef semantise bavân; op het ~: tejakâma {I}; het ~ ruimen voor: ef vende fes zé tjâg.

veldbeemdgras:: jakâm-hôster-kles {S} (L. Poa pratensis).

veldbies:: gewone ~: Ergânt-óf {S} (L. Luzula campestris).

veldbloem:: (alg) frâns {C}.

veldereprijs:: (veld-ereprijs) jakâm-veronica {C/S} (L. Veronica arvensis).

veld-ereprijs:: »veldereprijs.

veldheer:: jakâmkiy {C}.

veldiep:: Engelse ~: môliy-ypriy {S} (L. Ulmus procera).

veldlathyrus:: jakâm-vycc {S} (L. Lathyrus pratensis).

veldleeuwerik:: lerrke {C} (L. Alauda arvensis).

veldmuis:: môliy-rât {C} (L. Microtus arvalis).

veldsalie:: jakâm-salviy {S} (L. Salvia pratensis).

veldsla:: gewone ~: Ðônhe-lofa {S} (L. Valerianella locusta).

veldslag:: vallinrân {Crs}.

veldspitsmuis:: jakâm-nes-rât {C} (L. Crocidura leucodon).

veldtocht:: forân {C}.

velduil:: jakâm-ojel {C} (L. Asio flammeus).

veldwachter:: (alg: politie(man) op platteland of in dorp) manta-gert {C}.

veldzuring:: [jakâm-]âgt {C} (L. Rumex acetosa).

vele:: ~[n]: perts {ZV; gnp= pertser; gnz= pertsÿr; rs= pertses of pertes} (mv); ik ken ~/veel mensen: gress tiffe perts; ~n wonen in een krot, maar weinigen in een paleis: perts lâzâre goe ÿrpô'asz, tur litels idem goe lofipanas; alle bomen in mijn tuin dragen appels, maar de vruchten van ~ [bomen] zijn rot: cradef vilduls fes kost arâbe ÿtine geffys, tur pertsÿr belks melde tval; ~n die gelukkig zijn; ~ gelukkigen: geffaliyn perts; »veel.

velerhande:: (=velerlei) lo perts {ZV}.

velerlei:: (=velerhande) lo perts {ZV}.

velg:: (v wiel) nâp {C}.

vellen:: (v boom) chefte {K}; (v oordeel/vonnis ed) wuxe {K}; het ~ (v oordeel/vonnis): wuxos {A}.

velours:: tryp {Sef}; van ~ gemaakt: tryp {I}; lap ~: trypfâsto {C; mv= trypfâstôe; rsmv= trypfâstott}.

Venetië:: Veneša {G}.

Venezolaan:: Venezuely {Cef}.

Venezolaans:: (bv) venezuell {IIef}; ~e vrouw: Venezuela {Cef}.

Venezuela:: Venezuell {C}.

venijn:: (=gif) nûr {SC}.

venijnig:: nûriy {I}; utt {I} (dl= Tigof), uttiy {I; [mv=enk]} (dl= Berref).

venkel:: (bladvenkel: specerij) šiyl-fenelc {C/S}; (knolvenkel: groente) tôbemt-fenelc {C/S} (L. Foeniculum vulgare) (venkel als groente is in Spok vrijwel onbekend).

vennootschap:: cômpaniy {C}; (=compagnie) lebet-rófto {C}; naamloze ~: tuffes cômpaniy (afk= TC of ).

vennootschapsbelasting:: (ong) lebet-tâx {C}.

venster:: (=raam) miflif {C}; (ventilatieopening: voor zolderverdieping of schuur: raam zonder glas maar met luiken, en soms ook tralies) tix {C}; »raam.

vensterbank:: (buiten) ramiy-nregtâ {Cef}; (binnen) miflif-nregtâ {C} (in Peg is dit ook werkelijk een bank om op te zitten).

vensterglas:: miflif-glaza {S}.

vent:: (=knul/kerel) talle {C}, hânc {C} (pop); gemene ~ (bruut): fâkom {C}; een vervelende ~: eft iftšormt hânc.

venten:: argerat-póbare {K}.

venter:: stovyjer {C}, argerat-póbarer {C}.

ventiel:: ayr-grent {C}.

ventilatie:: ventilašo {C}.

ventilatiegat:: (luchtgat/rookgat) gerat {C}.

ventilatieopening:: (venster: voor zolderverdieping of schuur: raam zonder glas maar met luiken, en soms ook tralies) tix {C}.

ventilatierooster:: gere-râc {C; mv= ..-rec}.

ventilatieruit:: ayr-miflif {C}.

ventilator:: ventilater {C}.

ventileren:: (=ontluchten) gere {K}.

ventje:: (=kereltje) géncres {C}.

ventweg:: (=parallelweg) nefmirra = sumirra {C}; (parallelweg langs een hoofdweg) ovap-mirra {C}.

Venus:: Venes {N}.

venushaar::

1. (varen) bûlka-ferre {C/S} (L. Adiantum capillus-veneris);
2. (kamerplant) Xeber-mirs |X| {Cmv} (L. Adiantum tenerum "Scutum Roseum").

venusspiegel:: (plant) diôi-bamico {C} (L. Specularia).

ver::

1. (afstand) ~ [weg]: plâks {I; vt= lilepiy; ot= laniy; vk= cÿry; mt= rofa}; ik woon ~der van mijn werk dan Petriy: gress zâre lilepiy rifonn sener ÿrôm dus Petriy; Spokanië ligt minder ~ dan Amerika: Spooksoliy locâteše cÿry dus ef Ameriy; ik woon het minst ~ van de haven [vandaan]: gress zâre rofa rifonn ef port;
2. (idioom) zo ~ [als] het oog reikt: tu plâks, den ef eits léfše = fit plâks fara ef eits léfše; (fig) dit gaat (te) ~: mittof šarke [ber] plâks; die opmerking gaat te ~: kâ râviy melde damaiyte (rs!); ~ vanaf hier: lóf eft plâks loin;
3. (ideoantoniem) ver [weg]||vlakbij: côrg {Iid}; ;

verachtelijk:: mlesentiy {I}.

verachten:: mlesende {K}.

verachting:: mlesendos {A}.

verafschuwen:: verafschuwen||bewonderen: tirae {Kid}; verafschuwen: ef tirae lo gôrôgentiy; .

veranda:: intérkiy {C}.

veranderd:: (=gewijzigd) šampâiy {I}.

veranderen::

1. (trans) ~ [in] (=wijzigen): šampâe [helkara] {K}; ~ in (=transformeren in): trânsformere ón |..ÿje| {K} (ón is dt/vz), trânse ón {K} (pop) (ón is dt/vz);
2. (intrans) šampâe {Upr}; het verandert van positie: ef sen šampâe frópjÿ ef posišo; niet ~ (blijven zoals het is): tinde {Upr}; er verandert niets: pipar sen tinde; het weer verandert van ijzig koud naar drukkend warm: ef wónzol sen šampâe rifonn pics-martel helkara rófi-scrâl.

verandering:: (=wijziging) šampâos {C}; (=transformatie) trânsformašo {C}; (fig: =overschakeling) fistôraros {A}; (fig: =omwenteling) palleuberos {Ars}.

veranderlijk:: šampatt {I}; (=wisselvallig) nôftiy {I}.

veranderlijke:: (zn: wiskunde) šampattiy {A; mv=enk}.

veranderlijkheid:: (=wisselvalligheid) nôfter {A; mv=enk}.

verantwoord:: warplâ {I}.

verantwoordelijk:: ÿmatter {I}, respônsabiliy {I}; ~ zijn voor: ÿmattere furt {U}.

verantwoordelijkheid:: respôns {SC}; voor/op eigen ~: furt sener dres respôns.

verantwoordelijkheidsgevoel:: respôns-mybbe {SC}.

verantwoorden:: respônsere |..ÿje| {K}; (=rechtvaardigen) kafmonslenpe {K}.

verantwoording:: tygtjatisjanos {A}, respônseros {A}; (=rechtvaardiging) kafmonslenpos {A}; ~ afleggen: ef šove sener tygtjatisjanos; ef qugle respônseros.

verarmen:: pôrane {U}.

verarming:: pôranos {A}.

verassen:: (=cremeren) koffon-bure {K}.

verbaal:: (=mondeling) verbaliy {I}.

verbaasd:: cyres {I}; ~ zijn [over]: šaze [tsazi] {U}.

verbalisatie:: (taalk: een ww maken van bijv een add) paineros {C}.

verbaliseren:: verbalisere |..ÿje| {K}; (taalk: een ww maken van bijv een add) painere |..ere| {K}.

verband::

1. ([mechanische] verbinding; bij baksteen) viylc {C}; uit zijn ~ brengen (ontzetten: v machine/muur/as ed) mitagre {K; gst= mitagret};
2. (zwachtel voor wond) biynðe {C};
3. (link, samenhang; context) fâgo {C}, côntekst {C}; binnen/in een groter ~: fes ef hupster terat fâgo; een ~ tussen: eft fâgo yargeloh; een ~ leggen tussen: ef riffe eft fâgo yargeloh; ~ houden met: fâgoe ón {Upr}; in ~ met (wegens): fes ef situašo gâšâ (vz-uitdr); in ~ met ziekte gesloten: ilba fes ef situašo gâšâ kinâ; in ~ hiermee (hierbij: fig): kusamiluft {I}; met iets in ~ staan (fig: samenhangen met iets): ef melde fest armt flaju.

verbannen:: chealmpe |..ampe| {K}, prusate {Krs}.

verbanning:: chealmpos |..amp..| {C}, prusatos {A}.

verbasteren:: ~ [tot]: mipfrenvue [helkara] {K}.

verbastering:: mipfrenvuos {C}.

verbazen:: kafsÿrte {K}; slaôte {K}; het bericht verbaast me: ef tÿden kafsÿrte gress; dat verbaast me van hem: gress slaôte do; het verbaast me dat hij komt: gress slaôte den do arfine/do arfinelira.

verbazend:: (=verbazingwekkend) ÿonatt |won..| {I}.

verbazing:: kafsÿrtos {A}; (=opzien) šazos {A}; ~ wekken: ef qugle ef šazos; vol ~ aanstaren: qumare {K}; tot mijn niet geringe ~: furt kost har ef tork clerr šazos; »tot 5.

verbazingwekkend:: šazeludi {I}; (=verwonderlijk) ÿonatt |won..| {I}; ~ zijn (verwonderlijk zijn): ÿonatte {U}.

verbeelden:: (=voorstellen) šÿrtyce {K}; zich ~ (zich wanen): plâfte {K}; zich ~ (dromen): drote {K}.

verbeelding:: (=voorstelling) šÿrtycos {A}; (=waan) plâftos {A}; voor de ~ staan (voorstaan): fesbarite {K}.

verbergen:: feldarye {K}; (=verstoppen) stylfe {K}.

verberging:: stylfos {C}.

verbeteren:: guldere {K}.

verbetering:: gulderos {C}.

verbeurd:: ~ verklaren: zro'efe {Krs}.

verbeurdverklaring:: zro'efos {C}.

verbeuzelen:: tocvyste {K}.

verbeuzeling:: tocvystos {A}.

verbieden:: iemand iets ~: elkiane flaju ón rast {K}.

verbijsterd:: (onthutst) miparfinn {I}.

verbijsteren:: (onthutsen) miparfine |miparfIne| {K}; iemand ~ (iemand ontstellen): ef qugle rast lo jesmor.

verbijstering:: miparfinos |miparfInos| {A}.

verbinden:: (verbinding tot stand brengen) yplemere {K; vdw= yplemare of regelm.}; (lett) met elkaar ~: ôle {K}; (chemisch) bindare {K}; (v wond) biynðare {K}.

verbinding:: (alg) yplemeros {C}; (trein/telefoon ed) fâgôtexa {C}; ([mechanisch] verband) viylc {C}; (chemisch) bindaros {C}, mix {C}; in ~ staan met: jukreéze {K}.

verbindingsstreepje:: (in Spok scheidbaar samengestelde woorden, zoals in fijânta-kerna) filâsto {C}.

verbintenis:: (alg) bjeltos {A}; (schriftelijk) bjeltafiy {C}; (=huwelijk) mariy {C}.

verbitteren:: (fig) trâtere {K}.

verbittering:: (fig) trâteros {A}.

verbleekt:: ~ zijn: hose {U}.

verbleken:: silende {U}; het ~: silendos {C}.

verbleking:: (het verbleken) silendos {C}.

verblijden:: gladoare {K}; verblijden||verdrieten: jalfuve {Kid}; .

verblijding:: gladoaros {C}.

verblijf:: (het verblijven) meldos {C}, quardos {C}; (ruimte) kenðe {C}; ~ in eenzaamheid (afzondering): bautot {C}.

verblijfplaats:: melde-sÿrt {C}; [gezellige] ~: tindaros {C}.

verblijfsvergunning:: (de toestemming) quarde-jabincos {A}; (het feitelijke document) quarde-dokumentos {C; mv= ..-dokumentâs}.

verblijven:: (=toeven) quarde {U}, melde |melde| {U}; het ~ (verblijf): quardos {C}, meldos {C}.

verblind:: émp {I}; ~ zijn (lett): émpe {U}; het ~-zijn (lett): émpos {C}.

verblinden:: (lett) émpare {K}.

verblinding:: (lett) émparos {C}.

verbluffend:: tiraiy {I}.

verbluft:: ~/versteld staan: ef zerfe tjâg nes-jûky.

verbod:: móf {Aef}, elkianos {A}; verbod||geoorloofdheid: pyrf {Cef/id}; .

verboden:: kaldo {I}, móf {I}; ~ zijn [om]: mófe [beri] {U}; ~ toegang (opschrift): nÿf entrafôsta; verboden||geoorloofd: pyrf {Iid}; »verbod; .

verbolgen:: katâk {I}.

verbond:: (=unie) rófto {C}.

verbonden:: met elkaar ~ zijn: jukreéze {K}; onlosmakelijk ~ (inherent): fest-yplemeriy {I}; hij is aan een ziekenhuis ~: do sen jukreéze eft hôspitalo.

verborgen:: tyja {I}; ~ zijn: tyjare {U}; dat wat ~ is; ~ voorwerp/persoon: tyjaros {C}.

verbouw:: (=teelt) râpoos {C}; (verandering bij bouwen) âlbos-kest {C}.

verbouwen:: (ombouwen; ook: geheel vernielen: euf) âlbe-kest {K}; (v gewassen) râpoe {K; gst= râpot}; de voetbalsupporters hebben het café geheel verbouwd: ef tiffugbâl-hajemjerers ef witt âlbe-kest pijâ.

verbouwereerd:: lef bindor juggs {C}.

verbouwing:: âlbos-kest {C}.

verbrand:: (=afgebrand) nestep {I}.

verbranden:: nestebare {C}, cÿrefe {K}.

verbranding:: nestebarâ {C}, cÿrefos {C}.

verbrassen:: ostinÿre = ostinÿrre {K}.

verbrassing:: ostinÿros = ostinÿrros {A}.

verbreden:: (lett: breed/breder maken) utfine {K}; het ~ (lett: verbreding): utfinos {C}.

verbreding:: (wat verbreed is: breder stuk weg ed) utfiner {C}; (lett: het verbreden) utfinos {C}.

verbreken:: vasse {Krs}.

verbreking:: (lett) vass {C; mv= vassa of vasses}; de ~ van de radioverbinding: ef raðo-yplemerosecÿr vass; (fig) vassos {A}; de ~ van de verloving: ef fesrepposecÿr vassos.

verbrijzelen:: (=vermorzelen) krusve {K; gst= kruss; wst= krus•}.

verbrijzeling:: (=vermorzeling) krusvos {C}.

verbrokkelen:: lepare {K}.

verbrokkeling:: leparos {C}.

verbruik:: tijâkeldos {C}; (vrnl in samenstellingen) ušos {A}; (bijv) benzineverbruik: bensynn-ušos.

verbruiken:: (opgebruiken) kelde {Krs}; (net zo lang gebruiken tot het op is) uše {Krs}.

verbruiker:: tijâkeldatjen {C}.

verbuigen:: (lett) flectare {K}; (zodat het stuk gaat) futsiare {Krs}; (taalk) deklinere |..ÿje| {K}.

verbuiging:: (lett) flectaros {C}; (taalk) deklinašo {C}.

verburgerlijken:: zâmpere {U}.

verchromen:: [lâ]crome {K}.

verchroomd:: lâcromor {I}, croma {I}.

verdacht:: moiriy {I}; ~ zijn op: luftmiypare {K}.

verdachte:: (zn) moirter {C}.

verdagen:: (=schorsen) miptrekke {K}.

verdampbaar:: snel ~ (vluchtig): da'e {I}.

verdampen:: (intrans) tâmpe {Upr}; het water verdampt snel: ef knurfel sen tâmpe vita; (trans: [doen/laten] ~) tâmpe {K}; de zon verdampt het water: ef kôbo tâmpe ef knurfel.

verdamping:: tâmpos {C}.

verdedigen:: (lett) narâne {K}; (fig) kafðobiyre {K}; (rechtspraak) ef kette narân {SC}; niet te ~ (fig: onhoudbaar: v standpunt/gedrag ed): ûskaliy {I; [mv=enk]}.

verdedigend:: (=defensief) devenseff {I}.

verdediger:: (rechtspraak) narânater {C}.

verdediging:: (voorspraak) narân {SC}; (defensie) devendos {C}; (fig) kafðobiyros {A}.

verdedigingshouding:: xliffa |X| {C}.

verdedigingswerk:: (=vesting) dullintân {Crs}; zie ook Verdedigingswerken in .

verdelen:: (=verspreiden) ÿje {K; gst= ÿt; vdw= pÿt}; (=distribueren) distribuere |..ÿje| {K}; (verschillende meningen of groepen met verschillende meningen) étârtje {K; gst= étâret}; ~ [in]: jesme [kaf] {K; gst= jess}; men verdeelt de opbrengsten gelijkelijk tussen A en B: stus jesme ef xômarsðÿns ja A ur B lo citt.

verdeler:: (persoon) jesmer {C}; (in automotor) distributerr {C}.

verdelgen:: (ongedierte, onkruid) fa'uke {K}.

verdeling:: (=verspreiding) ÿjos {C}; (=distributie) distribušo {C}; (het verdeeld-zijn in kleinere delen) jesmos {C}.

verdenken:: ~ van: moire rifo {K}.

verdenking:: moiros {A}.

verder::

1. (vervolgens) lilepiy {III}; ik wil het gras maaien en ~/voorts de dode boom omhakken: gress motavy ef kles ur lilepiy axavy ef koffon vildul;
2. (overigens) lilepiy {III}; we kennen hem ~ niet: kirro nert tiffe lilepiym do; (voor de rest) furt ef lakâ (spr);
3. ~ nog (bovendien): kerru fit {III};
4. (tijd: latere periode) we zijn nu een maand ~: kirro melde ral eft hertel lilepiy;
5. (=aanvullend) liliy {I; [mv=enk]}; ~e informatie: liliyn informaša (mv);
6. (=voort) tyr {III};
7. (afstand in vt) »ver 1.

verderf:: bové {C}.

verderfelijk:: bovéte {I}.

verdergaan:: (fig) vende-lilepiy {U}; dat plan gaat nog een stukje verder: mittof plan vende-lilepiy fes eft hÿ tât.

verderop:: (=daarginds) giynsa {I}; (verder in de tekst) giynsamintof {I}.

verdichten:: [zich] ~ (dicht raken: bos, haar): afriynare {U}.

verdichting:: afriynaros {C}.

verdienen:: rinne {K}; verdiend hebben (aanspraak op iets hebben; het waard zijn om iets te krijgen): rinnare {K}; dat hebben we wel verdiend!: kirro rinnare pana jazy iftam!.

verdienste:: ~[n]: rinnos {C}.

verdienstelijk:: éra-blaff {I}.

verdiepen:: (lett: uitdiepen) merrate {K}; zich ~ in: kobature lef {Upr}; het zich ~ in iets: kobaturos {A}; verdiept zijn in iets: ef slituše ef nurp fes flaju.

verdieping::

1. (lett: uitdieping) merratos {C};
2. (=etage; begane grond meegerekend) tróda {C}; op de derde ~: fes ef fârtef tróda; bovenste ~ (als aanduiding in lift): zillepip-floôr {C} (afk= ZF).

verdikken:: (in omvang) kešaare {K}; (v vloeistof) kâpare {K}.

verdikking:: (in omvang) kešaaros {C}; (v vloeistof) kâparos {C}; kleine ~ (bobbeltje): pvâla {C}.

verdoemen:: ([ver]vloeken) kachiyte {K}.

verdoemenis:: (=hel) hely {SC}; (als straf) hely-tjel {C}.

verdoezelen:: nirrte {K}.

verdoezeling:: nirrtos {C}.

verdomd:: (hartstikke) buss {I} (pop); dat begrijp ik ~ goed: gress unere clerr katô ef; die ~e trappen in dit gebouw!: ef hiyðe-mittorsz fes dena huflif!.

verdomme:: ~!: restânp!.

verdommen:: (niet willen doen, kapot zijn) ef revuse beri ÿazje {U; gst= ÿazjet} (spr); de nieuwe stofzuiger verdomt het al na één dag: ef kleter vâkumm revuse beri ÿazje pip mintof ér tof.

verdord:: (=dor) lât {I}; ~ zijn: lâte {U}.

verdorren:: lâtare {U}.

verdorven:: cupertiy {I; [mv=enk]}; (=pervers) qufendriy {I; [mv=enk]}.

verdorvenheid:: (=zedenbederf) boven {SC}; tot ~ leidend: bovéte {I}.

verdoven:: krabée {Krs}.

verdovend:: ~e middelen (narcotica): druge {C}, tomissisÿ {C/S}.

verdoving:: krabéos {C}.

verdraagzaam:: (=tolerant) dres-put {I}, uzógem {I}; verdraagzaam zijn||onverdraagzaam zijn: uzóge {Uid}; .

verdraagzaamheid:: (vrnl jegens mensen met afwijkende culturele of sociale patronen of van ander ras) fotesté {SC}.

verdraaid:: (=verbogen; kapotgedraaid) futsiaror {vdw}; (op verkeerde wijze voorgesteld) colinaror {vdw}.

verdraaien:: (anders draaien) grere {K}; (verbuigen zodat het stuk gaat) futsiare {Krs}; (fig: verkeerd voorstellen) colinare {K}.

verdraaiing:: (verkeerde voorstelling van zaken) colinaros {A}.

verdrag:: xôlaja {C}; (=bond) bônt {C}; (=overeenkomst) lu'ettos {A}.

verdragen:: (=verduren) kurahendre {K; gst= kurahender}; (=uitstaan) fesstune {K}; zich ~: reopatre {K; gst= reopatt}; te ~ (draaglijk): reopat {I}.

verdriet:: uxârt {Aef}; ~ doen: uxârte {K}; verdriet||blijdschap: jalfuf {SCid}; ; »tot A.5.

verdrieten:: verdrieten||verblijden: jalfuve {Kid}; .

verdrietig:: uxârt {I}.

verdrijven:: idenaléme {K}.

verdrijving:: idenalémos {A}.

verdringen:: forse-tijâ {K}; het ~ (verdringing): forsos-tijâ {A}.

verdringing:: (het verdringen) forsos-tijâ {A}.

verdrinken:: šafe {U}, zakvârfe {U}; doen/laten ~ (caus): šafare {K}; dreigen te ~, op het punt staan te ~: kvârfe {U}.

verdrinking:: šafos {C}.

verdrogen:: nûgte {E}; doen ~: nûgte armt {U}; het gewas verdroogt: ef lelt nûgte; de zon verdroogt het gewas: ef kôbo nûgte armt ef lelt.

verdrukken:: (=onderdrukken) xéxâeme {K}.

verdrukking:: (=onderdrukking) xéxâemos {C}.

verdubbelen:: dublae {K}.

verdubbeling:: dublaos {C}.

verduidelijken:: (duidelijk maken) ÿrðagare {K}; ~de uitleg/verklaring: ÿrðaagiy {C}.

verduisteren:: (lett) finstrae {K}; (fig: v geld) terrafane {K}.

verduistering:: (lett) finstraos {C}; (fig: v geld) terrafanos {C}.

verdunnen:: zich ~ (dun worden; zich dun maken: v voorwerp): fygare {Upr}; (dun maken: v voorwerp) fygare {K}; (v vloeistof) znéare {K}.

verdunner:: (=oplosmiddel: voor medicijnen) vehikul {C}.

verdunning:: (v voorwerp) fygaros {C}; (verdunde vloeistof) znéos {C}.

verduren:: te ~/doorstaan hebben, moeten ~/doorstaan: kurahendrare {K}; (doorstaan/verdragen) kurahendre {K; gst= kurahender}; het ~: kurahendros {A}.

verduveld:: ~ lastig (deksels moeilijk): knurfelbur'-diffiyk {I}.

verdwaald:: ~ zijn: zapóge {U}; bijna ~ zijn (=verdwalen): póge {U}.

verdwalen:: (bijna verdwaald zijn) póge {U}.

verdwenen:: (=weg) tijâ {I}, iliy {I; [mv=enk]}; het boek is ~/weg: ef mimpit melde tijâ; ~ zijn (weg zijn): zaallove {U}; ~ zijn (weg zijn: niet meer kunnen vinden): tijâe {U}.

verdwijnen:: allove {U}; sype {U}; [iets] in het niet doen ~: ef zâlbinase [flaju] ón flâjû.

verdwijning:: allovos {A}.

veredelen:: (=louteren: metaal) yflane {K}.

veredeling:: (=loutering: metaal) yflanos {C}.

vereenvoudigen:: (=versimpelen) simplaare {K}.

vereenvoudiging:: (=versimpeling) simplaaros {A}.

vereenzelvigen:: twee zaken met elkaar ~: ef sÿrte ef perdÿr tiyns fes ér plûf.

vereeuwigen:: obulate {K}.

vereeuwiging:: obulatos {C}.

vereffenen:: (fig) mâdre {K; gst= mâtt}.

vereffening:: (fig) mâdros {A}; voor fiscale termen, zie .

vereisen:: jénðe {K}.

vereist:: jénðor {vdw}; het ~e, dat wat ~ is: jénðos {A}.

veren:: (grof dons: gehele verenpakket ve vogel) lapôf {S}.

verendek:: (grof dons: gehele verenpakket ve vogel) lapôf {S}.

verenigd:: »verenigen; »Verenigd.

Verenigd::

1. de ~e Arabische Emiraten: Unior Arabyja Emiratiys {Gmv} (afk= UAE);
2. het ~ Koninkrijk (Groot-Brittannië): Unior Jabârstat {G} (afk= UJ);
3. de ~e Naties: Unior Našos {Nmv} (afk= UN);
4. de ~e Staten: Unior Stats {Gmv} (afk= US).

Verenigde:: »Verenigd.

verenigen::

1. (=samenvoegen) are {K}; het ~: aros {C};
2. (bijeenkomen) ququlte {K}; het ~: ququltos {C};
3. (tot eenheid maken) unie {K}; het ~: unios {C};
4. zich ~ met iets: tijâÿtine flaju {K}.

vereniging:: (=club) clup {C}; (club ed) ququlâ {C}; (besloten en/of exclusief) migmax {C}; (associatie) âsošatt {C}; (het samenvoegen) aros {C}; (het bijeenkomen) ququltos {C}; (het tot eenheid maken) unios {C}; zie ook Verenigingen in .

verenigingsgebouw:: (sociëteit) ququlsért {C}.

vereren:: ÿmpe {K}.

verergeren:: séstocirre {K}.

verergering:: séstocirros {A}.

verering:: ÿmpos {A}.

vererven:: (door erfenis komen aan) colanase {K}.

vererving:: colanasos {A}.

verf:: verfu {S}; (=lak) lâc {S}; afgebladderde [stukken] ~: kirenos {C}; (laag verf die reeds opgebracht is) verfutos {S}; de ~ is nat (pas geschilderd voorwerp): ef verfutos ošoe; grijsblauwe ~ (voor kozijnen en buitendeuren): blotter {S}.

verfbrem:: kolamut {C} (L. Genista tinctoria).

verfdoos:: verfulot {C}.

verffabriek:: verfuriff {C}.

verfijnd:: rûst {I}.

verfijnen:: rûse {K}.

verfkwast:: verfute-brâst {C}.

verflaag:: (=laklaag) lâcos {C}; (die reeds opgebracht is) verfutos {S}.

verflauwen:: [doen] ~ (verzwakken): mârveare {K}.

verfoeien:: gûfque {K}, belðe {K}, dres-dama'ife {K}.

verfoeiing:: gûfquos {A}, dres-dama'ifos {A}.

verfraaien:: crulðe {K}; het ~ (verfraaiing): crulðos {C}.

verfraaiing:: (het verfraaien) crulðos {C}; (voorwerp dat tot verfraaiing dient) crulðÿta {C}.

verfrissen:: (opfrissen) frotare {K}.

verfrissing:: (opfrissing) frotaros {C}; (glas koele drank) frottiy {C} (pop).

verfwinkel:: (nadruk op de verkoop v verf, kwasten ed) verfu-misan {C}; (nadruk op uitvoeren v schilderwerk) verfutâs {C}.

vergaan::

1. (ww) (te gronde gaan) tijâblôfe {U}; doen ~ (verteren): norte {Krs}; het ~: tijâblôfos {C};
2. (bv) tijâblôfor {vdw}; geheel tot roest ~ (geheel weggeroest): zagrampa {I}.

vergaderen:: gadre {U; gst= gatt}.

vergadering:: ziytos {C}; (bijeenkomst) gadros {C}; zeer gewichtige ~ (vaak met het doel om een overeenkomst te tekenen): gestâ {C}.

vergaderzaal:: ziytelmit {K}.

vergankelijk:: sûjerta {I}; het ~e: hill {SC}.

vergaren:: téruvve {K}.

vergeeflijk:: ÿgaufje-âp {I}, gaufje-âp {I} (arch/poe).

vergeefs:: (voor niets) rikorfiy {I}; (zinloos/zonder uitwerking) uco'liy {I; [mv=enk]}; ~ zijn: uco'lite {U}; ~e daad; ~e poging: uco'litos {A}.

vergeetachtig:: idetiffelira {I}.

vergeetachtigheid:: tijâðéos {A}.

vergeet-mij-nietje:: nertufegtsil {C} (L. Myosotis); middelst ~: agen-nertufegtsil {C} (L. Myosotis arvensis).

vergelden:: mipoggoe {K}.

vergelding:: mipoggoos {A}.

vergeleken:: ~ bij ...: lef ... fes ef pallezerfi {A}.

vergelijken:: ÿsðe |ÿzðe| {K}; A met B ~: ÿsðe A ón B (ón is dt/vz); vergelijk (vgl.): ÿsðe-gôrse (afk= ÿs.); vergeleken bij ...: lef ... fes ef pallezerfi {A}.

vergelijking:: ÿsðos |ÿzðos| {A}; »trap 4.

vergemakkelijken:: isyare {K}.

vergemeenschappelijken:: cômpande {U}.

vergemeenschappelijking:: cômpandos {A}.

vergen:: (fig: eisen v dingen) candye {K}; (fysiek/psychisch) scemre ón {U; gst= scemm} (ón is vz); het vergt inspanning: ef scemre ón ef salbos; »kosten.

vergenoegd:: bimiy {I}.

vergenoegen:: bime {K}.

vergenoeging:: bimos {A}.

vergetelheid:: ufegos {A}.

vergeten:: (alg) ufege [beri/den] {K}; ~ te: ufege beri {U}; (uit het geheugen) tijâðée {Krs}; (v probleem) jûmpre {K; gst= jûmper; wst= jûmp[r]•}; het ~ (v probleem): jûmpros {A}; (per ongeluk achterlaten) afâne {K}; ik ben het vergeten (het is mij ontgaan): ef farte dalotoje gress; dat/die men niet kan ~ (waaraan/aan wie men altijd moet denken): krabô {I}; ik kan het ongeluk maar niet ~: ef moplariy melde jÿrðen krabô [furt gress].

vergeven::

1. (ww) iemand iets ~: ÿgaufje flaju ump rast {K; gst= ÿgauff}, ÿroiyve flaju ón rast {K}, gaufje flaju ump rast {K; gst= gauff} (arch/poe).
2. (bv) ~ zijn van (stikken van): ef melde ybervelira lef (pop); het is hier ~ van de wespen: kusami melde ybervelira lef ÿvânas.

vergeving:: ÿgaufjos {A}.

vergevorderd:: zaryndelira {I}; ~ zijn: zarynde {U}.

vergewissen:: zich ~ van: kafabarite {Kpr}.

vergezellen:: luftfarte {K}; het ~: luftfartos {C}.

vergezicht:: plâks-zerfos {C}.

vergiet:: néfâc-pân {C}.

vergieten:: (v bloed) lorgisse-tijâ {K}.

vergif:: qurredla {S}.

vergiffenis:: (=pardon) ÿroiyvos {A}.

vergiftig:: gift {I}.

vergiftigen:: gifte {K}; (dmv voedsel/drank) sfiylmpe |sfiympe| {K}.

vergiftiging:: giftos {C}; (dmv voedsel/drank) sfiylmpos |sfiympos| {C}.

vergissen:: zich ~: erre {U}; zich ~ in: na'ôfe {Kpr; gst= naôf}; zich ~ [in] (=zich verrekenen [met]): idenote {K}.

vergissing:: (=misvatting) erros {A}; (=verrekening) idenotos {A}; één ~ begaan: fotele {K}; [grote] ~en begaan: fotelare {K}; een grote ~ begaan: ef qugle eft hupster erros.

vergoeden:: ~ aan: armtgane ón {K}.

vergoeding:: armtganos {A}; tegen een geringe ~: tukst eft piyðe ðôpecc.

vergoelijken:: (goedpraten) quistuxe {K}.

vergoelijking:: quistuxos {A}.

vergooien:: (v carrière ed) yttere {K}; hij vergooit zijn leven (hij leidt een nutteloos/asociaal leven): groft poiros quzéše.

vergrendeld:: môðit-fest {I}.

vergrijp:: topyrfÿ {C}, tocar {C}.

vergrootglas:: hupsterzerfi {C}; (=lens) lense {C}.

vergroten:: (groot/groter maken) fronte {K}; (fig: verhevigen/opdrijven) miltefare {K}; zich ~: hupstere {E}.

vergroting:: (het vergroten: ook v foto) frontos {C}; (grote foto) hupsteros {C}; (verheviging/opdrijving) miltefaros {C}.

verguizen:: fexâe {K}; (=beschimpen) jÿrtane {K}.

verguizing:: fexâos {A}; (=beschimping) jÿrtanos {A}.

verguld:: (lett) lâjôlor {I}; (fig: in zijn nopjes) kifrelira {I}.

vergulden:: (lett) [lâ]jôle {K}.

vergunning:: (=toestemming/verlof) jabincos {A}.

vergunninghouder:: jabincos-spâklân {C} (bijv iemand die een parkeervergunning heeft).

verhaal:: (=vertelling) zeffos {C}; (=relaas) storâs {C; mv= storâsa}; ~ in grote lijnen (schets): torafanos {C}; enthousiast verteld ~ (waarop nauwelijks gereageerd wordt): sûlgos {C}; (schadevergoeding) nenniy-armtganos {A}.

verhalen:: (=vertellen) zeffe {K}.

verhandelen:: lebetare {K}; het ~ (lett: verhandeling): lebetaros {C}.

verhandeling:: (lett: het verhandelen) lebetaros {C}; (schriftelijk verslag) muðâafiy {C}; (mondeling verslag) muðâreppos {C}.

verhard:: (v wegen) lâcÿraor {I}, lâcÿror {I}.

verharden:: (lett) jûntiye {K}; het ~ (lett: verharding): jûntiyos {C}; (plaveien v weg/straat) lâcÿre {K}.

verharding:: (lett: het ~:) jûntiyos {C}; (v wegen) lâcÿros {C}.

verharen:: mir-noftate {U}.

verharing:: mir-noftatos {C}.

verheerlijken:: armtla'yce {K}.

verheerlijking:: armtla'ycos {A}.

verheffen:: (v stem; hoger in rang plaatsen) preipe {K}; ~ tot: preipe helkara {K}.

verheffing:: (v stem) preipos {A}.

verhelen:: (=verzwijgen) idelije {K; gst= idelit}.

verheling:: (=verzwijging) idelijos {A}.

verheugd:: panôzjec {I}; het ~ zijn: panôzjecos {A}.

verheugen:: zich ~ in: panôzjece {Kpr}; gladoe rifo {Upr; gst= gladot}; ik verheug me erin jou te ontmoeten: gress sen gladoe rifo tuex ÿmétos; het verheugt me: ef qugle gladoos ón gress {A}; het zich ~ in: panôzjecos {A}.

verheugend:: (=heuglijk) gladoelira {I}.

verheven:: kôlm {I}; ~ boven iemand (fig): kôlm moôs rast {VZ2n}; hij voelt zich ~ boven mij: do sen cente kôlm moôs tsil.

verhevigen:: (fig: =opdrijven/vergroten) miltefare {K}.

verheviging:: (=opdrijving/vergroting) miltefaros {C}; (=verscherping) klôrtos {A}.

verhinderd:: ~ zijn (niet kunnen komen): ðôtinde {U}.

verhinderen:: iets ~ (tegenhouden): tmâhe flaju {K; gst= tmât}; iemand iets ~ (beletten): tmâhe rast tukst flaju {K; gst= tmât}; ik belet Petriy te vertrekken: gress tmâhe Petriy tukst ef ÿpratos; niet ~ (zijn gang laten gaan): kirture {K}; hij verhindert niet dat de hond haar aanvalt: do kirture den ef hurt âtace eup = do kirture ef hurt âtacelira eup; door wetgeving ~ (blokkeren): ef paine fes ef ékupiy.

verhindering:: tmâhos {A}.

verhit:: (opgewonden: persoon, discussie) cÿrzrâg {I}.

verhitten:: kjupte {K}.

verhitting:: kjuptos {C}.

verhoeden:: iemand iets ~ (verhinderen): tmâhe rast tukst flaju {K; gst= tmât}; iemand ~ voor iets (=weerhouden van): tygtjaðée rast furt flaju {K}.

verhoeding:: tmâhos {A}; (=weerhouding) tygtjaðéos {A}.

verhogen:: (lett: hoog/hoger maken) hogorite {K}; (optrekken: v loon/belasting/uitkering ed) kafpaine {K}; hogorite {K} (spr).

verhoging::

1. (lett: het hoog/hoger maken) hogoritos {C};
2. (fig: v loon/belasting ed) kafpainos {A}; hogoritos {C} (spr);
3. (podium, ophoging) (groot) hogoritos {C}; (klein) prart {C}.

verholen:: (=steels) rifôlt {I}.

verhongeren:: (sterven vd honger) tytorre {Upr; vdw= regelm.}; doen ~: tytorare {K}; een verhongerde slaaf (dood door de honger): eft tytorror slaviy.

verhongering:: (=uithongering) tytorros {C}.

verhoor:: (ondervraging) nutos-mip {C}; (jur) nuttiyn {C}.

verhoren:: (ondervragen) nute-mip {K}; (v gebed) usse {K}.

verhouden:: zich ~ tot: glistipre ón {U; gst= glistipp} (ón is dt/vz).

verhouding:: (alg) glistipros {A}; in ~ tot: fes ef cijazut zerfe helkara (vz-uitdr) (afk= f.c.z.).

verhoudingsgewijs:: (=relatief) glistippiy {III}; er is ~ veel vraag naar aardbeien: ef mentusars giffe glistippiym pert fes ef linnos.

verhuisauto:: sértanolac {C}.

verhuisd:: sértar {I}; hij is ~: do sértara; hij blijkt ~ [te zijn]: do râgtage beri melde sértar; de ~e buren: ef sértaror ÿksanuters.

verhuiswagen:: sértanolac {C}.

verhuizen:: sértare {U}; ~ van het platteland naar de stad: ef sértare rifonn ef tumt helkara ef sÿrt; »verhuisd.

verhuizing:: sértaros {C}.

verhuld:: (=verkapt) stylfiy {I}.

verhullen:: (=maskéren) tulkette {K}.

verhuren:: mitare {K}; het ~ (verhuur): mitaros {C}.

verhuur:: (het verhuren) mitaros {C}.

verhuurder:: mitaratjen {C}.

verifiëren:: (nagaan of iets (on)juist is) hytâc-xnebre {K; gst= ..-xnepp}; (de juistheid aantonen) verifiere |..ÿje| {K}.

verijdelen:: pje {K; gst= pjet; vdw= pjetiy}; (tenietdoen) ytterare {K}.

verijdeling:: pjos {A}.

verjaard:: kurazemperiy {I}.

verjaardag:: mebartof {C}; zo goed als op alle ~en: mebartoftas {III}; op alle ~en: riyfain mebartoftas; hij heeft zijn 86e ~ gevierd: do sener mebartof 86 monchare; een cadeautje voor zijn ~: eft pamel frópjÿ groft mebartof.

verjagen:: (=wegjagen) ierquare {K}.

verjaging:: (het wegjagen) ierquaros {C}.

verjaren:: ef farte kurazemperiy {I}.

verkalken:: (tot kalk worden) kâlke {U}.

verkapt:: lóch {I}; (=verhuld) stylfiy {I}.

verkavelen:: šarkanase {K}.

verkaveling:: šarkanasos {C}.

verkeer:: (omgang: het met elkaar omgaan) parfâsos {A}; (vrnl op straat) kûfôs {C}; doorgaand ~: colafkûfôs {C}; langzaam ~: lôftquar-kûfôs {C} (vlgs Spok wet: alle verkeer dat niet sneller kan of mag dan 30, 40 of 45 km/u (afhankelijk v categorie); hieronder vallen ook bromfietsen); snel~: vita-kûfôs {C} (alle verkeer dat sneller kan of mag dan 45 km/u, en dus gebruik mag maken ve autoweg of autosnelweg); »rijverkeer; zie ook Verkeer in en Weggebruikers in .

verkeerd:: (niet goed) ðobo {I}; (onzuiver) kell {I}; ~ om: greðobo {I}; ~ zijn; het ~ hebben: ðoboe {E; vdw= ðoboer}; u bent hier ~ (tegen iemand die op een verkeerd adres aanbelt): gÿrs ðoboe kusami; dat heb je bij het ~e eind: tu ðoboe ef šôts; hij draagt zijn trui ~ om: do lelperre-armt ef trut lo greðobo; de ~e kant opgaan (fout gaan: v persoon): derângere |..ÿje| {U}; ~ gaan (misgaan): jâûge {U}; de ~e voor je hebben, in ~e handen gevallen zijn: pojare {U}; het loopt ~ af (het gaat niet goed): ef paceresto ombrelije; je hebt het bij het ~e eind (je zit ernaast): tu fisae ðÿm klâm; het ~-zijn; het ~e; dat wat er ~ is: ðoboos {A}.

verkeersagent:: kûfôs-âpippolâ {C} (afk= KÂ).

verkeersbelasting:: »motorrijtuigenbelasting.

verkeersbord:: kûfôsôrm {C}; zie ook Verkeersborden in .

verkeerslicht:: kûfôstat {C}.

verkeersongeluk:: kûfôs-moplariy {C}; (omverrijding) idekronâmaros {C}.

verkeersopstopping:: pûrtos {C}.

verkeersplein:: (=rotonde) rônter {C}; in Spokanië heeft het verkeer op ~en voorrang: fes Spooksoliy ef kûfôs kura rônters lelperre iaflô.

verkeersregel:: kûfôs-quaos {C/A}; zie ook Verkeersregels in .

verkeerstoren:: (op vliegveld) regle-taris {C}.

verkennen:: véere {K}.

verkenning:: véeros {C}.

verkeren:: ~ in/te (zich bevinden in/te): lâmelde {K}; in nood ~: prap kette kaf ûpk; ze ~ in onzekerheid of ...: óps lâmelde ef ymâlgé, âl ....

verkering:: (het verkeren) lâmeldos {C}; (vrijage) parfâs {C}.

verkiesbaar:: nole-âp {I}; zich ~ stellen: prap kette fes nolos.

verkieselijk:: fiysdatt {I}.

verkiezen:: (kiezen: ve persoon) nole {K}; (kiezen voor) cošare {K} (nadruk op de keuze tussen meerdere dingen); lânole {K} (nadruk op de voorkeur; ook personen).

verkiezing:: (het kiezen) cošos {C}; (politiek) ~en: nolos {C}; zie ook Verkiezingen in .

verkiezingscampagne:: nole-jesfsâ |-jestâ/-jefsâ| {C}.

verkiezingsstelsel:: noloseren {C}.

verkiezingsuitslag:: nole-njamos {C}.

verklaarbaar:: pryÿllen {I}.

verklappen:: iemand iets ~: nucersÿrte flaju ón rast {K}.

verklaren:: (alg) declare {K}; (toelichten/uitleggen) pryÿlle {K}; als echt ~ (ondertekenen): ÿrûše {K}; »failliet; »solidair.

verklaring:: declaros {A}; (officieel schrijven) dokumentos {C; mv= dokumentâs}; (toelichting/uitleg) pryÿllos {C}; verduidelijkende ~/uitleg: ÿrðaagiy {C}; ingewikkelde ~/voorstelling van iets simpels: nótos {A}; een ~ afleggen: ef paine eft pryÿllos.

verkleden:: (anders kleden) nâs-helbe {K}; (vermommen dmv andere kleding) spipphelbe {K}.

verkleedpartij:: nâs-helbos {C}.

verkleinen:: (klein[er] maken) belte {K}, syfjôrte {K}; [doen] ~ (=verminderen): zympÿe {K}.

verkleining:: (het kleiner maken) beltos {C}, syfjôrtos {C}; (kleiner gemaakt voorwerp/kleiner afgedrukte foto) beltos {C}; (=vermindering) zympÿos {A}.

verkleumd:: ~ zijn: šamone {U}.

verkleuren:: (lett) colinare {U}.

verkleuring:: colinaros {C}.

verklikken:: eggote {K}, ðette {K} (dl= Cheetuc); het ~ (geklik): eggotos {A}.

verkneukelen:: (zich stiekem verheugen) hij verkneukelt zich over het voorval: do sen panôzjece neprés ef kôlgt.

verknocht:: ~ zijn aan: tejône fes {Upr}.

verknoeid:: (=verpest) texosa {I}.

verknoeien:: (=verpesten) pente {K}, texoske {Krs}.

verknoeiing:: (=verpesting) texoskos {C}.

verkoelen:: (fig: =bekoelen) šegare {K}.

verkoken:: (net zo lang koken tot er niets meer over is) tjonde-tijâ {Upr}; het water is verkookt: ef knurfel sen tjondo-tijâ.

verkolen:: (tot [houts]kool worden) oiyge {U}.

verkondigen:: tende {K}.

verkondiging:: tendos {C}.

verkoold:: stuk ~ hout (stuk houtskool): nestebaros {C}.

verkoop:: póbaros {C}; (=markt) stovy {C}.

verkoopprijs:: mârket-ðÿny {C}.

verkopen:: (alg) ~ aan: póbare ón {K}; (v sterke drank: slijten) póntele {K}.

verkoper:: póbâra {C}.

verkorten:: (=bekorten) portâre {K}; (v tijd) qumare {K}.

verkorting:: (=bekorting) portâros {C}; (v tijd) qumaros {A}.

verkouden:: marteltšu |..lš..| {I}; ~ zijn: ef lelperre marteltšiy.

verkoudheid:: marteltšiy |..lš..| {C}; een ~ oplopen: ef mippâre marteltšiy.

verkrachten:: (schenden: alg) jÿsefðe {K}; (=aanranden) prelde {K}; (seksueel misbruiken: jur) quiysta-mentÿje {K; gst= ..-mentÿt; wst= ..-mentÿ•}.

verkrachter:: (=aanrander) prelder {C}; (jur) quiysta-mentÿjatjen {C}.

verkrachting:: (schending: alg) jÿsefðos {A}; (=aanranding) preldos {C}; (jur) quiysta-mentÿjos {C}.

verkrijgbaar:: pónzatt {I}; de brochure is ~ bij ...: ef âkta sen offerte luft ....

verkrijgbaarheid:: pónzattiy {A; mv=enk}.

verkrijgen:: ~ uit: pónzare mip/lÿ {K}; »krijgen.

verkroppen:: (fig) fôltse-fes {K}, kvârde-fes {K}.

verkropping:: (fig) kvârdos-fes {A}.

verkrot:: (tot krot verworden) lâbrôtor {I}.

verkwanselen:: tokurakette {K}.

verkwikken:: pâplare {K}.

verkwikking:: pâplaros {C}.

verkwisten:: cvyste {K}; dat wat verkwist/verspild is: cvystos {C}; de verkwiste benzine ligt in een grote plas naast de jerrycan: ef cvystos melde zÿtâ eft hupster quef kusamat ef bensynnlot.

verkwistend:: afrôrfiy {I; [mv=enk]}.

verkwister:: cvyster {C}.

verkwisting:: cvystos {A}.

verlaagd:: ~ gedeelte: merratos {C}.

verlagen:: (lett: laag/lager maken) lagitofote {K}; (v belasting/loon/uitkering ed) ðôpaine {K}; lagitofote {K} (spr); (fig) zich ~ tot: idekafkanase tukst {Upr}.

verlaging:: (lett: het lager maken; laag/lager gemaakt voorwerp) lagitofotos {C}; (v belasting/loon ed) ðôpainos {A}; lagitofotos {C} (spr).

verlakken:: (=beetnemen) tygtjaklâme {K}.

verlakkerij:: (=beetneming) tygtjaklâmos {A}.

verlamd:: (lam) héf {I}; ~ zijn: héfe {U}.

verlammen:: héfare {K}.

verlamming:: héfos {C}.

verlangen::

1. (zn) lamiros {A}; (Erg: verlangen naar het onbereikbare; associaties met onbereikbare dingen) lâg {SC}; mijn vurige ~ is om een reis om de wereld te maken (maar daar zal het wel nooit van komen): kost lâg melde, den riffe eft kuraclaba tupplip;
2. (ww) ~ naar: lâlamire {K}, lamire ón {U}; hij verlangt naar de regen: do lamire ón ef bidalos; vurig ~ naar (smachten naar): ÿrhendre {K; gst= ÿrhender}; (eisen; willen dat het gebeurt) lamirare {K}.

verlanglijst:: bladiramâ {C}.

verlaten::

1. (ww)
   1. (lett: weggaan) jûmpre {K; gst= jûmper; wst= jûmp[r]•}; het huis ~ (met de bedoeling om nooit meer terug te keren): ef jûmpre sért; (vgl) het huis ~/uitgaan (om even een boodschap te doen): ef jûmpre EF sért; het ~: jûmpros {A};
   2. zich ~ ([te] laat komen): kiygte {U}; ef mešane mintof fort.
2. (bv) (zonder mensen) oménka {I}; een ~ fabriek (niet meer in bedrijf zijnd): eft oménka fabriyk; een ~ dorp (niet meer bewoond): eft oménka zeces; geheel en al ~ (lett/fig: uitgestorven): dott {I}.

verlatenheid:: oménka {Cef}.

verlater:: (iemand die het huis verlaat ed) jûmpratjen {C}.

verleden::

1. (zn) plastgy |plasgy| {C}; in het ~ (vroeger): fes ef plastgy.
2. (bv)
   1. (vorig; wat geweest is) meldor {I}; dat is ~ tijd: mittof melde fes ef plastgy;
   2. (tijdsbepaling: afgelopen) lâst {I}; ~ week; een week geleden: lâst mink; ~ jaar; een jaar geleden: lâst zemper;
   3. (taalk) ~ tijd: horitiy {C}; voltooid ~ tijd: horit-perfecc {C}; ~/voltooid deelwoord: horitpainn {C}.

verlegen:: (bv) qust[r]e {I}; ~ maken (beschamen): qust[r]are {K}; het ~ maken: qust[r]aros {A}; om iets ~ zitten: kabae ón flaju {U}.

verleidelijk:: prÿmiy {I}.

verleiden:: chÿðoe {K; vdw= chÿder}; zacht ~ (tronen): chÿðoare {K}.

verleiding:: prÿm {SC}; chÿðoos {A}; zachte ~ (troning): chÿðoaros {A}.

verlenen:: (fig: =geven/schenken: toegang/hulp/vrijheid ed) ÿstrjôfje ón |ÿstôfje| {K; gst= ÿstrjôff}; strjôfje ón |stôfje| {K; gst= strjôff} (arch/poe/jur); (lett) onbelemmerde doorgang ~ aan: tuie ón {U; gst= tuit}.

verlengd:: iets wat ~ is (verlenging): mintepoter {C}.

verlengen:: mintepote {K}; het ~ (verlenging): mintepotos {C}; ~ tot (uitstellen/opschorten tot: fig): miptrekke armt {K}.

verlenging:: (iets wat verlengd is) mintepoter {C}; (het verlengen) mintepotos {C}.

verlening:: (fig: =schenking: toegang/hulp/vrijheid ed) ÿstrjôfjos |ÿstôfjos| {A}; strjôfjos |stôfjos| {A} (arch/poe/jur).

verleppen:: (=verwelken) lâfse {U; vdw= lâfs}.

verlept:: (=verwelkt) lâfsiy {I}; ~ zijn: lâfsiye {U}.

verleren:: idebelde {K}, tijâðéare {Krs}; het ~: tijâðéaros {A}.

verlevendigen:: pâtae {K}.

verlevendiging:: pâtaos {C}.

verlichten:: (lett) armâtate {K}; (fig: ontlasten) idemule {K}.

verlichting:: (lett: licht) armât {C}; (lett: het verlichten) armâtatos {C}; (fig: opbeuring) idemulos {A}; (fig: tijdsperiode) crobbeniy {A; mv=enk}.

verliederlijkt:: (=verlopen) ðenciy {I}.

verliefd:: lyiy {I}; ~ zijn op (persoon): lye {K}; ~ worden op: lyare {K}.

verliefdheid:: lyos {A}.

verlies:: (het verliezen) perdos {A}; ~ lijden: ef zyne eft perdos.

verliezen:: (vrnl lett; ook wedstrijd) perde {K}; zich ~ in (geheel opgaan in): prap plônsare fes; zich verloren voelen: prap perde; ik voel me verloren in de grote stad: gress sen perde fes ef hupster sÿrt; het ~ (verlies): perdos {A}; verliezen||krijgen: nolare {Kid}; ; »verloren.

verloederd:: pišemt {I}.

verloederen:: pišemte {U}.

verloedering:: pišemtos {A}.

verlof:: (vergunning, toestemming) jabincos {A}; (vrij v dienst) geldros {C}; met ~ (vrij van werk): ÿrôm-joliy {I}; een professor die ~ ("sabbatical") heeft: eft ÿrôm-joliy prifjiof.

verloochenen:: kafquenne {K}.

verloochening:: kafquennos {A}.

verloofde:: (mnl) fesrepp {Cef}; (vrw) fesreppa {C}.

verloop:: (=achteruitgang/verval) temp-flectros {C}; (verslechtering/verlies van reputatie) tiympos {A}; (gang van zaken) fartos {C}; (v personeel) fôlgos {A}; na ~ van [enkele weken]: mintof ef fort lóf [gopirus minks] (vz-uitdr).

verloopstekker:: trânsformere-plûg |..ÿje-| {C}, trâns-plûg {C} (spr).

verlopen::

1. (ww) (=verstrijken) tijâvende {U}; het ~: tijâvendos {A}; (=verslechteren/in reputatie achteruitgaan) tiympe {U}.
2. (bv) (niet meer geldig) mipiy {I}; ~ zijn: mipiye {U}; (=verliederlijkt) ðenciy {I}.

verloren:: ~ gaan: cermâxle |ks| {U; gst= cermâx}; dat wat ~ gegaan is; ~ voorwerp: perdos {C}, cermâxlos |ks| {C}; het ~ gaan: cermâxlos |ks| {A}.

verloskunde:: myzâle-oôntaros {C}.

verloskundige:: myzâle-oôntarer {C}.

verlossen:: ~ van (een baby): myzâlare mip {K}; (RK) salve {K}; (uit een vloek) ÿotfare {U}.

verlossing:: (baby) myzâlaros {C}; (RK) salvos {A}; (uit een vloek) ÿotfaros {A}.

verloten:: trekhore-mip {K}.

verloting:: trekhoros-mip {C}.

verloven:: zich ~ met: fesreppe lef {U}.

verloving:: fesreppos {C}.

verluchten:: (illustreren v boek) lâfjye {K}.

vermaak:: (=plezier) aniâ {Aef; rs= aniât}.

vermaard:: yelliy |welliy| {I}.

vermaardheid:: (=reputatie) yell |well| {C}.

vermageren:: cÿretare {E}.

vermagering:: cÿretaros {C}.

vermakelijk:: (=grappig) aniâte {I}; (=plezierig) aniâ {I}.

vermaken:: (verstellen: v kleren) kûf-codre {K; gst= ..-cott}; (bij testament) ÿrhakéfe {K}; zich ~: anie {Epr}; zich ~ met: lâpoire {K}, anie lef {Epr}.

vermaking:: (bij testament) ÿrhakéfos {A}.

vermanen:: flôgcpe |..gp..| {K; gst= flôg; wst= flôgc•}, xlerše |X| {K}.

vermaning:: flôgcpos |..gp..| {C}, xleršos |X| {A}.

vermeend:: (=gewaand) toxâreâ {I}; een ~e miljonair (iemand van wie men altijd beweerde dat hij miljonair was): eft ÿrmót miljonarr (en dat blijkt nu niet zo te zijn).

vermeerderen:: [zich] ~ (toenemen): rÿlempe {U}; ([doen] toenemen) rÿlempare {K}.

vermeerdering:: (=aangroeiing/toename) rÿlempos {C}.

vermeien:: zich ~: ômpste |ômste| {U}.

vermelden:: (=mededelen) blompe {K; vdw= blômpe}.

vermelding:: blompos {C}; onder ~ van: tussef blompelira (vz-uitdr).

vermenen:: (veronderstellen, aannemen) amifftûre {K}.

vermengen:: blototye {K}.

vermenging:: (het vermengen) cÿrnytros {C}; (fig) blototyos {A}.

vermenigvuldigen:: (rekenkundig) tufare {U}, tallare {K}; zich ~: azeršare {U}.

vermenigvuldiging:: (rekenkundig) tufaros {C}, tallaros {C}.

vermicelli:: vermiselli {S}, belt-fers {Cmv}.

vermijdbaar:: (te vermijden) rotjulole {I}.

vermijden:: albe {K}; te ~ (vermijdbaar): rotjulole {I}.

vermijding:: albos {A}.

vermiljoen:: (zn) vermelôn {S}; (bv) vermelôniy {I}.

verminderen:: (afnemen) âcÿre {U}, kriše {U}; [doen] ~ (=verkleinen): zympÿe {K}; (fig: inkrimpen) haóge {K}; (verslappen: v aandacht) ðéfje {K; gst= ðéff}.

vermindering:: (afname) âcÿros {C}, krišos {C}; (=verkleining) zympÿos {A}; (verslapping: v aandacht) ðéfjos {A}; een ~ van 600 inwoners: eft zympÿos fes 600 olimannas.

verminken:: (=mismaken) tavobare {K}.

verminking:: tavobaros {C}.

vermissen:: tijâe {K}.

vermissing:: tijâos {C}.

vermoedelijk:: vraboiy {I}.

vermoeden::

1. (zn) vraboos {A}; het ~ uitspreken, dat...: ef chaquinde ef vraboos, den ...;
2. (ww) vraboe {K}.

vermoeid:: (=moe) hômba {I}; ~ zijn: ef perke nânelira; vermoeid||uitgerust: qumtiy {Iid}; .

vermoeidheid:: hômbaiy {A; mv=enk; rs= hômbate}; hijgen van ~: ef šuffe furt hômbaiy.

vermoeien:: (moe maken) hômbaare {K}.

vermoeiend:: hômber {I}; (zwaar: v tocht) kikaiy {I}; een ~e fietstocht: eft kikaiy pitte-poh.

vermoeienis:: hômbaaros {C}.

vermogen:: (zn) tokurreÿ {S; rs= tokurrete}, ofortâs {C}; (groot geldbedrag) smurf-šômt {C}; de geestelijke ~s (v iemand): ef jofy tokurreÿ.

vermolmd:: tâmla {I}; (v hout) plûp {I}; ~ zijn: plûpe {U}; ~ hout (houtrot): pesk {S}.

vermolmen:: plûpare {U}.

vermommen:: (alg) spippe {K; vdw= spippet}; (dmv andere kleding) spipphelbe {K}.

vermomming:: (alg) spippos {C}; (dmv andere kleding) spipphelbos {C}.

vermoorden:: njore {K}, gritslâfesype {K}, gritse {K} (pop).

vermorsen:: (=verspillen) dvagcvyste {K}.

vermorsing:: (=verspilling) dvagcvystos {C}.

vermorzelen:: prôfie {Krs}; (=verbrijzelen) krusve {K; gst= kruss; wst= krus•}.

vermorzeling:: prôfios {C}; (=verbrijzeling) krusvos {C}.

vermout:: vermut {S}; een glas ~: eft vermut {C}.

vermurwen:: prencare {K}.

vernauwen:: engare {K}.

vernauwing:: engaros {C}.

vernederen:: tûgtzerfe |..gts../..gdz..| {K}.

vernedering:: tûgtzerfos |..gts../..gdz..| {A}.

vernemen:: (kennis nemen van) gane {K}; wat te ~ is (gemakkelijk te begrijpen): ganeta {I}; ik verneem van hem ...: gress gane mip zirrel ....

verneming:: (kennisneming) ganeta {Aef}.

vernield:: ~ voorwerp: kainos {C}.

vernielen:: kaine {K}; kind dat alles vernielt: plûnder {C}.

vernieling:: (lett) kainos {C}.

vernielzucht:: tirduskinâ {SC}.

vernietigen:: nendore {K; vdw= nender}; geheel ~ (uitroeien): jyvve {K} (arch); (vernietigd worden: zonder agens) bône {U}; (bij elkaar drijven/brengen en vervolgens ~/uitroeien v zieke dieren of mensen) zaare {K}.

vernietigend:: (lett) nendoriy {I}; (fig) krusvelira {I}; een ~e blik: eft krusvelira kûltâ.

vernietiging:: nendoros {C}, bônos {C}; (fig: ondergang) kaino'ag {SC}; (uitroeiing, na eerst bij elkaar gedreven/verzameld te zijn) zaaros {C}.

vernieuwen:: (verversen; een nieuw uiterlijk, nieuwe eigenschappen geven) kletere {K}.

vernieuwing:: kleteros {C}.

vernis:: verness {S}.

vernislaag:: vernestos {C}.

vernissen:: verneste {K}.

vernuft:: armtqummertiy {A; mv=enk}.

vernuftig:: armtqummert {I}.

veronachtzamen:: xliffašene |X| {K}.

veronachtzaming:: xliffašenos |X| {A}.

veronderstellen:: quâftesse = quâgtesse {U}; (aannemen; vermenen) amifftûre {K}; veronderstel [eens] dat ...: amifftûros fes ...; veronderstel eens dat Moffain Hurdu minister-president wordt, dan kunnen we een aanzienlijke belastingverhoging verwachten: amifftûros fes Moffain Hurduex ÿtinkeros enn ef értef menester, kirro dôxecos eft lifrostos tâx-kafpainos.

veronderstelling:: quâftessos = quâgtessos {A}; (aanneming) amifftûros {A}.

verongelijken:: haryte {K}.

verongelijking:: (het verongelijkt-zijn) harytos {A}.

verongelijkt:: haryt {I}; het ~-zijn (verongelijking): harytos {A}.

verongelukken:: (omkomen bij een ongeluk) ÿchere {E}.

verontreinigd:: neming {I}.

verontreinigen:: dirtare {K}; (minder sterk dan dirtare) dirte {K}.

verontreiniging:: (dat wat verontreinigt) dirtiy {Cef}; (dat wat verontreinigd is) dirtos {C}.

verontrusten:: idemômiye {K}, alirdefte {K}; verontrusten||geruststellen: mômiye {Kid}; .

verontrustend:: idemômiyelira {tdw}; ~e gebeurtenis: idemômiyter {C}.

verontrusting:: idemômiyos {A}; (beroering) alirdeftos {C}; verontrusting||geruststelling: mômiyos {Aid}; .

verontschuldigen:: zich ~: ellerie {U; gst= ellerit}, idejohe {Upr; gst= idejot}; iemand ~: idejohe rast {K; gst= idejot}.

verontschuldiging:: (excuus) ellerios {C}.

verontwaardigd:: ufrecc {I}.

verontwaardigdheid:: (=verontwaardiging) ufrecc {Aef}.

verontwaardigen:: ufrecce {K}.

verontwaardiging:: (=verontwaardigdheid) ufrecc {Aef}.

veroordelen:: ~ tot: traplole furt {K}; ~ wegens: traplole rifo {K}; hij wordt wegens de diefstal tot 2 maanden gevangenisstraf veroordeeld: blul traplolelije dôe rifo ef zaftakyn furt jola-tjel lóf 2 hertels; het ~ (afkeuren): traplolos {C}.

veroordeling:: (jur) traplol {C}; (het veroordelen; afkeuren) traplolos {C}.

veroorloven:: (=toestemmen) jabince {K}; zich ~: armtgre {Kpr}; ik kan me niet ~ ziek te worden/zijn (ik mag niet ziek worden): kost kinâ melde furt ef knok; we kunnen het ons [financieel] niet ~: ef nert lelperre ef kafte-progrâm.

veroorzaken:: (alg) qugle {K; gst= qugg}; moeilijkheden ~: ef qugle diffiyksels; (=aanrichten: schade) ciyfe {K}; (=teweegbrengen) âme {K}.

veroorzaking:: (aanrichting v schade) ciyfos {C}.

verorberen:: (=verschalken) klâkare {K}.

verorbering:: klâkaros {C}.

verordenen:: tukstblaffe |..ksbl..| {K}; (=gelasten) kafhanntele {K}.

verordening:: (reglement) tukstblaffos |..ksbl..| {C}; (=gelasting) kafhanntelos {A}; gemeentelijke ~ (wet op gemeenteniveau): zomar-lacs {A; mv= ..-lacses}.

verouderen:: (oud[er] worden) liftkare |..fk..| {U}.

veroudering:: (het oud[er] worden) liftkar-vendos |..fk..| {A}.

veroveraar:: hédrâgter {C}.

veroveren:: hédrâgte {Krs}; (fig) ubere {Kpr}.

verovering:: hédrâgtos {C}.

verpachten:: ozyrrkette {K}.

verpakken:: iyicele |wi..| {K}; het ~ (verpakking): iyicelos |wi..| {C}.

verpakking:: iyicel |wi..| {C}; (het verpakken) iyicelos |wi..| {C}; de schroeven zitten (bijgevoegd) in de ~: ef fiysz melde fes ef riješos.

verpakt:: ~ voorwerp: iyicel |wi..| {C}.

verpanden:: hakéfe {K}.

verpest:: (=verknoeid) texosa {I}; het is ~ (versjteerd, ernstig verstoord): ef melde kaf ef ÿcs/ÿx (bijv v feest).

verpesten:: (=verknoeien) pente {K}, texoske {Krs}.

verpesting:: (=verknoeiing) texoskos {C}.

verpieteren:: (=wegkwijnen, in kwaliteit achteruitgaan) vrimale {U}.

verplaatsbaar:: losamiy {I}.

verplaatsbaarheid:: losamer {A; mv=enk}.

verplaatsen:: idesÿrte {K}, lose {K}, trânslatere |..ÿje| {K} (arch).

verplaatsing:: idesÿrtos {C}, losos {C}, trânslatašo {C} (arch).

verpleegkundige:: (mnl: verpleger) otÿer {C}; (vrw: verpleegster) otÿ {C}; (officiële beroepsaanduiding: ntr) naliycatjen {C}.

verpleegster:: (vrw verpleegkundige) otÿ {C}; (officiële beroepsaanduiding) naliycatjen {C}.

verpleegtehuis:: otÿsért {C}; zie ook Verpleegtehuizen in .

verplegen:: naliyce {K}, otÿe {K}.

verpleger:: (mnl verpleegkundige) otÿer {C}; (officiële beroepsaanduiding) naliycatjen {C}.

verpleging:: naliycos {A}.

verpletterd:: ~ worden (bedolven raken: zonder agens): st[r]ite {U}.

verpletteren:: ast[r]ite {Krs}.

verplettering:: st[r]itert {C}.

verplicht:: ~ zijn om: perkefare {K}; jejare beri/den {U}.

verplichten:: feste {K}; (noodzaken) perkoše {K}; (sterker dan perkoše) perkefe {K; vdw= perkef}.

verplichting:: (voorschrift) perkefos {A}.

verpraten:: (de tijd verdoen met veel praten) pjôlcvyste {K}.

verpulveren:: tâmlekare {K}.

verraad:: quennos {A}; door ~ (verraderlijk): quenniy {I}.

verraden:: quenne {K}; (=verklikken) ðette {K} (dl= Cheetuc).

verraderlijk:: (gevaarlijk) quentiy {I}; (door verraad) quenniy {I}.

verrassen:: ~ op: sûpriyse gâšâ {K}; ~ op (iets ONaangenaams): fesdrése lef {K}; het komt als een ~: ef fliynke lo eft sûpriysa.

verrassend:: (de aandacht trekkend, wakkerschuddend) kaine-pâtelira {I}; (opvallend: als bepaling bij bv) sûpriyse-• {PX}; ~ mooi: sûpriyse-hordâ; ~ weinig: sûpriyse-litel; op ~e wijze: fes sûpriysa-vrôk.

verrassing:: sûpriysa {C}; zeer onverwachte ~: uchôl {SC}.

verrast:: ~ zijn: sûpriyse {Upr}.

verregaand:: damaiy {I; [mv=enk]}.

verrekenen:: (betalen) mipkafte {K}; zich ~ [met] (zich vergissen [in]): idenote {K}.

verrekening:: (betaling) mipkaftos {A}; (vergissing) idenotos {A}.

verrekijker:: jénszerfi |..serfi| {C}.

verrekken:: (lett: v spier) gvénare {K}; (=sterven) šute {U} (vulg); (fig: in zijn sop gaarkoken) flâdre {U; gst= flâtt}.

Verre Oosten:: Plâks-Opper {G}; in het ~: fes Plâks-Opper.

verreweg:: (in hoge mate) lef stótelira smâk.

verrichten:: (ook onderzoek ed) ÿraše {K}; (=volbrengen) manne {K; vdw= mann}; nutteloos werk ~ (water naar de zee dragen): ef treske corqug.

verrichting:: ÿrašos {C}; (=volbrenging) mannos {C}.

verrijken:: kôsempje {K; gst= kôsempt; wst= kôsemp•}.

verrijking:: kôsempjos {A}.

verrijzen:: clelbye {U}.

verrijzenis:: (opstanding) leveros {C}.

verrijzing:: clelbyos {C}.

verroest:: (=roestig) grampa {I}; (geheel weggeroest/tot roest vergaan) zagrampa {I}.

verroesten:: licere {U}; het ~: liceros {C}.

verrot:: (=bedorven) tval {I}.

verrotten:: wóðâme {U}; (=bederven) tvale {K}.

verrotting:: wóðâmos {C}; (=bederf) tvalos {A}.

verruimen:: (lett/fig) pâjoe {K}.

verruiming:: (lett) pâjoos {C}; (fig) pâjoos {A}.

verrukkelijk:: (=betoverend) rootiy {I}.

verrukken:: (=betoveren) roote {K}; (=vervoeren) ÿchisare {K}.

verrukking:: (=betovering) rootos {A}; (=vervoering) ÿchisaros {A}.

vers::

1. (zn) (=lied) chafost {C; mv= chafosten} (het "regelmatige" mv chafosts is hypercorrect); (=versregel) vynte {C}.
2. (bv) (niet oud[bakken]) kleter {I}; (=fris) zâm {I}; (v vis/vlees/kruiden/groente ed) klet {I}; ~ geperst (v vruchtensap): klet {I}.

verschaffen:: iemand iets ~: ef kette flaju fes hents rifo rast; enige helderheid ~: ef veše eftofpira ÿrðaagiy; »toegang.

verschalken:: xozjare {K}; (=verorberen) klâkare {K}.

verschalking:: klâkaros {C}.

verschansen:: ulân-miltefe {K}; (lett/fig) javildule {K}; zich ~ achter: javildule ja {U}.

verschansing:: ulânos {C}; (lett/fig) javildulos {C}; (=reling: v schip) tobarÿ {C}.

verscheidene::

1. (zv) ~[n]: minkers {ZV; gnp= minkerser; gnz= minkersÿr; rs= minkerses} (mv); •minnks {SX.vz} (gereduceerde vorm; dl= Zuid-Liftka/Tigof/Lomky); naar ~ [toe]: 'karaminnks = helkara minkers; de vlaggen wapperen in de wind, de rand[en] van ~ is/zijn gescheurd: ef flâs latere fes ef omelech, minkersÿr bôrtés melde rôftiyn; ~ die versleten zijn: šûrstor minkers;
2. (ov: sommige, een deel van: minder dan de helft) minker {OV} (mv; stoff); ~ huizen zijn aan een schilderbeurt toe: minker sérts mennirre ef verfute; ~e vrijheden zijn illusies/een illusie: minker jolaiy melde goe ilusys.

verscheidenheid:: querdoos {A}.

verschepen:: (per schip vervoeren) tojelake {K}.

verscheping:: (vervoer per schip) tojelakos {C}.

verscherpen:: (scherp maken) idepjochare {K}; [zich] ~ (scherp worden): idepjoche {U}; [zich] ~ (lett/fig: scherp worden) klôrte {U}.

verscherping:: (lett: het scherp worden) klôrtos {C}; (fig: verheviging) klôrtos {A}.

verscheuren::

1. (trans) piylase {Krs; vdw= piylasô}; hij verscheurt het papier: do piylase ef korninn (rs!);
2. (door dier) cârge {Krs}.

verschiet:: (einder) gÿp {C}; in het ~ (fig): armt ef kôbo-bôrté {C}.

verschieten:: (v kruit) reve-tijâ {K}; (v kleur) egtare {U}; dat wat verschoten is: egtaros {C}; (zo dat de kleur donkerder wordt) zutterare {U}; (v sterren) sompe {K}.

verschijnen:: (te voorschijn komen) cralove {U}; het ~ (verschijning): cralovos {A}; (=ontstaan) fine {U}; het ~ (het ontstaan): finos {A}.

verschijning:: (persoon) cralovos {C}; (het verschijnen) cralovos {A}.

verschijningsvorm:: wuxe-vober {C}.

verschijnsel:: (met nadruk op tevoorschijn-komen) cralovos {C}, ÿrchatt {SC}; (bijzonderheid) enter {C}.

verschil:: (het anders-zijn) querdâ {C}; (uiteenlopendheid) idevendos {A}; het ~ tussen A en B: ef querdâ rifonn A helkara B; een ~ tussen [de twee broers]: eft idevendos jen [ef perdÿr freras]; een ~ met ...: eft querdâ vûk ...; ~ maken (schelen): ef farte roffottô; dat maakt 10 euro verschil: 10 euro farte roffottô.

verschillen:: (verschillend zijn) querdoe {U}; A verschilt van B: A querdoe frópjÿ B.

verschillend:: (ongelijk) querdo {I}; ~ zijn (verschillen): querdoe {U}; A en B zijn ~ [van elkaar]: A ur B querdoe; ~e (diverse): querdoelira {I}.

verschilpunt:: querdoe-ponto {C}.

verschonen:: (lett) een bed ~: ef kurakette tolainÿ luft eft slapelsat; (fig) iemand van iets ~: tijâfraje flaju armt rast {K; gst= tijâfrat}.

verschoten:: ~ zijn: hose {U}.

verschrijving:: (=schrijffout) stinfotel {C}, stinde-fotel {C}; (=fraude: eufemisme voor vervalsing om belasting te ontduiken) toidenotos {A}.

verschrikkelijk::

1. (afgrijzen/walging opwekkend: =afschuwelijk/vreselijk) woniyngo {I}, chuqug {I} (dl= Bloi); een ~ ongeluk: eft woniyngo moplariy;
2. (niet aan de verwachting voldoend: =ontzettend) purfillus {I}; een ~ huis (onaangenaam om in te wonen en/of slecht onderhouden): eft purfillus sért;
3. (niet te vatten/verklaren: heel erg/ongelooflijk) nert somp'kurre {I};
4. (matige versterking bij add) purfillus {I}; een ~ mooi huis (heel erg mooi): eft purfillus hordâ sért;
5. (enthousiaste versterking bij ww of add: =waanzinnig/ongehoord) herotiyxiy {III}; de storm gaat ~ tekeer: ef móns herke herotiyxiy; een ~ goed boek: eft herotiyxiy quista mimpit;
6. (negatieve/affectieve versterking bij ww of add: =vreselijk) st[r]âkenn {III}; het is ~ warm vandaag: ef melde strâkenn kjupt lelmo tof; een ~ aardig meisje: eft strâkenn flifados 'nin; je moet niet zo ~ hard rijden: tu nert ufirzylog fit strâkenn.

verschrikken:: (aan het schrikken maken) vlagte {K}.

verschrikking:: (persoon/voorwerp waar men van schrikt) vlagtos {C}; (fig: iets ergs) vlagtos {A}.

verschrikt:: ~ zijn: hoqugme {U; gst= hoqugg}.

verschroeid:: ustÿiy {I}.

verschroeien:: znemde {K}; verschroeide plek; het ~: znemdos {C}.

verschroeiing:: ustÿ {C}; (verschroeide plek; het verschroeien) znemdos {C}.

verschrompelen:: (rimpelig worden) ðorae {U}; [doen] ~: eurste {K}; opdrogen en ~/krimpen (oude appel ed): vrelle {U}.

verschrompeling:: eurstos {C}.

verschuilen:: (lett) zich ~: tyna'e {Upr; gst= tynat; wst= tyna•}; (fig) zich ~ achter: tyna'e na {Upr; gst= tynat; wst= tyna•}.

verschuiven:: (=opschuiven) šefcare {K}.

verschuiving:: (het verschuiven) šefcaros {C}; het ~: šefcaros {C}; (fig: verandering) bleftessiy {A; mv=enk}.

verschuldigd:: tiôt {I}; ~ zijn: tiôie |tôie| {K; gst= tiôit; vdw= tiôter}; ~ zijn aan: vlaytre ón {K; gst= vlaytt}; het ~e: vlaytros {A}; ~e bedrag: ÿðyje {C}; wij zijn u 200 herco ~: kult ÿðyje ón kirnem melde 200 herco.

versie:: versiy {C}.

versieren::

1. (=decoreren) ÿchisre {K; gst= ÿchiss}, chisre {K; gst= chiss} (arch/poe);
2. (=opsieren/opschikken) tâje {K; gst= tât}, kâle {K};
3. (het hof maken) iemand ~: fûppe-fes rast {K}; iemand die op de versiertoer is (flirt): jelper {C}.

versiering:: (=decoratie) ÿchisros {C}, chisros {C} (arch/poe); (=opsmuk) tâjos {C}; (=versiersel) kâlos {C}.

versiersel:: (=versiering) kâlos {C}, kâla {C}.

versimpelen:: (=vereenvoudigen) simplaare {K}.

versimpeling:: (=vereenvoudiging) simplaaros {A}.

versjteerd:: »verpest.

verslaafd:: qukiy {I}; ~ zijn aan drank: ef melde qukiy lef spiryt.

verslaafde:: (persoon) qukiy-vender {C}.

verslaan:: (=verslaggeven) fi'one {K}; (bij [wed]strijd) byte {K}; het ~: bytos {C}.

verslag:: fi'onos {C}; ~ uitbrengen over: ef megge eft fi'onos kura; (schriftelijk) muðâafiy {C}; (mondeling) muðâreppos {C}.

verslaggeven:: (=verslaan) fi'one {K}.

verslaggever:: (=reporter) fi'onatjen {C}.

verslapen:: zich ~: ef slape helkara ef koffon kloppa.

verslappen:: (lett) svenke {K}; (verminderen: v aandacht) ðéfje {K; gst= ðéff}.

verslapping:: (lett) svenkos {C}; (vermindering: v aandacht) ðéfjos {A}.

verslaven:: zich ~: ef riffe lo qukiy {I}.

verslaving:: qukos {C}; qukiy-meldos {A}.

verslechteren:: (slecht[er] worden) tildare {U}; (=verlopen/in reputatie achteruitgaan) tiympe {U}.

verslechtering:: tildaros {A}; (achteruitgang/verlies v reputatie) tiympos {A}.

versleten:: clâp {I}.

verslijten:: (doen opraken) tijâfarte {K}; (slijten) šûrste {U}.

verslikken:: zich ~: kvârde-kell {U}; het ~: kvârdos-kell {C}.

verslinden:: pâûgte {K}; met huid en haar ~: pâûgte {Krs}; het ~: pâûgtos {C}.

verslinding:: (het verslinden) pâûgtos {C}.

versmaden:: pémahare {K}.

versmading:: pémaharos {A}.

versmallen:: (smal[ler] maken) nare {K}.

versmalling:: (wat versmald is: weg ed) narer {C}.

versnellen:: (v auto: optrekken, op gang komen) âkselerere |..ÿje| {U}; versnellen||vertragen: tmope {Kid}; .

versnelling:: (alg; ook technische inrichting in een auto) âkselerašo {C}; versnelling||vertraging: tmopos {Cid}; .

versnellingsbak:: (in auto) âkselot {C}, totrôchâÿ {C} (spr).

versnellingshendel:: (in auto) pokiy {C}.

versnipperen:: (in stukjes scheuren) tâtare {K}, tâtpiylase {K}.

versperren:: barere (bârere) {K}; (=afsluiten) averde {K}.

versperring:: bareros (bâreros) {C}; (=afsluiting) averden {C}.

verspieden:: feslate-ronter {K}.

verspillen:: cvyste {K}; dat wat verkwist/verspild is: cvystos {C}; de verspilde benzine ligt in een grote plas naast de jerrycan: ef cvystos melde zÿtâ eft hupster quef kusamat ef bensynnlot; (=vermorsen) dvagcvyste {K}.

verspillend:: afrôrfiy {I; [mv=enk]}.

verspilling:: cvystos {A}; (=vermorsing) dvagcvystos {C}.

versplinteren:: triyte {U}.

versplintering:: triytos {C}.

verspreid:: ylepe {I}; de molshopen liggen ~ op het gazon: ef mûle-tnÿrs melde ylepe kaf ef nunn; het gerucht is wijd ~ in de streek: ef yelles melde pâjo ylepe fes ef manta.

verspreiden:: cyrtâche {K; gst= cyrtâk}; (=verdelen) ÿje {K; gst= ÿt; vdw= pÿt}; (=uitspreiden) ûlfe {K}.

verspreiding:: cyrtâchos {A}; (=verdeling) ÿjos {C}.

verspreken:: zich ~: chaquinde-kura {Upr}.

verspringen::

1. (verspríngen: niet in 1 lijn liggen; ook v datum) dlave {U}.
2. (vérspringen) plâks-jumpetece {U}.

verspringing:: (versprínging) dlavos {C}.

versregel:: vynte {C}.

verstaan:: (=begrijpen) unere {K}; ~ onder: haóge ón {K}; wat versta jij onder een ezel?: tu haóge kluft ón eft esne?.

verstaanbaar:: uneratt {I}.

verstand:: gôrôgent {SC}; met je gezonde ~ geredeneerd (menselijkerwijs gesproken): iyter-molaiy {III} (afk= i.m.); ~ hebben van iets: ef giffe tiffelira ón flaju (ón is vz); daar heb ik geen ~ van (dat ligt niet op mijn gebied): ef nert zâre fes kost smyl; de rechter kan een hogere boete opleggen, met dien ~e dat de boete niet meer mag bedragen dan 100 herco: ef rigtâtatjen armtmôquecû eft hardlap terat xyfolos, fes ef uneros, ef xyfolos nert geldrelira beri melde vluf dus 100 herco.

verstandelijk:: gôrôgentiy {I}.

verstandhouding:: pallegiffos {Ars}; goede ~ (gemeenschappelijk aanvoelen ve bepaalde sfeer, merken dat je geaccepteerd wordt: solidariteit): jôntycc {C}; slechte ~ (vijandige sfeer; het gevoel hebben niet geaccepteerd te worden in een gezelschap): bjurônte {C}.

verstandig:: gôrôg {I}; ~ zijn: gôrôge {U}.

verstarren:: ûlke {U; vdw= ulker}, utôe {U}; een verstarde blik: eft ulker kûltâ.

verstarring:: ûlkos {A}, utôos {C}.

versteend:: (lett) koliniatiy {I}; (fig: v kou ed) canazâiy {I}.

verstek:: bij ~ veroordelen: ef traplole fes trull-rovretos {A}.

verstekeling:: ordytliyx {C}.

verstelbaar:: fessÿrtatt {I}.

versteld:: ~ staan over iets: ef tundare tjâciyk frópjÿ flaju; ~/verbluft staan: ef zerfe tjâg nes-jûky.

verstellen:: fessÿrte {K}; het ~ (verstelling): fessÿrtos {C}; (vermaken: v kleren) kûf-codre {K; gst= ..-cott}.

verstelling:: (het verstellen) fessÿrtos {C}; (het vermaken: v kleren) kûf-codros {C}.

verstenen:: koliniare {K}.

versterken:: (lett: sterker maken) miltefe {K}; (v geluid) hupsare {K}.

versterking:: (lett) miltefos {C}; (v geluid) hupsaros {C}.

verstijven:: (stijf maken) kabéare {K}.

verstijving:: (het stijf maken) kabéaros {C}; (het stijf zijn) kabéos {C}.

verstikken:: lâÿpjare {K}.

verstikking:: lâÿpjaros {C}.

verstoken:: ~ van (ontbloot van): vesta {VZ} (betrekking); de eilandbewoners zijn ~ van drinkwater: ef hynnerers melde vesta pliyfone-knurfel; ~ van: lef lânt tukst (vz-uitdr; idioom met ideoantoniem!); op het afgelegen eiland zijn we ~ van het wereldgebeuren: fes ef trâ ileset kirro melde lef lânt tukst ef wertlâ-hâfteros lo eft misos; .

verstokt:: idecentor {I}.

verstommen:: zlabiyare {U}.

verstoord:: (=gestoord) oajat {I}; (=opgeschrikt) ebljómiy |..bl..| {I}; (kijken ed) ðéor fes molarriy = ðéor-fes-molarriy {I}; »verpest.

verstoppen:: [doen] ~: cônstipere |..ÿje| {K}; de theeblaadjes ~ de afvoerpijp: ef tÿ-lofas cônstipere ef njame-jéns; (=wegbergen) simaje-tijâ {K; gst= simat-tijâ; vdw= simer-tijâ}; (=verbergen) stylfe {K}.

verstopping:: potiy {C}, cônstipašo {C}; last van een ~ hebben (niet naar de WC kunnen): cônstipere |..ÿje| {Upr}.

verstopt:: pot {I}.

verstoren:: henkare {K}.

verstoring:: henkos {C}; (=opschrikking) ebljómos |..bl..| {C}.

verstoten:: ommone {K}.

verstreken:: (termijn) dÿfiiy {I}.

verstrekken:: (verstrékken: =afgeven) mipkette {K}.

verstrekkend:: (vérstrekkend: v gevolgen ed) wygcelira {I}.

verstrekking:: (=afgifte) mipkettos {C}.

verstrijken:: (=verlopen) tijâvende {U}; het ~: tijâvendos {A}.

verstrikken:: festejône {K}.

verstrikking:: festejônos {C}.

verstrooid:: challere {I}; hij is een erg ~ (een warhoofd): do farte tjâg ef hent ur ubere tjâg ef tiffug.

verstrooidheid:: challere {Aef/rs}.

verstuiken:: (=verzwikken: enkel/pols) ybeje {K; gst= ybét}; (=ontwrichten) idequblelle {K}, stuke {K} (ernstiger dan ybeje); ik heb mijn enkel verstuikt: kost ére quešâ melde tjerp.

verstuiking:: (=verzwikking: enkel/pols) ybejos {C}; (=ontwrichting) idequblellos {C}, stukos {C} (ernstiger dan ybejos).

verstuikt:: ik heb mijn enkel ~: kost ére quešâ melde tjerp; ~e enkel: stuke-gelp {C}; ~e pols: stuke-pôls {C}.

verstuiven:: »opstuiven 1.

versturen:: ~ aan/naar (=verzenden): zâlbinase ón {K}; het ~ (afzending): zâlbinasos {A}.

versuffen:: iemand [doen] ~: ef kette lâfbenk ón rast {I}.

versuft:: bÿroliy {I; [mv=enk]}, lâfbenk {I}.

versus:: »tegenover.

vertakken:: (lett/fig) ÿrrate {U}.

vertakking:: (lett/fig) opast {C}, ÿrratos {C}.

vertalen:: ~ [met/door]: trânslatere [tjâg] |..ÿje| {K}; (fig) ~ naar/in: trânslatere helkara {K}.

vertaler:: trânslaterr {C}; (tolk) jatariy {C}.

vertaling:: trânslatašo {C}.

verte:: (zn) plâksiy {C}; in de ~: armt plâksiy; strook land in de ~ (ook: einder; rij bomen aan de horizon) runt {C}.

vertederen:: âmpiy-qugle ón {E}.

verteerbaar:: nortatt {I}.

vertegenwoordigd:: ~ zijn: xiyxu'empare {U}.

vertegenwoordigen:: xiyxu'empe {K}; het ~ (vertegenwoordiging): lozôstjos {A}.

vertegenwoordiger:: (politiek ed) lozôstjemm {C}; (agent) agentiy {C}.

vertegenwoordiging:: xiyxu'empos {C}; (instantie) lozôstjemm {C}; (het vertegenwoordigen/ afvaardigen) lozôstjos {A}; evenredige ~: quimater xiyxu'empos {C} (afk= QX).

vertellen:: ~ aan: rafane ón/piti {K}, zeffe ón {K}; in grote lijnen ~ (schetsen): torafane {K}; lachend ~: mârsâne {K}; snikkend/huilend ~ (of zeggen): pvente {K}; vertel op! (kom op met je verhaal!): fes ef pjôl! {C}; precies ~ wat je gedaan/misdaan hebt (alles opbiechten): ef ðobiyre sener korp kaf ef trulle (rs!); vol enthousiasme ~ (zonder dat de toehoorder interesse/medeleven toont): sûlge {K}; iets ~ dat iedereen al weet (oude koeien uit de sloot halen; clichés gebruiken): ef rafane na ef kôbo égde.

vertelling:: (=verhaal) zeffos {C}; globale ~ (schets): torafanos {C}.

verteren:: ÿrtrûnige {U}; (doen vergaan) norte {Krs}.

vertering:: ÿrtrûnigos {C}; (=consumptie) tijâkeldos {C}.

verticaal:: kvérlikkô {I}.

vertier:: vraloba {C}.

vertind:: (met een laag tin) lâstanaor {I}.

vertinnen:: (van een laag tin voorzien) [lâ]stanae {K}.

vertoeven:: (op gezellige wijze) tindare {U}; (op het land v iemand anders) entrafe {U}; het ~ (op andermans terrein): entrafos {C}.

vertolken:: (=weergeven) ugkéeše {K}.

vertolking:: (=weergave) ugkéešos {C}.

vertonen:: jikate {K}; ~ aan (laten zien): šove ón {K}; de beroemde schrijver vertoont zich tegenwoordig nooit meer in het openbaar: ef huldufit otôr melde sefa mote.

vertoning:: šovos {C}; een rare ~: eft prusot-blof fes mariane-tull.

vertoon:: šovos {C}; op ~ van: fes šovos rifo (vz-uitdr) (afk= f.š.r.).

vertoornd:: (erg woedend) lâkorstaor {I}.

vertoornen:: lâkorstae {K}.

vertraagd:: (met vertraging) ybe {I}; een ~e trein: eft ybe treno.

vertragen:: (trager worden: intrans) haltoe {U}; (uitstellen) idepilde {K}; [doen] ~ (trager maken; trans): haltoare {K}; (v besluitvorming; eigen beleid erdoor drukken) ychûfte {U} (zoals ambtenaren doen om de burger te tonen wie er de baas is); vertragen||versnellen: tmope {Kid}; .

vertraging:: haltoos {A}; (uitstel) idepildos {A}; (=oponthoud: trein ed) ybe {Aef}; met ~ (vertraagd): ybe {I}; een trein met ~: eft ybe treno; vertraging||versnelling: tmopos {Cid}; .

vertrek::

1. (afreis) pratos {C}; (het weggaan) ÿrba'ekos {C};
2. ([grote] kamer) rabost {C}; groot [openbaar] ~ (lokaal): ÿfÿr {C}; (kamer) •mit {SX > c}.

vertrekken:: ~ [naar]: prate [helkara] {U}; (=weggaan) ÿrba'eke {U; gst= ÿrbaek}; ~ naar: zamûle {K}; op het punt staan te ~ naar: mûle {K}; hij staat op het punt naar Hirdo te ~: do mûle Hirdo; hij vertrekt al zingende (hij gaat weg terwijl hij zingt): do chafoste ur/wân vende; met de noorderzon ~: ef vende helkara ef budân; ef prate tjâg Jôl Vogily; vertrekken||komen: eone {Eid}; .

vertroebeld:: (=troebel) syruntiy {I}.

vertroebelen:: syrunte {K}.

vertroebeling:: syruntos {C}.

vertroetelen:: lisage {K}.

vertroeteling:: lisagos {A}.

vertrouwd:: lirelira {I}; ~ met: fes ef lire ort (vz-uitdr); ~ zijn aan: chôrlige = šôrlige tygtja {U}.

vertrouwelijk:: trustyy {I}.

vertrouweling:: (=vertrouwensman) liratjen {C}.

vertrouwen::

1. (zn) liros {A}, trustos {A}; het ~ in iemand: ef trustos ón rast; iemand in ~ nemen: ef ubere rast furt ef trustos; ~ hebben in: ef feldre fes ef liros frópjÿ;
2. (ww) lire {K}, truste {K}; ~ op: lire helkara {U}; niet ~ (wantrouwen hebben tegen): kuramiype {K}.

vertrouwenskwestie:: truste-linnos {A}.

vertrouwensman:: (=vertrouweling) liratjen {C}.

vervaardigen:: (=aanmaken) furtriffare {K}; (=fabriceren) riffare {K}.

vervaardiging:: (voor de voorraad: aanmaak) furtriffos {C}; (=fabricage) riffaros {C}.

vervagen:: wéle {K}.

vervaging:: wélos {C}.

verval:: (alg) mostassos {C}; in ~ raken (vervallen): mostasse {U}; (v gebouw ed) fiyntos {A}; in ~ geraken (tot ruïne worden): fiynte {U}; (in sluis; v rivier) kerpos-plaju {C}; (=verloop/achteruitgang) temp-flectros {C}; (wegval) tijâbytos {A}.

vervaldag:: mipfiytof {C}.

vervallen::

1. (ww) (alg: in verval raken) mostasse {U}; (v gebouw ed) fiynte {U}; (wegvallen) tijâbyte {U}; (wissel, termijn) dÿfiare {U}; ~ verklaren (intrekken: v vergunning, paspoort ed): idejufte {K};
2. ~ tot: (verworden tot) šampâe helkara {Upr}; (komen/raken tot) gre helkara {U; gst= gret};
3. (bv) (=bouwvallig) sÿstriy {I; [mv=enk]}; (=afgeschaft) dÿfiiy {I}; het ~-zijn (v wissel): dÿfiaros {A}; vervallen||in goede staat: tjest {Iid}; .

vervallenverklaring:: (intrekking) idejuftos {A}.

vervalsen:: fâlse {K}.

vervalsing:: fâlsos {C}.

vervalst:: fâlsiy {I}.

vervangen:: ~ door: rone fes {K}; replaše ón/tukst {K} (ón is dt/vz); (invallen voor iemand) pryke {K}; (de plaats innemen van) zove {K}; het ~ (vervanging): replašos {C}; de euro vervangt de gulden: ef euro replaše ef gûldre; de regering vervangt de gulden door de euro: ef tangodâm replaše ef gûldre ón/tukst ef euro; de gulden wordt door de euro vervangen: ef gûldre replašelije pai ef euro; de gulden wordt door de regering [door de euro] vervangen: ef gûldre replašelije pai ef tangodâm [ón/tukst ef euro].

vervanger:: (=invaller) pryker {C}.

vervanging:: (het invallen voor een persoon) prykos {C}; (wat iets anders vervangt) ronos {C}; (voorwerp/persoon dat vervangt) replašo {C}; (het vervangen) replašos {C}.

vervangingsmiddel:: (=surrogaat) replass {C; mv= replassa}.

verve:: met ~ (gedreven): lâtesmriyor {I}.

vervelen:: zich ~: iftšormare |ifš..| {U}; iemand ~: idecerve fes rast {U}; (lummelen) clûmle {U; gst= clûmm}; iets wat begint te ~ (waar je op uitgekeken raakt): aféu {C; rs= aféte}.

vervelend:: (=beroerd) peskiy {I}, iftšormt |ifš..| {I}; ~ zijn: iftšorme |ifš..| {E}; (=lastig) ôntjiyc {I}; (=naar) ék {I}; het is ~ om [in het water te vallen]: ef melde ék beri [tasse fesdu ef knurfel]; ~/onleesbaar boek: papiygoe-mimpit {C}; ~ mens (monster): rumtra {C}; iets zeer vervelends||aangenaams: eûrts {Cid}; .

verveling:: iftšormâ |ifš..| {C}.

vervellen:: mut-noftate {U}.

vervelling:: mut-noftatos {C}.

verveloos:: verfu-gôl {I}.

verven:: (=schilderen) verfute {K}; (=lakken) lâce {K}; het ~: lâcos {C}.

verversen:: (=vernieuwen) kletere {K}.

verversing:: kleteros {C}.

vervlechting:: vlegtos {C}.

vervliegen:: (fig) moqubute {K}.

vervloeken:: (=verdoemen) kachiyte {K}.

vervloeking:: (=vloek) kachiytos {C}.

vervloekt:: ûpjalos {I}, kachiy {I; [mv=enk]}.

vervoegen:: (taalk) cônjugere |..ÿje| {K}; zich ~ bij/tot: gre ump {Upr; gst= gret}.

vervoeging:: (taalk) cônjugašo {C}.

vervoer:: (transport met vervoermiddel) gabanos {C}; ~ per schip (verscheping): tojelakos {C}; ~ per paard en wagen: kalios {C}; openbaar ~: kofano gabanos; zie ook Vervoer in .

vervoeren::

1. (transporteren) gabane {K; vdw= gabent}; per schip ~ (verschepen): tojelake {K};
2. (=verrukken) ÿchisare {K}.

vervoering:: (fig) fitétos {A}; in ~ brengen: fitéte {K}; (=verrukking) ÿchisaros {A}.

vervoermiddel:: gabanolac {C}.

vervoersbewijs:: (officiële term voor "kaartje") gabane-lofa {C}.

vervolg:: colafess {Aef}; (loop: weg/rivier ed) xolos {C}; (rest v tekst ed) colafesos {C}; in het ~: arfinfortiy {I}.

vervolgen:: (doorgaan met) colafese {K}; (lopen/gaan: weg/rivier ed) xole {U}; (=achtervolgen) klynše {K; vdw= klynšet}; (gerechtelijk) prosecutere |..ÿje| {K}.

vervolgens:: colafess {I}, co'ess {I} (pop); (=daarna) tillefit {III}; en ~: das {VG} (sequentiële interpretatie); Tonja geeft Qurt een klap, en ~ lacht Styna hem uit: Tonja qugle eft strek ón Qurt, das Styna obezjerÿne do.

vervolging:: (=achtervolging) klynšos {C}; gerechtelijke ~: prosecuteros {A}.

vervolgverhaal:: (=feuilleton) fôlgafiy {C}.

vervolmaken:: pijâ-qummerte {K}.

vervormen:: fomre {K; gst= fomm}.

vervorming:: (=misvorming) fomros {C}.

vervuilen:: ideclene {K}, dirte {K}; (sterker dan dirte) dirtare {K}.

vervuiling:: ideclenos {C}, dirtaros {C}.

vervuld:: ~ van: chep tjâg (vz-uitdr); ~ zijn van iets: melde chep tjâg flaju.

vervullen:: fulle {K}; (v ambt/functie) mannare {K}.

vervulling:: fullos {C}; in ~ gaan: ef gre tukst ef fullos.

verwaand:: (=hooghartig) kugt {I}; ~ meisje (nuf): nrede {C}; ~e vent: ÿrâliy {C}.

verwaandheid:: (=hooghartigheid) kugtiy {A; mv=enk}.

verwaardigen:: zich ~: ef putte lo la'ycâ {C}.

verwaarlozen:: mentÿje {K; gst= mentÿt; wst= mentÿ•}.

verwaarlozing:: mentÿjos {A}.

verwachten:: chente {K}, dôxe {K}; te ~ zijn (fig: op stapel staan): biÿae |bÿae| {U; gst= biÿt; vdw= biÿjer}; wat te ~ is: chentamiy {I}; zoiets kun je ~!: fitaju melde chentamiy!; men verwacht dat hij rijk wordt: do qugle chentamiy ielba; zulk gedrag verwacht men niet van een diplomaat: stus nert dôxe teâk ocÿrma frópjÿ eft diplomato; ik verwacht hem spoedig: gress dôxe do fes belt fort.

verwachting:: dôxos {A}; (hoop) chentos {A}; hoopvolle ~: undôxos {A}; hoopvolle ~en koesteren (optimistisch zijn): undôxe {U}; het ligt in de lijn der ~en: ef melde chentamiy.

verwant:: ÿrraiy {I}; nauw ~: tarô ÿrraiy; niet ~ (vreemd): entraferiy {I}; ~ aan: ÿrraiy ón (vz-uitdr); ~ zijn aan/met: ef melde ÿrraiy ón (ón is vz).

verwantschap:: ÿrraer {A; mv=enk}.

verward:: (=confuus/warrig) werf {I}; (spreken, praten) dazen {I}; ~ praten: tiylvle {E; gst= tiylf}.

verwarmd:: (van verwarming/kachel voorzien) cÿrzramiy {I}.

verwarmen:: cÿrzrame {K; vdw= cÿrzrâg}; opnieuw ~ (opwarmen: vrnl v voedsel): nâs-cÿrzrame {K; vdw= ..-cÿrzrâg}.

verwarming:: cÿrzramos {C}; centrale ~: sentrukjupt {C} (afk= SK); van ~/kachel voorzien: cÿrzramiy {I}.

verwarren:: (lett: in de war maken) zômpe {K}; (fig: in verwarring brengen) lacÿre {K}; acÿre {K} (arch); ef kette werf ón {I}; ~ met (verwisselen met: v personen): hédânte ón {K}; ik verwar jou altijd met Elsa: gress hédânte tu ón Elsa riyfain.

verwarring:: (fig) lacÿros {A}; in ~ brengen (fig: verwarren): lacÿre {K}, écÿre {K}; het in ~ brengen: écÿros {A}.

verwateren:: (fig) gvenke {Upr}.

verweerd:: pyquliy {I}; (blootgesteld aan weer en wind) cupp {I}; ~ zijn: cuppe {U}.

ver weg:: »ver.

verwekken:: (=voortbrengen) drôge {K}.

verwelken:: (=verleppen) lâfse {U; vdw= lâfs}.

verwelkomen:: feskettare {K}, ÿrzozare {K}.

verwelkoming:: feskettaros {C}.

verwelkt:: (=verlept) lâfsiy {I}; ~ zijn: lâfsiye {U}.

verwend:: zlÿšiy {I}.

verwennen:: zlÿše {K; vdw= zlÿšiy}; het ~: zlÿšos {A}.

verwenning:: (cadeautje ed waarmee iemand verwend wordt; het verwennen) zlÿšos {A}.

verwensen:: ideblaveše {K}.

verwensing:: ideblavešos {A}, ûpjalos {Aef; mv= ûpjaloses} (-os is GEEN nominalisatie-sx).

verweren:: (door weer aangetast worden) cuppare {U}; (langzaam wegteren) pyqule {U}.

verwering:: (wegtering) pyqulos {C}.

verwerkelijken:: (=realiseren) realisere |..ÿje| {K}.

verwerken:: (lett) xizje {K; gst= xiss}; (lett/fig) hârmsje {K; gst= hârmes}; (geestelijk/emotioneel) wencatare {K}.

verwerking:: (lett) xizjos {C}, losos {C}; (lett/fig) hârmsjos {C}; (geestelijk/emotioneel) wencataros {A}.

verwerpelijk:: fletatt {I}.

verwerpen:: (=afkeuren) cÿrapljôce |..pjô../..plô..| {K}; (=afwijzen) fle {K; gst= flet}.

verwerping:: (=afkeuring) cÿrapljôcos |..pjô../..plô..| {A}; (=afwijzing) flos {A}.

verwerven:: choše {K}; het ~ (verwerving): chošos {C}; (=winnen) zute {K}; (=behalen) tûne {K}; met inspanning ~ (behalen): fenteste {K}; dat wat met inspanning verworven is: fentestos {A}; op listige wijze ~ (alg): tochoše {K}.

verwerving:: (het verwerven) chošos {C}; (=winning) zutos {C}; listige ~ (alg): tochošos {A}.

verweven:: ~ [met]: fesveviy [armt] {I}; de bedrijven zijn commercieel innig met elkaar ~: ef glûfiys melde fesveviyn jÿrs cômeršela armt wâlkân.

verwezenlijken:: tÿše {K}; (arch) paiyne {K}; niet te ~: iylâcs {I}; iets dat niet te ~ is (illusie, droom): iylâcs {Aef}.

verwezenlijking:: tÿšos {A}.

verwijden:: (wijd[er] maken) pâjoare {K}.

verwijderbaar:: cÿrtôxatt {I}.

verwijderd:: (=weggehaald) cÿrtôxiy {I}.

verwijderen:: (=weghalen) cÿrtôxe {K}; zich ~de (ervandaan gaande): trâker {I}; trâkter {I} (arch); de trein die zich verwijdert van het station (de uit het station wegrijdende trein): ef trâker treno lÿ ef garrent.

verwijdering:: (=afstand) réa {C; rs= rétt}; (=weghaling) cÿrtôxos {C}.

verwijding:: (uitlegging: ook v nauwe kleding) pâjoaros {C}.

verwijfd:: wâveta {I}; (vrouwelijk: man) dûns {I}.

verwijt:: cÿrézos {A}.

verwijten:: iemand iets ~: cÿréze flaju ón rast {K}.

verwijzen:: ~ naar: wiðe {K}; ~ naar (fig): kette na {U}.

verwijzing:: wiðos {C}; onder ~ naar: lef wiðe rifo (vz-uitdr).

verwikkeling:: (=intrige) joho {C}.

verwilderd:: (alg) otlôgtiy {I}; (v dieren) hâbâr {I}.

verwilderen:: hâbâre {U}, otlôgte {U}.

verwildering:: hâbâros {C}, otlôgtos {C}.

verwisselbaar:: noftate-âp {I}.

verwisselen:: noftatare {K}; ~ met ([per ongeluk] niet uit elkaar kunnen houden, v dingen): noftatsÿrte {K}; ~ met (verwarren met: v personen): hédânte ón {K}, noftatsÿrte ón {K}; ik verwissel jou altijd met Tek: gress hédânte/noftatsÿrte tu ón Tek riyfain.

verwisseling:: noftataros {C}; (het [per ongeluk] door elkaar halen) noftatsÿrtos {C}.

verwittigen:: iemand ~ van iets: rélve ón/piti rast furt flaju {U}; ef rafane tÿden ón rast, den ...; ik verwittig hem van mijn komst: gress rafane tÿden ón do, den [gress] arfine.

verwoed:: (=hartstochtelijk) cÿrâx {I}.

verwoest:: quiliy {I}.

verwoesten:: fsochâme {K}, tjestrove {Krs; vdw= tjestovor}; het ~ (verwoesting): fsochâmos {C}, tjestrovos {C}.

verwoesting:: (iets wat verwoest is) fsochâmel {C}; het ~: fsochâmos {C}; (=ravage) tjester {C}; (het verwoesten) tjestrovos {C}.

verwonden:: qule {K}; zich ~ (blesseren): qulare {U}.

verwonderen:: zich ~ over: ÿone ump {Upr}.

verwondering:: ÿonos {A}.

verwonderlijk:: (=verbazingwekkend) ÿonatt |won..| {I}; ~ zijn (verbazingwekkend zijn): ÿonatte {U}.

verwonding:: (letsel) quliy {C}; in oorlog opgelopen ~: kiymtân {C}.

verworden:: (=ontaarden) tinkare {E}; ~ tot: (ontaarden in) monentare lo {E}; (vervallen tot) šampâe helkara {Upr}.

verwording:: (=ontaarding) tinkaros {A}.

verwringen:: (alg) trajofutsitée {K; vdw= trajofuts}; (verbuigen zodat het stuk gaat) futsiare {Krs}.

verwringing:: (alg) trajofutsitéos {C}.

verwrongen:: (lett: =gewrongen) trajo {I}; ~ voorwerp: stiyjâp {C}; ~ gezicht (grimas): teldoos {C}.

verzachten:: (=lenigen) wâvete {K}.

verzachting:: (=leniging) wâvetos {C}.

verzadigd:: (=zat) zets {I}; (v oplossing) ÿrûssiy {I}; een ~e suikeroplossing: eft ÿrûssiy sucro-moqubutos.

verzadigen:: sade {K}; (v oplossing) ÿrûšare {K}.

verzadiging:: sados {C}; (v oplossing) ÿrûšaros {C}.

verzaken:: verzaken||nakomen (plicht ed): ÿrmanne {Kid}; .

verzakken:: blôfare {U}; (scheefzakken) kelle {U}; (scheuren gaan vertonen: v huis) poire {U}.

verzakking:: blôfaros {C}; (scheef) kellos {C}.

verzakt:: blôf {I}.

verzamelaar:: colyatjen {C}.

verzamelbundel:: (=omnibus) iplâfmip {C}.

verzamelen:: iplâfre {K; gst= iplâff}, colye {K; vdw= colys}.

verzameling:: (toevallig bij elkaar gebracht/gekomen) iplâfros {C}; (bewust bij elkaar: postzegels, schilderijen ed) colyos {C}.

verzanden:: (lett) plekote {U}.

verzanding:: (lett) plekotos {C}.

verzegelen:: séggare {K}.

verzegeling:: (v brieven) râts {C}.

verzeild:: hoe kom jij hier ~?: tu nolcanis ef knurfel gy?.

verzekeraar:: (=assuradeur) insûratjen {C}.

verzekerde:: (degene die verzekerd is) insûrere-morg {C}.

verzekeren:: (zeker maken/verklaren) okklefte {K}; (=assureren) insûrere |..ÿje| {K}; verzekerd zijn bij: ef melde fes ef insûrânsos luft; verzekerd zijn: ef melde fes insûrânsos; zijn auto is niet verzekerd: groft oto nert melde fes insûrânsos; hij is niet verzekerd: do nert lelperre ef insûrânsos.

verzekering:: (=zekerheid) okkleftos {A}; (=assurantie) insûrânsos {A}.

verzekeringsmaatschappij:: insûrere-cômpanðo |..ÿje-| {C}, insûcôm {C}; (formele term) insûranšos {C}.

verzekeringspolis:: pols {C}.

verzenden:: ~ aan/naar (=versturen): zâlbinase ón {K}; het ~ (afzending): zâlbinasos {A}.

verzending:: (wat verzonden wordt) zâlbinastiyn {C}.

verzengen:: fjâre {K}: ~de hitte: fjâros {C}.

verzet:: (onwil) hybjos {A}.

verzetten:: zich ~ tegen: hybje ûqu {E; gst= hypp}; otrefare {Kpr}.

verziend:: (vérziend) plâkszerfa {I}; ~ persoon: plâkszerfi {C}.

verzilten:: selare {U}.

verzilting:: selaros {C}.

verzilverd:: (met een laag zilver) lâšiferor {I}.

verzilveren:: [lâ]šifere {K}.

verzilvering:: šiferos {C}.

verzinnen:: (=uitdenken) miyppere {K}, wârbie {K; gst= wârbit}; (=fantaseren) fofele {K}.

verzinsel:: (fantasie) fofelos {C}; (hersenspinsel) miypperos {A}.

verzoek:: ([aan]vraag) linnos {C}; (aanvraag) prÿme {C}, pryos {A}; schriftelijk ~ (verzoekschrift): prÿmafiy {C}; op ... ~: tu-• {PX.bz > add}; op mijn ~: tu-kost; op haar ~: tu-belt; op ~ van Petriy: Petriyex tu-groft; op ~ van de vrouw: ef mosjeuser tu-belt; uw ~ om informatie: gert prÿme furt informaša.

verzoeken:: iemand om iets ~: prye flaju ón rast {K}; prÿme rast furt flaju {K; vdw= prÿtt en regelm.}; (onr vdw prÿtt geldt voor de zaak die verzocht is; regelmatig prÿmor geldt voor de persoon aan wie verzocht is:) ik verzoek de man het boek te sturen: gress prÿme ef merater den do zâlbinase ef mimpit; het verzochte boek (boek waarom verzocht is): ef prÿtt mimpit; de man aan wie verzocht is: ef prÿmor merater.

verzoekschrift:: (schriftelijk verzoek) prÿmafiy {C}.

verzoenen:: hentbyte |..nb..| {K}.

verzoening:: hentbytos |..nb..| {C}.

verzorgd:: naliycc {I}; (v uiterlijk/kleding/maaltijd) naliyczerfiy {I}.

verzorgen:: naliyce {K}; (v dieren) ef kette wanefts ón; (een bepaalde service geven) maqute {K}; wij ~ de gehele begrafenis: kirro maqute ef pijâ terrafanos.

verzorging:: naliycos {A}; (van dieren) waneft {C}; (dienstverlening v iets) maqutos {A}.

verzorgingstehuis:: naliycsért {C}; zie ook Verzorgingstehuizen in .

verzot:: ~ zijn op iets/iemand: ef flectre sener nucer temp kura flajue/raste (rs!).

verzuchting:: huzve-gûfqu {C}.

verzuim:: bzeuros {A}.

verzuimen:: bzeure {K}.

verzuipen:: (=verdrinken: ihb v dieren) dróne {U} (spr/pop).

verzuren:: azinoare {U}.

verzwakken:: [doen] ~ (verflauwen): mârveare {K}; (fig) šeksÿe {K}; ~ door ouderdom (afgeleefd raken): prérpe {U}.

verzwaren:: (lett: belasten) mul-ðobiyre {K}.

verzwaring:: (lett) mul-ðobiyros {C}; (fig) cÿrâcÿros {A}.

verzwegen:: (=ongenoemd) nekimoriy {I}.

verzwelgen:: zvôlge {K}.

verzwelging:: zvôlgos {C}.

verzwijgen:: (=verhelen) idelije {K; gst= idelit}.

verzwijging:: (=verheling) idelijos {A}.

verzwikken:: (=verstuiken: enkel/pols) ybeje {K; gst= ybét}.

verzwikking:: (=verstuiking: enkel/pols) ybejos {C}.

vest:: wollen ~ (met mouwen): rûk {C}; (mouwloos: onder colbertjasje) vâtja {C; mv= vâtjâe; rsmv= vâtjatt}.

vestibule:: kuldra {C; mv= kuldraa; rsmv= kuldratt}.

vestigen:: plaše {K}; zich ~: ÿrânge {U}; zich ~ als (arts/bakker ed): plaše zÿtâ {Upr}; ~ op (blik, aandacht): festloine kaf {K}; het ~ (vestiging): ÿrângos {C}; hij wil zijn bedrijf in België ~: do probare beri plaše sener glûfiy fes Belgano; »gevestigd.

vestiging:: (kantoor ed) zârato {C}; (het vestigen) ÿrângos {C}.

vesting:: (alg: verdedigingswerk) bavân {C}; (verdedigde stad) ÿkaô {C; rs= ÿkaôt}; (in Peg: verdedigde stad) dullintân {Crs}; zie ook Vestingen in .

vestingstad:: ulân-sÿrt {C}, ulânsÿr {C} (arch/dl= Tjemp/Plefô); (in Peg: stad met vesting of omringd door wallen) dullintân {Crs}.

vestingwerk:: bavân {C}.

vestzakje:: skovâtja {C}.

Vesuvius:: Vesuviy {G}.

vet::

1. (zn) rôsiy {S};
2. (bv) (vettig) fût {I}; (v letter; typografisch) kâiyp {I}; vet||mager: missna {Iid}; .

vetblad:: zôler-keldest {S} (L. Pinguicula vulgaris).

vete:: jâft {C}.

veter:: (=schoenveter) mustbent |musb..| {C}.

vetmuur:: liggende ~ (plant): ÿrkô-krutt {C/S} (L. Sagina procumbens).

vetrand:: ~[je] (aan vlees): rôsiy-hâm {C}.

vettig:: fût {I}; ~ en lang/sliertig (zoals paling/vette sliert haar ed): zix {I}.

vetvlek:: fût-splâk {C}.

vetvrij:: (eten) fûjjete {I}.

vetzucht:: (neiging om vet/dik te worden) mali {C}.

veulen::

1. (jong paard) (ntr) fûliy {C}; (mnl: jonge hengst) vyx {C}; (vrw: jonge merrie) kapa {C}; (ntr: zeer jong paard: werk-/trekpaarden tot ca 2 maanden; rijpaarden tot ca 3 maanden; mynalls tot ca 5 maanden) lûme {C};
2. (jonge ezel) (ntr) fûliy {C}, kâlf {C};
3. (jonge kameel) (ntr) kâlf {C}.

vezel:: fres-riyniyn {C}; ~s (stofnaam): fres {S}; wat betreft ~s (vezelig): fresiy {I}.

vezelig:: (wat betreft vezels) fresiy {I}.

vezelkop:: groenbultige ~ (paddenstoel): mesâ-âng-missis {C; mv= ..-missisa} (L. Inocybe corydalina).

via:: (=over) vja {VZ} (richting; alleen concreet; meestal met geografisch[e] naam/begrip); de trein gaat ~ Bôrâ: ef treno vende vja Bôrâ; (fig) hij handelt alleen ~ internet: do lebete ne'âma kura internet; via via (~ een niet nader genoemde tussenpersoon): pai rast.

viaduct:: vjadûk {C}; zie ook Viaducten in .

vibreren:: (alg: trillen; behalve v persoon) ðele {U}.

vice:: vise-• {PX}; ~ versa (heen en weer): henntÿrt {III} (afk= h/t).

viceadmiraal:: mennâtmerall {Crs}, vise-âtmerall {C}; voor militaire rangen, zie .

vicepresident:: vise-presedent {C}.

vicieus:: een vicieuze cirkel: eft bovéte rônter.

video:: ~[-installatie]: video {C; rs= videot}.

video-installatie:: video {C; rs= videot}.

vier:: (4) fâr {TW}; wij [met zijn] ~en: kirro fârsas; met ons ~en: lef kirro fârsas.

vierdaags:: (vier dagen durend) fâr-tofiy {I}.

vieren::

1. (touw) tamÿre {K}; het ~ (viering: v touw): tamÿros {C}.
2. (feest/verjaardag ed) monchare {K}; feest ~: monche {U; gst= mont}.
3. (getal) »vier.

vierhoek:: (=viersprong) fârlaf {C}.

viering:: (het vieren: v touw) tamÿros {C}.

vierjaars:: (vier jaren durend) fâr-zemperiy {I}.

vierjarig:: (vier jaar oud) fâr-zemperiy {I}.

vierkant::

1. (zn) trom {C};
2. (bv) tromiy {I}; ~e (bij maten): •-trom {SX} (afk= -tr); (bijv) ~e meter (m²): meter-trom (afk= m-tr); (ook bij Spok maten) ~e ins (12,13 cm²): 1 ins-trom (afk= 1:tr).

vierkante:: »vierkant 2.

vierling:: fâranty {C}.

viersprong:: (v wegen: kruispunt) ðôrcel {C}; (=vierhoek) fârlaf {C}.

viervoetig:: ~ dier: fârfug {C}.

viervoud:: fârtimiy {C}; in ~ (met 3 kopieën): dur-kanasiy {I}.

vies:: ajir {I}; (niet schoon) neclenn {I}; erg ~ (=smerig): sgâp {I}; ~/dik/slordig wijf: rôsiy-krûgt {C} (pej).

Vietnam:: Vietnâm {G}.

Vietnamees::

1. (zn: bewoner) Vietnâmy {Cef};
2. (zn: taal) vietnâmise {C};
3. (bv) vietnâm {IIef}; Vietnamese vrouw: Vietnâma {Cef}.

vijand:: enmÿe {C; rs= enmÿtt}.

vijandelijk:: (=vijandig) enmÿt {I}.

vijandig:: (=vijandelijk) enmÿt {I}; ~e sfeer (slechte verstandhouding; het gevoel hebben niet geaccepteerd te worden in een gezelschap): bjurônte {C}.

vijandschap:: (het uit zijn op ruzie) nolânté {C}.

vijf:: vÿr {TW}, hent {TW}; (rekenkundig) vÿr {TW}; (hent gevolgd door ENKELvoud; dl= Liftka en Brÿr: ook met MEERvoud) ~ boeken: vÿr mimpits = hent mimpit; (alg entiteit met "5" als kenmerk; ihb munt v 5 ) ahent {C}, avÿr {C}.

vijfling:: vÿranty {C}.

vijftien:: erg-ér {TW} (=14+1); (rekenkundig) main-vÿr {TW}.

vijftig:: main-hent {TW} (=10×5), rân-erg {TW} (=36+14); (rekenkundig) vÿrsa {TW}.

vijfvingerkruid:: hent-blacroer {C} (L. Potentilla reptans).

vijg:: (vrucht) fyco {C}.

vijgenboom:: tofycoÿ {C}, fycos-vildul {C} (L. Ficus carica).

vijl:: vell {C}.

vijlen:: velle {K}.

vijlsel:: velle-tâmlek {S}.

vijver:: tanko {C}.

vijzel:: (mortier) glechatjen {C}; (om water op te pompen) wÿsge-spil {C}.

Viking:: (=Noorman) Viken {C}.

villa:: (deftig huis in buitenwijk) villa {C; mv= villâe; rsmv= villate}; (deftig huis op platteland) kôtagjes {C; mv= kôtagja}.

villen:: (van de huid ontdoen) idemute {K}.

vilt:: zveje {S}; van ~ gemaakt (=vilten): zveja {I}.

vilten:: (van vilt gemaakt) zveja {I}.

viltkruid:: Duits ~: filago {S} (L. Filago vulgaris).

viltroos:: zveje-paðegtan {C} (L. Rosa tomentosa).

vin:: (v vis) venn {C}.

vinden::

1. (alg: =aantreffen) minkede {K}; [eindelijk] ~ (na lang zoeken): lÿputte {K};
2. (mening: beschouwen als) cônsidere [lo] |..ÿje| {K}; ik vind hem niet aardig: gress nert cônsidere do lo flifados; hij vindt het koud buiten: do cônsidere martel dalotoje; hij vindt dat een mooie auto: do cônsidere bô oto lo eft hordâ tiyn; ik vind dat hij te veel opschept: gress cônsidere, den do bÿlyze bertert; »opvatten;
3. (een mening hebben; vaak in een vraag) ošume lo {K}; hoe vind je mijn schoenen?: tu ošumecco kost musts?; wat vindt u ervan?: gÿrs ošume jazy?;
4. (van mening zijn: met bijzin) pilde {K}; ik vind dat we nu moeten vertrekken: gress pilde den kirro pratûs ral (altijd met den-bijzin; geen lira-constructie);
5. (het eens zijn) zich ~ in [iets]: tijâÿtine [flaju] {K}; ik kan me hier niet in ~: gress nert tijâÿtinecû ef; ze kunnen het goed met elkaar ~: (sprkw) óps heltarecos quvârp én quista ef boert.

vindingrijk:: (vol ideeën) lâminkedosor {I}.

vindplaats:: minkede-wós {C; mv= ..-wósa}.

vinger:: ÿrliriy {C}; haker {C} (arch/dl= Tigof).

vingerafdruk:: iynkiy {C}.

vingerhoed:: leirðyg {C}.

vingerhoedskruid:: bârÿr leirðyg {C} (L. Digitalis purpurea).

vingerkom:: ÿrliriy-knuf {C}.

vingerkootje:: akbô {C}.

vingernagel:: šâg {C}.

vingerring:: leirbent {C}.

vingertop:: leirponto {C}, ÿrliriy-ponto {C}.

vink:: lâkmtiy |M| {C; rs= lâkmtiyt} (L. Fringilla coelebs).

vinkenbes:: (soort bosbes) lâkmtiy-labâ |M| {C} (L. Vaccinium fringillaris); (struik) lâkmtiy-tolabâÿ |M| {C; rs= ..-tolabâe}.

vinkje:: (V-vormig tekentje: ✔) iyxepyl {C}.

vinnig:: (=bits) deût {I}, leks {I}.

vinvis:: róst {C} (L. familie Balaenopteridae).

violet:: (=paars) bârÿr {I}; bâra• {PX.c > c}; (=lichtpaars/lila) partan {I}; (als specifieke variant v paars) vjoliy {I}.

violist:: vjolamerr {C}.

violoncel:: (=cello) vjolensell {C}.

viool:: (muziekinstrument) vjola {C}.

vioolconcert:: vjola-cônserto {C}.

vioolspelen:: vjolamerre {U}.

viooltje:: (bloem) vjoly {C} (L. Viola); driekleurig ~: avyro-ârc-vjoly {C} (L. V- tricolor); maarts ~: ardefne-vjoly {C} (L. V- odorata).

virtueel:: virtuela {I}.

virus:: virus {C}.

vis:: (alg: alle vissen bij elkaar) gÿtliy {Sef}; (dier: ntr) fisa {C}; (mnl dier) trapp {C}; (vrw dier) plora {C; mv= ploras}; ~ en vlees (eetbare dierlijke producten): nejô {S}; wat betreft ~; van ~ [gemaakt]: gÿtliy {I}; [gestoofde] ~ in saus: sôsa-gÿtliy {Sef}; (sprkw) ~ moet zwemmen (= bij een visgerecht hoort een goede saus en een goede wijn): ef gÿtliy orefantavy dur tims: fes knurfel, dus fes râns, ijâk fes svegt.

visafslag:: gÿtliy-drakâ {C}.

visakte:: gÿtliy-kornin {C; mv= ..-kartafiy}.

visdiefje:: (vogel) zvâlp-sterna {C} (L. Sterna hirundo).

visgraat:: prâft {C}.

visgrond:: rumôs {C}.

vishaak:: (=angel) klâm {C}, šil {C}.

visie:: visy {SC}.

visioen:: decort {SC; mv= decorteo; rsmv= decortett}; (onwerkelijke droom) drot {SC}.

visite:: (=bezoek) truch {C}.

vismarkt:: gÿtliy-stovy {C}.

visnet:: qundré {C}.

visrijk:: (vol vis) gÿtliysót {I}.

vissen:: fisae {U}.

Vissen:: (sterrenbeeld) Fisas {N}, Pisces {N}.

visser:: (vrnl op zee) ebes {C}; (op binnenwater) krato {C}.

visserij:: (alg) gÿtliyeren {C}; (op zee) ebezze {C}; (op binnenwater) kratos {C}.

vissersboot:: ebeska {C}; (klein: vrnl op binnenwater) knôr {C}.

vissersbootje:: knôr {C}.

vissersdorp:: ebezzeces {C}.

vissershaven:: ebesport {C}.

vissershuis:: (woning met schuren ed ve vissersfamilie) tallo {C}.

vissersplaats:: ebezzesÿr {C}.

visteelt:: gÿtliyleldâ {C}.

vistuig:: togÿtliyÿ {C}.

visualisatie:: (iets visueel uitdrukken) visuela mipa {C}.

visueel:: visuela {I}.

visum:: visum {C}.

visvangst:: ebezze {C}.

vitaal:: vitala {I}; (=levenskrachtig) wôniy {I; [mv=enk]}.

vitaliteit:: vitalitiy {C}; (=levenskracht) poire-crâf {C}; (=levenskracht/energie) gritsa {S}.

vitamine:: vitamynn {C/S}.

vitrine:: cônsoll {C}.

vitten:: ~ op: stiybje {K; gst= stiyt}; het ~: stiybjos {C}.

vizier:: (v harnas) drâf {C}; (fig) in het ~: fes ef kûltâ-bavân {C}.

VK:: (Verenigd Koninkrijk) UJ {G/afk}; het ~: UJ (geen lidwoord).

vla:: (=pudding) zva {C/S}.

vlaag:: (wind~) fenx |X| {C; mv= fences}; (woede/waanzin) pos {C; mv= posz}.

Vlaams::

1. (zn: taal) vlamenlant {C};
2. (bv) vlamenlandes {IIef}; ~e vrouw: Vlamesa {Cef; mv= Vlamesas}; ~e gaai: nutâ-pârer {C} (L. Garrulus glandarius).

Vlaanderen:: Vlamenlandes {G}.

vlag:: flâ {C}; (=wimpel) vémân {C}; (die lijkkist bedekt, en meebegraven/meeverbrand wordt) piyrotiy-flâ {C}; (sprkw) dat staat als een ~ op een modderschuit: ef melde eft mynallnolac; zie ook Vlaggen in .

vlaggenstok:: flâzorâ {C}.

vlagofficier:: (hoogste officiersrang bij marine) hardlap ofeserr {C}; voor militaire rangen, zie .

vlak::

1. (zn) kerpa {C}; ze liggen in één ~: efs xole fes ér kerpa;
2. (bv) (=effen; ook v smaak) mâdriy {I}; (=glad/egaal) kerp {I}; (zonder heuvels/bergen) fjoji {I}; ~ maken (lett: effen maken): mâdriye {K}; ~ maken (pletten): ole {K};
3. (met vz) ~ ... (=net ...): ta ... rô {III}; ~ naast het huis: ta kusamat rô ef sért; ~ bij (dicht bij): tarô {VZ} (plaats); ~ bij de brug: tarô ef pônt.

vlakbij:: naponto {III}; (=naastbijgelegen) tarô {I; vt= danen; ot= wena}; de brug ~/hier in de buurt: ef tarô pônt; vlakbij||ver [weg]: côrg {Iid}; ; »vlak 3.

vlakgom:: (=gummetje) wiys {C}.

vlakje:: (vakje) quung {C}; gekleurde ~s: marâsiyn quungs.

vlakte:: (vlak stuk landschap) šârmuty {C}; (=veld) jakâm {C}; zie ook Vlaktes in .

vlam:: flém {C}, mât {C}; ~ vatten (ontvlammen): flecse {Upr}.

Vlaming:: Vlames {Cef}.

vlammenwerper:: flecs-draka {C}.

vlammig:: flémiy {I}.

vlas:: flâx {S} (L. Linum); smalbladig ~: lôbâ-flâx {S} (L. L- tenuifolium).

vlasachtig:: (=vlassig: v haar) flâxiy {I}.

vlaskam:: (=repel) drâtjô {C}.

vlasleeuwenbek:: lÿr-gratyliy {C} (L. Linaria vulgaris).

vlassig:: (=vlasachtig: v haar) flâxiy {I}.

vlecht:: qugiys {C}; (gevlochten haar[streng]) vlegtiy {C}.

vlechten:: vlegte {K}; (=ineenstrengelen) wila'e {K; gst= wilat; wst= wila•}; het ~: vlegtos {C}.

vlechtwerk:: qundré {C}, towila'ÿ (toila'ÿ) {C}.

vleermuis:: grûmiyl {C}; rosse ~: bilys-grûmiyl {C} (L. Nyctalus noctula); vale ~: helmy-grûmiyl {C} (L. Myotis myotis); Oemave's ~: Oemave-grûmiyl {C} (alleen in Krappa-gebergte waargenomen) (L. Myotis oemavii).

vlees::

1. (alg) ÿðycu {C/S}; met veel ~ (vlezig): lâÿðycuor {I}; mens van ~ en bloed (lijfelijk mens): liff-mân {C};
2. (om te eten) fijânta {S}; fijanta {S} (dl= Noord-Jelafo); •~: •tiyse {SX.c > c/s}; varkens~: knoktiyse; niertjes: snultiyse; stuk ~: hônp {C}; ~ en vis (eetbare dierlijke producten): nejô {S}; op ~ lijkend (vlezig): fijântiy {I}; iemand die erg van ~ houdt: fijânter {C}.

vleeseter:: (=carnivoor: dier) fijânter {C}.

vleesgerecht:: fijânta-kerna {C}.

vleeskleurig:: (soort roze) ÿðycu-littit {I}.

vleesmes:: (zoals gebruikt in Tjemp) kaviyst = kaiyst {C}.

vleespen:: piyn {C}.

vleesplank:: (=snijplank) platt {C}.

vleesrooster:: (=grill) wôks {C}.

vleessaus:: dikke ~ (ragout): Trendon-sôsa {S}.

vleessnijstel:: (mes en vork om vlees mee te snijden, echter NIET om mee te eten) fijânta-toba'efrosÿ {C}.

vleesvee:: fijânta-fa'i {S; rs= ..-faitt}.

vleesverwerkend:: ~e industrie: fijânta-xizje-siyclo {C} (v slachthuis tot vleeswarenfabrieken).

vleeswaren:: tofijântÿ {C}.

vleet:: (soort rog: vis) zru'on-frÿcc {C} (L. Raja batis).

vlegel:: (om te dorsen) srânly {C}; (onbeschofte vent) pra'icc {C}, zâlft {C}; (=boef) lóset {C}.

vlegelachtig:: quaðiy {I; [mv=enk]}; (onbeschoft) pra'iccerÿ {I}.

vleien:: rilâpe {E}.

vleiend:: rilâp {I}.

vleierij:: rilâpos {C}.

vlek:: (alg: verf/vet ed) fojeldra {C}; (=klad) splâk {C}; (=plek) liytâ {C}; een ~ in/op iets: eft fojeldra armt flaju; ~ken maken in/op iets: ef nôge armt flaju {U}; ~ken maken (v voorwerp/stof): xoge {U}; het maken van ~ken: nôgos {C}; zilveren ~ (vlinder): horit perle-flyddere {C} (L. Clossiana euphrosyne).

vlekkeloos:: (lett: zonder vlekken) fôjeldrâe {I}; (fig) nefrestiy {I}.

vlekkerig:: splâkiy {I}; (lett: bevlekt) fojeldriy {I}.

vlet:: urâkte {C; mv= urex}.

vleugel:: (v vogel; aanbouw ve gebouw) zelfÿ {C}; (soort piano) zelfÿ-pjano {C; mv= ..-pjanôe; rsmv= ..-pjanott}.

vleugelslag:: (v vogel) zelfÿpos {C}.

vlezig:: (met veel vlees) lâÿðycuor {I}; (op vlees lijkend) fijântiy {I}.

vlieg:: (alg: insect) zôler {C}.

vliegbasis:: zôšebas {C}.

vliegdekschip:: zelfÿ-ÿtin {C}.

vliegen::

1. (vogels/insecten) zôle {U};
2. (vliegtuig ed) zôlumôje {U; gst= zôlumôt}; ~ in/door/over/naar/op (vliegtuig): lâzôlumôje {K}; het vliegtuig vliegt in/door de lucht: ef plano lâzôlumôje ef ayr; de helikopter vliegt over/boven de bergen: ef zâlft-zelfÿer lâzôlumôje ef granôs; het vliegtuig vliegt niet naar Schiphol (maar vliegt een andere richting op); ... op Schiphol (er is geen lijndienst op S.): ef plano nert lâzôlumôje Schiphol; ~de schotel: zôlumôje-sgûla {C}; zie ook Vliegen in ;
3. (brokstukken ed) in het rond ~: mipzôle {U}.

vliegenier:: (=piloot) pilot {C; mv= pilôte}.

vliegenorchis:: miterus vogily-huron {C} (L. Ophrys insectifera).

vliegensvlug:: (=pijlsnel) reve-tmopiy = reve-vita {I}.

vliegenvanger:: grauwe ~ (vogel): grist zôler-zâft {C} (L. Muscicapa striata).

vliegenzwam:: pucc-mindamissis {C} (L. Amanita muscaria).

vlieger:: (v papier) berðe {C}.

vliegsport:: zôšeos {C}.

vliegterrein:: (=vliegveld) zôšenunn {C}.

vliegtuig:: plano {C}.

vliegveld:: (alg) zôšos {C}; (=vliegterrein; met nadruk op "veld") zôšenunn {C}; (met gebouwen, maar kleiner dan "luchthaven") zôšesÿr {C}; »luchthaven.

vliegwiel:: cÿrbéklan {C; mv= cÿrbéklâne}.

vlier:: [gewone] ~: léfquh {C; mv= léfqusta} (L. Sambucus nigra).

vlierbes:: léfquh-labâ {C}.

vlies:: (=film/dun laagje) wÿja {C}.

vliesvaren:: Engelse ~: hâgeter {C} (L. Hymenophyllum tunbrigense).

vlijen:: zich ~: zirdare {Upr}; het dorp ligt tegen de heuvelflank gevlijd: ef zeces frart zirdare sumâ ef kryobiy-cénp.

vlijmscherp:: rits-sgârf {I}, ritsiy {I}.

vlijt:: (=ijver) gisa {C}; het tonen van ~/voortvarendheid: gissos {A}.

vlijtig:: (=ijverig) giss {I}; ~ zijn: gisse {U}.

vlinder:: flyddere {C}.

vlinderstruik:: flyddere-ardekir {C} (L. Buddleja davidii).

vlo:: flô {C; mv= flós}.

vloed:: (hoogwater: tegengesteld v eb) preiptjek {C}, fluta {C}.

vloedgolf:: flutaiy {C; rs= flutate}.

vloeibaar:: plistepiy {I}.

vloeien:: flute {U}; ~ uit (fig): fâmpe {K}; (=stromen) kôlte {U}.

vloeiend:: (lijn/overgang) wâcha {I}.

vloeiing:: flutos {C}.

vloeipapier:: plestrozjô {S}.

vloeistof:: plistepir {S}.

vloek:: vlukk {C}; (=vervloeking) kachiytos {C}; in een ~ en een zucht: lo hihu.

vloeken:: vlukke {U}; (=verdoemen) kachiyte {K}; ~ tegen/op iemand: vlukke tygtja rast.

vloer:: floôr = flor {C}; houten ~: éparôk {C}.

vloerbedekking:: floôr-caribos = flor-caribos {C}.

vloerkleed:: kósto {C}.

vloertegel:: (=plavuis) krûpt {C}.

vloerverwarming:: floôrkjupt {C} (afk= FK).

vloerzeil:: mâts {C}.

vlok:: (sneeuw, zeep) hûk {C}.

vlonder:: éparôk {C}.

vlooienband:: ~[je] (voor hond/kat): flô-bent {C}.

vloot:: karéré {C; =red v karé}; (schepen) flôte {C}.

vlootbasis:: njebobas {C}.

vlot::

1. (zn: meestal v hout) tjâka {C}.
2. (bv) (licht/vlug/gemakkelijk) pâpla {I}; (=geestig) nenko {I}; (niet tutterig) fendriy {I; mv=enk}.

vlotten:: hout ~ (op rivier): rotte {E}; (v hout op een rivier) aterte {K} (dl= Peg); het werk wil niet ~: ef ÿrôm vûkgre[lira]; het gesprek wil niet ~: ef chaquindos nert pónze eft stala.

vlotter:: [hout]~ (persoon): rotter {C}; atertatjen {C} (dl= Peg); (=drijflichaam) svâmiyn {C}.

vlucht::

1. (het vluchten) itÿrros {C}, tÿrros {C} (arch/poe); op de ~ geslagen (vrnl v dieren): gip {I} (arch);
2. (uitwijken) zôlumah {C}; op de ~ (voortvluchtig): zôlumâtiy {I};
3. (vliegen in de lucht) zôšecc {C; mv= zôšeces}.

vluchteling:: wygcarer {C}; (=uitgewekene) wygcaratjen {C}; [politieke] ~ (=asielzoeker): wygce-wóser {C}.

vluchten:: itÿrre {E; gst= itÿr}, tÿrre {E; gst= tÿr} (arch/poe); het ~ (vlucht): itÿrros {C}, tÿrros {C} (arch/poe); ~ van/uit (=uitwijken): wygcare {K}.

vluchtgang:: (ondergronds: vrnl bij Spok kastelen) esterulâr {C}; zie ook Vluchtgangen in .

vluchtheuvel:: mirra-ileset {C}.

vluchtig:: (snel verdampbaar) da'e {I}; (oppervlakkig) rija {I}; hij kijkt het boek ~ door: do tozerfe rija ef mimpit.

vluchttunnel:: »vluchtgang.

vlug:: (alg: =snel) gesvint {I}; (=snel: vrnl met hoge snelheid) vita {I}; (licht/vlot/gemakkelijk) pâpla {I}.

vlugschrift:: (brochure, bulletin) âkta {C}; (=pamflet) pâmflett {C}.

VN:: (Verenigde Naties) UN {N/afk}; de ~: UN (geen lidwoord).

vocaal:: (taalk: =klinker) vokel {C}; (bv) vokelise {I}.

vocht:: ropja {S}; (in ogen/wond) lâst {C}; ~ doorlaten (lekken): lece {U}.

vochtaanslag:: (=condens) wâs {S}.

vochtig:: huma {I}, tert {I}; ~ zijn: ropje {U; gst= ropp}.

vochtigheid:: humaiy {C; rs= humate}.

vod:: (oude lap) krûgt {C}.

vodden:: (plunje) tojelbi {C} (pej).

voddenman:: (=voddenraper) krûgter {C}.

voddenraper:: (=voddenman) krûgter {C}.

voeden:: (alg: =voederen) lardae {K}.

voeder:: (voor dieren) teruf {S}.

voederen:: (alg: =voeden) lardae {K}; (v dieren) terufe {K}; het ~ (het voeden): lardaos {C}; het ~ (voedering v dieren): terufos {C}.

voedering:: (het voederen) (alg) lardaos {C}; (v dieren) terufos {C}.

voedertijd:: (tijd om dieren te voederen) terufos {C}, terufe-fort {C}.

voederwikke:: (plant) fa'i-vycc {S} (L. Vicia sativa).

voedingsmiddel:: tolardosÿ {C}.

voedingssupplement:: lardae-šocheros {C}.

voedsel:: ubara {S}; (=eten) lardos {C/S}; (zeer smakelijk) menuiy {C; rs= menute}; (waarvan veel winden gelaten worden: bonen ed) flâtsos {S} (spr); zie ook Voedsel in .

voedseloverschot:: pâltubara {S}.

voedselrest:: ~en op het fornuis: kaftjondos {C}.

voedselvoorziening:: ubara-cÿrbatt {C}.

voedster:: (=min) tojo {C}; (vrw konijn) tyšu {C}; (vrw haas) dôf {C}.

voedzaam:: cÿri'a {I}.

voeg:: (alg: =spleet) stiymf {C}; (tussen gemetselde stenen) stiymfa {C}.

voegen:: (metselwerk) stiymfe {K}; ~ bij (=bijvoegen): riješe {K}; hij voegt mij bij de groep: do riješe gress luft ef grup; zich ~ bij: riješare {K}; hij voegt zich bij de groep: do riješare ef grup; aan/bij/in elkaar ~: tâpe zléf {U}.

voeger:: (iemand die metselwerk voegt) stiymfer {C}.

voegwoord:: (=conjunctie) yplemerer {C}.

voelbaar:: cente-âp {I}, centatt {I}.

voelen:: (vrnl lett: met zintuigen waarnemen) orenple {K; gst= orenpel}; (lett: =betasten) kiyne {K}; (lett/fig) cente {K}; ik voel me hier een vreemdeling: gress sen cente lo eft tneferdes kusami; hij voelt zich beledigd: do sen cente lo dakk; niet goed [gaan] ~ (onwel worden): puare {U}; er veel voor ~ om: miypare beri/den {U}; ik voel er niet zo veel voor om de voorstelling te gaan zien: gress nert miypare beri lutterafe ef stâgos; iemand iets laten ~: krûsge flaju ón rast {K; gst= krûss}; het laten ~: krûsgos {C}.

voelhoorn:: cente-hôrna {C}.

voer:: (voeder voor dieren) teruf {S}.

voeren::

1. (=voederen) (alg) lardae {K}; (v dieren) terufe {K}; het ~ (het voeden): lardaos {C}; het ~ (voedering v dieren): terufos {C};
2. (v kleding: ve voering voorzien) fÿruhe {K};
3. (fig) (v proces) ciyfe {K}; (arch/jur: v vlag) donne {K}; het ~ (v proces): ciyfos {A}; (arch/jur: v vlag) donnos {C}; het woord ~: ef rate ef wufta; een bespreking ~: ef rate wuftas; de regering voerde een chaotisch beleid: ef tangodâm lydo eft gaotise aupross.

voering:: (in kleding) fÿruh {C}.

voerman:: kaliatjen {C}.

voertuig:: ufira {C}; gemotoriseerd ~ (jur: voertuig met een motor dat niet sneller kan/mag rijden dan 30, 40 of 45 km/u): dreutos-ufira {C}; zie ook Weggebruikers in .

voet::

1. (lett: lichaamsdeel) tiffug {C}; te ~: tjâg tiffugs; aan je ~en: luft ef tiffugs; je ~en vegen: must-uste {U};
2. (v toren/boom ed) stent {C}; (=voetstuk: v lamp, kast, vaas ed) fugô• {PX.c > c}; de ~ van de vaas: ef fugôvasa {C};
3. (lengtemaat) fôt {C} (afk= F); 1 fôt = 1F = 250,551 m;
4. (idioom) op gespannen ~ staan met iemand: ef zérpe mitai ef râfs lestôk rast (2niv!); hij leeft op grote ~ (luxueus): do poire fes eft ielba siyclo; op staande ~: ðÿm miypos {A}; zich uit de ~en maken: slinâre {U}.

voetangel:: ([vossen]klem; ook fig) ékupiy {C}.

voetbal:: (bal om mee te voetballen) tiffugbâl {C}; (spel) bâlmert {C}; (Spok variant v ruwe Gaelic ~; verboden geweest van 1912-1977) mâtât {C}.

voetbalclub:: tiffugbâl-clup {C}.

voetballen:: bâlmerre {U}.

voetballer:: (=voetbalspeler) [tiffug]bâlmerr {C}.

voetbalschoen:: bâlmerre-must {C}.

voetbalspel:: [tiffug]bâlmert {C}.

voetbalspeler:: (=voetballer) [tiffug]bâlmerr {C}.

voetbalstadion:: bâlmerre-staðon {C}.

voetbalsupporter:: tiffugbâl-hajemjerer {C}.

voetbalveld:: (=sportterrein) [merre-]nunn {C}.

voetenbankje:: tiffuglot {C}.

voetenwarmer:: (=stoof) kjuptlot {C}.

voetganger:: pedestriân {C}; zie ook Weggebruikers in .

voetlicht:: bunârmâtat {C}.

voetnoot:: (alg) nertufegtsil {C}; (officiële term) [tûgtovap-]nôt {C}.

voetpad:: (verhoogd trottoir) platform {C}; (NIET verhoogd) kiyk {C}.

voetplaat:: (plaats v machinist in stoomlocomotief) plât {C}.

voetstap:: tifvent |tiffent| {C}; (=pas) pâs {C}.

voetstuk:: (=sokkel) pôlp {C}; »voet 2.

voetzool:: tiffugstent {C}.

vogel:: (ntr) vogily {C}; (mnl) pliyjo {C}; (vrw) rikâf {C}.

vogelbekdier:: dôlze-mûle {C}.

vogelbraak:: vogily-mipru {C/S} (zeldzame plant, verwant aan koekoeksbloem, groeit vooral langs de Prek-oevers; vogels moeten ervan braken en mensen krijgen er diarree van) (L. Melandrium catharticum).

vogelgriep:: vogily-influnns {C}.

vogelhuisje:: vogily-cluzâs {C}.

vogelkers:: môliy-riôsta {C/S} (L. Prunus padus).

vogelkooi:: (=volière) vogily-caf {C}.

vogellijm:: (=maretak) njoma {C} (L. Viscum album).

vogelmelk:: gewone ~: sinto-star {C} (L. Ornithogalum unbellatum).

vogelmuur:: (plant) Kulano-miyr {C/S} (L. Stellaria media).

vogelnest:: ~[je]: vogiliyatur {C}.

vogelpootje:: (plant) vogily-tiffug {C} (L. Ornithopus perpusillus).

vogeltrek:: sôlst {C}, zrôfmpo |M| {C; rs= zrôfmpót}.

vogelverschrikker:: [vogily-]vlagtatjen {C}.

vogelvrij:: ~ verklaren: šeksÿe {K}.

vogelvrijverklaring:: šeksÿos {A}.

vogelwachter:: vogily-roiy {C}.

vogelwikke:: (plant) dekir-vycc {S} (L. Vicia cracca).

voile:: qundré-tull {C}; (aan hoed) ÿršar-tull {C}; (=sluier) tull {C}.

vol:: (niet leeg) ÿrg {I}; (v maan) xulâ {I}; (v smaak) parðe {I}; (smaak v rode wijn) leldiy {I}; (smaak v witte wijn) nemerfor {I}; de ~le prijs: ef xulâ ðÿny; ~ met/van (rijkelijk voorzien met/van; gevuld met): peran pai {III} (vz-uitdr); ~ zijn met mensen: zazâmpe {E}; ~ zijn van (stikken van/vergeven zijn van): ef melde ybervelira lef (pop); het is hier ~ van wespen: kusami melde ybervelira lef ÿvânas.

volbloed:: (behalve bij paarden) lâgritsaor {I}; (v paard) prôltôt {I}; ~ paard: prôltôter {C}.

volbrengen:: (afmaken) jizjÿe {K; gst= jizjÿt; vdw= jiystâs}; (=verrichten) manne {K; vdw= mann}; een taak ~: wârbimapyre {E}; hij heeft het volbracht: do wârbimapyro; (sprkw) hij heeft met plezier een moeilijke taak volbracht: do ef tenrân-erg-ten nupps arvende; er trots op zijn dat je iets moeilijks volbracht hebt: nyróge {E}.

volbrenging:: (afmaking) jizjÿos {A}; (=verrichting) mannos {C}; (ve zware taak) manof {C}.

voldaan:: (genoeg gegeten) larde-zovert {I}.

volder:: (iemand die stoffen volt) stojatjen {C}, stotatjen {C}.

voldoen:: (betalen: v rekening) manne {K; vdw= mann}; ~ aan: feskâmpae {K}.

voldoende::

1. (onb vnw) ~ [van] (genoeg [van]): (enk-semc/abstr) hâls {OV}; (mv) hâles {OV}; (stoff) hâls = hâles {OV}; de ontwikkelingen geven ~/genoeg hoop: ef wélfa'ecosz kette hâls rajiytos; er zijn nog ~ appels voor zulke hongerige mensen: hâles geffys melde velk furt sest lart veldurs; ~/genoeg van zulke appels: hâles sest geffys; heeft de olielamp nog ~ olie?: aftel ef mataaré lelperre hâls/hâles ool?; ruim ~ [van]: pâltiy-hâl[e]s {OV}; in ~ mate: fes hâls cônsideros;
2. (adj) (=genoeg) hâles {I}, hâls {I}; precies/juist ~ [van]: ješy {I}; ruim ~: plentiy (plenty) {II; mv=enk};
3. (met ww) ~ hebben [van] (niet te kort komen): kuraubere {K}; ~ [van iets] hebben (om de winter door te komen/de reis te kunnen volbrengen ed): zyre {U}; we hebben ~ brandstof voor de winter/om de winter door te komen: kirro zyre lóf ef kolofâ frópjÿ ef burâg; we hebben nog ~ benzine om de volgende pomp te halen: frópjÿ ef bensynn kirro zyre; ~ zijn (genoeg zijn): hâgypale beri {U}; »toereikend.

voldoening:: (betaling) mannos {C}; (=genoegdoening) feskâmpaos {C}.

voldongen:: (feit) buchâ {I}.

voleindigen:: zacÿrpôte {K}.

voleindiging:: zacÿrpôtos {A}.

volgeladen:: (beladen) jocc {I}; ~ met: jocc rifo.

volgeling:: somper {C}.

volgen:: (=bijhouden/meegaan) sompe {K}; ([achter]nagaan) kafsompe {K}; (=opvolgen) pelle {K}; ~ op: pirzove {K}; ~ op (=voorafgegaan worden door): félclare pai {K}; de lezing volgt op een diavoorstelling = de lezing wordt voorafgegaan door een diavoorstelling: ef wuxos-furt félclare pai eft dia-megg; ~ uit: fôlge {K}; het ~: [kaf]sompos {C}; pellos {C}; pirzovos {C}; als volgt: âfry kâ; het plan is als volgt ...: ef arpinzol melde âfry kâ ....

volgend:: »volgende.

volgende::

1. (wat hierop volgt) sompat {I}; ze hebben de ruzie de ~ dag bijgelegd (de dag die op de dag met ruzie volgt): óps ef gurnus nânce ef sompat tof; je moet de ~ bus nemen (de bus die NA deze bus komt): tu puttât ef sompat gerlas; ik kan u het ~ mededelen: gress blompavy ef sompat tiyn ón kirnem;
2. (ve reeds aanwezige reeks) pirzof {I}; hij woont in het ~ huis: do zâre fes ef pirzof sért; op de eerste drie bladzijden staan veel fouten, maar op de ~ gaat het beter: fes ef értef dur pracâs pert fotels melde, tur fes ef pirzof tiyns ef melde gulder; je moet de ~ bus nemen (de volgende bus ve rij bussen bij het busstation): tu puttât ef pirzof gerlas;
3. (bij tijdsbepalingen) pir• {PX.c > c}; de ~/komende maand: ef pirhertel; hij komt ~ week maandag: do arfine ef pirmink-lunatof.

volgens::

1. (zoals de mening v iemand is) na {VZ/VG}; ~ mij zal het niet lukken: na gress ef nert di eftarsu; het zal niet lukken, ~ mij: ef nert di eftarsu, na gress reppo; ~ mij (naar mijn mening): kost stynn {SC}; ~ hem (zijns inziens): groft stynn; ~/naar de mening van: calijann {VZ}; ~ de minister ...: calijann ef menester ...;
2. (blijkens; zoals de regels ed zijn) âfry {VZ}; niet ~: âfriye {VZ}; ~ het weerbericht gaat het stormen: âfry ef wónzol-tÿden ef di mónsu; het is niet ~ de plannen: ef melde âfriye ef arpinzôle.

volgepropt:: brôpiy {I}.

volgnummer:: sompe-hor {C}; (=rangnummer) qutt-hor {C}.

volgorde:: xinâs {C}; in elke ~: kaf jadâk xinâs.

volharden:: mâtréfe {E}; ~ in: xodde lef {U}; ~ in (fig: =vasthouden: op fanatieke wijze bij zijn mening blijven): yntaje {K; gst= yntat}.

volhardend:: mâtréfiy {I}.

volharding:: mâtréfos {A}, xoddos {A}; (=doorzetting) fesmikkelšos {A}.

volhouden:: (niet opgeven; bij je mening blijven) verka'ete {K}; (=doorzetten) fesmikkelše {K}; het ~ (volhouding): verka'etos {A}; het ~ (=volharding): fesmikkelšos {A}; niet vol te houden (fig: onhoudbaar: v standpunt/gedrag ed): ûskaliy {I; [mv=enk]}.

volhouding:: (het volhouden) verka'etos {A}.

volière:: (=vogelkooi) vogily-caf {C}.

volk:: zampôr {C}; (lieden) eby {S}.

volkakken:: (=volschijten) lâpéje {K} (vulg), lâpéke {K} (vulg); (schijten op) lâchÿte {K} (spr: bijv vogels die alles bevuilen); zijn hond kakt de hele stoep vol: groft hurt lâpéje/lâpéke ef pijâ platform.

volkomen:: volkómen: (=compleet/geheel) pijâ {I}; ~ geschapen (v uiterlijk): fameqummert {I}.

volkorenbrood:: pijâ-tustûr {C/S}.

volksaard:: zampôreren {C}.

volksbuurt:: (=volkswijk) zampôr-oftian {C}.

volksfeest:: (feestelijke jaarmarkt) falot {C; mv= falôte} (arch).

volksgezondheid:: zampôr-helten {C}.

volkshogeschool:: zampôr-zrazos {C}; zie ook Volkshogescholen in .

volkshuisvesting:: (in Spok ook het verschaffen v stadswoningen aan tot arbeider omgeschoolde agrariërs) zampôrzâraje {C}.

volkslied:: (nationaal) hymâfost {C}; zie ook Volkslied in .

volksliedje:: (=volkswijsje, deuntje) hôjô {C}; (traditioneel Spok, met moralistisch slot) totrojÿ {C}.

volksmenner:: zampôr-ripjer {C}.

volksmuziek:: zampôr-malodé {C}; zie ook Volksmuziek in .

volksstemming:: (=referendum) referendym {C} (in Spok een gebruikelijk middel voor politieke beslissingen; of liever gezegd, als de politiek zelf geen beslissing kan/wil nemen).

volkstelling:: zampôr-ramâos {C}.

volksvertegenwoordiging:: (alg) zâmporementec {C}; (gezien als Spok instelling, vgl Tweede Kamer in Nederland) Zâmporementec {N}; lid van de ~ (vgl Kamerlid): zâmrater {C}; zie ook Volksvertegenwoordiging in .

volkswijk:: (=volksbuurt) zampôr-oftian {C}.

volkswijsje:: (=volksliedje, deuntje) hôjô {C}.

volladen:: (v schip/voertuig) lâmule {K}.

volledig:: xulâ {I}; (=volslagen) famelira {I}, jiystiy {I}.

volleerd:: jiyst {I}.

vollemaan::

1. (de geheel zichtbare maan) (alg) pakra {C}, blyst {C} (poe/dl= Centraal-Berref); (meer technische term, als contrast met nieuwe maan ed) xulâ luna (afk= x/l); met ~, in het licht van ~: fes ef pakra; het wordt ~ (de maan wast): ef luna uenge;
2. (de dag vóórdat de vollemaan te zien is) pakra {C}; op de dag vóór ~: lóf pakra.

vollemaansdag:: (de dag vóórdat de vollemaan te zien is) pakra {C}; op ~: lóf pakra.

vollemaansfeest:: viering van het ~ (Erg): pakra {C}.

vollen:: (v lakense stoffen) stoje {K; gst= stot}.

voller:: »volder.

volmaakt:: lutta {I}; (v uiterlijk) fameqummert {I}.

volmaaktheid:: fameqummertiy {A; mv=enk}.

volmacht:: fesmannos {A}; schriftelijke ~: fesmannafiy {C}; bij ~: kaf eft fesmannos.

volop:: (rijkelijk) ôpalefiy {I; [mv=enk]}; (geheel en al) fes jadâk loin.

volproppen:: flûmpe-ÿrg {K}, brôpe {K}; het ~: brôpos {C}.

volraken:: volkomen ~: ÿrge {Upr}.

volschenken:: (v emmer/kopje ed) lorgisse-armt {K}; ze schenkt het kopje vol: eup lorgisse-armt ef tašâ.

volschijten:: »volkakken.

volslagen:: (=volledig) famelira {I}, jiystiy {I}.

volstaan:: ~ met: zloffare {K}.

volstoppen:: (lett: =opvullen) ÿrgare {K}.

volstouwen:: (bv achterbak v auto) armtlade {K}.

volstrekt:: mipgyr {I}; ~ niet (helemaal niet): quista nert = quista noi.

volstromen:: kôlte-ÿrg {U}; het gat stroomt vol [met] water: ef klafas kôlte-ÿrg lef knurfel.

voltallig:: full {I}.

voltooid:: (=klaar/afgerond) zett {I}, ÿrpôtor {vdw}; (taalk) ~e tijd: perfecc {C}; ~ verleden tijd: horit-perfecc {C}; ~/verleden deelwoord: horitpainn {C}.

voltooien:: ÿrpôte {K}.

voltooiing:: ÿrpôtos {A}.

voltreffer:: pijâ-qurstoxer {C}.

voltrekken:: ierche {U; gst= ierrt}.

voltrekking:: ierchos {A}.

voluit:: zijn naam ~ schrijven: ef stinde ef quanka ðÿm pontos.

volume:: (=inhoud) ÿrtÿr {C; mv= ÿrtÿruba}; (hoeveelheid ve bepaald product) ÿrtÿr {C; mv= ÿrtÿruba}, mécarô {C}; (=geluidssterkte) mabysta {C}.

volwassen:: (voor de Spok wet vanaf 19 jaar) majorâ {I}.

volwassenheid:: majorâ {Cef}.

volzin:: quariy-chaquint {C}, hym {C}.

vondeling:: minkede-efanty {C}; pleegmoeder/pleegvader van een ~ (alg: iemand die een vondeling vindt en zich erover ontfermt en deze opvoedt): zôrter {C}.

vonder:: (houten bruggetje) ârg {C}.

vondst:: (lett: gevonden voorwerp) minkeda {C}; (fig: uitvinding) minkedos {A}; ~ in de aarde (meestal archeologisch): mofminkeda {C}.

vonk:: slit {C}; ~[en] geven (ww: vonken): slite {U}.

vonken:: (ww: vonk[en] geven) slite {U}.

vonkenregen:: dânta {C}.

vonnis:: baxeskaros {C}.

vonnissen:: baxeskare {E}.

voogd:: lardacc {C}.

voogdij:: lardacceren {C}.

voor::

1. (zn: ploegsnede) ÿjalos {C}, ÿjaler {C}.
2. (vz)
   1. (niet achter: plaats) furt {VZ}; de schuur staat ~ het huis: ef kul melde furt ef sért; hij loopt [rond] ~ het huis: do farte furt ef sért; hij kijkt ~ de schutting (en bevindt zich er ook voor): do zerfe furt ef ûrbest; vóór (met nadruk op de plaats): k'mafurt {VZ}; het symbool staat vóór de naam, niet erachter: ef priva melde k'mafurt ef quanka, noi blef ef; ~ om: furtkest {VZ};
   2. (niet achter: richting) furt {VZrs}, furtonn {VZ}; de politieman springt ~ de auto: ef âpip vlôte furt ef otoe (rs!); (in tegenstelling tot furt is furtonn ook meer abstract:) hij kijkt ~ de schutting (maar STAAT erachter): do zerfe furtonn ef ûrbest;
   3. (bestemd voor: betrekking) furt {VZ}, fân {VZ}; ón {VZ}; dit boek is ~ jou: dena mimpit melde furt/fân tu (fân is meer gemarkeerd dan furt, en wordt vooral gebruikt als furt ambigu is); het boek is niet ~ jou [bedoeld/bestemd]: ef mimpit nert melde ón tu (ón drukt uit dat de spreker niet van plan is om het boek te geven); zo'n feest is er niet ~ de jongeren in Zest (wordt niet georganiseerd): teâk fenta nert melde furt ef jo ber Zest; ~ mezelf, ~ zichzelf (enz): fânsiyn; ik wil een middagje ~ mezelf hebben: gress lelperravy eft fittas fânsiyn quandro; ze houden de zondagen ~ zichzelf: óps wencate ef kôbotofs fânsiyn;
   4. (voor zover het iemand aangaat) armt |ant| {VZ}; ón {VZ}; roken is niet gezond ~ je: ef uokke nert melde helt armt tu; dat is goed ~ ons: ef quiste armt kirro; dat is fijn ~ hem: ef melde olla armt/ón do (ón accentueert dat het de mening vd spreker is);
   5. (pro; niet contra) ort {VZ}; we zijn vóór de democratie: kirro melde ort ef demokrašo; vóór iets zijn: yfurte flaju {K};
   6. (jegens; ten aanzien van iemand) ump {VZ}; liefde ~ iemand: rovretos ump rast; eerbied ~ zijn ouders: ef pagiyry ump sener fosies;
   7. (wat betreft) ~ Drys zijn meisjes seksobjecten: Drys melde uberelira sex-šôts rifonn pirinins (eig. Drys vat meisjes op als seksobjecten); ~ hem zijn alle bloemen hetzelfde: do melde uberelira fraji rifonn cradef hurons; ~ informatie moet men ... bellen: frópjÿ informašo/informaša stus krÿsât ...;
   8. (niet na: tijd) futtof {VZ}; het werk moet ~ dinsdag klaar zijn: ef ÿrôm klótarât futtof ef tûratof; ik vertrek ~ (= eerder dan) Petriy: gress prate futtof Petriy; (eerder dan een ander) ~ zijn (lett): furte {K}; vóór (met nadruk): blûmtiy futtof {VZ};
   9. (à) zes stuks ~ 3 herco per stuk: sers tiyns furt/ri'ef 3 herco ri'ef tiyn (dus totaal 18 herco).
3. (vg: voordat, alvorens: voortijdigheid) futtof {VG}; ik wil verhuizen ~ ik met vakantie ga: gress sértaravy, futtof gress vende helkara zirrot.
4. (in samenstellingen) (vooraf[gaande]) blûmtiy {I}; de voorbesprekingen: ef blûmtiyn tyrôsta; (aan de voorzijde ve gebouw) basc• {PX.c > c}; voordeur: bascerat {C}; (pre•) kor• = ko• {PXimpr.c > c}.

vooraan:: (voorste) furtiy {I}; in de hardloopwedstrijd blijft hij ~: fes ef zyle-tojesfsâ do tinde furtiy.

vooraf:: (=voorafgaande) blûmtiy {I}.

voorafgaan:: ~ aan: (lett/fig) pirzove-furt {K}, pirzove armt {U}; (fig) félcle {K; gst= félt}; het ~: félclos {A}; voorafgegaan worden door: félclare pai {K}; »volgen; .

voorafgaand:: ~ aan: kor• = ko• {PXimpr.c > c}; herfst/zomer: mondô/kormondô (zomer gaat vooraf aan herfst); ~e: blûmtiy {I}.

voorafgegaan:: »voorafgaan; »volgen.

vooral:: (met name) katô {I}; messe {III}; ~ als (zeker als, met name als): messe fara.

vooralsnog:: (=vooreerst) tukst ÿkjôndos (afk= t.ÿ.).

voorarrest:: furt-giyrt {C}.

voorbaat:: bij ~ (van te voren): nert ral tur zuf (afk = nr/z); bij ~ [al]: blûmt {I}; hij begint bij ~ [al] te schelden: do finne beri zae blûmt.

voorbalkon:: (v tram) furt-plât {C}.

voorband:: (v fiets/auto) furt-bent {C}.

voorbarig:: bri'ériy {I; [mv=enk]}; ~ zijn met: kafte-furt {K}.

voorbedacht:: »rade.

voorbeeld:: šovos {C}; naar het ~ van ...: lo ef fjy, sompelira ... (vz-uitdr); slecht ~ (dat niet het navolgen waard is): makosoliyn {C}; het ~ [van iets] geven (voordoen): stâg-šove {K}.

voorbeeldig:: quâmelira {I}, šove-âp {I}.

voorbehoedsmiddel:: côntrasepteff {C}.

voorbehoud:: feszloffos |feslo..| {A}; onder ~: lef nâs-miypos {A}; onder ~ van: lef nâs-miypos rifo (vz-uitdr).

voorbehouden:: wijzigingen ~: lef nâs-miypos rifo modifyôsta.