Woordenboek
Spokaans-Nederlands | Nederlands-Spokaans

•  Home 
•  Titelblad 
•  Legenda 
•  Paradigma's 
•  Lijsten 
•  SPARC 
•  Taalmenu 
•  Grammatica 

Spokaans—Nederlands     A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Nederlands—Spokaans     A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
 

L:: (= ) {afk} »liytre.

:: (= L) {afk} »liytre.

l•os:: {PX/SX} »ÿ•os.

la::

1. {C} la (muzieknoot).
2. {S} (alg) korrels; stof in korrelvorm; grof soort poeder; (poe) zand (v strand); (dl= West-Liftka) gedorst graan.
3. {DT} (poe; expletiefpartikel: wordt ingevoegd als het metrum een extra lettergreep vereist).

la•:: {PXimpr.ww} (vormde oorspr inchoatief/mutatief; tegenwoordig allectief) (bijv) anše/laanše: voortduren/oprichten, stichten.

La:: (Fra lw: zie lemma's hieronder).

La Cloche Française:: |Fra.| {N} (gerenommeerd restaurant met Franse keuken in de stad Tsjech); ; (UIS 99).

La Finesse:: |Fra.| {N} (restaurant bij motel Tâlp-wâljÿ; gemeente Titeref); .

Lâ:: {G} (riviertje van Kulano-gebergte naar de Lajecô); .

lâ•::

1. {PX.u > k} (waardoor een vz-bepaling door een obj vervangen kan worden) (bijv) mirre/lâmirre: wandelen/wandelen in/op/over/langs.
2. {PX.zn > k} be•; voorzien van; (bijv) futju/lâfutjue: meubelstuk/meubileren, voorzien van meubels; wâp/lâwâpe: wapen/[be]wapenen.
3. {PX.zn > add} (samen met •or) •rijk, vol met, voorzien van; (bijv) futju/lâfutjuor: meubelstuk/gemeubileerd, voorzien van meubels; šifer/lâšiferor: zilver/verzilverd; lÿnt/lâlÿntor: lijn/gelinieerd; minkedos/lâminkedosor: vondst/vindingrijk.
4. {PX > c} (nominaliseert een interjectie) (bijv) hurrâ!/dur lâhurrâs fân ef jabâr: hoera!/drie hoera's voor de koning.

laanše:: {K} oprichten, stichten (v vereniging ed).

laanšos:: {A} oprichting, stichting, het stichten.

lââpe:: {K} »lâwâpe.

lâarmâtate:: {K} (lett/fig) belichten (v films ed).

lâarmâtatos:: {C} (lett) belichting (v films ed).

lââsfalte:: {K} asfalteren.

lââsfaltor:: {I} geasfalteerd (v weg).

lââsfaltos:: {C} asfaltering; laag asfalt; asfaltweg.

lâaxe:: {K} hakken in (met een bijl bewerken zonder dat het voorwerp splijt).

lâaxerme:: {K} uitbuiten (v personeel).

lâazerše:: {K} beplanten (met planten/struiken/bomen voorzien).

lâazeršos:: {C} beplanting (planten/struiken/bomen).

labâ:: {C} bes.

lâbalseme:: {K} balsemen.

labân:: {C} map, omslag, kaft.

Labane:: {N} (vrw personificatie vd Aarde); fara ~: sprekend (v uiterlijk); ~ melde hift sientur: ze lijken sprekend op elkaar (alleen gezegd bij broer/zus, broer/broer, zus/zus); .

Labane-corvi'am:: {N} "Labane-gemeenschap" (bevordering v vrijetijdsbesteding in de geest vd Erg; in Lassos); .

Labane-instituša:: {N} (onderzoeksinstituut voor milieuvraagstukken; gemeente Mûninû); .

Labane-mirra:: {W} .

Labane-plep:: {W} .

lâbare:: {K} bijwonen.

lâbaros:: {A} bijwoning.

lâbasor:: {I} gegrond.

labe:: {C} fes ef ~: aan de bergrand gelegen.

Labe-jelðâ:: {N} (berghotel bij Ater-Ðeeroymâp); .

Label:: {N} (veeslachterij in Tejho); .

lâbelkor:: {I} vruchtdragend, met vruchten; fruitig (v wijn).

Labenô:: {G} (stad in Ales).

Labenô/Logono:: {N} (klein vliegveld; gemeente Logono); .

Labenô-Sinto-Logono ur Qupsât:: {N} (»šarkdomenn bij Logono; district Ales); .

laber:: {C} stek (afgesneden tak/jonge boom).

labinâr:: {I} zorgvuldig, secuur.

labinâriy:: {C} zorgvuldigheid, secuurheid.

labiniy:: {C} pak[je], pakket.

labiy:: {C} korrel.

lâblâsor:: {I} beslijmd.

labo:: {C}

1. (pop) laboratorium; »laboratorym.
2. parasol, zonnescherm; »lagitofôbo.

Laboh::

1. {F}.
2. {N} (luchthaven; gemeente Korif); .
3. {N} (vuurtoren; gemeente Korif); .
4. {N} (hotel bij Kurriy); .

Laboh-koern:: {G} (ondiep water langs westkust v Plefô bij Prens-Hady-sÿrt, deel v Ef Laboh); .

Laboh-weg:: {W} .

Laboh-xijera:: {G} (Atlantische westkust v Plefô); .

labora::

1. {Aef} oorsprong.
2. {I} oorspronkelijk; »dâm.

labora-tecše:: {C} brontekst (te vertalen tekst).

laboratorym:: {C} laboratorium.

labore:: {E} ontstaan (alg); ontspringen (v rivier, bron).

labore-veldur:: {C} oermens.

labore-vobaros:: {C} oervorm.

laboros:: {C} het ontstaan; het ontspringen; plaats waar rivier ontspringt.

Laboros:: {G} (dorp; gemeente Šutâ).

laborventiy:: {I} primitief.

Lâbrena-weg:: {W} .

lâbrôtor:: {I} verkrot; tot krot verworden.

lâbûe:: {K} betonnen (vaarwater v tonnen/boeien/bakens voorzien).

lâbûos:: {C} betonning ([systeem v] afbakening v vaarwater).

lâc:: {S} lak, verf.

Lâc:: {N} (een vd drie met name genoemde vrw plaaggeesten); »defôliya; .

lâce:: {K} lakken, verven.

lâchaquinde:: {K} toespreken, aanspreken.

Lacher-mirra:: {W} .

Lâchiy:: {N} (vuurtoren; gemeente Eratiyft); .

lâchÿte:: {K} volschijten, schijten op (bijv vogels die alles bevuilen).

lâclenpe:: {K} ~ rst furt flj: bij iemand aankloppen om iets (geld ed).

Lacôaler:: {F}.

Lacôatja:: {F}.

lâcoliy:: {I} doelbewust; doortastend.

Laconec-mirra:: {W} .

l'Acorée:: {F}.

Lacorunâ:: {G} (dorp; gemeente Crânt).

Lacorunâ-vender:: {W} .

lâcos:: {C} het lakken, het verven; laklaag, verflaag; (pop) schilderwerk (werk ve huisschilder).

Lacôše:: {F}.

lacriyts:: {S} drop (snoepgoed).

lacriytsiyn:: {C} dropje; stuk drop (als snoepje).

Lacroix:: {F} (Fra).

lâcrome:: {K} verchromen.

lâcromor:: {I} verchroomd.

lacs::

1. {C; mv= ~z} (alg) wet.
2. {A; mv= ~es} (juridische taal) wet.

lacsater:: {C} advocaat.

Lacsater-buro GENO:: {N} (advocatenkantoor in Amahagge); .

Lacsater-buro Gryhelle-Perdu & Thyss:: {N} (advocatenkantoor in Tona a/e Grât); .

lacsater-tôp:: {C} (hoge hoed zoals advocaten die dragen); ; (DOM 117).

lacse:: {K} legaliseren.

lacses:: {mv} »lacs.

lacs-fixe:: {K} ~ rst: iemand de wet voorschrijven.

Lacs frópjÿ ef Energiy-cÿrbaros:: {N} (afk= LEC) "Wet op de Energievoorziening" (Spok wet); .

Lacs frópjÿ Tuffes-forts furt Misans ur âs Aptoppest:: {N} (afk= LTMA) "Wet betreffende Openingstijden voor Winkels en Musea" (Spok wet, in 2002 vervangen door de »Tuffes-fort-lacs furt Misans); .

Lacs furt ef Flâ-donnos:: {N} (afk= LFlâ) "Wet voor het Vlagvoeren" (Spok wet, in 1945 vervangen door de »Flâ-lacs ur Veemân-ôc); .

Lacs furt ef Frofâler-cirrarôsta:: {N} (afk= LFC) "Wet voor Gehandicaptenfaciliteiten" (Spok wet); .

Lacs furt ef Kentseren:: {N} (afk= LfKents) "Wet voor het Communewezen" (Spok wet); .

Lacs furt ef Kofano Gabanos:: {N} (afk= LaKoGa) "Wet voor het Openbaar Vervoer" (Spok wet); .

Lacs furt ef Lebetos:: {N} (afk= LfeL) "Wet voor het Handeldrijven" (Spok wet); .

Lacs furt ef Mannos rifo Sekte-fyralôsta:: {N} (afk= LMSF) "Wet voor het Uitvoeren van Sektarische Grondbeginselen" (Spok wet, verving in 1991 de »Ququl-lacs); .

Lacs furt ef Mariys ur âs ef Cÿrollôsta:: {N} (afk= LaMaCÿr) "Wet voor de Huwelijken en Partnerschappen" (Spok wet); .

Lacs furt ef Rigts én Duets frópjÿ Toranief Revertôsta:: {N} (afk= LaRiDu) "Wet voor de Rechten en Plichten met betrekking tot Geneeskundige Behandelingen" (Spok wet); .

Lacs furt ef Tobacc-keldos:: {N} (afk= LaToke) "Wet voor het Gebruik van Tabak" (Spok wet); .

Lacs furt ef Ÿwencatos enn Dâlnese Belps:: {N} (afk= LŸDB) "Wet voor het Houden van Uitheemse Dieren" (Spok wet); .

Lacs furt Informere-duet:: {N} (afk= Lindu) "Wet voor Informatieplicht" (Spok wet); .

lacs-inišateff:: {C} wetsinitiatief (wetsvoorstel, gedaan door de Volksvertegenwoordiging en ingediend bij de minister).

lacsiy:: {I} wettelijk; wettig; onbetwist.

lacs-manta:: {C} wetsartikel.

lacs-nett:: {C} wetsconcept (uitgewerkt wetsvoorstel of wetsinitiatief); »lacs-inišateff.

lacsos:: {A} legalisering.

lacsplan:: {C} wetsvoorstel (gedaan door de minister en voorgelegd aan de Volksvertegenwoordiging).

lacs-prôpen:: ef ~ stat: het daartoe bevoegde gezag.

lacs-reppos:: {C} amendement.

lacsriffe:: {K} wettigen; wettig maken.

lacsriffos:: {A} wettiging.

lâcsule:: {K} bespugen.

lâcsulor:: {I} zeikerig, zeurderig (vervelend, langdradig).

lacÿr:: {C} ontsteltenis.

lâcÿraor:: {I} (alg) verhard (v wegen: plaveisel, asfalt ed); (arch) bedekt met takken (vroegere methode om modderwegen te "verharden").

lâcÿrbare:: {K} ~ rifo: uitrusten met; voorzien van.

lâcÿrbaror:: {I} ~ rifo: uitgerust met; voorzien (vdw) van.

lâcÿrbaros:: {C} uitrusting, het uitrusten; het voorzien.

lacÿre:: {K} (fig) verwarren; in verwarring brengen.

lâcÿre:: {K} verharden (plaveien v weg/straat).

lâcÿror:: {I} verhard (v wegen); »lâcÿraor.

lacÿros:: {A} (fig) verwarring.

lâcÿrs::

1. {Aef} gebeurtenis; »taubere.
2. {I} vaak plaatsvindend, frequent.

lada:: {C} (pop) paraplu, regenscherm; »lagitofidal.

lâðâfe:: {K} (lett) overschaduwen; schaduw werpen op.

ladare:: {K} beladen.

ladaros:: {C} belading.

lade:: {K} laden; do ~ ef sviba fes/mip ef oto: hij laadt de koffer in/uit de auto.

lâðe:: {U} behaaglijk zijn.

lâðer:: {C} iets wat behaaglijk is; behaaglijkheid.

Ladi:: {F}.

lâdiuse:: {K} (fig) overstelpen.

lâdiusos:: {A} (fig) overstelping.

lâðiy:: {I} behaaglijk.

lados:: {C} lading.

Laðostiy:: {F}.

Lâdra-lirrotiy:: {W} .

LaDre:: {afk} »Laloje Dreutukeer.

Lâdriy:: {G} (dorp; gemeente Quobenta).

Ladrôs Fynt-mirra:: {W} .

lâdviynde:: {K} benevelen (door drank).

Laëhhe:: {F} (Peg).

lâémâjere:: {K} emailleren.

lâémâjeror:: {I} geëmailleerd.

lâen:: {mv} »cÿrlaa.

Lâerftâf:: {N} (rangeerterrein bij Zertoniyta); .

laes:: {C} klier (orgaan).

Lâes:: {G} (dorp; gemeente Knolbol-belt).

laeše:: {U} [op]zwellen, opzetten.

laešos:: {S} [op]zwelling, opzetting.

laess:: {S} drijfzand.

Laess-lirrotiy:: {W} .

Laess-weg:: {W} .

Lâes-zeces-pât:: {W} .

lâéttele:: {K} voorzetten (v eten).

•laf:: {SX.tw > c} (gereduceerde vorm v lafex) •hoek; (bijv) durlaf: driehoek; hentlaf: vijfhoek, pentagon; (ook nog:) terlaf: tweesprong, driesprong (v wegen).

Lâf:: {G} (stad in Renô).

lâfabroke:: {K} industrialiseren.

lâfarte:: {K} (lett) belopen; lopen in/op/over.

lâfâstoe:: {K} bekleden, overtrékken (stoel, matras).

lâfâstoos:: {C} bekleding, overtrek, tijk.

Lafayette:: {F} (Fra).

lâfbenk:: {I} versuft; ef kette ~ ón rst: iemand [doen] versuffen.

lâfeldre:: {K} zitten op (een stoel ed).

Lâfer:: {J}.

lafes:: {I} (arch) soms.

lafešami:: (= lefešami) {I} in sommige gevallen; het komt [soms] voor dat; Petriy meltecû ~ nekvâmpajé: in sommige gevallen kan Petriy onredelijk zijn; soms komt het voor dat Petriy onredelijk is.

lâfesype:: (lâfsype) {K} langzaam te gronde richten/doen gaan; doen wegkwijnen.

lâfesypos:: (lâfsypos) {A} het langzaam te gronde gaan; wegkwijning.

lâfetôce:: {K} toespelingen maken op.

lâfetôcos:: {A} toespeling.

lafets:: {C; mv= ~a} bontmuts.

lafetsa:: {mv} »lafets.

lafex:: {C} schaar (om te knippen).

laffa:: {C} föhn; valwind in een bergdal (in Spok kan het ook een vochtige wind zijn, vooral langs de westkant vh Azÿ-gebergte op West-Berref).

laffate:: {U} (waaien van valwinden; het aanwezig zijn ve »laffa).

Laffenet:: {G} (stad in Ales).

Laffenet-korda:: {N} (RK kerk bij dorp Laffenet-Sinto-Mariy); .

Laffenet-Sinto-Mariy:: {G} (dorp; gemeente Fexa).

Lâffiy:: {F}.

lâfinne:: {K} beginnen met; do ~ sener ÿrôm: hij begint met zijn werk.

lâfjye:: {K} verluchten, illustreren (v boek).

lâfjymip:: {C} geïllustreerd boek.

lâfjyor:: {I} geïllustreerd (v boek).

lâflecsor:: {I} (lett/fig) vurig; vol vuur.

Lafono-mirra:: {W} .

lafro:: {C} inslag; »murt.

lafronâ:: {C} weefspoel; »šefce.

Lafronâ-mirra:: {W} .

Lafro-plep:: {W} .

lâfs:: {vdw} »lâfse.

lâfse:: {U; vdw= lâfs} verwelken.

lâfsiy:: {I} verlept, verwelkt.

lâfsiye:: {U} verlept zijn, verwelkt zijn.

lâfsype:: {K} »lâfesype.

lâfsypos:: {A} »lâfesypos.

Laft:: {G} (rivier; gemeenten Jatty (BF) en Roensa); .

lâft:: {C} schakel (in ketting).

Lafta:: {G} (beek; gemeente Daba); .

Lafta-mirra:: {W} .

Lafta-wuma:: {G} (bos; gemeente Daba; šarkdomenns Ðabâiy en Hogorit Qualâ); .

Lafter-chént:: {C} schubbige boschampignon (L. Agaricus silvaticus).

Lafter-flyddere:: {C} kleine ijsvogelvlinder (L. Ladoga camilla).

Lafter-plep:: {W} .

Lafter-temp:: {G} (bergrug; gemeente Zekon); .

Lafter-tobergÿ:: {G} (gebergte in Centraal-Ziyp); ; (DOM 170).

lâftos:: {C} leiding (elektrisch, water-); (lett/fig) telefoonlijn.

lâftos-knurfel:: {S} leidingwater.

Laftriy:: {G} (beek; gemeenten Hajofese en Zekon); .

lâfutjue:: {K} meubileren.

lâfutjuor:: {I} gemeubileerd.

lâfutjuos:: {C} meubilering.

lâg:: {SC} (Erg: verlangen naar het onbereikbare; associaties met onbereikbare dingen); kost ~ melde, den riffe eft kuraclaba tupplip: mijn liefste wens is om een reis om de wereld te maken (maar daar zal het wel nooit van komen); groft rovretos melde ~ furt eup: hij weet/voelt dat zij zijn liefde niet kan beantwoorden.

lâgal:: {C; mv= léges} deken (op bed).

lagitofidal:: {C} paraplu, regenscherm; (= »lagitofot + »bidalos).

lagitofidal-sparot:: {C} tafelden (L. Pinus pinea).

lagitofô:: {I} onderdeks (op een schip).

lagitofôbo:: {C} parasol, zonnescherm; (= »lagitofot + »kôbo).

lagitofot:: {VZ} (richting) onder[door]; kirro ufire ~ ef hardlap vilduls: we rijden onder de hoge bomen door.

lagitofote:: {K} (lett) verlagen, lager maken; (fig: spr) verlagen (v loon, uitkering, belasting ed).

lagitofotiy:: {I} onderste; ondergenoemd, onderstaand.

lagitofotos:: {C}

1. (lett) verlaging.
2. (taalk) trap van vergelijking; lurgiy ~: verkleinende trap (bijv: hupster oiba = minder groot); wâlc ~: minste trap (bijv: hupster tom = minst groot).

lagitomÿrt:: {C} (pop/iro) onderdak.

lagizosti:: {C} metro, ondergrondse (ihb in Amahagge; oorspr eigennaam: »Lagizosti).

Lagizosti:: {N} (voormalig vervoerbedrijf in Amahagge voor de exploitatie vh in 1955 geopende metro-net); .

Lagkôbo-lôbâ:: {G} (rotspunt aan noordkust v Brÿr; 103 m hoog); .

Lagkôbo-lôbâ-weg:: {W} .

Lagkôbo-pât:: {W} .

lâglarfe:: {K} ombuigen.

lâgleche:: {K} ef ~ ef eits: (fig) zich de ogen uitwrijven.

lâgritsaor:: {I} volbloed (behalve bij paarden).

lâgrolliy:: {I} behekst.

lâgt:: {I; =vk v olla of trojo} minder fijn, minder aangenaam, minder prettig; »olla; »trojo.

Lâgte:: {F/J/M}.

Lâgte-Gajener-instituša:: {N} (instituut voor vredesvraagstukken, in Zest); .

lâgume:: {K} vulkaniseren; coveren (autobanden v nieuw rijvlak voorzien).

lâgvârcare:: {K} doorzóéken.

lâgvârcaros:: {C} doorzóéking.

lâgvârce:: {K} zoeken naar.

lâgyne:: {K} (trans) bakken, braden (vis, vlees ed); eup ~ ef fijânta: zij braadt het vlees.

lahâje:: {K; gst= lahâs of lahât} rekenen op/met.

lâhâle:: {K} bewenen; huilen om.

lahâs:: {gst} »lahâje.

lahât:: {gst} »lahâje.

Lahennta-pârc:: {W} .

Lahennta-Piramitt:: {W} (stadswijk in Amahagge); .

lâhentor:: {I} (lett) in de hand[en] houdend; gress giffe lef ef ~ ÿršar: ik sta met de hoed in mijn hand; do lelperre eft ~ mimpit: hij houdt een boek in zijn hand[en].

laice:: {U} beven, sidderen, huiveren, rillen.

laicos:: {C} gebeef, gesidder, gehuiver; siddering, huivering, rilling.

Laider:: {F} (Dui).

lain:: {S} linnen (zn).

lainfâsto:: {C; mv= ..fâstôe; rsmv= ~tt} linnen lap; stuk linnen.

lainfâstôe:: {mv} »lainfâsto.

lainfâstott:: {rsmv} »lainfâsto.

lainiy:: {I} linnen (bv), van linnen gemaakt.

Lain-plep:: {W} .

laiy:: {I} korrelig.

Laja:: {J/M}.

Lajâc-mirra:: {W} .

lajaða:: {C} gejubel.

lajâf•:: {PX} sleep•, trek•; »lajâf-.

lajâfbelp:: {C} trekdier; .

lajâfdreutos:: {C} vrachtautocombinatie (jur: vrachtauto met aanhanger, of trekker met oplegger); .

lajâfgôs:: {C} treinstel.

lajâfgre:: {K; gst= ~t} slepen.

lajâfgret:: {gst} »lajâfgre.

lajâfka:: {C} sleepboot.

lajâfnolac:: {C} bijwagen (v tram).

lajâfoto:: {C} oplegger (v vrachtauto, achter de trekker); .

Lajate:: {N} (vrw personificatie vd Jacht); .

Lajate-covent:: {N} (Erg klooster; gemeente Lammafin); .

Lajate-fôresta:: {G} (bos; gemeente Mosento); .

Lajate-kyfaf:: {C} Gelderse roos (L. Viburnum opulus).

Lajate-mirra:: {W} .

Lajate-plep:: {W} .

Lajate-sentraliy:: {N} (elektriciteitscentrale; gemeente Hirdo); .

Lajate-zôler:: {C} weegbreemelitaea (vlinder) (L. Melitaea cinxia).

Laje:: {G} (riviertje van Lajetu-duinen naar Ef Krâg); .

Lajecô:: {G}

1. (dorp; gemeente Moze-Lâpranâ).
2. (rivier van Kulano-gebergte naar de Firani); .

Lajecô-cÿralo:: {S} (mossoort in laaggebergte) (L. Tritomaria quinquedentata).

lajete:: {K} krenken; [uit]schelden (ihb scheldwoorden tegen iemand roepen).

lajetos:: {C} krenking; scheldpartij.

Lajetu:: {G} (voormalig dorp).

Lajetu-belt:: {G} (dorp; gemeente Trondom).

Lajetu-dunjes:: {G} (duingebied in district Tjemp); .

Lajetu-klemk:: {N} (»klemk; gemeente Moze); .

Lajetusÿrt:: {G} (stad in Tjemp).

Laji:: {F/J}.

lajik:: {I} goed gestemd, goed gehumeurd.

lâjik:: {C} leek.

Lajiy:: {F}.

Lajjândes-weg:: {W} .

lajjefare:: {K} administreren; administratie voeren.

lajjefaros:: {C} administrering, het voeren van de administratie.

lajjefatjen:: {C} administrateur.

lajjefe:: {E} tot [zijn] recht komen.

lajjefos:: {C} administratie.

lajjeftiy:: {I} administratief.

Lajjeve:: {F}.

lâjôle:: {K} (lett) vergulden.

lâjôlor:: {I} (lett) verguld, voorzien van [blad]goud.

Lajto:: {F}.

Lajy:: {G} (stad in Neze).

Lajy Heenôše:: {F}.

lak:: {S} (laag[je] stof/zand/meel ed, dat zich ergens op/aan vastgehecht heeft).

lakâ:: {C} rest; overige (zn); (spr) furt ef ~: voor de rest; verder; overigens.

lâkabior:: {I} (lett) bedrukt (met inkt).

lakâe:: {U} over zijn, resteren; ef linnos ~ velk ón kirro: ons rest nog de vraag.

lakâiy:: {I} overig; de rest van.

lakâ-jÿzoošos:: {C} restant (overgehouden voorraad).

lakâos:: {C} restant.

lâkartafiyor:: {I} gediplomeerd, in bezit van diploma.

lakâ-tindelira:: {I} overigens (voor de rest geldend; afgezien van dit feit); do zâre fes eft ÿrpô'as fes eft ~ penða villa-oftian: hij woont in een krot in een overigens nette villawijk.

lakiysore::

1. {K} (lett) uitpakken, blootleggen.
2. {U} vallen (v avond).

lakiysoros:: {C} (lett) blootlegging; het uitpakken; exhibitionisme.

lâkliykamiy:: {I} aanklikbaar (met de muis).

lâkliyke:: {K} aanklikken (met de muis).

lâkmtiy:: |M| {C; rs= ~t} vink (L. Fringilla coelebs).

lâkmtiy-labâ:: |M| {C} "vinkenbes" (soort bosbes, vooral uit Tjemp, Bloi en Teujan) (L. Vaccinium fringillaris).

Lâkmtiy-mirra:: |M| {W} .

lâkmtiyt:: |M| {rs} »lâkmtiy.

lâkmtiy-tolabâÿ:: |M| {C} struik van de "vinkenbes" (L. Vaccinium fringillaris).

lâknurfelor:: {I} waterrijk, vol water, rijk aan water.

Lako::

1. {J}.
2. {P} (figuur uit de Ergemip).

LaKoGa:: {afk} »Lacs furt ef Kofano Gabanos.

Lako-mirra:: {W} .

lâkorsor:: {I} kousen dragend; kaf ~ tiffugs: op kousenvoeten.

lâkorstae:: {K} vertoornen.

lâkorstaor:: {I} vertoornd, erg woedend; vol woede.

lâkrabéor:: {I} invloedrijk.

lâkrâtše:: {K} (pop) pikken, jatten (wegpakken, stelen).

lâkre:: {Kpr; gst= ~t} zich wikkelen in; prap ~ flj: (fig) zich iets aanmeten.

lâkret:: {gst} »lâkre.

lâkrume:: {U} een bocht nemen; door de bocht gaan.

lâlâce:: {K} lakken, van een laklaag voorzien.

lâlâcor:: {I} gelakt, met een laklaag.

lâlamire:: {K} verlangen naar.

lâlappe:: {K} opstappen [op] (op de fiets ed).

lâlâse:: {K} op smaak brengen; ~n ef sôsa tjâg cÿrpep: breng de saus met peper op smaak.

lâlate:: {K} (fig) nalopen (behartigen, controleren).

lâlbos:: {C} lóf ef ~: in aanbouw.

lâlekirse:: {K} overwoekeren.

lâlelde:: {K} ontwikkelen (flink groeien).

lâlelt:: {I} ontwikkeld (v groei).

lâlenke:: {K} aanhouden op (de kust).

lâlijeuve:: {K} staren naar.

lâlirare:: {K} ~ piti: toevertrouwen aan.

Laloje:: {G} (stad op Teujan).

Laloje Dreutukeer:: {N} (afk= LaDre) (fabriek voor landbouwmachines in Laloje); .

lâlorerde:: {K} ~ rst armt flj: voor iemand iets kopen.

lalôve:: {U} ~ furt: zich rekenschap geven van.

lâlÿnte:: {K} liniëren.

lâlÿntor:: {I} gelinieerd, van lijnen voorzien.

lama:: {C} lama (mnl/ntr) (L. Lama glama).

LaMaCÿr:: {afk} »Lacs furt ef Mariys ur âs ef Cÿrollôsta.

Lama-pârc:: {G} (savanne-achtig gebied met lama's; gemeente Lankos); .

lamata:: {C; mv= ~s} lama (vrw).

lâmbe:: {C} lam, jong schaap, jonge geit (vrw); ef vlemóte eft cômatiy ~: de handen ineenslaan (iets gezamenlijk ondernemen).

Lâmbe-fôresta:: {G} (bos; gemeenten Heles-Tenta en Šatoliy); .

Lâmbe-plâkomÿ:: {N} (spoorwegtunnel; gemeente Heles-Tenta); .

Lâmbert:: {F}.

lâmbetiyse:: {C} lamsvlees (v jong schaap).

Lâmbetiyse-mirra:: {W} .

Lâmb'ur Piâ:: {N} (herberg bij Fexa); .

lâmdo:: {C} alver (zoetwatervis) (L. Alburnus alburnus).

lâme:: {U} suffen, dromen.

lâmécaror:: {I} omvangrijk.

lâmelde:: {K} verkeren in/te; zich bevinden in/te; óps ~ ef ymâlgé, âl ...: ze verkeren in onzekerheid of ....

lâmennrojior:: {I} in hoofdletters; eft ~ wufta: een woord in hoofdletters.

lâmerre:: {K} spelen op (een instrument); eup ~ eft liftkar pjano: ze speelt op een oude piano.

Lâmesse-mirra:: {W} .

Lamess-mirra:: {W} .

Lâmfes-weg:: {W} .

lâminkedosor:: {I} vindingrijk; vol ideeën.

lamir:: {I} nodig (wat hoognodig gedaan moet worden); eft ~ verfutos: een [hoog]nodige schilderbeurt.

lamirare:: {K} verlangen, eisen (willen dat het gebeurt).

lamire::

1. {K} bevallen; goed doen; gress ~ ef: het doet me goed; het bevalt me; do ~ ef bidalos: de regen doet hem goed.
2. {U} ~ ón: verlangen naar; do ~ ón ef bidalos: hij verlangt naar de regen.

lâmiror:: {I} harig, met haar.

lamiros:: {A} verlangen (zn).

lâmirre:: {K} wandelen in/op/over.

lâmiy:: {I} dromerig.

Lâmiy:: {F}.

Lamk::

1. {F}.
2. {N} (wijnbouwgebied op Lomky); .

Lamk-plep:: {W} .

Lamk-tobergÿ:: {G} (berggebied op West-Lomky); .

Lamk-weg II:: {W} .

Lammafin:: |lammfin| {G} (stad in Plefô); (DOM 93-94).

Lammafin-belt:: |lammfin-| {G} (stad in Plefô).

Lammafin-rutt:: {N} "Lammafinroute" (Bergparel-hotel in Lufia); .

Lammafin-Sÿrt:: |lammfin-| {N} (station).

lammefiy:: {I; [mv=enk]} duister, donker (geen licht); louche (onbetrouwbaar persoon).

Lamoneo:: {G} (stad in Ziyp).

lâmos:: {C} gesuf, gedroom.

Lâmpa:: {J}.

lâmrâtare:: {K} ~ fes: [in]passen in; gress nert ~cû ef kleter xafolla fes ef fort-sgema: ik kan de nieuwe opdracht niet in het tijdschema [in]passen.

lâmrâtaros:: {A} invulling (fig); ef finanšela ~: de financiële invulling (zodanige financiële maatregelen nemen dat het plan uitgevoerd kan worden).

lamtoh:: {C} zuiger (v motor, pomp).

lamtoh-bonarô:: {C} zuigerstang.

lâmule:: {K} [in]laden, volladen (v schip/voertuig); do ~ ef oto: hij laadt de auto in.

lâmule-oto:: {C} pick-up (open bestelauto).

lâmule-pônt:: {C} laadbrug .

lâmunke:: {K} ~ tjâg: (lett) behangen met.

lâmunkor:: {I} ~ tjâg: behangen (vdw) met.

lâmustor:: {I} geschoeid; schoenen dragend.

Lamy:: {M}.

Lana-temp:: {G} (heuvelrug; gemeente Kruuno); .

lanbiy:: {I} stemmig, niet opzichtig (vooral kleding).

lânðe:: {U} adverteren.

Lânder:: {F}.

lânðos:: {C} advertentie.

landrô:: {SC} (Erg: personificatie ve abstract begrip, voorgesteld als een godheid of dienaar ve god; deze "goden" wonen in de "hemel" die »Heboreta genoemd wordt).

Landry:: {J}.

Lândyge-fôresta:: {G} (bos; gemeenten Fexa, Teujo, Tloer en Xalf); .

lânðÿr:: {C} sieraad.

Lândy-sentraliy:: {N} (elektriciteitscentrale; gemeente Prus); .

lane:: {U} (arch/poe) zwijgen; »ÿlane.

lânefrojior:: {I} met kleine letters; in onderkast.

Lânell:: {J}.

lângâr:: {C} taal; ef riffe rifo ~: onder woorden brengen.

Lângâr-filosofa:: {N} (boektitel); .

Lângâr + Tibân:: {N} (meest gerenommeerde tijdschrift voor taalwetenschap en andere wetenschappen die een band met taal hebben; verschijnt 4x per jaar); .

Lângâr ur Tibân:: »Lângâr + Tibân.

lânger:: {C} leng (vis) (L. Molva molva).

langiy:: {VZ} (tijd) door ... heen, gedurende; ~ ef pÿrs: door de eeuwen heen.

lango::

1. {VZ}
   1. (beweging binnen bep grenzen) langs; do farte ~ ef krur: hij loopt langs de muur (de uiteinden vd muur zijn de grenzen;
   2. (maat) met de lengte van; eft mirra ~ 23km: een weg van 23 km lang; een weg met een lengte van 23 km.
2. {VZrs} (richting) langs, omheen (in een bocht); do farte lango ef vildull (rs!): hij loopt langs de boom/om de boom heen.

langoare:: {K} (lett) ontwijken; ef lenker trije beri ~ ef vildul: de automobilist probeert de boom te ontwijken.

langoaros:: {C} (lett) ontwijking; ontwijkmanoeuvre.

langofes:: {VZ} (beweging binnen bep grenzen) binnen langs; do farte ~ ef krur: hij loopt binnen langs de muur; »lango.

langoloiniy:: {I} in lengterichting.

langomip:: {VZ} (beweging binnen bep grenzen) buiten langs; do farte ~ ef krur: hij loopt buiten langs de muur; »lango.

lâniotor:: {I} omheind.

laniy:: {I; =ot v plâks} [het] verst, meest ver; »plâks.

lânjebope:: {K} bevaren; varen op/in/over.

lanko:: {C} koepel.

Lanko-feslosos furt Zâros-fôntses:: {N} (afk= LfZf) "Koepelstichting voor Woningfondsen" (belangenbehartiging v bouwfondsen; in Xemân); .

Lanko-mirra:: {W} .

Lanko-plep:: {W} .

Lankos:: {G} (stad in Neze).

lankotat:: {C} koekoek, lichtkoepel, dakraam.

lanko-tlafo:: {C} koepelvormig plafond.

Lano:: {M}.

Lanôc-weg:: {W} .

Lanoka-mirra:: {W} .

lânole:: {K} kiezen voor, verkiezen (nadruk op de voorkeur; ook personen); »cošare.

Lanôs:: {F}.

lânsere:: |..ÿje| {K} lanceren.

Lânsmân:: {F}.

Lânsmân & Heeder:: {N} (afk= L&H) (bank te Blort); .

lânt::

1. {C} omlijsting, lijst.
2. {Aid} (alleen in:) lef ~ tukst (vz-uitdr) (afk= l.l.t.): in het bezit van||verstoken van; do melde lef ~ tukst quista zâre-rumpstjô lo eft lelperros: hij is in het bezit van goede woonruimte; fes ef trâ ileset kirro melde lef ~ tukst ef wertlâ-hâfteros lo eft misos: op het afgelegen eiland zijn we verstoken/ontbloot van het wereldgebeuren; lef ~ tukst jadâk namoirose: ontbloot van iedere verdenking; boven iedere verdenking verheven.
3. {Iid} aanwezig||ontbrekend; ~ ... fes iftam: aanwezig; ~ ... fes noi: ontbrekend; ef ~ ramâs fes ef ÿtiffos: de aanwezige gegevens; ef ~ ramâs mip ef ÿtiffos: de ontbrekende gegevens; ef ~ finanšela nôziys tjâg ef ÿkaftos: de aanwezige [beschikbare] financiële middelen; ef ~ finanšela nôziys ðÿm ef ÿkaftos: de ontbrekende financiële middelen; ef coðart côstišerpos melde ~: de belangstelling is aanwezig; ef net-coðart côstišerpos melde ~: de belangstelling ontbreekt.

lântate:: {Kid} bevoordelen||benadelen; ef ~ mikar: bevoordelen; ef ~ nerikar: benadelen; do ~ gress lef šâft: hij benadeelt me.

lânte:: {Uid} voordelig zijn||nadelig/onvoordelig zijn; ef lorerdos râgtago beri ~ lo mikar: de aankoop bleek voordelig te zijn; ef lorerdos lânto lo nerikar: de aankoop was nadelig/onvoordelig; dena iyicel ~ fes ef offertos: deze verpakking is voordelig; dena iyicel ~ tildâ: deze verpakking is onvoordelig.

Lântmân:: {F}.

Lanto-mirra:: {W} .

lânÿle:: {K} beschijnen; schijnen op/over.

l.a/o:: {afk} (= luft »arkette ur obezjere).

lâornutor:: {I} »lâwornutor.

laos:: {IIef} Laotiaans (bv).

Laos:: {G} Laos.

Laosa:: {Cef} Laotiaanse vrouw.

Laoso:: {Cef} Laotiaan.

lâp:: {C} (spr) asociaal persoon.

Lâpana:: {Cef} Lapse vrouw.

Lâpann:: {Cef} Lap[lander].

lâpano:: {IIef} Laps (bv).

Lâpano:: {G} Lapland.

lâpanos:: {C} Laps (taal).

lâpéje:: »lâpéke.

Lapejufe:: {G} (stad in Tjemp).

lâpéke:: (= lâpéje) {K} (vulg) volschijten, volkakken; groft hurt ~ ef pijâ platform: zijn hond schijt de hele stoep vol.

Laperiy:: {F}.

Laperiy-plep:: {W} .

Laperiy-weg:: {W} .

Lapi:: {J}.

lâpitte:: {K} fietsen over/op/door.

lâpiy:: {C} luier.

lâpjôle:: {K} ~ flj ón rst: praten over iets tegen iemand; reppen over/van iets tegen iemand.

Lâpkâmp:: {G} (dorp; gemeente Bora-Fercen); (DOM 136).

lâplastice:: {K} plastificeren.

lâplât:: {C} klap, knal; ef spâtre tjâg eft ~: met een klap uit elkaar spatten; »lâ•.

lâpliyfone:: {K} drinken uit (een glas ed).

lâplônse:: {K} (fig) zich storten op (onderzoek ed).

Lapoâ:: {G} (stad op Teujan).

Lapoâ-arâbe:: {N} (crematorium; gemeente Lapoâ); .

lapôf:: {S} veren, verendek, grof dons (gehele verenpakket ve vogel).

lâpoire:: {K} zich vermaken met.

Lapojy:: {J}.

lâpollere:: {K} blazen (v wind), doen waaien; ef omelech ~ gress lo martel: ik krijg het koud vanwege de wind.

Lapory-weg:: {W} .

lappaaf:: {C} treeplank.

lappe:: {E} stappen; nert ~-tûe kafonn sest tiyn: aan zo'n zaakje moet je niet beginnen.

Lappia:: {N} (zeepfabriek in Hirdo); .

lappiy:: {I} stapvoets.

lappos:: {C} stap; ja lappôsta: stap voor stap (vrnl fig).

Lâpranâ:: {G} (dorp; gemeente Moze-Lâpranâ).

Lâpranâ-helmys:: {Gmv} (grottencomplex; gemeente Moze-Lâpranâ); .

lâprôfa:: {SC} argument.

lâprófâ:: {I} kinds.

lâprogrâme:: {K} zijn zinnen zetten op.

lâptôp:: {C} laptop.

lâputte:: {K} vasthouden (absorberen); ef ciytravint ~ pert ropja: de grond houdt veel vocht vast.

lâpÿ:: {C} schrik, ontsteltenis; (= »lâ• + »pÿ).

lâquankaos:: {C} naamgeving (een officiële naam geven: aan persoon, schip ed).

lâqurtor:: {I} stekelig, vol stekels.

lâqus:: {I} bruut (bv).

lâquÿe:: {K; gst= lâquÿt} opwachten; ~ gress tu luft ef garrent: ik zal je bij het station opwachten.

lâquÿt:: {gst} »lâquÿe.

Lâr:: {G} (dorp; gemeente Haleu).

l.ar.:: {afk} (= lef »armtroos).

Lara:: {G} (beek; gemeenten Ef Ÿchis, Laraine en Sinto-Jeny); .

Laraine:: {G} (stad in Flâp).

Laraine-fonis:: {G} (inham in zuidkust v Tigof, op de grens v Neno en Flâp bij Laraine); .

Laraine-greel:: {N} (doorwaadbare plaats in de Opper-Cheetucjâ); .

Laraine-letver:: {N} (insnijding v spoorlijn; gemeente Laraine); .

Laraine-sentraliy:: {N} (elektriciteitscentrale; gemeente Laraine); .

Laras-plep:: {W} .

lardacc:: {C} voogd.

lardacceren:: {C} voogdij.

Lardacc-smurf:: {G} (dorp; gemeente Milbo).

lardae:: {K} voeden, voederen.

lardae-ses:: {C} stuwmeer.

lardae-šocheros:: {C} voedingssupplement.

lardae-tex:: {C} stuwdam.

lardamiy:: {I} eetbaar.

lardanomit:: {C} eetkamer; (samentrekking v »larde-kofano + »•mit).

lardaos:: {C} voedering, het voederen.

lardare::

1. {K} water geven, begieten (v planten).
2. {Upr} (fig) zich bedruipen.

lardaros:: {C} begieting, het water geven (v planten).

lardatjen:: {C} eter; kostganger; gast (iemand die blijft eten).

larde:: {K} eten (ww); (tdw) ef perke ~lira: honger/trek hebben.

larde-éttel:: {C} dagschotel (eenvoudige maaltijd in café ed).

larde-kinner:: {C} spijskaart, menu[kaart].

larde-kofano:: {C} gezellig eetfestijn, ongedwongen diner.

lardemflute:: {U} de honger stillen.

Larden:: {F}.

Lârden:: {F}.

larde-ool:: {S} (spijs)olie (om te braden, bakken).

larde-pica:: {C} ijsje, ijsco.

lardeskô:: {C} eetafdeling, eethoek (in Spok huis: deel vd keuken waar gegeten wordt); eetzaal (in een tehuis ed); (= »larde + »eskô).

larde-stovy:: {C} eetmarkt (festijn met kraampjes waar men allerlei soorten voedsel en drank kan proeven; verder kan er aan lange tafels gedineerd worden. Beroemd is de »Larde-stovy v Trondom).

Larde-stovy:: {N} "Eetmarkt" (bekend festijn in Trondom, 1e week v juli); ; (DOM 107).

larde-tijâ:: {K} opeten.

larde-ÿtin:: {C} eetlust, trek.

larde-zlânt:: {S} echte of witte waterkers (L. Nasturtium officinale).

larde-zovert:: {I} voldaan (genoeg gegeten).

lardos::

1. {C/S} eten, voedsel; »lart.
2. {C} etentje; diner.

lardoseren:: {C} restaurantwezen.

lare:: {K} zich inleven in; meeleven met.

larefe:: {C} ontbranden.

larefos:: {C} ontbranding.

lârevos:: {C} beschieting.

lare-ÿtin:: {C} inlevingsvermogen.

large:: {C} lariks.

large-chént:: {C} roffiy ~: gele ringboleet (L. Suillus grevillei).

Lârge-weg:: {W} .

LaRiDu:: {afk} »Lacs furt ef Rigts én Duets frópjÿ Toranief Revertôsta.

lârigte:: {K} recht hebben op.

lâripjae:: {K} (fig) in toom houden.

Laristô-rônter:: {W} .

Lariy::

1. {J}.
2. {G} (wijnbouwgebied rondom Huron-sÿrt op Tigof); sectâ mip ~ (dure rode of witte wijnsoort).

Lariyg:: {J}.

Lariyg Hyccân:: {N} (Bergparel-B&B in Mozent) .

lârk:: {C} heuveltop.

Larkof:: {F}.

lârk-sÿn:: {C} heuvelsein (spoorwegen).

Larmatiy:: {F}.

Larmin:: {N} (lichteiland; gemeente Gret); .

Larmina:: {N} (uitgeverij in Amahagge); .

Larminagge:: {W} (buurtschap); .

Larmin-blufk::

1. {W} .
2. {N} (naam v gasverdeelstation in Amahagge); .

Larmin-blufk-mirra:: {W} .

Larmin-bôrtee:: {W} .

Larminka:: {N} (veerdienst); .

Larminka I:: {N} (auto/treinveer); .

Larminka II:: {N} (stoomveer); .

Larminka III:: {N} (auto/treinveer); .

Larmin-mirra:: {W} .

Larmin-plep:: {W} .

Larmin-port:: {W} .

Larmin-Pôst:: {N}

1. (regionaal avonddagblad in Bloi en Ziyp); ; (DOM 140).
2. (uitgeverij in Gret); .

Larmin-rivo:: {N} (onderwijsinstituut in Amahagge); .

Larmin-rivo Korda:: {N} (Erg kerk in Amahagge); .

Larmin-rivo-lirrotiy:: {W} .

Larmin-rivo-weg:: {W} .

Larô:: {M}.

larôk:: {C} niet-woede; geen-plaag; geen-last; gress lelperre eft ~ ón tu: ik ben [helemaal] niet boos op je; eft ~ melde, den gress kaftare vilt efantys: het is geen enkel probleem voor mij om op je kinderen te passen; ik vind het niet erg om op je kinderen te passen.

Larô-plep:: {W} .

lart::

1. {S} kost, eten (abstracter dan lardos); ef riffe ~ furt rst: eten koken voor iemand; »lardos.
2. {II} hongerig.

Lârtanâ-covent:: {N} (Erg klooster; gemeente Toneija); .

Lârysa:: {M}.

lâryta:: {I} degelijk.

lârytâ:: {C} rozenbottel.

Lârytâ-pât:: {W} .

lârÿte:: {K} rijden op (een paard), berijden.

lâs:: {C}

1. (mbt zintuig) smaak, het proeven.
2. (lett) ent, loot, scheut (v tak); (fig) uitwas.

lâsaile:: {K} bezeilen; zeilen op/in/over; zeilen (een boot zeilend ergens heen varen); gress ~ ef karé helkara Amahagge: ik zeil de boot naar Amahagge. lâsare:: {K} doen uitlopen, doen uitkomen (v knop); ef kôbo ~ ef knô: de zon doet de knop uitkomen; door de zon komt de knop uit.

lâse::

1. {K} proeven; ef ~ tlosiy: dat is geen punt; dat doet er niet toe; »joiy.
2. {U} uitkomen, uitlopen, uitbotten (v knop).

•lâse:: {SX > c} •biet; (bijv) lijamalâse: rode biet; sucrolâse: suikerbiet; huronlâse: bloembol.

lâsele:: {K} zouten, zout toevoegen, in zout conserveren.

lâselor:: {I} (lett) gezouten.

Laser:: {F}.

laser-nânk:: {C} laserstraal.

lâšifere:: {K} verzilveren.

lâšiferor:: {I} verzilverd, met een laag zilver.

lâsimmor:: {I} omfloerst (lett/fig); intiem (v kamer ed).

lâšiyle:: {K} kruiden (v voedsel).

lâšiylor:: {I} gekruid (v voedsel).

lâsiynes:: {C} kokkerd (grote dikke neus); (= »•lâse + »nes).

lâsiynes-haje:: {C} ruwe haai, steenhaai (L. Galeorhinus galeus).

lâs-izardos:: {C} essence, smaakstof, reukstof.

lâske::

1. {K} lassen.
2. {C} (= lâskos) las (in metaal).

Laskom:: {J}.

Laskom Larkof-Kviyft-mirra:: {W} .

lâskos:: {C} »lâske 2.

lâsnÿor:: {I} besneeuwd.

lâsor:: {I} erudiet.

lasso:: {C; mv= lassôe; rsmv= lassót} lasso.

lassôe:: {mv} »lasso.

Lassos::

1. {G} (stad in Litii).
2. {Gmv} (rivier van Girdes-gebergte naar Zar-bocht); .

Lassos-greel-nûrcus:: {N} (autoveer op de Lassos); .

Lassos-mirra:: {W} .

Lassos-sentraliy:: {N} (elektriciteitscentrale; gemeente Lassos); .

lassót:: {rsmv} »lasso.

lassote:: {K} (fig) aanschieten, aanklampen (iemand).

Lassy-Korda:: {G} (dorp; gemeente Komy).

lâst::

1. {C} vocht, tranen (in ogen, wond).
2. {I} vorig, verleden, voormalig; ~ Kriystâs: met Kerstmis, afgelopen Kerstmis; eft ~ mink: een week geleden; eft hupster ~ mink: ruim een week geleden; ~ ér zurtarr: een uur geleden; ~ ten zempers = ten ~ zempers: twee jaar geleden; ~ terat 3 zempers: meer dan 3 jaar geleden; ~ oiba 6 terrats: minder dan 6 dagen geleden; ~ pert: lang geleden; ~ litel: kort geleden; terat ~ ki pert: heel lang geleden; ~ fortarr: een tijd/poos geleden; ~ oras pert zempers: oneindig lang geleden; ef melde pip ~ pert zempers: het is al [vele] jaren geleden; ef terrats melde ~ lef ef sôlitariy: de dagen zijn in eenzaamheid vergaan; eft ~ iyra: lang/een tijd geleden; blul dôe frotexelije ~ ten minks furt mas: hij is morgen twee weken geleden geopereerd (het is morgen twee weken geleden dat ...).

lasta:: {C/S} traan (v walvis).

Lâsta:: {F}.

Lâsta-Holiy-mirra:: {W} .

lâstanae:: {K} vertinnen (ve laag tin voorzien); met tin solderen.

lâstanaor:: {I} vertind, met een laag tin.

lâste:: {K} voorbij laten gaan, over laten gaan, laten passeren (fig: v tijd, narigheid, kwade bui ed).

Lâster-weg:: {W} .

lâstôf:: {C} (dl= Peg) gevlekt schaap.

lâstôpe:: {K} stoppen bij; halt houden bij.

Lâst-temp:: {G} (heuvelrug; gemeente Aagee); .

lâstÿrô:: {III} zo-even, daarnet, zojuist.

Lâstyrre-kiyk:: {W} .

Lâstyrre-nûrcus:: {N}

1. (autoveer op de Pâlst); .
2. (voetveer op de Caherrte); .

Lâstyrre-poentel:: {N} (oeroude herberg even buiten Sinto-Torafebabô); ; (UIS 86).

Lâstyrre-wuma:: {G} (bos in Pâlsten-gebergte; gemeente Sinto-Torafebabô); .

Lâstÿr-tyvjâ:: {C} (soort glazenmaker of kleine libelle) (L. Aeshna juncea).

lâsurojior:: {I} met kleine letters; in onderkast.

lâsute:: {K} kostumeren.

lâsutor:: {I} gekostumeerd.

Lasy::

1. {F}.
2. {G} (stad in Kina).

lat::

1. {C} (arch/poe) ros (paard).
2. {I} betrouwbaar (alg); berijdbaar (v weg).

lât:: {I}

1. verdord, dor.
2. onhandig.

Lât:: {J}.

Latana:: {G} (dorp; gemeente Aneta).

latare:: {K} zich GEEN zorgen maken over.

lâtare:: {U} verdorren.

Latatube:: {G} (rivier van Qumk-vlakte naar Ef Râster); .

Latatube-fôresta:: {G} (bos; gemeente Advô); .

Latatube-gÿrt:: {W} .

late:: {K} ~ ón: wijden aan; Yvonn ~ cradef terrats ón ef stûðos: Yvonn wijdt alle dagen aan de studie; »wâcce.

lâte:: {U} verdord zijn.

latere:: {U} wapperen.

laterelira:: {I} (fig) opgewonden, nerveus.

lateros:: {C} gewapper.

lâtesmriyor:: {I} gedreven (enthousiast); met verve.

lati•:: {PX.c > c} blauw, groen, blauwgroen (kleur variërend v blauw tot groen).

Latigÿp-weg:: {W} .

latikerly:: {C} "groenrok" (scheldnaam voor Erg geestelijke).

latino:: {C} latino.

lâtire:: {K} wedden om.

latisé:: {SC} onrecht; fes ~: ten onrechte.

lâtise:: {C} Letlands (taal).

latiy:: {I} gerust (zonder zorgen).

latiyce:: {K} met rust laten.

latizjuta:: {C/S} blauw guichelheil (L. Anagallis arvensis coerulea).

latizône:: {C} blauwe zone (parkeren alleen toegestaan indien dit expliciet is aangegeven).

lâtjondor:: {I} geëxalteerd (opgewonden).

lâtmka:: |M| {C; rs= ~t} spies (wapen).

lâtmkat:: |M| {rs} »lâtmka.

LaToke:: {afk} »Lacs furt ef Tobacc-keldos.

lâtôrtor:: {I} afgetrapt (v schoenen).

Latra:: {F}.

lâtrânse:: {K} in trance brengen.

latrare:: {U} bezinken (v vloeistof: helder worden).

latre:: {U; gst= latt} op het punt staan te zinken.

lâtrekke:: {K} afhalen (schoonmaken v bonen ed).

lâtreox:: {gst} »lâtreoxje.

lâtreoxje:: {K; gst= lâtreox} ontgelden, bezuren.

latriy:: {I} (arch/poe) wapperend (v mantel/vlag).

Latroma:: {M} (Gar).

latt::

1. {C} lading (in vuurwapen).
2. {gst} »latre.

latterân:: {Crs} kanteel; »•ân.

lattlot:: {C} kamer (v vuurwapen).

lâtullor:: {I} (lett) gesluierd, met een sluier.

lâtyja:: {IIef} Letlands (bv).

Lâtyja:: {G} Letland.

Lâtyjana:: {Cef} Letlandse vrouw.

Lâtyjany:: {Cef} Letlander.

latyn:: {C} Latijn (taal).

latyna:: {I} Latijns (bv).

Lâuben:: {G} (stad in Bloi); (DOM 134-135/146).

Lâuben-eka:: {G} (zuidoostelijke baai vd Kjûpur-zee; valt voor een deel bij eb droog en is geliefde rustplaats voor zeehonden); ; (DOM 133-134).

Lâuben-mirra:: {W} .

lâufire::

1. {K} berijden (v weg/brug/tunnel ed); rijden op (een weg); rijden door (een tunnel); rijden over (een brug); rijden op (dienst hebben op); rijden tegen (een boom); (obj bij lâufire kan GEEN rijdier/vervoermiddel zijn); dena treno nert ~ Gret: deze trein rijdt niet op Gret (gaat volgens de dienstregeling niet naar Gret); ef merater/oto ~ ef vildul: de man/auto rijdt tegen de boom aan; (vgl) ef merater/oto ~ ef vildull (rs!): de man/auto rijdt de boom omver/kapot; gress nert lâufirecû do: ik kan het niet met hem vinden.
2. {U} ~ na: aanrijden op; af komen rijden op; do ~ hups na gress: hij komt hard op me afrijden.

Laünes:: (Peg)

1. {F}.
2. {N} (verffabriek in Kanea); .

Laurance:: {J} (Fra).

Laürden:: {F} (Peg).

lava:: {S} lava.

lâvekos:: {C} besnijdenis; .

lavendiy:: {S} lavendel.

Laver:: {G} (dorp; gemeente Puty).

Laver-Fetu:: {G} (rivier; deel vd Fetu); .

lâverfute:: {K} beschilderen; eft krur, lâverfut tjâg mindefit kôbos: een muur, beschilderd met rode zonnen.

Laver-seert:: {N} (landgoed; gemeente Puty); .

Lâvess-mirra:: {W} .

lâvetsée:: {K} inschepen; ~ luft {Upr}: inspelen op; ef prap ~ luft eft situašo: inspelen op een situatie.

lâvildulor:: {I} boomrijk, vol bomen.

lavÿ:: {C} oploop, rel, opschudding.

lâwâpe:: (lââpe) {K} [be]wapenen.

lâwornutor:: (lâornutor) {I} (lett) gesluierd (een wornut dragend).

lâwumae:: {K} bebossen (bos planten).

lâwumaos:: {C} bebossing.

lâwÿtor:: (lâÿtor) {I} aan het spit (vlees).

Lax:: {F/J}.

la'ycâ:: {C} waarde (zn); painor-luft ~: meerwaarde; ef ðobiyre flj ump ~: iets op zijn waarde schatten; iets appreciëren; ef kette ~ furt/ón (ón is vz): waarde hechten aan; ef putte lo ~: zich verwaardigen; tukst eft ~ rifo: tot een waarde van.

laycacc:: {gst} »laycache.

laycache:: {K; gst= laycacc} waarde hechten aan.

lâycâe:: {I} waardeloos.

la'ycâs:: {Cmv} deviezen, valuta.

la'yce:: {K} het waard zijn; dena mimpit ~ sener ðÿny fes jadâk loin: dit boek is zijn prijs dubbel en dwars waard.

la'yciye:: {K} waard zijn; dena platiranu ~ pert smurf: dit schilderij is veel geld waard.

lâÿðycuor:: {I} vlezig, met veel vlees.

lâÿlane:: {K} [stil]zwijgen over.

la'ymôr:: {I} waardevol, kostbaar.

lâÿpjare:: {K} verstikken.

lâÿpjaros:: {C} verstikking.

lâÿtor:: {I} »lâwÿtor.

lâzâre:: {K} bewonen; wonen in/op.

lâzâros:: {C} bewoning, het bewonen.

lâzeffor:: {I} ~ betôn: gewapend beton.

lâzenntor:: {I} ongebaand; met hindernissen.

Lazer:: {J}.

lâzerfare:: {K} doorzien; vluchtig bekijken.

lâzerfe:: {K} bekijken; aankijken; kijken naar.

lâzirde:: {K} liggen op (een divan; op de sprei v bed ed, maar niet IN bed).

lâzôlumôje:: {K} vliegen in/door/over/naar/op (vliegtuig); ef plano ~ ef ayr: het vliegtuig vliegt in/door de lucht; ef zâlft-zelfÿer ~ ef granôs: de helikopter vliegt over/boven de bergen; ef plano nert ~ Schiphol: het vliegtuig vliegt niet naar Schiphol (maar vliegt een andere richting op); het vliegtuig vliegt niet op Schiphol (er is geen lijndienst op Schiphol).

LBQ:: {afk} »Lebet-Buroex ef Ququlâ.

l.b.s.:: {afk} (= lef belt »stebe).

le:: {TW} (arch) één; (nog terug te vinden in »letterâs en »lÿn).

Le:: (Fra lw: zie lemma's hieronder).

Le résultatif nominal et verbal en spocanien:: {N} (tijdschriftartikel); .

LE:: {afk} »lekirstel.

L.E.:: {afk} (= luft »Erget).

Leaner:: {F}.

Leathery:: {N} (voormalige popgroep); .

LEB:: {afk} »Lebet-depârtemen.

Leba:: {G} (stad in Bloi); (DOM 137).

Leba-mirra:: {W} .

lebet:: {C} handel.

lebetare:: {K} verhandelen.

lebetaros:: {C} (lett) verhandeling, het verhandelen.

lebetatjen:: {C} handelaar, dealer.

Lebet-Buro:: {N} "Kamer van Koophandel" (in alle »rigtsÿrts); .

Lebet-Buroex ef Ququlâ:: {N} (afk= LBQ) "Vereniging van Kamers van Koophandel" (hoofdkantoor in Hoggebim); .

Lebet-depârtemen:: {N} (afk= LEB) (ministerie); .

lebete:: {U} handelen; handel drijven.

lebeter:: {C} handelaar, koopman.

Lebeter-oftian:: {W} (stadswijk in Amahagge); .

Lebeter-plep:: {W} .

lebet-glyda:: {C} compagnon; ef firma Metrusse uLG (= ur lebet-glyda): de firma Metrusse & Co (= en compagnon); (bij meer dan een compagnon wordt de afk uLGs = ur lebet-glydas, gebruikt).

lebetiyns:: {Cmv} handelswaar, koopwaar.

lebetjus:: {C} boodschap; gekocht artikel; ef pónze ~z: boodschappen doen (alg: gaan winkelen); ef pâre ef/eft ~: de/een boodschap doen (ihb: een bep artikel gaan kopen); ef pâre ef ~z: de boodschappen doen (ihb: bep artikelen gaan kopen); gress melde tÿrt/revente frópjÿ ef ~-ÿpónzos: ik ben/kom terug van het boodschappen doen.

lebetmârc:: {C} handelsmerk.

Lebet-mârket:: {W} .

lebet-menester:: {C} minister van handel.

Lebet-ofiss:: {N} "Handelskantoor" (informatiecentrum voor buitenlanders die handel willen drijven met/in Spok; in Hirdo); .

Lebet-oftian:: {W} (stadswijk in Zest); .

lebetos:: {C} het handel drijven.

lebet-rófto:: {C} compagnie, vennootschap.

Lebet-seert:: {N} "Handelshuis" (bekende hotelnaam)

1. (Bergparel-hotel in Crobela); .
2. (Bergparel-hotel in Mirâstriymiy (Acaratsa)); .
3. (Bergparel-hotel in Mozent); .
4. (Bergparel-hotel in Prio); .
5. (Bergparel-hotel in Quandepâ); .
6. (Bergparel-hotel in Sa Crono); .

Lebet-Sentrym:: {N} "Handelscentrum" (bevordering vd handel en internationale contacten in de gemeente Amahagge); .

lebet-tâx:: {C} (ong) vennootschapsbelasting; .

leblâ:: {C} "districtsbestuur" (in Spok: bestuur ve »distrycc ("district, provincie")).

Leblâ:: (districtsbestuur als organisatie gezien); Muntex ef ~: het Districtsbestuur van Munt; het District Munt (bestuurlijk gezien); .

leblâer:: {C} (his; ong) stadhouder; »leblâ.

Leblâ-mirra:: {W} .

leblâsÿr:: {C} "districtshoofdstad"; »suhurdog.

LEC:: {afk} »Lacs frópjÿ ef Energiy-cÿrbaros.

lece:: {U} lekken; vocht doorlaten.

Lecc:: {F/J}.

léche::

1. {U} schuilen.
2. {Upr} ~ tukst: aarden naar.

léchos:: {C} geschuil, het schuilen.

lécht:: {C} schuilplaats.

Lechtô:: {G} (dorp; gemeente Kreg).

Lecocq:: |lekôk| {F}.

lecos:: {C} lek (zn).

lecuma:: {S} groente.

Lecuma-mirra:: {W} .

Lecuma-pât:: {W} .

Lecuma-plep:: {W} .

lecuma-šupa:: {C/S} groentesoep.

LED:: |let| {C} led.

LED-armât:: |lettarmât| {C} ledverlichting.

lédo:: {C}

1. insigne; kenteken; merkteken; keurmerk; onderscheidingsteken;
2. kenmerk, symptoom; lo ef ~s zalatre: zonder meer, best [wel] eens, zonder bezwaren te maken; tu trempecû ef mimpit lo ef ~s zalatre: je kan het boek best eens lezen (niet verder over zeuren!); gress quarderavy tu lo ef ~s zalatre: ik wil best wel eens langskomen.

lédo-avis:: {C} motto, devies, kenspreuk.

lédotat:: {C} controlelamp[je].

lédote:: {K} merken, van merkteken voorzien.

lédotos:: {C} merking, het merken.

LED-tat:: |lettat| {C} ledlamp, ledlichtje.

leé:: {C; rs= létte} leeuw (mnl/ntr).

lée:: {K} (lett) ontvouwen; open laten vallen; ef ~ eft zolle-nota: een bankrekening openen.

Leeche-jerp-pât:: {W} .

Leëe::

1. {N; rs= ~ta of Leette} Leeuw (sterrenbeeld).
2. {G} (beek; gemeente Mûninû); .

Leëe-agru:: {G} (heuveltop; gemeente Mûninû; 618 m hoog); .

Leëe-mirra:: {W} .

Leëeparr-mirra:: {W} .

Leëe-poentel:: {N} (eenzaam restaurant bij het gehucht Brâeenco); .

Leëeta:: {rs} »Leëe 1.

Leefes-plep:: {W} .

Leefquh-labâ-plep:: {W} .

Leefquh-mirra:: {W} .

Leef-tankos:: {Gmv} (twee meertjes; gemeente Yfte); .

Leeft-pât:: {W} .

Leef-weg:: {W} .

Leeg:: {F}.

leé-gart:: {C} muurleeuwenbek (L. Linaria cymbalaria).

léeja:: {C} gordijn; blef sener ðÿr ~[s]: op eigen houtje; eft ~ menkerate furt groft lomkâ: hij heeft een bord voor zijn kop; ef ~s hulle gress: de muren komen op me af.

léejazorâ:: {C} gordijnroede.

LeeLa:: {afk} »Leesy-Lacôše-Benc.

Leemân:: {F}.

Leemân & Sûmiy Ÿrðos:: {N} (uitgeverij in Hirdo en Liyrotyka); .

Leen:: {F}.

Leena:: {M} Lena.

Leene:: {M} Leen.

Leepâv::

1. {F}.
2. {N} (»wegsÿrt langs autoweg M6; gemeente Jelâ); .

leéparr:: {C} luipaard (mnl/ntr).

Leer:: {F}.

Leerbâ:: {N} (rangeerterrein bij Manes-Puriy); .

léerho:: {C} kuit (deel v been).

Leeserf::

1. {F}.
2. {G} (stad in Litii).
3. {N} (bekend biermerk); .
4. {N} (bierbrouwerij te Aflif en Bôrâ); .

Leeserf-Lassos:: {N} (»šarkdomenn bij Leeserf; district Litii); .

Leestry-mirra:: {W} .

Leesy:: {F}.

Leesy-Lacôše-Benc:: {N} (afk= LeeLa) (voormalige bank te Hirdo); .

Leeter:: {F}.

Leette:: {rs} »Leëe 1.

Leev:: {G} (dorp; gemeente Aflif).

Leev-eka:: {G} »Tiys-eka.

lef:: {VZ} (betrekking) [tezamen] met, mee met; eft sért ~ eft blotter kul: een huis met een blauwe schuur; Mariy ~ ef hâst riffe eft mintepot promirret: Mariy maakt een lange wandeling met de hond; eft ôrešy ~ eft blotter uniform: een soldaat in een blauw uniform; Jân melde ef frera ~ Petriy: Jân is de broer van Petriy (en P. is de broer v J.); (vgl) Jân melde ef frera armt Elsa: Jân is de broer van Elsa (E. is NIET de broer v J.); (fig) eft wuma ~ cameras: een woud aan camera's (zo veel palen met camera's dat het op een woud lijkt).

léf::

1. {C} glas léf (bier).
2. {S} bier (gebrouwen in Spok: lijkt op ale of bokbier); »léft; .

Lefaber:: {F} (Eng).

leferakânda:: {C} diner; warm eten.

leferakânolac:: {C} restauratiewagen (in trein).

leferakânukér:: {C} openbaar eetfestijn (op marktplein waarbij alle boeren uit de omgeving een bijdrage leveren).

lefešami:: {I} »lafešami.

Leffef:: {F}.

leffy:: {C} peer (vrucht).

Leffy::

1. {F/J}.
2. {G} (stad in Plefô).

leffy-brûe:: {S; rs= ~t} perencompote, perenmoes (gekookte peren met suiker, citroen en rozijnen).

leffy-brûet:: {rs} »leffy-brûe.

Leffy-lirrotiy:: {W} .

Leffy-mirra:: {W} .

Leffy-ollstovy:: {N} "Perenkermis" (grote kermis in Amahagge, elk jaar in juli); .

leffys-vildul:: {C} perenboom.

Leffy Teecrâ-mirra:: {W} .

Leffy Teecrâ-sentraliy:: {N} (elektriciteitscentrale; gemeente Pla); .

Leffy-terf:: {W} .

leffy-torovônÿ:: {C} peervormige lijsterbes (L. Sorbus domestica).

Lefmen:: {F}.

Lefôf:: {G} Lwow (in Polen).

léfquh:: {C; mv= léfqusta} [gewone] vlier (L. Sambucus nigra).

léfquh-labâ:: {C} vlierbes.

léfqusta:: {mv} »léfquh.

léfše:: {K} reiken tot, zich uitstrekken tot; ef léeja ~ ef flor-lânt rempe ef tlafo: het gordijn reikt vanaf het plafond tot (aan) de plint; ef ~ rempe A hiycce B: het reikt van A tot B; het strekt zich uit van A tot B; (altijd rempe en hiycce, nooit trâk of resultatief).

léfšos::

1. {C} (lett) uitloper van gebergte.
2. {A} (fig) reikwijdte.

Left:: {F}.

léft::

1. {C} glas léft (bier).
2. {S} (dl= Tigof/Lomky) bier (gebrouwen in Spok); »léf; .

leftel:: {C}

1. lepel, eetlepel; (maateenheid bij recepten: 15 ml) eetlepel (afk = lft); pl. 2 lft môl: ca. 2 eetlepels bloem.
2. meid (gemeenzame benaming voor goede bekende); Tek melde eft lûfiy ~: Tek is een leuke meid.

Leftel::

1. {F}.
2. {G} (dorp; gemeente Advô).

leftele:: {K} opscheppen (v soep ed).

leftel-fe-grûmiyl:: {C} langoorvleermuis (L. Myotis bechsteinii).

leftel-ryje:: {C} lepelaar (L. Platalea leucorodia).

Leftel-weg:: {W} .

legatiy:: {C} legaat, erfenis.

legc:: {C} lichaamsdeel.

Leger:: {J}.

léges:: {mv} »lâgal.

Leget:: {F}.

legquer:: {A; mv=enk} onduidelijkheid.

legquiy:: {I; [mv=enk]} onduidelijk, duister.

Lehore:: {J}.

Lehortiy-Zagy-Feslosos:: {N} (afk= LZF) (overkoepelende stichting voor de exploitatie v Volkshogescholen; in Laffenet); .

Lehortiy-Zagy-Kents:: {G} (Erg commune; gemeente Laffenet); .

Leif:: {J} (Noo).

Leif-fôresta:: {G} (bos; gemeente Piroes); .

Leif-plep:: {W} .

Leije:: {G} (rivier van Lafter-gebergte naar Zverosta-kust); .

Leije-pât:: {W} .

Leije-plep:: {W} .

Leije-seert:: {N} (hondenkennel, waar de "Gâlpiy'se berghond" gefokt wordt; gemeente Xark); .

Leije-staðon:: {N} (voetbalstadion bij Jatty (BF)); .

Leije-šupa:: {N} (herberg; gemeente Flipa); .

Leije-sÿrt:: {G} (dorp; gemeente Šemp).

leir•:: {PX} vinger•, teen•; »leir-.

leirbent:: {C} vingerring.

leirðyg:: {C} vingerhoed; bârÿr ~: vingerhoedskruid (L. Digitalis purpurea).

Leirfesðeeos-museem:: {N} "Vingerafdruk-museum" (bij Milbo); .

leirmust:: {C} sandaal (met bandjes tussen de tenen).

leirponto:: {C} vingertop.

leja::

1. {C; mv= ~s} leeuwin.
2. {S} leisteen.

lejaparr:: {C} luipaard (vrw).

lejaplâc:: {C} lei (om op te schrijven).

leja-póc:: {C} griffel (om op een lei te schrijven).

Leja-seert:: {N} (eenvoudig pension in het gehucht Brâeenco); .

Leja-weg:: {W} .

Leja-wuma:: {G} (bos; gemeente Aâstiy); .

Leje:: {F}.

Lejf:: {J} (Noo).

lejiy:: {I} leistenen; van leisteen gemaakt.

lejonye:: {U; gst= lejonyt} dineren; ef ~ fes finstraiy lef rst (2niv!): onder één hoedje spelen met iemand.

lejonye-gâs:: {C} dinergast.

lejonyt:: {gst} »lejonye.

Lejynne:: {F}.

lek:: {VG} (gelijkstelling) ofwel, of [te wel], of liever gezegd; ef omeleche, ~ ef mónse: het waait, of liever gezegd, het stormt; kâ melde eft hupster srialyotû ~ eft belt vildul: dit is een grote struik of eigenlijk een kleine boom.

lék:: {S} look (diverse planten; vrnl in samenstellingen als ðarmiy-~ = daslook).

l.e.k.:: {afk} (= lef ef »kâmpaiy).

lekirse:: {U} tieren, welig groeien; (lett/fig) gedijen.

lekirsos:: {C} welige groei; het gedijen.

lekirstel:: {Cef} (afk= LE) "groeimaand" (12e maand v Erg tijdrekening).

lekirt:: {I} weelderig (overvloedig).

lekk:: {C} lijk, stoffelijk overschot.

lekkô:: (= lekkoh) {I} lekker, goed van smaak.

lekkoh:: {I} »lekkô.

lék-krutt:: {C/S} look-zonder-look (L. Alliaria petiolata).

leks:: {I} bits, vinnig.

Leksa:: {F}.

lel•:: {PXimpr} roof• (bij dieren; »lel-).

lelart:: {C} sperwer (L. Accipiter nisus).

lelbelp:: {C} roofdier.

Lelbelp-oftian:: {W} (stadswijk in Hirdo); .

Lelbelp-plep:: {W} .

lelchat:: {C} boommarter (L. Martes martes).

•leldâ:: {SXimpr.zn > c} •teelt, •bouw; (bijv) agenleldâ: akkerbouw; fa'ileldâ: veeteelt.

leldâe:: {K} telen, kweken.

leldame:: {C} (alg) groei; (ihb) loopbaan.

leldâos:: {C} teelt, kweek, het telen, het kweken.

leldare:: {K}

1. vatten (kou, vuur, vlam ed).
2. doen/laten groeien.

leldast:: {C} gevangene, arrestant.

leldast-gert:: {C} gevangenbewaarder.

Leldast-seert:: {N} Huis van Bewaring (als instantie); .

leldast-sért:: {C} huis van bewaring.

leldatt:: {I} ~ [armt]: vatbaar [voor].

lelde::

1. {K} [aan]pakken, grijpen, beetpakken, [aan]vatten; arresteren; ef ~ eft eksâm: (pop) slagen voor een examen; (tdw) ef paine ~lira: aanpakken, aanleggen, beginnen, doen; do paina ~lira ef lo terat habilem ki: hij heeft het heel handig gedaan/aangelegd; gress nert tiffe, kol perke beri paine ~lira sener revertafiy: ik weet niet hoe ik mijn scriptie moet aanpakken; ik weet niet hoe ik met mijn scriptie moet beginnen; flâjû pai do painelije ~lira: er is niets door hem ondernomen.
2. {U} groeien; »lomkâ.

lelde-fes:: {K} ~ flj tukst rst: iemand aan iets onderwerpen.

lelde-luft:: {K} nuttigen, gebruiken (vrnl voedsel, drank).

lelder:: {C} houder (gas-, pen-); (naam v planten met klitachtige bloemen of vruchtjes, ihb fyg-~ = heggendoornzaad).

lelde-ral:: {K} oppikken (iemand meenemen).

leldiy:: {I} vol (smaak v rode wijn).

leldos-luft:: {C} consumptie (het nuttigen v iets).

Leld'seert-mirra:: {W} .

Leld'seert:: |lelsért| {N} (afk= LS) Gevangenis (als instantie); .

leld'sért:: |lelsért| {C} (afk= LS) gevangenis.

leldufja:: {C} zeewolf (vis) (L. Anarhichas lupus).

lelfisa:: {C} roofvis.

leliy:: {C} benul.

Leljahove-covent:: {N} (RK klooster bij Skorp; gemeente Cleft); .

Leljahove-mesâ:: {N} (begraafplaats; gemeente Cleft); .

lelk:: {C} hooiberg.

Lelko:: {G} (stad in Jelafo).

lelk-otôp:: {C} hooischuur.

lellpe:: {rs} »lelp.

lelmo:: |lemo| {AW; enk-concr/semc} (dichtbij) dit, deze; ~ groft canariy: deze kanarie van hem; (in tijdsbepalingen) ~ tof: vandaag, heden; ~ luppor: vanavond; ~ zemper/hertel: dit jaar/deze maand (jaar of maand die aan de gang is).

lelmoiy:: |lemoiy| {Cef; mv=enk} (nominalisatie v lelmo/lelmos 2) ef ~: dit/deze hier; tu zecofe folarra belt-omi? – gress zecofe ef ~: welk gebakje wil je? – ik wil déze/dít graag; bô mindefit mimpit ur ef kolai ~: dat rode boek daar en dit gele hier.

lelmos:: |lemos|

1. {ZV; mv; gnp= ~er; gnz= ~ÿr; rs= ~es} deze[n], die (spr: deiktisch); (Jân wijst op de appels en zegt:) ~ melde tval: deze zijn rot; (Mariy wijst op enkele boeken en zegt:) ~ÿr caribôsta melde clâp: de kaften van deze/hiervan zijn versleten; (ik wijs op mijn zoekende ouders en zeg:) ~er kasz melde tijâ: hun jas is weg; (Elsa wijst op de aardbeien en frambozen, en zegt:) aftel tu bladide tem ~ oft bôs ~?: wil je déze of díe?; pert ~: veel van deze[n]; tirdus ~: deze die kapot zijn.
2. {AW; mv-concr/semc/stoff} (dichtbij) deze, dit; ~ pleko melde grûva oiba dus bôs tiyn: dit zand is minder grof dan dat [daar]; ~ groft canariys: deze kanaries van hem.

lelmoser:: |lem..| {gnp} »lelmos.

lelmoses:: |lem..| {rs} »lelmos.

lelmosÿr:: |lem..| {gnz} »lelmos.

lelp:: {PV; rs= lellpe (arch) of iyffe (»ef); 2niv-3enk-ntr/zkl} het, hem, haar; ef (= ef plano) zôlumôje sumâ ~ (= ef granô): het (= het vliegtuig) vliegt ertegen (= tegen de berg).

lelparus:: {I} onbeschaamd.

lelper:: {C} toonder.

Lelperiy:: {F}.

lelperre:: {K} hebben, bezitten; do ~ riyfain ef miflifs lo tuffes: hij heeft altijd de ramen open; ef mimpit ~lije pai gress, Jân té kuntiyre: ik heb het boek dat Jân gestolen heeft (dat door Jân gestolen is); do eft quista qummertaros ~: hij heeft een goede opleiding genoten; (= »lelde + »pe + »•ere: gress lelperre eft blof = (arch) gress lelde peëre eft blof = (lett) ik pak/neem dat wat een paard is = ik heb een paard); »vende.

lelperre-armt:: {K} aanhebben, dragen (v kleren); ef mosjeusz goe huronsót robôs ~: de vrouwen droegen een gebloemde jurk.

lelperre-luft:: {K} aanhouden, aanlaten (v jas); ophouden, oplaten (v hoed) (als men ergens op bezoek is).

lelperrere:: {K} bezitten.

lelperroroni:: {C} bezittelijk voornaamwoord.

lelperros::

1. {C} bezit (wat men in bezit heeft); Lerduex ef ~: het bezit van Lerdu (degene die bezit); »holos 2.
2. {A} eigenschap; ef ~z rifo eft durlaf: de eigenschappen van een driehoek.

lelpirovap:: {III} (fig) anderzijds, aan de andere kant.

Lelpirovap:: {N} "Andere Kant" (praatprogramma op TV); ; (DOM 110/137).

lelpiru:: {II} ander; do parfâse kvâ nÿf ~ veldurs: hij wil nooit met enig ander mens omgaan.

lelpirus:: {ZV; mv; gnp= ~er; gnz= ~ÿr; rs= ~es} andere[n]; Maliy ur Lerdu quardere gress lilt, tur gress zerfe lendiy ~: Maliy en Lerdu bezoeken mij vaak, maar anderen zie ik zelden; gress nert affionnose Berkaex ef malodé, aftel tu nert lelperre ~er tiyns?: ik houd niet van Berka's muziek, heb je niets (geen muziek) van anderen (iemand anders)?; ..., ur nÿf ~: als geen ander; do lelperre ef progrâm frópjÿ liftkar gorbasz, ur nÿf ~: hij is als geen ander gespecialiseerd in oude postzegels; do chafoste, ur nÿf ~: hij zingt als geen ander; ~ rast: iemand anders; ur ~ (afk= u/lelp.): en andere[n] (e.a.).

lelpiruser:: {gnp} »lelpirus.

lelpiruses:: {rs} »lelpirus.

lelpirusÿr:: {gnz} »lelpirus.

lelpirutt:: {C} ef ére ur ef ~: de/het ene en de/het andere.

lelpirutter:: {OV enk-concr} andermans, van iemand anders (eig gnp v lelpirutt, maar de basisvorm lelpirutt in de betekenis v "iemand anders" bestaat niet meer).

Lelpiru Weinô-pât:: {W} .

lelt:: {C} gewas.

leltiy::

1. {I} begroeid; ~ pai (vz-uitdr): begroeid met.
2. {III; mv=enk} (arch/dl= Peg) hoe langer hoe ..., steeds ...; ~ hupster terat = ~ hupsterr (rs!): hoe langer hoe groter; steeds groter.

lem:: {I} lauw, zoel.

léma:: {C} (alg) penning.

Lembô:: {J}.

Lemde:: {G} (beek vanuit de bossen op het landgoed Peevjabo naar Ef Larmin); .

Lemde-rivo:: {N} (herberg; gemeente Marafaniy); .

lemnâs:: {C; mv= ~a} grafheuvel; (er zijn ca. 1200 grafheuvels bewaard gebleven, variërend v nauwelijks zichtbare bobbeltjes in het terrein tot enorme heuvels waarin hele families begraven liggen).

lemnâsa:: {mv} »lemnâs.

Lemnâs-agens:: {Gmv} (akkerbouwgebied; gemeenten Amejo en Ef Diôs); .

Lemnâs-areôm:: {W} (stadswijk in Hirdo); .

Lemnâs-âskân:: {W} .

Lemnâs-fôresta:: {G} (bos; gemeente Abenatoðâ); .

Lemnâs kusamat ef Bajuftô:: {N} "Heuvel naast de Beek" (een vd 7 Koninklijke Grafheuvels op het landgoed Ef Sinto Aša); .

Lemnâs-lirrotiy:: {W} .

Lemnâs-mennweg:: {W} .

Lemnâs-mesâ:: {G} (bos; gemeente Doe); .

Lemnâs-pât:: {W} .

Lemnâs-weg:: {W} .

Lemnâs-wuma:: {G} (bos; gemeente Molen); .

lemnâs-ÿmpos:: {A} nagedachtenis.

Lemp:: {G} (stad in Munt); (DOM 121).

Lemp-belt:: {G} (dorp; gemeente Lemp); (DOM 121).

lemrân:: {C} heldhaftige dood (op slagveld); »•ân.

lemrâne:: {K} doodschieten.

lemt:: {S} wierook.

lén:: {C} (fig) atmosfeer, sfeer; lef ~: expliciet, uitdrukkelijk.

Lena:: {M}

lenabatjen:: {C} kaper.

lenabe:: {K}

1. rapen (op de grond gevallen fruit/noten ed); plukken, zoeken (eetbare paddenstoelen/bessen); rooien (aardappels).
2. kapen (schip, vliegtuig).

lenabor:: {I} gebroken, terneergeslagen.

lenabos:: {C} het rapen, het plukken, het rooien; kaping; »lenabe.

Lenano:: {G} (stad in Tjemp).

Lenano-dunjes:: {G} (kleiner duingebied in district Tjemp); .

Lena ur Lerdu:: {N} (bekende ballade uit de 17e eeuw); .

lendiy:: {I; [mv=enk]} zelden; pijâ ~: heel zelden; bijna nooit; noi ~: niet zelden (eufemisme voor "heel vaak").

léne:: {K} uitdrukken.

lenen:: {C} stokvis.

Lenert:: {J} Leonard.

Lenhârt:: {G} (dorp; gemeente Daba).

Lenhârt-greel:: {N} (doorwaadbare plaats in de Puriy-Gâp); .

leninesmiy:: {C} leninisme.

leniy:: {I; [mv=enk]} afgesproken, overeengekomen; ~ qurtelira (vz-uitdr): in overleg met; ~, kirro prate mas: afgesproken, we vertrekken morgen.

lenkatjen:: {C} [beroeps]chauffeur.

lenke:: {K} [be]sturen (v auto).

lenke-armt:: {K} bijsturen (vrnl fig).

lenker:: {C} bestuurder, chauffeur (NIET als beroep); »lenkatjen.

lén'kurre:: {I} nert ~: onuitsprekelijk.

lenkzorâ:: {C} helmstok (v scheepsroer).

lenn:: {!} (pop) oké!, afgesproken!, in orde!.

Lenn:: {J} Leen.

lenne::

1. {K} (fig) berusten op, steunen op; berusten in.
2. {U} kloppen; in orde zijn.

Lenne:: {J}.

lennelira:: {I} gangbaar, courant.

Lenorr:: {M} Leonora.

lénos:: {C} uitdrukking, spreuk.

lenp:: {I} kloek, flink.

lens:: {I} lenig, soepel.

léns:: {VZ1n} (betrekking) blijkens, zoals blijkt uit; ~ groft wufta-cos do mafurte ón ef blaffoser: blijkens zijn woordkeus is hij woedend op de belastinginspecteur.

lensân:: {C} lans; »•ân.

lensân-ferre:: {C} eikvaren (L. Polypodium vulgare).

lense:: {C} lens, loep, vergrootglas; ef zerfe mitai ef ~e (rs!): onder de loep nemen (van naderbij beschouwen).

lénse:: {K} ondervinden, ervaren.

lensiy:: {A; mv=enk} lenigheid, soepelheid.

lénsos:: {A} ondervinding, ervaring; ef ~ aptoppe den: de ervaring leert dat ....

lent:: {I} (lett/fig) doorschijnend, transparant, doorzichtig.

lenta:: {C} term; lef ~s, reppelira ... (vz-uitdr): in termen van ....

lentel:: {C} linze.

Lentyne:: {M}.

Leo::

1. {J}.
2. {G} (stad in Plefô).

Leô:: {N; rs= ~ta} Leeuw (sterrenbeeld).

Leon:: {J}.

Leonsa:: {J}.

Leon-weg:: {W} .

Leôta:: {rs} »Leô.

lep:: {C} (alg) brok, stuk, klont; (ihb) schol (geologisch: aarddeel tussen breukvlakken); ef spâtre fes ~s ur tâts: in brokstukken uiteenspatten; šâm ~s: zonder brokken, zonder een ongeluk te veroorzaken; »tât 1.

lepare:: {K} verbrokkelen.

leparos:: {C} verbrokkeling.

Lepberiy:: |lepperiy| {F/J}.

lepe:: {K} [af]brokkelen.

Leporello-fÿtafiy:: {N} (kroniek in harmonicavorm uit 1480; maakt gewag v 13e-eeuwse nederzetting op Mikkon; wordt bewaard in het Mikkon-museum in Hirdo); .

leppetepe:: {E} kibbelen.

Leranu:: {G} (stad in Renô).

Leranu-belt:: {G} (dorp; gemeente Leranu).

Leranu-Sÿrt:: {N} (station).

Lerdu:: {F/J/M}.

Lerdualer:: {F}.

Lerdu Flâs Comâf-Kanea-weg:: {W} .

Lerdu-Husof-mirra:: {W} .

Lerdu Kruns-Leftel-mirra:: {W} .

Lerdu-môliy-weg:: {W} .

Lerdu-Ôrs:: {J}.

Lerdu Prândec-Myhhen-mirra:: {W} .

Lerdu-Pyt:: {J}.

Lerdu Qurten-Safjéñg-plep:: {W} .

Lerdu Riesling-grup:: {N} (voormalige folkgroep); .

Lerdu Seeteffe:: {N} (Bergparel-hotel in Xâ ja ef Prusots); .

Lerdu-salviy:: {S} kleinbloemige salie (L. Salvia verbenaca).

Lerdu Stâp-mirra:: {W} .

Lerdu-Sypa:: {J}.

Lerdu Treebâ-Šenk-weg:: {W} .

Lerdu Zinðes-mirra:: {W} .

Lerf:: {F/J}.

Lerfa:: {M}.

Lerfâc:: {J}.

Lerfâc Sinto-Recc:: {N} (Bergparel-B&B in Staef); .

Lerjen:: {F}.

Lerkara:: {G} (voormalig landgoed; gemeente Amahagge); .

Lerpÿ-fôresta:: {G} (bos; gemeente Lasy); .

Lerrce-pât:: {W} .

lerrke::

1. {C} leeuwerik; (ihb) veldleeuwerik (L. Alauda arvensis).
2. {S} (bep soort Spok bier); .

Lerstôn-pônt:: {N} (spoorbrug over de Ziffon bij Tenkô); .

Lerstôn-weg:: {W} .

lertâ:: {C} (plataanachtige populier, veel geplant langs Spok wegen) (L. Populus platanea).

Lertâ-mirra:: {W} .

les:: {VZ} (betrekking) min[us] (bij aftrekken); sers ~ ten kette fâr: zes min twee is vier.

Les Arbres:: |Fra.| {N} (restaurant in Hirdo); .

lesa:: {C} lager, geleider (technisch).

lésan:: {C} compliment[je]; roem, lof.

lésane:: {K} roemen, loven.

lésaniy:: {I} roemrijk.

lésan-quista:: {I} lofwaardig.

Lesbifem:: {N} (feministische beweging voor lesbische vrouwen; hoofdkantoor in Gralkrich); .

lese:: {K}

1. aftrekken (rekenkundig).
2. geleiden (stroom, warmte).

leser:: {C} minteken (–).

Leserf:: {F}.

lesiy:: {C} aftrek (korting).

lésore:: {U} achterdochtig zijn; argwaan hebben.

lésoriy::

1. {Aef} argwaan.
2. {I} argwanend.

lesos:: {C}

1. aftrekking, aftreksom (rekenen).
2. geleiding (v stroom, warmte).

Lešô-terf:: {G} (zeestraat tussen Râsterhynne en Ÿrlešô, deel v Ef Larmin); .

lesoto:: {IIef} Lesothaans (bv).

Lesoto:: {G} Lesotho.

Lesotona:: {Cef} Lesothaanse vrouw.

Lesotony:: {Cef} Lesothaan.

less:: {C; mv= ~a} luis.

lessa:: {mv} »less.

Lesse:: {J}.

lest:: {DT} (doel/reden; evtl nert in bijzin) opdat niet, om niet te, uit vrees dat; tu ~ fespiltât eft prÿmafiy, ef errosz [nert] bzaûttilóme: je moet het verzoek schriftelijk indienen, opdat er geen misverstanden ontstaan; gress ~ dvébe-kest eft cÿramm, gress [nert] pónsilóme jôrm-ÿkatle: ik doe een das om, om geen keelpijn te krijgen.

lesta:: {C} sponning.

Lesta:: {M}.

leste:: {K} wissen, uitvegen.

Lester:: {F/J}.

Lester Crevo:: {N} (technisch installatiebedrijf in Mena); .

lesters:: {C} (afk= LS) (Spok gewicht: 1 lesters = 1LS = 397,94 gram = 160 rÿte; tot 1953 in gebruik); »rÿte; .

Lestô:: {N} (»šarkdomenn op Lestô-Wefot; district Flenazjekk); .

Lestô-Alerbô:: {N} (camping; gemeente Alerbô-Lestô); .

Lestô-Blefgrûs:: {N} (station).

lestôk::

1. {I} bewaakt.
2. {VZ1n} (betrekking) (afk= lk.) onder leiding van, onder geleide van; eft belde-tupplip ~ eft kûr giyt: een excursie onder leiding van een kundige gids; kirro ~ eft dres-tif giyt quardere ef ÿtinistas: we bezoeken onder leiding van een eigenwijze gids de druipsteengrotten.

lestôke:: {K} geleide doen; geleiden (persoon).

lestôke-hurt:: {C} blindengeleidehond.

lestôke-mip:: {K} uitgeleide doen.

lestôke-zeff:: {C} vangrail.

Lestomariy:: {F}.

Lestomary:: {F}.

Lesto Morô:: {F}.

Lestô-Opper:: {G} (eilandje in de Zûmbara-zee); zie ook »Lestô-Wefot; .

lestos:: {C} het wissen, het uitvegen.

Lestô-terf:: {W} .

Lestô-Wefot:: {G} (eilandje in de Zûmbara-zee); zie ook »Lestô-Opper; .

let:: {I} flauw (te weinig zout).

Leta:: {F/M}.

léte::

1. {U} bazelen, dazen.
2. {Upr} huichelen.

leteh:: {C} baret; eft bâskiy ~: een alpinopet[je].

letge:: {U; gst= lett} [over]hellen (v muur).

LET-karees:: {N} (rederij, hoofdkantoor in Ekkrešy); .

létos::

1. {C} gebazel, gedaas.
2. {A} huichelarij.

letra:: {C} brief.

letrae:: {K} briefwisseling houden met, corresponderen met.

letraer:: {C} secretaris.

letraera:: {C} secretaresse.

letralot:: {C} brievenbus (in huisdeur/voorgevel).

letralot-cômpanðo:: {C} brievenbusmaatschappij.

letraos:: {C} briefwisseling, correspondentie.

letratjen:: {C} persoon (degene die optreedt: vooral in roman/toneelstuk).

letre:: {E; gst= lett} vóórkomen.

Letrenott:: {G} (stad in Flenazjekk).

Letrenott-sentraliy:: {N} (elektriciteitscentrale; gemeente Letrenott); .

letros:: {A} het vóórkomen.

lett::

1. {C} (soort knapperige pannenkoek).
2. {Aef} spijt; ef qugle ~ ón: spijt hebben van.
3. {I} spijtig.
4. {III} (dl= Centraal-Berref) zelden, meestal niet; pijâ ~: heel zelden; bijna nooit; noi ~: niet zelden.
5. {gst}
   1. »letge.
   2. »letre.
   3. »letve.

lette:: {U} spijtig zijn.

létte:: {rs} »leé.

letterâs:: {III} een-twee-drie, als de wiedeweerga (aansporing, vrnl tegen kinderen); tu slapelsatât ~!: je moet een-twee-drie naar bed!; (vd oude telwoorden le-tes-râs = een-twee-drie); .

Lettiy:: {F}.

letve:: {U; gst= letver of lett} (een omweg maken; om een heuvel heen lopen/rijden teneinde een sterke helling te vermijden).

letver::

1. {C} insnijding (door heuvel: voor spoorlijn ed).
2. {gst} »letve.

letvos:: {C} omweg (om een heuvel om een sterke helling te vermijden).

Leû:: {G} (riviertje van Krappa-gebergte naar de Opper-Krappa); .

leufe:: {K} ontvoeren.

leufer:: {C} ontvoerder.

leufos:: {C} ontvoering.

Lev:: {afk} »Levitices.

leve:: {K} aanhalen, liefkozen.

leve-etet:: {I} aanhalig (graag aangehaald willen worden; v mens of dier).

levent:: {I} aanhalig (geneigd om iemand te strelen).

lever:: {III} op (opgestaan; uit bed gekomen); aftel do melde ~ pip?: is hij al op?

levere:: {K} opstaan, uit bed komen.

leveros:: {C} verrijzenis, opstanding.

Levitices:: {N} (afk= Lev) (bijbel) Leviticus.

Levviseert:: {N} (kasteelruïne; gemeente Monce); .

Lex:: {J}.

Lexa:: {N} (boekhandelketen); .

lexikografos:: {C} lexicograaf.

lexikolôiy:: {C} lexicologie.

Lext:: {F}.

leÿr:: {C} presenteerblad, dienblad.

Lezjamy:: {M}.

Lezo:: {J}.

LFC:: {afk} »Lacs furt ef Frofâler-cirrarôsta.

LfeL:: {afk} »Lacs furt ef Lebetos.

LfKents:: {afk} »Lacs furt ef Kentseren.

LFlâ:: {afk} »Lacs furt ef Flâ-donnos.

LfZf:: {afk} »Lanko-feslosos furt Zâros-fôntses.

L&H:: {afk} »Lânsmân & Heeder.

LI:: {afk} »Literariy Instituša 1.

libanen:: {IIef} Libanees (bv).

Libanen:: {G} Libanon.

Libanena:: {Cef} Libanese vrouw.

Libaneno:: {Cef} Libanees (bewoner).

Liber:: {N} (theatergroep uit Asjetto); .

liberala:: {I} liberaal, vrijzinnig.

Liberala Jolaiy-Party:: {N} (afk= LJP) "Liberale Vrijheidspartij" (voormalige politieke partij); .

Liberala Zampôr:: {N} (afk= LiZa) "Liberaal Volk" (politieke partij); .

liberaliy:: {C} liberaal (zn); vrijzinnig persoon; (neo)liberaal politicus (ihb lid vd LiZa).

liberiy:: {IIef; mv=enk} Liberiaans (bv).

Liberiy:: {G} Liberia.

Liberiyna:: {Cef} Liberiaanse vrouw.

Liberiyny:: {Cef} Liberiaan.

Libra:: {N} Weegschaal (sterrenbeeld).

licere:: {U} verroesten.

liceros:: {C} het verroesten.

licerr::

1. {C} glaasje likeur, likeurtje.
2. {S} likeur.

Licerr-strôlizardatjen Bjela:: {N} "Likeurstokerij Bjela" (in Bôrâ); .

lich:: {III} toch; is ... tur ~: weliswaar ... maar toch/desalniettemin; ~ mintofess: alsnog.

Licÿrðô-plep:: {W} .

Lidl:: {N} (internationale supermarktketen); .

Liebermann::

1. {F} (Dui).
2. {N} (uitgeverij in Gÿrô); .

liet:: {S} loog (chemische stof).

liff:: {C} lijf, lichaam; ef veve flj mitai ef ~: iets onder de knie krijgen; fesducupp ef ~: door merg en been.

liff-•:: {PXimpr} lijfelijk, lichamelijk; een lichaam hebbend; »liff-...

liff-côntakt:: {C} lijfelijk contact, lichaamscontact.

Liffey:: {N} (bar bij motel Ef Vÿr Piramitts in Amahagge); .

liff-frera:: {C} lijfelijke broer.

liffiy:: {I} lichamelijk.

liff-k'mamelde:: {U} lijfelijk aanwezig zijn.

liff-mân:: {C} lijfelijk mens, mens van vlees en bloed.

Lifger Lirha:: {W} .

lifrate:: {U} in aanzien staan.

lifroste:: {K} aanzien, bekijken.

lifrostiy:: {VG} (reden/oorzaak) (schr) aangezien, omdat, doordat, daar; »janof.

lifrostos:: {I} aanzienlijk.

lift::

1. {C} grijsaard, oude man.
2. {I} (arch) oud; »liftkar.

Lift::

1. {G} (hoofdstad v Bloi); (DOM 135-136).
2. {N} (klein vliegveld; gemeente Lift); .

lifta:: {C} oude vrouw.

liftaler:: {C} kleinzoon.

Liftâ-plep:: {W} .

Lift-Ašas:: {N} (station).

lifte:: {U} aanleggen (bij herberg).

lifter:: {C} (persoon/gezin welke een oude vader/moeder in huis heeft en verzorgt).

liftientur:: {C} grootmoeder; overgrootmoeder; (= »lift + »sientur); »ratle.

Liftka:: {G} (een vd 7 hoofdeilanden).

Liftkaoeg Tâmp-Arânkas:: {N} (afk= LTA) (voormalige spoorwegmaatschappij); .

liftkar:: |..fk..| {I; vt= qufaa; vk= jÿzûg} oud (alg); oudbakken (brood); (onr trappen v verg alleen absoluut, bij personen): ef mosjeus melde ~ terat dus ef merater: de vrouw is ouder dan de man; (vgl) eft qufaa mosjeus: een oudere vrouw (= niet zo erg jong meer); kost frera melde ~ oiba dus gress: mijn broer is minder oud dan ik; eft jÿzûg frera: een jongere broer (nog niet zo oud); ef melde pip 150 zempers lo ~: het is al 150 jaar oud.

Liftkar Afstoen:: {N} (tempel in Amahagge); .

Liftkar Arâbe:: {W} .

Liftkar Arâbe-pât:: {W} .

Liftkar-Atrokse:: {N} (extreem orthodoxe Erg sekte); »Atrokse.

Liftkar Aveâm-pât:: {W} .

Liftkar Avenû:: {W} .

Liftkar Berg:: {N} (cultureel centrum in Gret); .

Liftkar Blof-weg:: {W} .

Liftkar Boert-pât:: {W} .

Liftkar Brâeenc-wuma:: {G} (bos; gemeente Kitia); .

Liftkar-Clamiða:: {N} (paleisruïne; gemeente Tunbas); .

Liftkar Côrn-port:: {W} .

Liftkar Covent-pât:: {W} .

Liftkar Deftsecÿr Seert:: {N} "Oude Wijvenhuis" (museum in Aflif); .

liftkare:: |..fk..| {U} verouderen, oud[er] worden.

Liftkar Eesty-pât:: {W} .

Liftkar Fini-weg:: {W} .

Liftkar Fôresta-weg:: {W} .

Liftkar Garosiyg:: {N} (voormalige vuurtoren; gemeente Garos); .

Liftkar Gaza-mirra:: {W} .

Liftkar Hâpyja-dunjes:: {G} (duingebied bij Liyrotyka); .

Liftkar Hâû-pât:: {W} .

Liftkar Helmy-mirra:: {W} .

liftkar-historise:: |..fk..| {I} voorhistorisch.

Liftkar Hôspitalo:: {N} (ziekenhuis in Amahagge); .

liftkariy:: |..fk..| {A; mv=enk} ouderdom.

Liftkar Jakâm-pât:: {W} .

Liftkar Jakâm-weg:: {W} .

Liftkar Kinseert:: {N} "Oude Hospitaal"

1. (expositieruimte en cultureel centrum in Kurriy); .
2. (leegstaand gebouw in Crelco); .

Liftkar Knurfel-Môjôl:: {N} (cultureel centrum in Bref); .

Liftkar Kôbo-weg:: {W} .

Liftkar Kôrakir-weg:: {W} .

Liftkar Korda::

1. {N} (voormalige Erg kerk; cultureel centrum in Hirdo); ; (DOM 208).
2. {W} (buurtschap) .

Liftkar-Korda-lirrotiy:: {W} ; (DOM 208).

Liftkar Kylgiy-môliy-weg:: {W} .

Liftkar Lirrotiy:: {W} .

Liftkar Mârket:: {W} .

Liftkar Mennweg:: {W} .

Liftkar Mirra:: {W} .

Liftkar-mirra:: {W} .

Liftkar Miyns-weg:: {W} .

Liftkar Moeni-plep:: {W} .

Liftkar Mosento-weg:: {W} .

Liftkar-mosjeus-arâbe:: {W} .

Liftkar Muzeem:: {N} (museum te Hirdo; let op dialectische spelling v muzeem met een z); ; (DOM 209).

liftkar-nôrgise:: {C} Oudnoords.

Liftkar Nûrcus-weg:: {W} .

Liftkar Oes-pônt:: {N} (oude brug over de Oes bij Ðašâ); .

liftkaroiy:: |..fk..| {S} bejaarden; alle oude mensen bij elkaar (zowel mnl als vrw).

Liftkar Ôle-weg:: {W} .

Liftkar Ôresseert-lirrotiy:: {W} .

liftkaros:: |..fk..| {C} oudheid.

liftkarosesz:: |..fk..| {Cmv} voorouders.

liftkaros-tibân:: |..fk..| {C} oudheidkunde.

Liftkaros-tibân-museem:: {N} "Oudheidkundig Museum" (museum in Blort); .

Liftkar Ošyff:: {W} .

Liftkar-Oto-museem:: {N} "Oude-Automuseum" (museum op het šarkdomenn Ef Solôs; district Tjemp); .

Liftkar Ovap-plep:: {W} .

Liftkar Plychô-weg:: {W} .

Liftkar Port::

1. {W} .
2. {G} (havenbekken in Asjetto); .

Liftkar Prefyntâ-kiyk:: {W} .

Liftkar-prusot:: {W} .

Liftkar Qugiy:: {W} .

Liftkar Riffô-weg:: {W} .

Liftkar Rutôs-vender:: {W} .

Liftkar Šarkweg:: {W} .

Liftkar Šark-weg:: {W} .

Liftkar-spooksoliy dokumentâs ur istjos:: {N} (boektitel); .

Liftkar Sÿrt-flipflor:: {N} "Oude Stadsschouwburg" (eerste schouwburg v Amahagge); .

Liftkar Tallo-pât:: {W} .

Liftkar Tâmp-Arânkas:: {N} »Spooksoliy Arânkas.

Liftkar Telen:: {N} (B&B-adres; gemeente Arestaliy-Motacoque); .

Liftkar Terf:: {W} .

Liftkar Teujo-grâx:: {W} .

Liftkar Tira-weg:: {W} .

Liftkar Unkiyst-weg:: {W} .

Liftkar Vâsote-fôresta:: {G} (bos; gemeente Hirdo); .

liftkar-vendos:: |..fk..| {A} veroudering, het oud[er] worden.

Liftkar Vildultos-plep:: {W} .

Liftkar Vuldurtos:: {W} (buurtschap); .

Liftkar Wandet-pât:: {W} .

Liftkar Weg-na-Laver:: {W} .

Liftkar Weg-na-Mârpen:: {W} .

Liftkar Weg-na-Quacÿr:: {W} .

Liftkar Wik-weg:: {W} .

Liftkar Xolestajo-weg:: {W} .

Liftkar Zeces-riyn:: {W} .

Liftkar Zintes Museem:: {N} "Museum voor oude wetenschap" (museum in Amahagge); .

liftkasért:: |..fk..| {C} bejaardentehuis, rusthuis.

liftkazemp:: |..fk..| {C} oudejaarsavond (31 dec).

Liftkazempof:: |..fk..| {N} Oudejaarsdag (officiële feestdag; winkels beperkt geopend).

Lift-lÿnts:: {N} (afk= LL) (gemeentelijk vervoerbedrijf v Lift); .

Lift-MG:: {N} (station).

Lift-mirra:: {W} .

liftollus:: {C} grootvader; overgrootvader; (= »lift + »follus).

Liftollus rafane:: {N} (boektitel); .

liftûsto:: {C} kleindochter.

Liger-Kents:: {G} (woongemeenschap; gemeente Bleujâ); .

Liger-mesâ:: {G} (bos; gemeente Bleujâ); .

ligt:: {I; ot= hos; mt= grus} licht (v kleur).

ligtensten:: {IIef} Liechtensteins (bv).

Ligtensten:: {G} Liechtenstein.

Ligtenstena:: {Cef} Liechtensteinse vrouw.

Ligtensteny:: {Cef} Liechtensteiner.

ligt-kolai:: {I} lichtgeel.

ligustriy:: {C} wilde liguster (L. Ligustrum vulgare).

Ligustriy-mirra:: {W} .

Lija:: {M} Lia, Lyda.

lijamalâse:: {C} [rode] biet, kroot.

lijan:: {I} (fig) veelzeggend.

lijaniy:: {I} welbespraakt.

lijanone:: {E} veelzeggend zijn.

•lije:: {SX.ww} (markeert hoofdww, als obj de zinskern is: obj-passieve zin) (bijv) gress trempe ef mimpit/ef mimpit trempelije pai gress: ik lees het boek/het boek wordt door mij gelezen; blul pruccelije ef huron: de bloem wordt geplukt.

lijeerÿ:: {I} object-passief (gevormd met het sx »•lije).

lijerc:: {C} geul, greppel (altijd droog).

Lijercâ:: {N} (voormalige popgroep); .

Lijercâ-sÿrt:: {G} (stad in Flâp).

Lijerc-weg:: {W} .

lijeuve:: {U} staren; ef ~ armt eft jakâm/ef zé: staren over een vlakte/de zee.

lijeuvos:: {C} gestaar; starende blik.

•lijos:: {SX.ww} (deverbaliseert obj-passieve vorm) (bijv) ef mimpit trempelije pai do/ef mimpitex ÿtrempelijos pai do: het boek wordt door hem gelezen/het lezen van het boek door hem; »•lije; »ÿ•os.

LiKi:: {C} (spr) »LiKi-insûrânsos.

LiKi-insûrânsos:: {A} »Liliy Kinâ-insûrânsos.

likkô::

1. {I} horizontaal.
2. {III} even (in gelijke mate); (evtl met ideoantoniem) óps melde ~ bôlf: ze zijn even groot (= ze hebben dezelfde afmetingen); (vgl) óps melde ~ hupster: ze zijn even groot (= ze zijn beide groot v stuk en hebben bovendien dezelfde afmetingen); ef ~ ðyss efantys: de even oude kinderen (= v gelijke leeftijd); ~ ... lo: even ... als; ef feldariy melde ~ hardlap lo utfin: de kast is even hoog als breed; óps lelperre eft hupster arâbe – ~ hupster lo ef kultiy: ze hebben een grote tuin – even groot als de onze; Lerdu ur Marje ÿrôme ~ ón ef projecc: Lerdu en Marje werken in gelijke mate aan het project (ze hebben een even groot aandeel erin).

likkô-seder:: {C} Libanonceder (L. Cedrus libani).

Lilche:: {M} (Gar).

lilepiy:: {I; =vt v plâks} verder, meer ver; voorts; gress zâre ~ rifonn sener ÿrôm dus Petriy: ik woon verder van mijn werk dan Petriy; gress motavy ef kles ur ~ axavy ef koffon vildul: ik wil het gras maaien en verder/voorts de dode boom omhakken; kirro nert tiffe ~m do: we kennen hem verder niet; ef durtef zurtarr ur ~: drie uur of meer; do rinne ef erg-serstef herco ur ~: hij verdient twintig herco of meer; kirro melde ral eft hertel ~: we zijn nu een maand verder; ón ... ~: ... voorbij; kirro farta ón ef gerlas-ÿstôpiy ~: we zijn de bushalte voorbij gelopen; »danen; »plâks; »wânta; »liliy.

Lili::

1. {M}.
2. {N} (pizzeria in Kanea); .

liliy:: {I; [mv=enk]} verder, aanvullend, nader; ~n informaša (mv!): verdere/aanvullende/nadere informatie; »lilepiy.

Liliy Kinâ-insûrânsos:: {A} (afk= LiKi[-insûrânsos]) Aanvullende Ziektekostenverzekering.

Liljater:: {F}.

Lille:: {M}.

lilt:: {I} vaak, dikwijls; ~ Lerdu vlemóte sener boerts quandro: Lerdu slacht zijn koeien vaak zelf (het is vaak Lerdu die slacht, niet zijn broer); Lerdu vlemóte sener ~ boerts quandro: Lerdu slacht vaak zijn koeien zelf (koeien slacht hij vaak, andere dieren niet zo vaak); ef ~-terat tof: de godganselijke dag, de héle dag [door]; noi ~: niet vaak; ~ nert: vaak niet; gress arfine litel ~ kusami: ik kom hier weinig.

lilt-terat:: {II} ef ~ tof: de godganselijke dag, de héle dag [door].

limaciy:: {C} slak (dier).

limâs:: {S} (mengsel v zeezout, knoflook en »fecc; gebruikt als aroma in soepen en »brûe).

Limita-weg:: {W} .

limite:: {K} (lett/fig) begrenzen.

limitos:: {C} (lett) begrenzing.

limitos:: {A} (fig) begrenzing.

limmerân:: {Crs} achterhoede; ef lelde fes ef ~: laten rusten; er niet [meer] mee bezig zijn; »•ân.

Lindemann:: (Dui) {F}.

Lindo:: {N} (landhuis; gemeente Kjeja); .

Lindokiy:: {F/M}.

Lindokiy-plep:: {W} .

Lindokiy-pônt:: {N} (brug over de Trendon in Jatty (BF)); .

Lindokiy-pônt-weg:: {W} .

Lindokiy-Zabert-môbâriy:: {N} (monument; gemeente Folates); .

Lindokiy-Zabert-plep:: {W} .

Lindokiy Zabert-pônt:: {N}

1. (spoorbrug tussen Mollefin en het eilandje Vlociys, over de Reeše-terf); .
2. (verkeersbrug in Hoggebim); .

Lindokiy Zabert-sentraliy:: {N} (elektriciteitscentrale; gemeente Moze-Lâpranâ); .

Lindokiy-zalas:: {N} (gebouw waar ministers en hun adviseurs hun vergaderingen en besprekingen hebben); .

Lindqvist:: {F} (Zwe).

Lindu:: {afk} »Lacs furt Informere-duet.

Lindy:: {M}.

linguistise:: {I} linguïstisch, taalkundig.

linguistiyc:: {C} linguïstiek.

Linguistiyc-armtðeeos:: {N} (boektitel); .

liniy:: {C} linie (leger).

linnare:: {K} navraag doen bij.

linnaros:: {C} navraag.

linnatt:: {I} ~ ón (ón is vz; vz-uitdr) (afk= ltó of ltoe): te bevragen bij (in advertenties).

linne::

1. {K} ~ ón/piti: vragen aan; gress ~ dus tu!: nou vraag ik je!.
2. {U} ~ helkara flj: vragen naar iets.

Linnee:: {N} Linnaeus.

Linnee-kelg:: {C} Linnaeusklokje (L. Linnaea borealis).

linne-ponto:: {C} vraagteken (?); gress plaše ~s luft ...: (fig) ik zet vraagtekens bij ....

linneramâ:: {C} vragenlijst.

linniy:: {I} [veel]gevraagd; populair.

linnoroni:: {C} vragend voornaamwoord.

linnos:: {C} [aan]vraag, verzoek; flj giffe fes ef ~: er is vraag naar iets; ef melde jazy eft ~, âl ...: het is maar de vraag of ...; ef kette eft ~: een vraag stellen.

Linnôsta frópjÿ ef riješer-kernas:: {N} (tijdschriftartikel); .

Lint:: {F}.

Linter-plep:: {W} .

Liocc:: {F}.

lippe:: {U} (arch) lopen; (terug te vinden in »lippione).

Lippe:: {F}.

lippio:: {C; mv/rsmv= ~nes; rs= lippót} poot (v dier met MEER dan twee poten; v tafel/stoel of ander voorwerp); ef émecÿr dur ~nes: de drie poten van de [letter] m; »bonarô.

lippione:: {C} (arch) poot; (lippione is een afleiding v »lippe (lopen) en betekent zoiets als "loopstok"); »lippio.

lippiones:: {mv/rsmv} »lippio.

lippót:: {rs} »lippio.

Lipry:: {J} (Gar).

lipsiy:: {I; [mv=enk]} glanzend [en hard].

liquist:: {VG} (positieve toegeving) (arch/poe) doch, maar; »tur.

•lira:: {SX.ww}

1. (vormt tdw) farte/fartelira: lopen/lopende; ef arkettelira 'jan: de huilende jongen; gress quÿe ÿrðelira ef gerlas: ik wacht bibberend op de bus; (in tdw kan tijdsaspect uitgedrukt worden) ef heldertalira hurt: de hond die geblaft heeft; ef trempulira 'nin: het meisje dat zal lezen.
2. (vervangt vg den 2) dat; (bijv) gress tiffe, den tu arfine = gress tiffe, tu arfinelira: ik weet dat je komt; ef tÿden, den do vreéðo = ef tÿden, do vreéðolira: het bericht dat hij geslaagd is; »den.
3. (vervangt een bt) ef boert, té craze fes ef blufk = ef boert, crazelira fes ef blufk: de koe die in de wei graast; ef meraters, gress nert tiffe mit = ef meraters, gress nert tiffelira: de mannen die ik niet ken; (schr: splitsing v tdw en bepaling) ef fartelira 'jan lelperre-armt nÿf bofs, lango ef klarbÿr (= ef 'jan, fartelira lango ef klarbÿr, lelperre-armt nÿf bofs): de jongen, die langs de oever loopt, heeft geen broek aan.
4. (drukt een voortdurende handeling of een ergens mee bezig zijn uit) do uokkelira eft sigarett: hij is een sigaret aan het roken/is bezig een sigaret te roken; ef chat smÿzelira rys ef kôbo: de kat ligt in de zon te spinnen.
5. (drukt in een uitroep verbazing uit) tu mešanelira kiygt!: wat kom je laat!; pert veldurs meldelira!: wat een hoop mensen!.
6. (met ber 2) té ... om ...; (bijv) do melde ber flifados, den nert invóbelira do: hij is té aardig om niet uit te nodigen; »ber.
7. (met lo 3.c) zo ... dat; (bijv) Jân pliyfone lo pónzelira nurp-ÿkatle: Jân drinkt zo [veel] dat hij hoofdpijn krijgt; Petriy byte Elsa lo kursuuselira: Petriy slaat Elsa tot bloedens toe (lett: zo [hard] dat ze bloedt); Petriy byte Elsa lo vârnelira ef polišo: Petriy slaat Elsa zo erg, dat ze de politie waarschuwt; ef fesputtâs âlbe gopirus gÿrts lo roitarelira ef zefa gôrg: het aannemingsbedrijf bouwt enige bruggen om het diepe ravijn te overspannen; »lo.
8. (om obj bij intrans ww mogelijk te maken) eup chafoste eft wÿrrelira chafost: ze fluit een liedje (lett: "ze zingt een fluitend liedje": het trans ww chafoste is toegevoegd omdat wÿrre intrans is); do stinde ef scâšelira rojis kaf ef scrÿfkt: hij krast de letters op het papier (lett: "hij schrijft de krassende letters op het papier": het trans ww stinde is toegevoegd omdat scâše intrans is).
9. (vormt add met idiomatische betekenis) simaje/simajelira: opbergen/achterbaks; (zie de desbetreffende lemma's).
10. (in verscheidene idiomatische uitdrukkingen) ef distânt, té kettelira farte: de afstand die te lopen is; (zie de lemma's vd desbetreffende ww'n).

•liraje:: {SX.ww} (geeft adjectivisch tdw, obj-passief; arch) (bijv) ef trempelira merater/ef trempeliraje mimpit: de lezende man (de man die leest)/het boek dat gelezen wordt.

lirare:: {K} ~ ón: toevertrouwen aan.

•lirare:: {SX.ww} (verbalisatie v tdw; arch) worden, gaan; (bijv) obezjere/obezjerelira/obezjerelirare: lachen/lachend/lachend worden, beginnen te lachen; do obezjeralirare: hij begon te lachen; »•lira.

•liratâ:: (= •liratt) {SX.ww} (geeft adjectivisch tdw, echo-passief; arch) (bijv) ef kettelira merater/ef ketteliratâ 'nin: de gevende man (de man die [iets] geeft)/het meisje aan wie [iets] gegeven wordt.

liratjen:: {C} vertrouweling, vertrouwensman.

•liratt:: {SX} »•liratâ.

lirdare:: {U} schaften.

lirdaros:: {C} lunchpauze; schafttijd.

lirde:: {C} rust (zn).

lirdef:: {I} rustig.

lirdefmentos:: {III} op een rustig ogenblik.

Lirdef-vija:: {W} .

lire::

1. {K} vertrouwen; fes ef ~ ort (vz-uitdr): vertrouwd met; ef melde fes ef ~ ort flj: vertrouwd zijn met iets.
2. {U} ~ helkara: vertrouwen op.

•lire:: {SX.ww} (verbalisatie v tdw; arch) [bezig] zijn; (bijv) obezjere/obezjerelira/obezjerelire: lachen/lachend/lachend zijn, aan het lachen zijn; do obezjeralire: hij was aan het lachen; »•lira.

lirelira:: {I} vertrouwd.

liriy:: {C} teen (aan voet).

lirjâs:: {I} ondoorgrondelijk.

Liro:: {F}.

liros:: {A} vertrouwen (zn); ef feldre fes ef ~ frópjÿ: vertrouwen hebben in.

lirrotiy:: {C} (afk= liy) plein; fes eft ~: op/aan een plein.

lirrotiy-baniylos:: {C} pleinvrees.

Lirrotiy rifo ef Kindisz:: {W} .

Lirrotiy rifo Servas:: {W} .

liry:: {C} rust, stilte (geen verkeer of drukte); fes sener ~s: in [alle] rust (zonder ruchtbaarheid of aankondiging; zonder zich te laten storen); ef terrafanos cÿrchof'to fes sener ~s: de begrafenis heeft in ~ plaatsgevonden; gress kurravy beri ÿrôme fes sener ~s: ik wil in alle rust kunnen werken.

•lirÿne:: {SX.ww} (verbalisatie v tdw; arch) blijven; (bijv) obezjere/obezjerelira/obezjerelirÿne: lachen/lachend/lachend blijven, blijven lachen; do obezjeralirÿne: hij bleef maar lachen; »•lira.

Lisa::

1. {M}.
2. {N} (restaurant met dakterras in »New City te Amahagge); .

Lisa Amyro-Keerâ-mirra:: {W} .

Lisacao:: {F}.

lisage:: {K} vertroetelen.

lisage-belp:: {C} troeteldier.

lisagere:: {K} in behandeling nemen.

Lisager-mirra:: {W} .

lisagos:: {A} vertroeteling.

Lisben-mirra:: {W} .

Lisela:: {M}.

liskos:: {C; mv= ~z} fles.

Liskos:: {F}.

liskosatjen:: {C} bottelaar.

liskose:: {K} bottelen (v wijn); (fig) opschorten (voorlopig niet (uit)betalen); ef zomar ~ ef supsiðiy: de gemeente schort de (uitbetaling vd) subsidie op.

liskosos:: {C} botteling (v wijn).

•litâ:: {SX} (markeert hoofdww, als echo de zinskern is: echo-passieve zin) (bijv): gress chaquinde ón Petriy/Petriy chaquindelitâ pai gress: ik spreek tegen Petriy/tegen Petriy wordt door mij gesproken; blul kettelitâ Elsa enn flâjû: aan Elsa wordt niets gegeven.

litâerÿ:: {I} echo-passief (gevormd met het sx »•litâ).

Litafa:: {N} "Blauwoor" (Erg mythologie: maagd met blauwgroene oren die eens een havik met schildpadpoten baarde; beschreven in de Sage van de Kerrdiyfer); »kerrdiyfer; .

Litafa-flyddere:: {C} groene zomermeter (vlinder) (L. Geometra papilionaria).

litalu:: {C} lamp.

Litalu-fes-Wâljÿ:: {G} (dorp; gemeente Ef Plâkomer).

litalu-kliqu:: {C} lampenglas.

litalu-sgûla:: {C} lampenkap (v glas/transparante kunststof).

litalu-stôl:: {C} lampenkap (v metaal/niet-transparante kunststof)).

litalu-ÿršar:: {C; mv= ~a} lampenkap (v stof).

litalu-ÿršara:: {mv} »litalu-ÿršar.

•litâs:: {SX.ww} (deverbaliseert echo-passieve vorm) (bijv) Mariy kettelitâ ef mimpit pai Petriy/Mariyex ÿkettelitâs enn ef mimpit pai Petriy: aan Mariy wordt het boek door Petriy gegeven/het geven van het boek aan Mariy door Petriy; »•litâ; »ÿ•os.

litel::

1. {I; vt= oiba; ot= tom; vk= crâmô; mt= bilâ} weinig; ef ~ krodûrs fes kult zeces dÿfie mas: de weinige bakkers in ons dorp staken morgen; ef weg melde ~ 10km lo mintepot: de weg is een kleine 10 km lang; fes noi ~ (afk= f.n.l.): allerminst; »lilt.
2. {OV; mv; enk-semc/abstr; stoff} weinig; ef wélfa'ecosz kette ~ rajiytos: de ontwikkelingen geven weinig hoop; do pliyfone ~ bjerr ur larde ~ geffys: hij drinkt weinig bier en eet weinig appels.

liteleser:: {gnp} »litels.

litels:: {ZV; mv; gnp= liteleser; gnz= ~ÿr; rs= ~es} weinige[n]; ~ tiffe Quggerneesex ef poitiyns: weinigen kennen de gedichten van Quggernees; gress lelperre pert mimpits, tur sen tâge ~ÿr ÿrtÿruba: ik heb veel boeken, maar ik herinner me de inhoud van weinige.

litelses:: {rs} »litels.

litelsÿr:: {gnz} »litels.

Liteo:: {G} (dorp; gemeente Prest).

liter:: {C} »litriy.

literaliy:: {I} letterlijk.

literariy:: {I} literair.

Literariy Instituša:: {N}

1. (afk= LI) "Literair Instituut" (vereniging voor schrijvers en tevens organisatie ter bevordering vd literatuur; in Zest); .
2. (uitgeverij in Zest); .

Literarr:: {N} (literaire sociëteit in Hirdo); .

literaturiy:: {C} literatuur.

Literaturiy-plep:: {W} .

Litii:: {G} (district op eiland Brÿr).

Litii-plep:: {W} .

litoen:: (litón) {IIef} Litouws (bv).

Litoen:: {G} Litouwen.

litoenise:: (litónise) {C} Litouws (taal).

Litoesa:: {Cef} Litouwse vrouw.

Litoeso:: {Cef} Litouwer.

litón:: »litoen.

litónise:: »litoenise.

litoraliy:: {I} litoraal; kust•, strand•; ef ~n prusots: (korte riviertjes/beken die niet in de bergen maar in het vlakke kustgebied ontspringen); »xije•.

litôt:: {C} [hanen]kam (v haan); kuif (v vogel).

litôt-cermrent:: {C} kuifaalscholver (L. Phalacrocorax aristotelis).

litôter:: {C} fuut (L. Podiceps cristatus).

Litôter-mirra:: {W} .

litôt-meve:: {C} liyt ~: gevlekte kuifmeeuw (L. Larus cristatus).

Litra:: {N} (tweemaandelijks literair tijdschrift onder redactie v Peoll Côlmann); .

litriy:: (= liter) {C} (afk= l) liter (inhoudsmaat).

lits:: {mv} »litte.

litt:: {C} gebergte, bergketen.

litte:: {C; mv= lits} (tot iets boven de knieën reikend, getailleerd jasje met hooggesloten opstaande kraag, uit een stof met ingeweven motieven die refereren aan familieafkomst, beroep ed, of strepen in gedekte kleuren; werd vroeger gesloten met een hele reeks haakjes en oogjes, maar tegenwoordig is een ritssluiting in zwang; gedragen door zowel mannen als vrouwen, vrnl als onderdeel vd traditionele klederdracht); .

littekipt:: {C} vuurtoren.

littekipt-gert:: {C} vuurtorenwachter.

Littekipt-pât:: {W} .

Littekipt-weg:: {W} .

Litter:: {N} (politieke en wetenschappelijke boekhandel in Amahagge); .

littit:: {I} roze, lichtrood.

littit-basc:: {C} barmsijs (L. Acanthis flammea).

littit-zé-kles:: {S} Engels gras (L. Armeria maritima).

live-malodé:: {C} livemuziek.

liy:: {afk} »lirrotiy.

liyce:: {K} stiekem doen.

liycespere:: |..ÿje| {K} ~ [beri/den]: stiekem hopen [op]; stilletjes wensen (met leedvermaak: plezier beleven aan iets wat anderen niet op prijs stellen); gress ~ eft graviy bidalos lóf ef demonstrašo: ik hoop stiekem op hevige regen bij de demonstratie.

liyche:: {III} toch niet, eigenlijk niet.

liyefto:: {S} waterspinazie (een variant vd Ipomoea aquatica die ook in koelere streken gedijt).

liyga:: {afk} »Liyrotyka-gabanos.

Liyger-mirra:: {W} .

Liyger-Zja::

1. {G} (dorp; gemeente Garos).
2. {N} (camping; gemeente Garos); .

liyk:: {S} zemelen (mv).

liykst:: {SC} leedvermaak.

liynbe:: {K} laten klinken, laten schallen.

liynber:: {C} persoon met heldere [en harde] stem.

liynbos:: {C} het laten klinken/schallen.

Liynderatô-lirrotiy:: {W} .

Liynderatô-weg:: {W} .

Liyngyja-plep:: {W} .

Liynk:: {N} (cultureel centrum in Liyrotyka); .

liyrdefe:: {I} rusteloos.

Liyrka:: {F}.

Liyrotyka:: {G} (stad in Renô).

Liyrotyka-gabanos:: {N} (afk= liyga) (gemeentelijk vervoerbedrijf v Liyrotyka); .

Liyrotyka Smurf:: {N} (afk= LS) "Liyrotyka Geld" (bank te Liyrotyka); .

Liyroty-Vender:: {N}

1. (onbewoond vervallen kasteel; gemeente Girdes); .
2. (camping; gemeente Girdes); .

liyrres:: {gst} »liyrshe.

liyrs:: {I} lang (in tijd); lóf ~: lang, gedurende lange tijd; eft frinta lóf ~: een oude vriendin = een vriendin die je al lange tijd kent; eft ~ glyda: een oud lid = iemand die al lange tijd lid is; eft ~ storâs: een lang verhaal = een verhaal waarvan het vertellen lang duurt; (vgl) eft mintepot storâs: een lang verhaal = een verhaal dat vele pagina's beslaat; eft ~ promirret: een lange wandeling (duurt lang); pip lóf ~: al lang (gedurende lange tijd; lange tijd geleden); do melde ef ququlâ-ziyter pip lóf ~: hij is al lang voorzitter van de vereniging; blul kâ môntyos hûchelije pip lóf ~: dit probleem is al lang [geleden] opgelost; »ips; »quista.

liyrs•:: {wst} »liyrshe.

liyrs-fort-miypos:: {A} langetermijndenken.

liyrshe:: {K; gst= liyrres; wst= liyrs•} te wijten zijn aan; de oorzaak zijn van.

liyrshos:: {A} (datgene wat te wijten is aan/de oorzaak is van).

liyrshos-ketter:: {C} (iemand die altijd alles op een ander afschuift/een ander de schuld geeft).

liyrsiy:: {I} langdurig.

liyrswencatamiy:: {I} lang houdbaar (v levensmiddelen).

LIYS:: {N} (spaarbank te Liyrotyka); .

liysta:: {C} aanplakbord, mededelingenbord; »lyst.

Liysta:: {N} "Aanplakbord" (stichting via welke de overheid met de burger communiceert; in Hirdo); .

liystiy:: {C} motregen.

liystiy-bidale:: {E} motregenen.

Liyst-tômp:: {N} (graf; gemeente Harâfloja-Ÿrtuhaj); .

liyt:: {I} gevlekt, bont.

liytâ:: {C} vlek, plek.

liyt-arum:: {C} gevlekte aronskelk (L. Arum maculatum).

liytâ-ÿtroer:: {C} gevlekte lipvis (L. Labrus bergylta).

liytre:: {C} (afk= L of ) (Spok inhoudsmaat: 1 liytre = 1 = 4,82 cm³; in gebruik tot 1953); .

liyts::

1. {C; mv= ~a} reebok, mnl ree.
2. {III} ef melde ~: ongelijk hebben.

liytsa:: {mv} »liyts 1.

Liyts-pât:: {W} .

Liyts ur Dâ:: {N} (voormalige herberg; gemeente Xôcÿrðamiy); .

LiZa:: {afk} »Liberala Zampôr.

Liza-ef-Vildul-Kents:: {G} (voormalige Erg commune; gemeente Ÿrnajecû); .

Ljamiylto-fôresta:: {G} (bos; gemeenten Afarcal en Crelco); .

Ljanstee:: {F}.

ljeðâget:: |ledâget| {C} veenbes (vrucht); lepeltjesheide (vrucht: "cranberry"); »toljeðâgetÿ.

Ljedjaget:: |ledâget| {F}.

Ljengjérts:: {W} .

ljocare:: {K} (lett) ophopen.

ljocaros:: {C} (lett) ophoping.

ljocc:: {C} schoof, schelf (hooi).

ljôl:: {C} rups.

ljom•:: |lo..| {wst} »ljomge.

Ljomâg:: {C} (vechtsport, gebaseerd op de beginselen van het Erg-geloof); .

Ljomeg:: {F}.

ljomge:: |lo..| {Kpr; gst= ljomm; wst= ljom•; vdw= ljômge} zich toewijden aan.

ljômge:: |lô..| {vdw} »ljomge.

ljomm:: |lo..| {gst} »ljomge.

ljopâ:: {C} stuk marmer, marmerblok.

Ljopâ-weg:: {W} .

LJP:: {afk} »Liberala Jolaiy-Party.

l.ju.:: {afk} (= lef »jurestiyos).

ljÿniy:: {C} boomgroepje (op môliy).

Ljÿniy-ager:: {N} (badstrand; gemeente Kitia); .

Ljÿniy-knurfel:: {G} (moerasmeer; gemeente Kitia); .

Ljÿniy-mirra:: {W} .

Ljÿniy-pât:: {W} .

lk.:: {afk} »lestôk.

LL:: {afk} »Lift-lÿnts.

Lloyd Spocania:: {N} (afk= LL-SIY) (bank te Hirdo); .

LL-SIY:: {afk} »Lloyd Spocania.

l.l.t.:: {afk} (= lef »lânt tukst).

l.m.:: {afk} (= lo »moplariy).

l.mk.:: {afk} (= lef »muxkettos).

l/ms:: {afk} (= lef »mirrofsmurf).

LMSF:: {afk} »Lacs furt ef Mannos rifo Sekte-fyralôsta.

lo::

1. {I} quasi, niet echt, schijn• ; eft ~ piaquan merater: een schijnvriendelijke/niet echt vriendelijke man; (lo wordt pas dan gebruikt als het gebruik vh synonieme sx to• om de een of andere reden niet gewenst/mogelijk is).
2. {VZ}
   1. (betrekking) net zo als, lijkend op; Yvonn chaquinde ~ eft politiycera: Yvonn praat als een politicus (ze is GEEN politicus; »fara); ef kette ~ értef: (fig) voorop stellen; ~ kâ: (spr: dikwijls stopwoord) zó; op deze manier; gewoon; zonder meer; nou; tu painât ef ~ kâ: zo/zó moet je het doen; tu synne lef kluft ~ kâ?: waar loop je zo mee te zeulen?; yss dus, ~ kâ gress reppe!: kom hier, zeg ik je!; tu riffecû ef nert ~ kâ: zó/op deze manier kun je het niet repareren; gress tinde kusami ~ kâ: ik blijf gewoon hier; [zerfe,] ~ kâ!: kijk daar nou 's!; aftel tu melde glado lef ef kleter oto? – ~ kâ!: ben je blij met je nieuwe auto? – nou en of!/wat dacht je?; logise ~ kâ!: nogal wiedes!;
   2. (verbinding tussen tijdsperiode en datgene wat in die periode gebeurt) dur gestriys ~ zirrot: drie dagen vakantie; perdÿr zurtarr ~ ÿrôm: twee uren werk; main mitarr ~ lufiros: tien minuten rijden;
   3. (zintuiglijke waarneming) naar; ef knurfel mrôge ~ clor: het water stinkt naar chloor; ef cÿrstyne ~ flj: smaken naar iets (enz).
3. {DT}
   1. (vergelijking) hoe, evenals, gelijk; do ~ paino, do chaquintilóme: hij deed, gelijk hij sprak; óps eft kofano ~ kette, eft jabâr moncharilóme sener mariantof: zij hebben een feest gegeven, even groots als de bruiloft van een koning (lett: ... evenals een koning zijn bruiloft viert);
   2. (equivalentie) lo ... lo: even ... als; zo ... als; ~ doffiy ~ zjol: zo zwart als kool; ~ do ~ gress melde hupster = ~ do melde hupster ~ gress: hij is even groot als ik; ~ Lât stômple vita ~ Cerrt frajjae: Lât strompelt even snel als Cerrt rent; do lajete graviy ~ fimpt ~ tsil = do ~ lajete graviy tu ~ gress: hij scheldt jou even hard uit als mij (= als hij mij uitscheldt); (vgl) ~ do lajete graviy tu/fimpt ~ gress: hij scheldt jou even hard uit als ik [jou uitscheld];
   3. (optioneel voor subjectief add; verplicht voor objectief add) ef vildul lelde [lo] lutt: de boom groeit krom; gress verfute ef krur ~ mesâ: ik verf de muur groen; do lelperre riyfain ef miflifs ~ tuffes: hij heeft altijd de ramen open; ef ufiror mirra ~ tirdus: de kapotgereden weg; Petriy scemre ~ crôg: Petriy schreeuwt zich hees (door het schreeuwen wordt hij hees; (vgl) Petriy scemre crôg: Petriy schreeuwt hees (zijn geschreeuw klinkt hees)); ef vilduls lelde ~ ryâx zléf ef plaju: de bomen groeien vastgeklampt aan de helling (vdw op •âx/•er/• kan predicatief gebruikt worden, maar dan met lo ervoor);

   »loiy; »•lira.

LO:: {afk} »lofâtel.

loa::

1. {C; rs= lóte} vuur (in de buitenlucht: voor warmte of om te waken); ef riffe eft ~: een vuur[tje] maken/stoken (in de buitenlucht).
2. {Cid; rs= ~tt} goede||slechte bui; do lelperre eft ~ rifo Pelres: hij heeft een goede bui/is in een goed humeur; do lelperre eft ~ lÿ ef hely: hij heeft een slechte bui/is slecht gehumeurd; stus unerecû kvâ belt ~: je kan er nooit achter komen of ze een goede of slechte bui heeft; je kan nooit aan haar zien in wat voor humeur ze is; eft kôbo-~: een stralend humeur; eft tómare-~: een slechte bui.

Loa-plep:: {W} .

loatite:: {U} (fig) zich inbinden; zich beheersen.

loatt:: {rs} »loa 2.

lôbâ::

1. {C} (alg) rots[blok], steenmassa; (persoon) stoere kerel.
2. {S} rots, steenmassa, rotsen.

Lôbâ-ârc:: {N} "Rotsboog" (natuurlijke rotsboog; gemeente Aboris-Sinto-Jenu); .

lôbâ-flâx:: {S} smalbladig vlas (L. Linum tenuifolium).

Lôbâ-granôs:: {Gmv/ef} de Rocky Mountains.

lôbâ-jamóta:: {C} pinksteranjer (L. Dianthus gratianopolitanus).

lôbâ-riypser:: {C} muurpeper (plant) (L. Sedum acre).

lôbâslÿg:: {C} (alg) prik (vis); (ihb) rivierprik (L. Lampetra fluviatilis).

lôbâsót:: {I} rotsachtig; vol rotsen; eft ~ xijera: een rotsachtige kust.

lôbâtiy:: {I} rotsachtig; van rots gemaakt; eft ~ sért: een uit rotsblokken gebouwd huis.

Lôbâ-weg:: {W} .

lobezjeros:: {C} gelach, het lachen; »l•os.

lobiy:: {C} lobby.

Lobÿnn:: {F}.

lôc:: {I} (alg) dol (woedend, waanzinnig); (ihb) hondsdol.

Locârðen:: {F}.

locât:: {C} locatie; fes eft hordâ ~: op een mooie locatie.

locâteše:: {U} liggen; gelegen/gesitueerd zijn (geografisch).

locâtešos:: {C} ligging, stand; ef sért lelperre eft penða ~: het huis staat in een keurige buurt/is op nette stand.

locc:: {C} sjalot (kleine ui).

lóch:: {I} verkapt.

•lôche:: {SX > c} •loog, •loge; (bijv) biolôche: bioloog, biologe.

lode:: {K} peilen (diepte, schip).

lod'kurre:: |lotk..| {I} nert ~: peilloos.

lodos:: {C} peiling, het peilen.

Lody:: {M}.

Loefe:: {F/J/M}.

Lôeftue:: {G} (dorp; gemeente Falebo).

Loena-pavelonn:: {N} (restaurant in Hoggebim); .

Loena-plep:: {W} .

Loenkiy-mirra:: {W} .

Loenyrâ-krur:: {G} (rotswand; gemeente Ðorâs); .

Loenyrâ-plâkomÿ:: {N} (verkeerstunnel in weg 48; gemeente Ðorâs); .

Loestâ:: {F}.

Loestâ-Murr-museem:: {N} (museum in Tosiy); ; (DOM 158).

Loet:: {G} (eilandje in Pûlpoem-meer, in Hirdo); .

Loeta:: {J}.

Loete-mirra:: {W} .

Loetrepiy-weg:: {W} .

lof:: {I; =mt v pert} [het] minst veel; »pert.

lôf:: {C} genot; lef ~ na (vz-uitdr): onder het genot van; lef ~ na eft weinoh: onder het genot van een glaasje wijn.

lóf:: {VZ}

1. (tijd) gedurende, tijdens, in, van; ~ dur zurtarr: gedurende drie uren; ~ liyrs: lange tijd; lang [durend]; gress zerfa éfti eup ~ hertels: ik heb haar sinds maanden niet meer gezien; eft quÿe-fort ~ eft zurtarr: een wachttijd van een uur; eft kirt ~ main cretarr: een lichtflits van tien cretarr (= 1/3600 seconde); (bij maanden) ~ januy: in januari (de gehele periode ve maand); ~ kôbotof/fentatofs: op zondag/feestdagen; (dikwijls blijft lóf onvertaald) eup tindo ~ ef pijâ luppor: ze is [gedurende] de hele avond gebleven; do pónze jola-tjel ~ ten hertels: hij krijgt twee maanden gevangenisstraf; ef quÿe ~ ten zurtarr melde eft kogûrus fort: twee uur wachten is een hele tijd; kirro ufire helkara Paris ~ ér tof: we rijden in/gedurende één dag naar Parijs (de reis duurt precies de hele dag); (vgl) kirro ufire helkara Paris ânte ér tof: we rijden binnen/in één dag naar Parijs (hoeft niet de hele dag te duren); ~ ef ninker-koles: op de lagere school (gedurende de tijd dat iemand op school zat); ~ preiptjek: bij hoogwater (gedurende de tijd dat het hoogwater is); »ânte.
2. (afstand) over; ~ [ef distânt rifo] 300m: over [een afstand van] 300 m; (vgl) kaf 300m: over 300 m; 300 m verder; eft pjaqurros rifo 4/rmp ~ 2km: een stijging van 4‰ over 2 km; ~ eft utfiniy rifo: over een breedte van.

lofa::

1. {C} blad (aan boom); biljet, kaartje.
2. {C/S} (naam v diverse planten; vrnl in samenstellingen zoals littit mintepot-~ = wilgenroosje, of biyšôp-~ = zevenblad).

lofâ:: {C} lente, voorjaar.

lofa-begonja:: {C} bladbegonia (L. Begonia rex hybride).

lofa-gôl:: {I} bladerloos.

lofâ-kjônt:: {C} meikever (L. Melolontha melolontha).

lofa-maquijy:: {C} kleine wintervlinder (L. Operophtera brumata).

lofa-mesâ:: {I} (poe) bladgroen (helder/fris groen).

Lofa-mirra:: {W} .

lofân:: {C} hoer; »•ân.

Lofa-plep:: {W} .

lofâtas:: {III} in de lente, zo goed als elke lente; riyfain ~: elke lente.

lofâtel:: {Cef} (afk= LO) "lentemaand" (10e maand v Erg tijdrekening).

lofa-ÿvâna:: {C} (alg) bladwesp.

lôfer:: {C} genotmiddel.

loff:: {C} (alg) schop, trap; (pop) borrel; ef manne ef ~: borrelen, borrel drinken.

lôfft:: {mv} »lôfo.

Lofia-mirra:: {W} .

lofipana:: {C} paleis.

Lofipana-lirrotiy:: {W} .

Lofipana-nûrcus:: {N}

1. (autoveer op de Girdestona); .
2. (voetveer op de Zrûfâ); .

Lofipana-oftian:: {W} (stadswijk in Zest); .

Lofipana-pârc:: {W} .

Lofipana-pât:: {W} .

Lofipana-plep:: {W} .

Lofipana-vender:: {W} .

Lofipana-wik:: {N} (badstrand; gemeente Liyrotyka); .

Lofjec:: {F/J}.

Lofjec Quûzzt-plep:: {W} .

lôfo:: {C; mv= lôfft} (bep soort haring, gevangen ten noorden v Spok) (L. Clupea kjupurus).

Lôfo-mirra:: {W} .

lôft'farte:: {I} geleidelijk, zonder rukken/stoten/hiaten.

lôftquar:: |..fq..| {I} langzaam; fes ~ stebes: langzaam maar zeker.

lôftquârda:: |..fq..| {III} langzamerhand, allengs.

lôftquar-kûfôs:: {C} langzaam verkeer (vlgs Spok wet: alle verkeer dat niet sneller kan of mag dan 40 km/u; hieronder vallen ook bromfietsen; dit verkeer mag geen gebruik maken v autowegen of autosnelwegen).

loftus:: {I} gecompliceerd, ingewikkeld.

Lofty-dunhes:: {N} (hippodroom; gemeente Kanea); .

Lofyniy:: {F}.

logise:: {I} logisch, vanzelfsprekend; ~ lo kâ!: nogal wiedes!.

•logise:: {SX > add} •logisch; (bijv) biologise: biologisch.

logistiyc:: {C} logistiek.

logjâ:: {C} afdak (dak zonder wanden).

Logono:: {G} (stad in Ales).

Logono-vjoly:: {C} gewoon bosviooltje (L. Viola riviniana).

lôgôs:: {C} woord.

Lôgôsecÿr Matâns:: {N} "Vrienden van het Woord" (literaire sociëteit in Conityje); .

lôgôsiy:: {I} woordelijk.

logôs-logiys:: {S} »Logôs-logiys.

Logôs-logiys:: {N} (populair letterspel, lijkt op Scrabble); .

Lôgtôfiy:: {G} (bosrijk gebied in Crona-gebergte; gemeente Quobenta); .

Lôgtôfiy-weg:: {W} .

logyre:: {K} achteropkomen (inhalen).

loh:: {I} (schr) capabel, kunnende.

lôhetje:: {Kid; gst= lôhett} onderschatten||overschatten; ef ~ lo elx: onderschatten; ef ~ lo dres-cijazut: overschatten; do ~ beritel sener ÿrgefûðôsta: hij onderschat zijn capaciteiten; do ~ bertert sener tiffosz: hij overschat zijn kennis.

lôhett:: {gst} »lôhetje.

loif:: {gst} »lo'ife.

lo'ife:: {K; gst= loif} overeenkomst sluiten met.

loin:: {C} richting; helkara cradef ~s: in alle richtingen; ef utfin ~: de richting ongeveer, de globale richting; do coše ef rilko/neoliberala ~: hij kiest links/neoliberaal (als het om een politieke richting gaat); fes jadâk ~: dubbel en dwars; geheel en al; volop; : in de richting van; fes ~ helkara (vz-uitdr) (afk= f.l.h.): met het oog op; do ÿrôme hups fes ~ helkara ef ielba ÿpónzos: hij werkt hard teneinde rijk te worden (met het oog op rijk-worden); lóf eft plâks ~: ver vanaf hier.

loinatiy:: {I; [mv=enk]} onschendbaar (wet, recht).

loine:: {K} richten.

loine-koles:: {C} "richtschool" (alg: [avond]opleiding voor aanvullend onderwijs [tbv examen]).

Loine-Koles:: {N} (»loine-koles, gezien als Spok onderwijsinstituut); .

loinfeste:: {U} zich oriënteren (v juiste richting).

loinfestos:: {A} oriëntatie, het oriënteren.

loiniy::

1. {VZ2n} (richting) in de richting van; kirro farte ~ ef garrent: we lopen in de richting van het station (maar niet met de bedoeling om ook NAAR het station te gaan); do zerfe ~ tsil: hij kijkt in de richting van mij/in mijn richting (maar niet met de bedoeling om mij te zien); Elsa zâre vendelira ~ ef koles: Elsa woont in de richting van de school.
2. {VZ} (tijd) tegen; ~ Kriystâs: tegen Kerstmis (als Kerstmis nadert); ~ ef naponto-zemper: tegen het eind van het jaar; ef kloppa vende pip ~ main: het loopt al tegen tienen (tien uur).

loin-rozjep:: {C; mv= ..-ûrozjep} roer (v schip).

loin-ûrozjep:: {mv} »loin-rozjep.

loin-zeff:: {C} stuurstang, stuurkolom.

loiy::

1. {I} eft ~ ... lo: eenzelfde/dezelfde/hetzelfde ... als (net zo'n; een ander exemplaar, maar v zelfde type); gress eft ~ bof lorerde lo tu lelperre-armt: ik heb eenzelfde/dezelfde broek gekocht als jij aanhebt; do trempe eft ~ mimpit [lo gress]: hij leest eenzelfde/hetzelfde boek [als ik] (met dezelfde titel, maar een ander exemplaar); (bij loiy staat altijd het onbep lidwoord eft, nooit ef); »monta.
2. {VG} (vergelijking) evenals; óps tu ufege, ~ tsil = óps tu ufege, ~ óps enn gress: ze hebben jullie vergeten, evenals mij (= evenals ze mij vergeten hebben); óps tu ufege, ~ gress: ze hebben jou vergeten, evenals ik [jou vergeten heb]; ~ noi: evenmin als; net zomin als (ontkenning v loiy = evenals); óps nert tu ufege, ~ noi gress paina: ze hebben jou niet vergeten, evenmin als ik [jou vergeten heb]; do lukte kvâ ef hurts, ~ noi [do] râge [óps]: hij wast de honden nooit, evenmin als hij ze [ooit] borstelt; ~ noi do râge ef hurts, do lukte kva óps: evenmin als hij de honden borstelt, wast hij ze ooit.

•lôiy:: {SX > c; rs= ~t} •logie; (bijv) biolôiy: biologie.

•lôiyt:: {rs} »•lôiy.

Loj:: {F}.

loja:: {S} metaal.

lojalot:: {C} trommel, blik (metalen doos met deksel).

Lojec-weg:: {W} .

lojek:: {C} duivin, duif (vrw).

lojiy:: {I} metalen, van metaal gemaakt.

Lojiy:: {F}.

lojiy-begonja:: {C} struikbegonia (L. Begonia metallica).

lôk:: {C} tas (met hengsels).

lók:: {C} avond vóór een feestdag (kerstavond, vastenavond ed).

lokalo:: {I} lokaal (bv).

Lokaren:: {G} (eilandje aan de noordkust v Tjemp); ; (DOM 79).

Lokaren-nûrcus-weg:: {W} .

Lokaren-zuft:: {W} .

loke:: {K} lijken [op], eruitzien als; zich gedragen als; Elsa melde liftkar terat dus ~: Elsa is ouder dan ze eruitziet; ef ~ jazy, ef pónzelira kvâ heferg zurt: het lijkt wel of het nooit zeven uur wordt; ef ~ jazy, DEN do melde pÿr: het lijkt wel OF hij gek is; (koppelww) Petriy melde jazy fit plôf, do ~ kinur: Petriy is zo bleek, hij lijkt wel ziek; eup ~ eft pûl derser ón gress: ze lijkt me een stomme trut; Elsa ~ Petriy: Elsa lijkt op Petriy (uiterlijk, gedrag); tu ~ jazy sener frera: je lijkt je broer wel (gedrag).

lôke:: {E} niets geven, niets hinderen, niets uitmaken; tuex lufegos enn ef mimpit ~: het geeft niets dat je het boek vergeten hebt.

lôkerst:: {I} (fig) honderdduizenden.

lôki:: {TW} honderdduizend.

Loki-plep:: {W} .

Lokiy:: {F}.

lo/ko:: {afk} (= lo »kofanoiy).

lôlt:: {C} uithaal (bij zingen).

lôlte:: {U} uithalen; met uithalen zingen.

lom:: {I} loom.

Loma:: {F/J}.

lômâ:: {C} (driestemmig geneurie/tekstloos gezang, begeleid door »prâggah en »hycc; meestal bij Erg kerkdiensten).

Lomala-fôresta:: {G} (bosgebied aan de rand v Amahagge); .

Lomala-pât:: {W} .

Lomân:: {F}.

Lomâra-ponto:: {N} (camping; gemeente Cÿrôis); .

Lômbârt:: {F}.

Lômbert:: {F}.

lômðe:: {C} hok; klein kamertje; grote ingebouwde kast; inloopkast.

lomeše:: {Uid; vdw= lomest} wel||geen moeilijkheden veroorzaken; ef tiffugbâl-hajemjerers ~ graviym: de voetbalsupporters veroorzaken moeilijkheden; do di lomešu plariy: hij zal geen moeilijkheden veroorzaken/maken; ef dÿfielira gekkers ~ pert tildâ tiyns fes ef kolestiy: de stakende leraren zorgen voor veel moeilijkheden/ongemak bij het onderwijs.

lomess:: {Cid; mv= lômesse} moeilijkheid||makkelijkheid, soepel verloop; ef graviy ~: de moeilijkheid; ef plariy ~: de makkelijkheid, het soepele verloop; ef plariyn lômesse: de afwezigheid van moeilijkheden.

lômesse:: {mv} »lomess.

lomest:: {vdw} »lomeše.

Lomiy:: {F}.

lómiy::

1. {I} azuren (blauwe kleur).
2. {I; [mv=enk]} (dl= Centraal-Liftka/Noord-Brÿr) donker, duister (in een afgesloten ruimte, terwijl het erbuiten licht is); ef zâft sen tynao fes ef ~ feldariy: de dief verschool zich in de donkere kast (dit impliceert dat de kamer waarin deze kast zich bevindt, NIET donker is).

lómiyen:: {C} azuur (zn).

lomkâ:: {C} [aan]gezicht, gelaat; lÿ ~ hiycce ~e (rs!): van aangezicht tot aangezicht; ef ~ finne beri lelde: het begint erop te lijken.

Lomkâ-weg:: {W} .

Lomky::

1. {F}.
2. {G} (een vd 7 hoofdeilanden).

Lomky-seder:: {C} "Lomky-ceder" (nauw verwant aan de atlasceder (L. Cedrus atlantica), maar met donkere tapse kegels; op Lomky en Garos) (L. Cedrus lomkyi).

lommpe:: {rs} »lomp.

lomp::

1. {VR; gnp= ~er; rs= lommpe (arch) of lomp} wie?; do ustjâge ~?: wie bedriegt hij?; ~ ustjâge do?: wie bedriegt hem?; gress linne, do ustjâgât ~: ik vraag wie hij bedriegt; gress linne, ~ ustjâgât do: ik vraag wie hem bedriegt; ~er oto melde?: van wie is de/die auto?, wiens/wier auto is dat?; ~er oto melde mesâ?: wiens/wier auto is groen?, wie heeft er een groene auto?, van wie is die groene auto?; do linne, ~er oto meltât: hij vraagt van wie de auto is.
2. {VG; gnp= ~er; rs= lommpe (arch) of lomp} wie; gress tiffe, ~ ustjâge do: ik weet wie hem bedriegt; gress nert tiffe, ~ do ustjâge ef: ik weet niet wie hij bedriegt (dummy-obj = ef, omdat ik niet weet aan welk geslacht "wie" refereert); gress tiffe, ~ do ustjâge eup: ik weet wie hij bedriegt (dummy-obj = eup, omdat ik weet dat "wie" aan enk-vrw refereert); gress tiffe, ~ Mariy enn ef mimpits kette ón óps: ik weet aan wie Mariy de boeken gegeven heeft (dummy-obj = óps, omdat ik weet dat Mariy de boeken aan meer dan 1 (mnl) persoon gegeven heeft); gress nert tiffe, ~er oto melde: ik weet niet, van wie de auto is; Petriy nert tiffe, ~er mimpit do trempelira ef: Petriy weet niet, wiens/wier boek hij aan het lezen is (dummy-obj = ef, omdat Petriy het geslacht van "wiens/wier" niet kent).

lomper:: {gnp} »lomp.

Lompika:: {N} (badstrand; gemeente Akom); .

Lompik-fonis:: {G} (inham in oostkust v Ben bij Vlament); .

Lompik-xijera:: {G} (noordoostkust v Ben); .

Lompik-zee:: {G} (zee tussen Teujan en Ben); .

lompol::

1. {VR} wie van de?; ~ kost freras tu méte?: wie van mijn broers hebben jou ontmoet? (meerdere broers); ~ kost frera tu méte?: wie van mijn broers heeft jou ontmoet? (één broer); gress linne, tu lompol merater zerfât: ik vraag wie van de mannen jij gezien hebt (je hebt één man gezien).
2. {VG} wie van de; gress tiffe, ~ merater tu enn ef zerfe = (arch/schr) gress tiffe, ~ tu enn ef merater zerfe: ik weet wie van de mannen jij gezien hebt (één man); gress tiffe, ~ meraters enn tu zerfe: ik weet wie van de mannen jou gezien hebben.

lômt:: {C} bakhuisje (losstaand gebouwtje bij, of uitbouw ve klemk, waar brood gebakken en/of voedsel gerookt wordt).

Lôn:: {G} (beek; gemeenten Krea en Sinto-Ÿrcô); .

Lona:: {F/M}.

Lonaka:: {F}.

Lôncda:: {G} (riviertje in het Blizerû-moeras); .

Lônde:: {G} Londen.

Lônde-mirra:: {W} .

Lônder:: {F}.

Lôndiyk:: {W} (buurtschap); .

London-avenû:: {W} .

lone:: {K} ~ [kaf]: richten [op] (geweer, aandacht ed); (fig) ~ fes: aansturen op, aanstevenen op; do ~ sener côstišerpos kaf ...: zijn belangstelling gaat uit naar ....

loner:: {C} richtlijn (mbt het richten v vuurwapens; aanwijzing ve te volgen gedrag).

Longâ-weg:: {W} .

Lônges:: {G} (stad in Ziyp).

Lônges-pât:: {W} .

Lônn:: {F}.

Lônnâ-terf:: {W} .

lonos:: {C} het richten (v geweer, aandacht ed).

Lôn-pât:: {W} .

Lôntajâ-taris:: {N} (bewoond kasteel; gemeente Tona a/e Grât); .

Loo:: {F}.

Loô:: {F}.

loôre:: {U} dwarrelen, warrelen.

lop:: {I} (arch); »loper.

Lôp:: {G} (beek die in de Krappa uitmondt); .

lôpare:: {K} salueren.

lôpe:: {K} iets van je laten horen, een levensteken geven; ~ gress Jân: ik zal Jân iets van me laten horen; ik zal Jân een berichtje sturen.

Lopec:: {F}.

Lôpecc:: {F}.

loper:: {I} tot alles bereid; zeer gewillig.

Loper:: {F}.

lopert:: {OV; mv; enk-semc/abstr; stoff} evenveel, in gelijke mate, gelijke hoeveelheid (alleen in relatie tot een zinskern die 2 of meer entiteiten bevat); Jân ur Petriy rinne ~ smurf: Jân en Petriy verdienen evenveel geld (= Jân verdient evenveel als Petriy; (vgl) lo Jân rinne pert smurf lo Petriy: Jân verdient evenveel [geld] als Petriy); kirro kinuro lóf ~ terrats: we zijn [beiden] evenveel dagen ziek geweest; ef dur môlarresz ÿrgefûðe ~ vults: de drie hokken bevatten [elk] evenveel kippen (gelijk aantal, kan ook slechts één kip zijn; (vgl) lo pert vults melde fes lo ef dur môlarresz: er zitten evenveel kippen in de drie hokken (lopert is onmogelijk omdat dit anders in de zinskern zou staan!; het aantal is "veel", zou het aantal de kwalificatie "weinig" krijgen, dan moeten we zeggen: lo litel vults ...)).

Lopes:: {F}.

Lopiy:: {F}.

Lopiy-Arânja:: {N} (wijngaarden op Lomky); .

Lopiy-Arânja-covent:: {N} (RK klooster; gemeente Gasky); .

Lopiy Tenk-gabanôsta:: {N} (afk= LT) (railvervoerbedrijf in Bôrâ en Mollefin); .

Lôp-mirra:: {W} .

lôpos:: {A} groet (officieel: militair ed).

lôpse:: {K} (lett) afwikkelen; gress ~ ef miyns-gmul: ik wikkel de klos garen af; gress ~ sener helbi: ik ontdoe me van mijn kleren.

Lôpsiy::

1. {W} .
2. {N} (Bergparel-B&B in Quober); .

lôpsos:: {C} (lett) afwikkeling, het afwikkelen.

Lôp-taris:: {N} (toren; gemeente Mosento); .

Lopynne:: {F}.

Lôp-zerfos:: {N} (herberg; gemeente Mosento); .

Lor:: {G} (hoofdstad v eiland Teujan).

lora:: {C; mv= lorâe; rsmv= ~tt} bosanemoon (L. Anemone nemorosa).

Lora:: {G} Loire (Franse rivier).

Lôra:: {F/J/M}.

lorâe:: {mv} »lora.

lorake:: {U} komen opdagen; tevoorschijn komen; (fig) boven tafel komen; (pop) komen; do ~ cupp ef douba: hij komt uit de mist tevoorschijn; gress ~ mas: (pop) ik kom morgen [bij je langs].

Lora-mirra:: {W} .

loratt:: {rsmv} »lora.

Lora-weg:: {W} .

Lordater:: {F}.

Loren:: {J} (Peg) Laurens.

Lorensiy::

1. {J} (Laurens);
2. {N} (koosnaam voor de »Lorensiy-domiy in Hildi); (DOM 111-112).

Lorensiy-domiy:: {N} (beroemde domkerk in Hildi); ; (DOM 111-112/208).

lorerbariy:: {I} kooplustig.

lorerdater:: {C} koopman, aankoper.

lorerdatjen:: {C} koper.

lorerde:: {K} kopen, afnemen; ef ~ flj kaf 35€: iets voor € 35,- kopen; ef ~ flj ón rst: iets voor iemand kopen.

lorerdebet:: {C} koophandel.

lorerdepecc:: {C} aankoopsom; lef ronter ~ (afk= R/L): vrij op naam (bij prijzen v onroerend goed: notariskosten, kadastrale inschrijfkosten enz zijn voor rekening vd verkoper); lef tuffes ~ (afk= T/L): kosten koper.

lorerde-sentrym:: {C} winkelcentrum.

lorerde-sÿrt:: {C} supermarkt, grote winkel (met weinig keus, maar grote voorraden en lage prijzen).

lorerdos:: {A} [aan]koop; ef lelde luft ef ~: op de koop toe nemen.

lorertâx:: {C} aankoopbelasting; .

lores:: {C} laurier[struik] (L. Laurus nobilis).

Lores:: {J} Laurens.

loresâ:: {C} [water]kruik met 2 handvaten (zoals afgebeeld in Spok wapen).

loresiyn:: {C} laurierblad.

Lores-mirra:: {W} .

lores-pârs:: {C} lauwerkrans.

lores-pârser:: {C} kampioen, overwinnaar.

lores-tohulduÿ:: {C} laurierkers (struik) (L. Prunus laurocerasus); »to•ÿ.

Lorfânca-wuma:: {G} (bos; gemeenten Hâutûnsch en Zekon); .

lorg:: {C} scheut (vloeistof).

lorgare:: {C} gulpen (vloeistof).

lorgissare:: {K} tappen (sterke drank verkopen).

lorgissare-jabincos:: {A} tapvergunning (verkoop en nuttigen v sterke drank); .

lorgissâs:: (= lorgisser) {C} [ijzer]gieterij.

lorgisse:: {K} ~ ón: schenken in, gieten in (v vloeistof); eup ~ ef miyna ón ef tašâ: ze schenkt de thee in het kopje; gress ~ knurfel luft ef hurons: ik giet water bij de bloemen; ef lorgissor hurons: de begoten bloemen.

lorgisse-armt:: {K} in-, volschenken (v emmer, kopje ed); eup ~ ef tašâ: ze schenkt het kopje vol.

lorgisse-fes:: {K} inschenken (v vloeistof); eup ~ ef miyna: ze schenkt de thee in.

lorgisser:: {C} »lorgissâs.

lorgisse-tijâ:: {K} vergieten (v bloed).

lôrgû:: {C} waterhoen (L. Gallinula chloropus).

Lôrgû-lirde:: {N} (begraafplaats; gemeente Mollefin); .

Lôrgû-mirra:: {W} .

Loriol:: |Fra.| {N} (beste restaurant van Teujan, in Lor); .

Loriys-mirra:: {W} .

Lorjen:: {F/J/M} (Peg).

Loroeg Seert:: {N} (kasteeltje in Lor); .

loroh:: {C} gieter (om planten water te geven).

Lôrrze:: {G} (riviertje van Tjokky-gebergte naar de Cheetucjâ); .

lort:: {A} kosten (wat iets kost); miyr ef ~ rifo (vz-uitdr): ten koste van.

Lorysse:: {J} (Peg).

Lošâ:: {W} (buurtschap); .

losamer:: {A; mv=enk} verplaatsbaarheid.

losamiy:: {I} verplaatsbaar.

lose:: {K} verplaatsen; overplaatsen (andere standplaats); omleggen (v wissel: stand veranderen).

lóse:: {U} wegraken, zoekraken.

loser:: {A; mv=enk} (fig) kruiperigheid.

lóset:: {C} boef, vlegel.

losiy:: {I; [mv=enk]} (fig) kruiperig.

Losk:: {F}.

Loskam:: {J}.

losos:: {C}

1. verplaatsing; overplaatsing.
2. verwerking.

losten:: {III} het is de vraag of ...; do arfine ~: het is de vraag of hij komt; zou hij nog komen?; do probare beri cÿrtire ~: het is de vraag of hij wil helpen; zou hij willen helpen?; (vgl) ef melde ~, do probarât beri cÿrtire: het is de vraag in hoeverre hij wil helpen; ef melde ~, kol liyrs do tintecû: het is de vraag hoe lang hij kan blijven.

Lostô:: {G} (stad in Ben).

lot:: {I} (dl= Tjemp) zwaar.

•lot:: {SX > c} (alles wat met opbergen te maken heeft; meestal met deksel of deur) •doos, •bak, •kast; (bijv) simalot: [opberg]doos (alg); letralot: brievenbus; ubaralot: [voedsel]ruif; moterlot: motorkap.

Lot•:: {PX} (oorspr voor Peg persoonsnamen: "kind van"; meestal gecombineerd met de vocatief/affectief-uitgang •en; (bijv) Lotcârmen = kind van Cârm(en); zowel Lot• als •en is tegenwoordig allectief); »•en.

lôt:: {C} partij (goederen).

lota:: {C} kwabaal (vis) (L. Lota lota).

Lota:: {M}.

Lotândrynne-Kents:: {G} (Erg commune; gemeente Jerkô); .

Lotândrynn-plep:: {W} .

Lotcârmen:: {F/J} (Peg).

Lotcârmen-gÿrt:: {N} (brug over de Kjoep, tussen Côs en Cÿrÿrtina); .

Lotcârmen-plâkomÿ:: {N} (tunnel in de M8; gemeente Kwâgseert); .

Lotcyrdanen:: {F/J} (Peg).

Lotdârnen:: {F/J} (Peg).

Lotdyrrne:: {F/J} (Peg).

lote:: {U} stoken (vuur aanhebben).

lóte::

1. {U} fluiten (v vogels).
2. {rs} »loa 1.

Lotfalyten:: {J} (Peg).

Lotfalyten-môbâriy:: {N} (monument; gemeente Leeserf); .

Lotfrandera:: {J} (Peg).

Lotgirjen:: {F/J} (Peg).

Loti-weg:: {W} .

lotiy:: {I; [mv=enk]} (fig) zwaar, hevig (ziekte, straf, misdaad, ademhalen); gress sen cente ~, gress perkelira beri hatoe ón óps: het valt me zwaar afscheid van hen te moeten nemen.

Lotlorjen:: {F/J} (Peg).

Lotlozen:: {F/J} (Peg).

Lotlyndylen:: {F/J} (Peg).

Lotmerlen:: {J} (Peg).

Lotmervylen::

1. {F/J} (Peg).
2. {P} (ca. 1400-ca. 1450; legendarische Peg koning die met vergiftigde wijn vermoord is); ef sterde lo eft lotmervylen: door vergiftigde wijn sterven.

Lotmervylen-Kents:: {G} (Erg commune; gemeente Husta); .

Lotnummadôn-Kents:: {G} (Erg commune; gemeente Alerbô-Lestô); .

Lotnummadôn-weg:: {W} .

Lotôc:: {F}.

lotôlmensten:: »Lotôlmensten 2.

Lotôlmensten::

1. {F/J} (Peg).
2. {P} (1539-1594; domme Peg koning 1570-1592); lo pûl lo ~: zo stom als het achtereind van een varken; te dom om voor de duvel te dansen.

lótos:: {C} gefluit, gekwinkeleer.

Lotpâlmen:: {F/J} (Peg).

Lotperfen-Kents:: {G} (Erg commune; gemeente Mequâ); .

Lotqurten:: {F/J} (Peg).

Lôtriymme:: {F}.

Lotrômyll:: {F/J} (Peg).

lots:: {C} loods (scheepvaart).

Lotseciy-belt-wuma:: {G} (bos; gemeente Ÿrnajecû); .

Lotseciy-weg:: {W} .

Lotseciy-wuma:: {G} (bos; gemeente Huron-sÿrt); .

lotseren:: {C} loodswezen.

Lôtt:: {F}.

lotus:: {C} rolklaver (L. Lotus) (vrnl in samenstellingen zoals pleko-~ = gewone rolklaver).

Lotyrra-plep:: {W} .

Louis:: {J} (Fra).

Louisa:: {M} (Fra).

Louise:: {M} (Fra).

lôvân:: {C} (lid v bereden politie); »lôvân-polišo; »•ân.

lovanai:: {C} schoonheid, knapheid (het mooi/knap zijn).

lovanai-chyloer:: {C} estheet.

lovanai-filosofiy:: {C} estheticus.

lovaniy:: {I} schoon, lieflijk, knap, bekoorlijk.

lovâniye:: {I} onooglijk, zeer lelijk.

lôvân-polišo:: {C} (afk= L.P.) bereden politie (in Spok een omvangrijke politiemacht met zeer sterke paarden, die vrnl patrouillediensten verricht).

lôve:: {U} (Erg) bidden; ~ furt flj: bidden om iets.

lôve-flomatjen:: {C} (Erg) gebedsgenezer; »priare-flomatjen.

Lovely:: {N} (milde filtersigaret die associeert met typistes en receptionistes); .

lovve:: {I} schattig, beeldig.

Lovve:: {M}.

Lovyc:: {J} Lodewijk.

lôx:: {C} (alg) kachel; (pej) pot, lesbienne.

Lôx:: {G} (dorp; gemeente Ðamô).

loÿbuti:: {C} [open]haardvuur (in huis).

Loÿbuti-mirra:: {W} .

loyðe:: {K} ~ [lef]: dreigen [met] (persoon tot persoon).

loyðos:: {C} dreigement (persoon tot persoon).

Lozé:: {F/J/M} (Gar).

Lozen:: {F}.

Loziy:: {J}.

Lôziytree-port:: {W} .

Lôziytree-port Cômpanðo:: {N} (hulporganisatie voor buitenlandse zeelui in Spokanië; hoofdkantoor in Bôrâ); .

lozôster:: {gst} »lozôstje.

lozôstje:: {K; gst= lozôster; vdw= ~y} afvaardigen.

lozôstjemm:: {C} (persoon) vertegenwoordiger, afgezant; (zaak) vertegenwoordiging; Spooksoliy Lozôstjemm: (vertegenwoordiging vh Koninkrijk Spokanië in het buitenland, echter lager in rang dan consulaat, en zonder diplomatieke onschendbaarheid); .

Lozôstjemm-seert:: {N} "Huis van de Afgevaardigden"; .

lozôstjey:: {vdw} »lozôstje.

lozôstjos::

1. {C} afvaardiging; delegatie.
2. {A} vertegenwoordiging, het vertegenwoordigen/afvaardigen.

L.P.:: {afk} »lôvân-polišo.

l.p.h.:: {afk} (= lo »pallesÿrtos helkara).

l.q.:: {afk} (= lo »qurtos).

LS:: {afk}

1. »leld'sért.
2. »lesters.
3. »Liyrotyka Smurf.

lt:: {afk} »lunatof.

LT:: {afk} »Lopiy Tenk-gabanôsta.

L.T.:: {afk} (= Liftkar »Testamentos).

LTA:: {afk} »Liftkaoeg Tâmp-Arânkas.

LTMA:: {afk} »Lacs frópjÿ Tuffes-forts furt Misans ur âs Aptoppest.

ltó:: (= ltoe) {afk} (= »linnatt ón).

ltoe:: (= ltó) {afk} (= »linnatt ón).

LU:: {afk} »lunatel.

lû:: {I} vol zorgen, [veel] zorgen hebbend.

l/û:: {afk} (= lo »ûqutiy).

Luânprô:: {N} (zinkmijn en -fabriek bij Hirdo); .

Luânprô-zeces:: {W} (buurtschap); .

Lubâja:: {G} Ljubljana.

Luben:: {G} (dorp; gemeente Krsitsi).

Luben-Zalas:: {G} (dorp; gemeente Ibesto-Horo).

luberos:: »pótân; »ubere; »l•os.

Luca:: {J}.

Luces:: {J} Lucas.

Ludana:: {N}

1. (»wegsÿrt langs weg 9; gemeente Cÿrbastÿ-sÿrt); .
2. {N} (wijngaarden op Lomky); .

Ludana-jakâms:: {N} (motel; gemeente Komy); .

Ludana-weg:: {W} .

ludâr:: {C} onderbroek.

ludatjen:: {C} klokkenluider (lett).

lude:: {K} luiden (v klokken); ef bamicos sena ~: de klokken luiden; ~lira reklâme-mux: ronkende reclametaal.

ludi:: {I} effectief; uitwerking hebbend.

•ludi:: {SXimpr.zn > add} •makend, •veroorzakend, •krachtig, vol; (bijv) yelles/yellesludi: gerucht/geruchtmakend; prex/prexludi: schandaal/schandalig, schandaal veroorzakend; (altijd in ongunstige zin, behalve: toraniefatiy/toraniefa'ludi: geneeskunde/geneeskrachtig).

lûðo:: {S} schuim (op bier).

ludos:: {C} [klokken]gelui.

ludosiy:: {C} (pej) herrie, kabaal (dit sterk pejoratieve woord wordt niet door katholieken gebruikt, voor wie het luiden v klokken een religieuze betekenis heeft, dit in tegenstelling tot Erg gelovigen).

lue:: {rs} »luy 1.

luere::

1. {K} [uit]kijken over; turen over/vanaf (vanaf een hoogte over een dal ed).
2. {U} gemakzuchtig zijn.

luere-ponto:: {C} (fig) hoogtepunt.

Luerf:: {F}.

luet:: {III} ~ ón (ón is vz; vz-uitdr): overeenkomstig aan, analoog aan.

lu'ette:: {E} ~ ón: gelijkluidend/overeenkomstig zijn met.

lu'ettiy:: {I} gelijkluidend (dezelfde inhoud/betekenis).

lûettiye:: {I} ongeëvenaard.

lu'ettos:: {A} overeenkomst (identiek; verdrag); gelijkluidendheid; verdrag, akkoord.

luf:: {C; mv= ~a} aanrecht (in keuken); werkbank.

lûf:: {C} nar.

lufa:: {mv} »luf.

Lufanius:: {J}.

Lufanius-afstoen:: {N} (tegenwoordige naam vd tempel waar Flortof onthoofd is; bij het dorpje Est, even ten westen v Hirdo); .

lufde:: {I} slap (karakter, tijd, houding, ed).

lufdeiy:: {A; mv=enk} slapte (v karakter, tijd, houding ed).

luffâsto:: {C; mv= ..fâstôe; rsmv= ~tt} vaatdoek.

luffâstôe:: {mv} »luffâsto.

luffâstott:: {rsmv} »luffâsto.

Lufia:: {G} (stad in Plefô).

lûfiy:: {I} geestig, leuk (ook iets waar je plezier aan beleeft); Tek melde eft ~ leftel: Tek is een leuke meid; eft ~ merriyc: een leuk spel.

lûfiye:: {U} leuk zijn (waar je plezier aan beleeft); dena plyt nert ~: die grap is niet leuk.

luf-quola:: {C; mv= ..-quolâe; rs= ~tt} gereedschapskist.

luf-quolâe:: {mv} »luf-quola.

luf-quolatt:: {rs} »luf-quola.

luft:: {VZ}

1. (plaats) bij; eft ÿc lelde ~ ef kul: er groeit een eik bij de schuur; kirro pónze kluft ~ ef?: wat krijgen we toe?; wat is het dessert?; kost pijâ fatasôr ~ ef keldus: mijn hele familie op de boerderij;
2. (maat) met de breedte van; eft kiyk ~ 1m: een pad van 1 m breedte; »tukst.

luft•:: {PX.ww > ww} (nieuwe ww'n); »luft; »luft-.

luftblaffe:: |luvb..| {K} profiteren van.

luftblaffos:: |luvb..| {A} het profiteren.

luftchaquinde:: |lufch..| {K} instemmen met.

luftchaquindos:: |lufch..| {A} instemming.

luftdiuse:: |lufti..| {E} (fig) zich ophopen.

luftdiusos:: |lufti..| {A} (fig) op[een]hoping.

Luft Ef Agru:: {F}.

Luft ef Blufk:: {W} .

Luft Ef Helmy:: {F}.

Luft ef Hûst:: {W} .

Luft ef Plaju-kaltân:: {W} .

Luft Ef Pônt::

1. {F}.
2. {W} .

Luft Ef Port:: {W} .

Luft ef Taris:: {W} .

luftencate:: {U} »luftwencate.

lufténe:: |luftÉne| {K} ~ flj ón rst: iemand aansporen tot iets.

luft-éne:: |lUfténe| {U} kolen opgooien (kachel, locomotief); gas geven (auto).

Luft Erget:: {F}.

luftfarte:: {K} vergezellen.

luftfartos:: {C} het vergezellen.

luftgabane:: {K} dóórvoeren (v goederen).

luftgabanos:: {C} dóórvoering (v goederen).

luftharbe:: {K} dienen voor.

luftiffare:: {K} »lufttiffare.

luftiffe:: {K} »lufttiffe.

luftiffos:: {A} »lufttiffos.

luftjesme:: {K; gst= ..jess} indelen.

luftjesmos:: {C} indeling.

luftjess:: {gst} »luftjesme.

luftkafte:: |lufk..| {K} afbetalen.

luftkaftos:: |lufk..| {A} afbetaling; lef ~: op afbetaling; ef lorerde fes ef ~: op afbetaling kopen.

luftkenke:: |lufk..| {K} (fig) omschakelen.

luftkenkos:: |lufk..| {A} (fig) omschakeling.

luftkette:: |lufk..| {K} óverleggen, tonen.

luftkettos:: |lufk..| {C} óverlegging, het tonen.

luftkold•:: |lufk..| {wst} »luftkoldre.

luftkoldre:: |lufk..| {K; gst= ..kolt; wst= ..kold•} allesomvattend/universeel zijn.

luftkoldrelira:: |lufk..| {tdw} allesomvattend; grootscheeps; zeer uitgebreid.

luftkolt:: |lufk..| {gst} »luftkoldre.

luftmenee:: |..ewe| {Upr; gst= ..menet} er geld op toeleggen.

luftmenet:: {gst} »luftmenee.

luftmiypare:: {K} bedacht/verdacht zijn op.

luftmÿze:: {K} bezorgen, afgeven.

luftmÿzos:: {C} bezorging, afgifte.

luftopjÿgiy:: {I} achterstallig.

Luft-Opper:: {G} Nabije Oosten.

luftpaine:: |lufp..|

1. {K} ~ tukst: onderbrengen bij/in, huisvesten bij/in; ef zomar ~ ef wygce-wósers tukst ef efantoiy-sért/tukst veršôðûs: de gemeente brengt de asielzoekers onder in de jeugdherberg/bij particulieren.
2. {Upr} ~ tukst: ondergebracht zijn bij; gehuisvest zijn in; ef musém sen ~ tukst ef bentmeldor hôspitalo: het museum is ondergebracht in het voormalige ziekenhuis.

luftpârare:: |lufp..| {K} voorzien in; ef ~ eft jÿšedos furt: een bijdrage leveren aan.

luftpâre:: |lufp..| {K} [af]leveren (v goederen); onderhouden (v relatie).

luftpâre-mip:: |lufp..| {K} uitleveren.

luftpârer:: |lufp..| {C} leverancier.

luftpârnolac:: |lufp..| {C} bestelauto; .

luftpâros:: |lufp..| {C} [af]levering.

luftpâros-mip:: |lufp..| {C} uitlevering.

luftpilde:: |lufp..| {K} garneren (v gerecht/schotel).

luftpildos:: |lufp..| {C} garnering (v gerecht/schotel).

Lûft-plep:: {W} .

luftplios:: |lufp..| {A} wedijver.

luftpónze:: |lufp..| {K} opdoen (v kennis).

luftreppafiy:: {C} prospectus.

luftreppe:: {K} opgeven (v naam/adres: voor examen; v prijs ed).

luftreppos:: {C} opgave, het opgeven (v naam/adres).

luftrupke:: {K} herroepen.

luftrupkos:: {A} herroeping.

luftšefce:: {U} opschikken, opschuiven; plaats maken.

luftšefcos:: {C} opschikking; het plaats maken.

luftstâge:: {K} improviseren (muziek, toneel).

luftstâgos:: {C} improvisatie (muziek, toneel).

luftsÿrte:: {K} zich toeleggen op; zich specialiseren in.

luftsÿrter:: {C} specialist.

luftsÿrtos:: {C} specialisatie; dat waarop men zich toegelegd heeft.

lufttiffare:: (luftiffare) {K} kwalificeren (benoemen).

lufttiffe:: (luftiffe) {K} ~ ón: toekennen aan, toewijzen aan.

lufttiffos:: (luftiffos) {A} toekenning, toewijzing.

luftubere:: {K} reikhalzen naar.

luftularâfe:: {K} aanhouden (niet uitdoen: v kleren).

luftvotos:: {C} ballotage.

luftwencate:: (luftencate) {U} gelijklopen (v klok).

Luft Xejafiy fes Sinto:: {N} (»šarkdomenn bij Xejafiy; district Neno); .

Luft-Yfteka:: {N} (veerdienst); .

Luft-Yfteka I:: {N} (stoomveer); .

Luft-Yfteka II:: {N} (stoomveer); .

Luft-Yfteka III:: {N} (stoomveer); .

Luft-Yfteka IV:: {N} (autoveer); .

luftÿzjale:: {U} erbij komen, zich eraan toevoegen; eft fârtef raptre-tiyn luftÿzjala: er is een vierde attractie bij gekomen.

luftzarô:: {I} bijkomstig, ondergeschikt.

luftzolle:: {K} opsparen.

luftzollos::

1. {C} het opgespaarde; wat opgespaard is.
2. {A} opsparing, het opsparen.

lûgâ:: {I} benauwd.

lûgé:: {C} benauwdheid.

Lugga:: {G} (rivierarm in de Klinnÿr-delta); .

lugk:: {C} (mv: |luks|) luik (vooral voor de ramen).

Lugk-mirra:: {W} .

luh:: {C} los, lynx (L. Lynx lynx).

Luh-plep:: {W} .

lûiy:: {A; mv=enk; rs= lûte} beslommering; zware zorg.

Luiysta:: {W} .

Luiysta-fôresta:: {G} (bos; gemeente Ÿrtanû); .

Luk:: {afk} »Lukâs.

Lukâs:: {N} (afk= Luk) (bijbel) Lucas.

Lukk:: {G} Luik (in België).

lukt:: {C; mv= ~en} wastafel, wasbak.

luktâparatâ:: {C} wasmachine.

luktâs:: {C} wasserij.

luktasjeus:: {C} (arch) wasvrouw.

Luktasjeus-terf:: {W} .

Luktâs-mirra:: {W} .

luktatjen:: {C} wasvrouw.

Luktatjen-mirra:: {W} .

luktclene:: |lutcl..| {K} omwassen.

lukte:: {K} [af]wassen.

lukte-âp:: {I} wasecht.

lukte-ðenc:: {C} wastobbe.

lukte-sgûla:: {C} lampetkan.

lukte-knuf:: {C} waskom.

lukte-krutt:: {C/S} zeepkruid (L. Saponaria officinalis).

lukten:: {mv} »lukt.

lukte-pytšutû:: {C} wasbeer (mnl/ntr) (L. Procyon lotor).

lukte-tiyn:: {C} wasmiddel.

luktfâsto:: |lutf..| {C; mv= ..fâstôe; rsmv= ~tt} washandje (in Spok een driehoekige lap).

luktfâstôe:: |lutf..| {mv} »luktfâsto.

luktfâstott:: |lutf..| {rsmv} »luktfâsto.

luktiy:: {I} doorweekt.

luktos:: {C} was, het wassen; »luktôsta.

luktôsta:: {Cmv} was[goed] (dat reeds gewassen is); »luktos.

luktôsta-jeðiy:: {C} waslijn.

luktotomat:: {C} wasautomaat.

Lukûrme:: {W} (buurtschap); .

lumbâ:: {C} (lett) uitgang; (fig) uitweg.

lumbâ-mirra:: {C} (lett) uitweg, uitrit.

lûme:: {C} zeer jong veulen (bij werk-/trekpaarden tot ca. 2 maanden; bij rijpaarden tot ca. 3 maanden; bij mynalls tot ca. 5 maanden).

lumme::

1. {U} galmen (hol klinken).
2. {C} galm.

lump:: {C} hekel (voor vlas); pijnscheut.

lûmpa:: {C} rei, koor (zanggroep).

lûmpa-hyrr:: {C} koorzang.

lun:: {afk} »lunatof.

luna:: {C} maan; ef uengelira ~: de wassende maan; xulâ ~ (afk= x/l): volle maan; zjoba ef ~: in het maanlicht.

Luna-ager:: {N} (camping; gemeente Manes-Puriy); .

Luna-arâbe:: {W} (buurtschap); .

Luna-avenû:: {W} .

Luna-hall:: {N} (tentoonstellingshal in Amahagge); .

luna-huron:: {C} lavas ("maggiplant") (L. Levisticum officinale).

luna-iðâfos:: {C} maansverduistering.

Luna Korda:: {N} (Erg kerk in Amahagge); .

Luna-mirra:: {W} .

Luna-nejlosh:: {N} (café-restaurant aan strand op Garos); .

luna-nÿlos:: {C} maneschijn.

Luna-plep:: {W} .

Luna-pônt:: {N} (brug over de Trendon bij Yservildul); .

luna-specc:: {C} maanbril; ; (DOM 48-49).

Luna-taris:: {N} "Maantoren" (toren in Hoggebim); .

lunatat:: {C} maanlicht.

lunatel:: {Cef} (afk= LU) "maanmaand" (schrikkelmaand in Erg tijdrekening: wordt, zodra midzomer (21 juni) binnen kôbotel valt, in het jaar ERVOOR tussen de maanden pâltel en picatel ingelast, zodanig dat midwinter (21 dec) in lunatel valt).

Luna-terf:: {W} .

lunatof:: {Cef} (afk= lt of lun) maandag; aftel tu arfinecû ~?: kun jij maandag komen?.

luna-zemper:: {C} schrikkeljaar (in Erg tijdrekening: als het jaar een 13e maand bevat; »lunatel.

Lundberg:: |lunberg| {F}.

Lunen:: {F}.

lunne:: {I} aanliggend (hoek).

lûnteori:: {mv} »lûnters.

lûnters:: {C/S; mv= lûnteori} (alg) klimop (met geel/rode bladeren) (L. Hedera lenta); (ihb) guirlande; festoen.

Lûnters:: {N} (café in Crelco); .

Lûnters-feslosos:: {N} "Stichting Klimop" (stichting voor de behartiging vd belangen v gehandicapten; in Hoggebim); .

lup:: {C; mv= lûps} (alg) kuip, vat, ton; (ihb) romp (v schip); ef paine rst fes ef ~: iemand dwarszitten (pesten); »sako.

lup-closes:: {mv} »lup-closs.

lup-closs:: {C; mv= ..-closes} duig (v ton).

lupp-fenta:: {C} soiree.

lupplejon:: {C} souper; (= »luppor + »lejonye).

luppoiyrda:: {C} avondblad (krant).

luppômhûls:: {C} avondjapon, avondjurk, avondtoilet.

luppor:: {C} avond (17-22 uur); lelmo ~: vanavond, hedenavond (17-22 uur: die nog komen moet, of reeds aan de gang is); lâst ~: vanavond, afgelopen avond (17-22 uur); fes ~!: goedenavond! (bij komen: officieel 17-22 uur); lóf eft pijâ paqur ~: een hele avond lang; aftel tu zerfaves kult hitt furt ef ~?: komen jullie vanavond eten?; (vgl) aftel tu zerfaves kult hitt lóf ef ~?: komen jullie vanavond langs? (dus NA het eten).

lupporas:: {III} 's avonds (17-22 uur: zo goed als elke avond); riyfain ~: elke avond.

luppor-vrens:: {C} teunisbloem (L. Oenothera biennis).

luppor-ÿrgelira:: {I} avondvullend (voorstelling ed).

lûps:: {mv} »lup.

lupse:: {U} ~ tygtja rst: iemand tarten.

lûpse:: {K} tappen (v bier/wijn: uit vat).

lupsos:: {C} getart, het tarten.

Lûps-Riffe-mirra:: {W} .

lûpt:: {I} met een schok/stoot; ef oto sen festencate ~: de auto komt met een schok tot stilstand; eft ~ tâk: een harde duw; een hevige stoot.

lûrde:: {U} rammelen.

lûrdes:: {C} gerammel.

lurfe:: {U} smullen; eten/nuttigen van smakelijk/luxe voedsel.

lurfe-feslosos:: {C} eetgelegenheid (lett: horeca waar je een maaltijd kan nuttigen; ambtelijke term).

lurfel:: {C} restaurant (in Spok altijd in een stad, anders heet het póntel); do larda fes ef Ef Dur Tarisz-lurfel (let op het dubbele lw!): hij heeft in het restaurant De Drie Torens gegeten.

lurfel-cÿrbatt:: {C} restaurantvoorziening (de aanwezigheid ve restaurant); ~s én câðy-ôc: horecavoorzieningen.

lurfel-larde:: {U} uit eten gaan (in een restaurant).

Lurfels ur Poentels:: {N} "Restaurants en Herbergen" (populair tv-programma over drinken, eten en uitgaan); .

lurg•:: {PX} midden•, middel•, middelste; »lurg-.

lurgânt:: {VZ} (beweging binnen bep grenzen) middenin; do svime ~ ef tanko: hij zwemt middenin de vijver [rond].

lurgfes::

1. {VZ} (plaats) middenin; do giffe ~ ef tanko: hij staat middenin de vijver.
2. {VZrs} (richting) middenin; do plônse ~ ef tankoe (rs!): hij duikt middenin de vijver.

lurgiy::

1. {Cef} midden (zn), centrum; fes ef ~ rifo: (lett) in het midden/centrum van; (lett/fig) (vz-uitdr indien fig) (afk= f/l.r.) te midden van.
2. {I} middelste; middelbaar.
3. {I} centraal, midden (in geografische namen zoals Lurgiy-Liftka = Centraal-Liftka).

Lurgiy:: {W} .

Lurgiy Akademiy:: {N} (lurgiy »akademiy, gezien als Spok onderwijsinstituut); .

Lurgiy Ertos:: {W} .

lurgiy-fortiyn:: {C} middeleeuwen.

lurgiy-fortiyniy:: {I} middeleeuws; in/uit de middeleeuwen.

lurgiy-gÿp:: {C} evenaar, equator.

Lurgiy Instituša:: {N} (lurgiy »instituša, gezien als Spok onderwijsinstituut); .

lurgiy-kanas:: {C} middengedeelte, middendeel.

lurgiy-koles:: (= lurgkoles) {C} middelbare school; atheneum (school die opleidt voor universitaire studie; duurt 4 jaar, te volgen na »ÿrijy-koles).

Lurgiy-Koles:: {N} (»lurgiy-koles, gezien als Spok onderwijsinstituut).

Lurgiy-Hôstanolac-mirra:: {W} .

Lurgiy-lirrotiy:: {W} .

Lurgiy-mirra:: {W} .

Lurgiy-Opper:: {G} Midden-Oosten.

Lurgiy-Plafotô:: {G} (rivierarm in de Plafotô-delta); .

Lurgiy-plaju:: {W} .

Lurgiy-plep:: {W} .

Lurgiy Servas-plep:: {W} .

Lurgiy Sparot-kryos-plep:: {W} .

Lurgiystâ:: {G} (dorp; gemeente Bravone).

lurgiy-tobergÿ:: {C} middelgebergte.

lurgiyzorâ:: {I} halfstok; ef poirare ef flâ lo ~: de vlag halfstok hijsen.

lurgkoles:: {C} »lurgiy-koles.

lurgkormondô:: {C} midzomer; lóf ~: met midzomer (de eerstvolgende dag/afgelopen keer dat het midzomer is/was).

Lurgkormondô:: {N} Midzomer (gezien als feestdag); .

lurgkormondô-kÿl:: {C} midzomernacht.

lurglÿnt:: {C} middellijn.