vabje:: {U; gst= vapp} smeulen.
vabjos:: {C} gesmeul.
Vabjosno:: {N} "Smeul" (bekende stoomlocomotief uit 1936, vd Vuurserie; in 1980 uit de geregelde dienst verdwenen, maar komt nog dikwijls in actie in tv-programma's en films); »Flecs-reks.
vaca:: {C} (dl= Cheetuc) koe.
Vadim:: {J} (Rus).
vâdrese:: {K} onteigenen.
vâdresos:: {A} onteigening.
vâg:: {C} [baby]wieg op poten; ef crûste fes eft tradišonela ~: het is op traditionele leest geschoeid.
vagce:: {U} waken (wakker blijven).
vâgt:: {I} bedrijvig.
vâgte:: {K} (alg) bedrijven; (ihb) knoeien (bedrieglijk werken).
vâgtos:: {C} geknoei, knoeierij.
vajiy:: {S} mimosa.
Vajiy:: {J}.
vakum:: {C} vacuüm.
vâkumm:: {C; mv= vâkumo} stofzuiger.
vâkumme:: {U} stofzuigen; ef ~ fes ef mittus: de kamer [stof]zuigen.
vâkumo:: {mv} »vâkumm.
Vala::
- {M}.
- {N} (maandblad voor pop- en jazzmuziek in Spok);
.
Valâgja::
- {F/M}.
- {N} (snackbar in Valâgja ef Yryff);
; (DOM 145).
Valâgja ef Yryff:: {G} (dorp; gemeente Nustiy); (DOM 142/145).
Vâlahagge:: {G} (dorp; gemeente Šatoliy); »•hagge.
Vâlahagge-wuma::
- {G} (bos; gemeente Šatoliy);
.
- {N} (camping; gemeente Šatoliy);
.
Vâlahagge-wuma-weg:: {W}
.
Vâlcleenn::
- {G} (dorp; gemeente Blort).
- {N} (rangeerterrein bij Blort);
.
Vâldes-Sebâl:: {G} (dorp; gemeente Pânâ); (DOM 75-76).
Valdez-covent:: {N} (RK klooster; gemeente Gasky);
.
valerjana:: {S} echte valeriaan (L. Valeriana officinalis).
vâlf:: {C} radiobuis, -lamp.
vâliy:: {C} baan (strook grond: renbaan ed).
vallinrân:: {Crs} veldslag; »•ân.
Vallinrân rifo Creep:: {N} "Veldslag van Creep" (bekend schilderij v Pelcer Vlomâ-Jâstiy).
vâls:: {C} wals (dans).
vâls-danše:: {U; vdw= ..-dânsen} walsen (wals dansen).
vâls-dânsen:: {vdw} »vâls-danše.
Valten:: {J}.
valutiy:: {C} valuta.
Vâmpiy:: {J}.
van:: (in Ned namen; als deze verspokanischt zijn, wordt "Van" altijd met een hoofdletter geschreven (Van Der Linden, Van Veen) en soms ook met de rest aaneengeschreven (Vanbeek, Vandenbossche).
van Bakel:: {F} (Ned).
van Beeck:: {F} (Ned).
van Beek:: {F} (Ned).
Van Der Linden:: {F}.
van der Ploeg:: {F} (Ned).
van der Vaart:: {F} (Ned).
van Hout:: {F} (Ned).
van Ittersum:: {F} (Ned).
van Schijndel:: {F} (Ned).
Van Veen:: {F}.
van Wijk:: {F} (Ned).
Vanbeec:: {F}.
Vanbeek:: {F}.
vânde:: {U} zwenken.
Vandelft:: {F}.
Vandenbossche:: {F}.
Vandenbrugge:: {F}.
Vanderback:: {F}.
Vander Bruck ur Montrô:: {F}.
Vander Veldiy:: {F}.
Van-Dongen-mirra:: {W}
.
vândos:: {C} zwenking.
Vanes:: {M}.
Van-Gogh-mirra:: {W}
.
Vanhuis:: {F}.
vantân:: {C} helm; »•ân.
vânts:: {C; mv= ~a} reling (op schip).
vântsa:: {mv} »vânts.
Vanujatu:: {G} Vanuatu.
vanyja:: {S} vanille.
vanyja-ôrgidé:: {C} vanille-orchidee (L. Vanilla planifolia).
Vanyzah:: {F}.
Vaout:: |vut/vùt| {F}.
vâpje:: {K; gst= vâpp} plagen, pesten.
vâpje-kônka:: {C} "blauwoogdaas" (vlieg) (L. Chrysops infestus).
vâpje-nodâ:: {C} gewone steekmug (L. Culex pipiens).
vâpjos:: {C} pesterij, geplaag.
vapp:: {gst} »vabje.
vâpp:: {gst} »vâpje.
var:: {SC} vrees.
varânda:: {C} serre.
vare::
- {E} vrezen; ~ furt: vrezen [voor]; gress ~ graviyn tiyns: ik vrees het ergste.
- {U} bang zijn (bezorgd zijn); gress ~ den eup melde kinur: ik ben bang dat ze ziek is.
Varees-mirra:: {W}
.
varés:: {C} sering (L. Syringa vulgaris).
variere:: |..ÿje| {K} variëren; ~ rifonn A helkara B: variëren van A tot B.
varierer:: {C} variant.
varieros:: {C} variatie.
variy:: {I} (alg) gevreesd; eft ~ âstiemzer: een gevreesd tegenstander; ef melde ~, den ...: bevreesd zijn/vrezen dat ....
vârjatjen:: {C} wurger.
vârje:: {K; gst= vârt} wurgen.
vârjos:: {C} wurging.
Vârmiy-Kents:: {G} (Erg commune; gemeente Seertzeekoles);
.
Vârmiy-seert:: {W} (buurtschap);
.
vârne:: {K; vdw= vart} waarschuwen.
vârnôrm:: {C} waarschuwingsbord.
vârnos:: {C} waarschuwing.
vârnosót:: {I} onhoudbaar (toestand); ontzaglijk, ontzettend (meestal als versterking v add).
varo:: {I} stapvoets (paard).
varote:: {U} stapvoets lopen; stapje voor stapje voortgaan.
varotlat:: {C} paard dat stapvoets loopt.
vârpje:: {K; gst= vârpt} zich begeven naar, gaan naar.
vârpt:: |vârt| {gst} »vârpje.
Vârsofa:: {G} Warschau.
vart:: {vdw} »vârne.
vârt:: {gst} »vârje.
Varyh:: {F/J} (Gar).
Varyna:: {M} (Gar).
varyne:: {I} vreesachtig.
Vâryniy:: {G} (riviertje van Boesh-gebergte naar de Qulboech);
.
Vâryniy-cliyn-Opper:: {N} (tankstation langs de M6; gemeente Frâk);
.
vas•:: {PX.c > c} handvat, handgreep; »vas-.
vasa:: {C} [bloemen]vaas.
vasamâr:: {C} hengsel (v emmer).
vasbrôst:: |..zbr..| {C} termijn.
vasðenc:: {C} handvat van een teil.
vase:: {K} aanpakken, [vast]grijpen (bij een handvat).
vâsellare:: {U} stagneren (stokken in de ontwikkeling).
vâselle:: {K} ophouden (storen, belemmeren: in werk ed).
vâseller:: {A; mv=enk} onachtzaamheid.
vâselliy:: {I} onachtzaam.
vâsellos:: {C} oponthoud, storende onderbreking (tijdens werk ed).
vasista:: {C} dakraam.
Vasista-mirra:: {W}
.
vasknyfo:: {C} heft (v mes).
Vâsote-mirra:: {W}
.
Vâsote-motela:: {N} (motel; gemeente Hirdo);
.
Vâsote-poentel:: {N} (tankstation langs de M69; gemeente Hirdo);
.
vass:: {C; mv= ~a of ~es} (lett) verbreking; ef raðo-yplemerosecÿr ~: de verbreking van de radioverbinding.
vassa:: {mv} »vass.
vasse:: {Krs} verbreken.
vasses:: {mv} »vass.
vassos:: {A} (fig) verbreking; ef fesrepposecÿr ~: de verbreking van de verloving.
vasstôfmkâ:: |M| {C; rs= ~t} steel van een [grote] hamer.
vasstôfmkât:: |M| {rs} »vasstôfmkâ.
Vâst:: {Gmv} (beek van Liftkar Vâsote-bos naar de Trendon);
.
vastariy:: {C} telefoonhoorn.
vastariyârp:: {C} haak (voor telefoonhoorn).
Vâst-blufk:: {W} (stadswijk in Hirdo);
.
Vâst-blufk-mirra:: {W}
.
Vâst-wâljÿ-mirra:: {W}
.
vâstyf:: {I} zieltogend.
vasulftatjen:: {C} houtsnijder (beroep).
vasulfte:: {K} houtsnijwerk maken.
vasulftos:: {C} houtsnijwerk.
vât:: {III} tevens, eveneens.
Vaticen-Stat:: {G} Vaticaanstad.
vâtja:: {C; mv= vâtjâe; rsmv= ~tt} vest (mouwloos: onder colbertjasje).
vâtjâe:: {mv} »vâtja.
vâtjatt:: {rsmv} »vâtja.
Vaulaine:: {F} (Fra).
VAUP:: {N} (voedingsmiddelenfabriek in Vel-Azÿro);
.
VCKZ:: {afk} »Vobare-sentrym furt Cûlturela én Kûraiy Zebbe.
vd.:: {afk} »vendor.
v.d.h.:: {afk} (= »vluf dus holfe).
ve:: {C} (naam vd letter V, uitsluitend in veelgebruikte afkortingen, zoals TV, spreek uit |tEve|); »ive.
Veelp-ager:: {N} (badstrand; gemeente Piroes);
.
Veemt-Kents:: {G} (Erg commune; gemeente Kruic);
.
Veen:: {F}.
Veenema:: {F} (Ned).
véere:: {K} (alg) verkennen; (ihb) patrouilleren.
véerka:: {C} kruiser (oorlogsschip).
véeros:: {C} (alg) verkenning; (ihb) patrouille.
Vega::
- {G} (stad in Munt).
- {N} (klein vliegveld; gemeente Vega);
.
Vega-belt:: {G} (dorp; gemeente Hier).
Vega-hupster:: {N} (station).
vegetateff:: {I} vegetatief.
vehikul:: {C} verdunner, oplosmiddel (voor medicijnen).
vek:: {C} snede.
vek'net:: {C} overschot, surplus.
vek-uzer:: {I} »uzer.
vel:: {DT} (natijdigheid);
- (duratief; evtl met dt ra in hoofdzin) na[dat]; toen; ef ~ meldo [ra] olla, Petriy pratilóme: het was gezellig nadat/toen Petriy vertrokken was (géén relatie tussen P.'s vertrek en de gezelligheid); Lerdu ~ vjolamerra ra, gress arfinilóme fes: Lerdu speelde viool, nadat/toen ik binnenkwam (Lerdu was al bezig met spelen en toen kwam ik binnen; of: Lerdu begon met spelen toen ik binnenkwam); »mintof 2;
- (momentaan; evtl met dt ek in hoofdzin) na[dat], zodra [als]; ef ~ meldo [ek] olla, Petriy pratilóme: het was gezellig, nadat/zodra Petriy vertrokken was (omdat P. nu weg is, wordt het gezellig); ~ póbare [ek] gress ef oto, blul ef tiyn riffilomije: ik zal de auto verkopen, zodra [als] hij gerepareerd is; Lerdu ~ vjolamerra ek, gress arfinilóme fes: Lerdu speelde viool, nadat/zodra ik binnenkwam (op het moment dat ik binnenkwam pakte hij zijn viool).
Vel:: {G} (stad in Bloi); (DOM 197).
Vel-Azÿro:: {G} (stad in Plefô).
veldefe:: {Kpr} tekeergaan tegen, uitvaren tegen.
veldreff:: {I} mensenschuw; (= »veldur + »queff).
veldur:: {C} mens, individu, persoon (zowel mnl als vrw).
veldurnolac:: {C} personenrijtuig (spoorwegwagon); personenbusje;
.
velduros:: {S} mensheid.
veldur-oto:: {C} personenauto;
.
veldurproje:: {C} mensdom (alle levende mensen samen); (= »veldur + »uproje).
veldur-queff:: {I} (arch) mensenschuw; »veldreff.
veldur-rigts:: {Cmv} mensenrechten.
Veldurs arvendo:: {N} (titel v muziekdrama);
.
Veldurs 'kara ef kûra – Kûra 'kara ef veldurs:: {N} (titel ve rapport);
.
veldurtiff:: {C} mensenkennis.
veldur-tivjâs:: {I} mensonwaardig.
veldurtiyse:: {S} mensenvlees; (alleen gebruikelijk in:) do brae ~: hij is een ijzervreter, onverschrokken krijger; hij ontziet niets of niemand; gress lartavy ~: ik heb ontzettende trek; mijn maag rammelt van de honger.
veldur-wÿrtôsta:: {Cmv} human resources ("personeelszaken").
Velga:: {M}.
veliyter:: {I} (alg) menselijk; (ihb) van de mens[en] (alleen in:) ef ~ Rozjeper: "de Stuurman des mensen" (= God); (= »veldur + »iyter).
Veljâ:: {J}.
velk:: {I} nog; (bovendien) ~ 3 lelpiru veldurs: nog 3 andere mensen; pirandoka gress tiffe ~ jazy, kluft tu pe ef: natuurlijk weet ik nog wel hoe je heet; gress do méte ~ hols: ik heb hem gisteren nog gezien; ne'âma ~: alleen nog maar; ~ tuffianto: nog maar, nog slechts; »kelt; »raliy; »vluf.
vell:: {C} vijl.
velle:: {K} vijlen.
velle-tâmlek:: {S} vijlsel.
vellômpân:: {Crs} (soort roeiboot met hoge voor- en achtersteven); »•ân.
Vel-mirra:: {W}
.
Veloene:: {M} (Peg).
velp:: {I} leeg, ledig; gress melde ~: ik heb een lege maag (heb trek).
vélp:: {C} zeemeeuw (ihb doffiy-vélp en hamiy-vélp); »doffiy-vélp; »hamiy-vélp.
•-velp:: {Sx.zn > add} •loos; (bijv) jacier/jacier-velp: heerser/heersersloos; môntyos/môntyos-velp: probleem/probleemloos.
velpane:: {C} luchtledig (zn); luchtledige ruimte; vacuüm.
velpare:: {K} ontruimen (alg); leegpompen, leeghozen (v schip).
Velparen ef Rutôs:: {N}
- (titel ve rapport);
.
- (naam ve stichting);
.
velpe:: {K} ledigen, leegmaken.
Velpentiy:: {G} (dorp; gemeente Reo).
velpere:: {U} leeg zijn (niet vol).
velpiy:: {C} leegte, vacuüm; (fig) leegheid.
velpos:: {C} lediging (alg); lichting (v brievenbus).
velt:: {C} krat, kist (v open latwerk).
Veltaca-lirrotiy:: {W}
.
Veltiyf:: {G} (riviertje van Cÿrofly-gebergte naar de Klinnÿr);
.
Veltiyf-knurftas:: {G} (waterval in de Klinnÿr; gemeente Afarcal);
.
Veltiyf-plâkomÿ:: {N} (spoorwegtunnel; gemeente Šeftaliy);
.
Veltiyf-pônt-weg:: {W}
.
Veltsiyn-korda:: {N} (Erg kerk; gemeente Fietso);
.
Veltsiyn-weg:: {W}
.
vémân:: {C} vlag, wimpel; »•ân.
vémâne:: {U} exerceren.
vémân-grup:: {C} eskader.
vémânos:: {C} exercitie.
venca:: {C} maagdenpalm (L. Venca); belt ~: kleine maagdenpalm (L. V- minor); hupster ~: grote maagdenpalm (L. V- major).
vendare:: {E} omgaan, voorbijgaan (v dag/tijd).
vendaros:: {A} het voorbijgaan (v dag/tijd).
- (alg) gaan; lopen; zich begeven; ~ rala: {U} (spr) meegaan (lett); do ~ lef gress: hij gaat met me mee; gress nert ventavy lef tu: ik wil niet met je mee[gaan]; do chafoste ur ~: hij vertrekt al zingende; hij gaat weg terwijl hij zingt (lett "hij gaat te zingen"); do ~ fes ef kleter musts: hij heeft zijn nieuwe schoenen aan; gress ~ tevi fes gum soliys: ik loop graag op rubber zolen; ef eksposišo ~ velk lóf ér mink: de tentoonstelling loopt nog een week; ef ral ~lira stâgos: de nu lopende voorstelling;
- stromen (v water);
- gaan (beginnen met iets); (idiomatisch, vende onmiddellijk gevolgd door een infinitief) ef ~ lelperre: [gaan] sparen; ef ~ lelperre furt flj: sparen voor iets; ef ~ njebope: van stapel lopen; te water gelaten worden (v schip); ef ~ vereste: in gejuich losbarsten; ef ~ kurae flj: overgaan op/tot iets (met het een ophouden en het ander beginnen); kirro ~ kurae ef toftiy petsquts: we gaan over tot de orde van de dag; ef ofiss ~ kurae eft kleter cômputereren: het kantoor gaat over op een nieuw computersysteem;
- (idioom) ~ gress hennâ, den pónze ef: ik zal het zien te krijgen (moeite doen); do ventât hennâ, den sen anie: hij moet zich zien te vermaken; ef ~ helkara ef budân: met de noorderzon vertrekken; ~ helkara ef mipiy: ervoor gaan (zich inspannen); kirro ~ helkara ef mipiy, cÿrs ejelife ef col: we gaan ervoor, om ons doel te bereiken; »dufja.
vende-lilepiy:: {U} (fig) verdergaan; mittof plan ~ fes eft hÿ tât: dat plan gaat nog een stukje verder.
vende-mip:: {U} uitgaan (naar café, theater ed); kirro ~ tevi ber Amahagge: we gaan graag in Amahagge uit.
vende-mip-móf:: {A} uitgaansverbod.
vendepitter:: {C} bromfiets;
.
vender:: {C} (in straatnamen: weg/straat die ergens naartoe leidt); (bijv) Wuma-~ (weg die naar een bos leidt); Mantsjôx-~ (weg die naar Mantsjôx gaat).
vender:: {C} (in straatnamen: weg/straat die ergens naartoe leidt); (bijv) Wuma-~ (weg die naar een bos leidt); Mantsjôx-~ (weg die naar Mantsjôx gaat).
Vender:: {G} "vertrekpunt naar" (als tweede deel ve plaatsnaam, om aan te geven dat dit een [voormalige] veerhaven is van waaruit men kan oversteken naar de haven die in het eerste deel vd naam staat: Kitia-Vender: veerhaven om naar Kitia over te steken).
vende-ral:: {U} (schr) meegaan (lett).
vende-rifo-pânt:: {C} tochtvlaag.
vende-tÿrt:: {U} ~ [helkara]: teruggaan [naar] (lett); ~ armt: teruggaan tot (fig); ef osk ~ armt pÿr râsen: het gebruik gaat terug tot de dertiende eeuw.
vende-velp:: {U} leeglopen, leegstromen (v vat ed).
vendor:: {I} (afk= vd.) jongstleden; »vende.
vendos:: {C} gang (wijze v gaan).
vendos-kura:: {C} (lett) overgang (het gaan over iets).
vendÿne:: {U} uitstromen, wegstromen (v water).
Vendÿne-kanol:: {G} (kanaal tussen Hoggebim-fonis en Kjoep-straat);
.
Vendÿner:: {G} (kanaal tussen Kleter Huftroes en Pitla-fonis);
.
vendÿnos:: {C} uitwatering; het [doen] wegstromen (water uit een polder ed).
Venes:: {N} Venus.
Veneša:: {G} Venetië.
Veneša-plep:: {W}
.
Venes-mirra:: {W}
.
Venes-plâkomÿ:: {N} (spoorwegtunnel; gemeente Šeftaliy);
.
Venes-plep:: {W}
.
Venezuela:: {Cef} Venezolaanse vrouw.
venezuell:: {IIef} Venezolaans (bv).
Venezuell:: {G} Venezuela.
Venezuely:: {Cef} Venezolaan.
véniestare:: {K} ontduiken (belasting); ontlopen (straf); gress nert ~cû ef aerunel den ...: ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat ....
véniestaros::
- {C} ontloping (straf).
- {A} ontduiking (belasting).
vénieste:: {K} gekscheren met, de draak steken met; last hebben van (een ziek lichaamsdeel/orgaan); kost nurp ~: ik heb last van mijn hoofd; ik heb het in mijn hoofd; groft ként ~: hij heeft het aan zijn maag; hij is maagpatiënt.
véniestos:: {C} gekschering, vrolijke spot.
venn:: {C} vin (v vis); blad, schoep (v waterrad, scheepsschroef, ventilator ed).
vente:: {U} (arch) gaan; (komt als •ente vrnl nog voor in samenstellingen als: monente: afdalen (lett: lager-gaan); satente: klimmen (lett: hoger-gaan); tômpente: het gemakkelijk hebben (lett: naar het graf gaan); zetente: opgroeien (lett: naar de voltooiing gaan); »vende.
ventilašo:: {C} ventilatie.
ventilater:: {C} ventilator.
venture:: {K} (arch) wagen; (alleen nog in:) (sprkw) flâjû ~ flâjû lelperre: wie niet waagt die niet wint.
Vequ:: {M}.
Vequesy:: {F/M}.
ver:: {I} haaks; met een hoek van 90°.
Vera:: {M}.
Verachy:: {M} (Gar).
Vera Merces-Paðiyc-plep:: {W}
.
Veraquandro::
- {F/M}.
- {N} (beschermvrouwe vh smidsgilde).
Veraquandro-sentraliy:: {N} (elektriciteitscentrale; gemeente Chorânitt);
.
Veraquandro-zalas:: {N} (zaal waar de Volksvertegenwoordiging vergadert);
.
Verasell:: {M}.
Verass:: {F/M}.
Verasyll:: {M} (Peg).
verbalisere:: |..ÿje| {K} verbaliseren.
verbaliy:: {I} mondeling, verbaal.
verc:: {C} marene, pollan (vis) (L. Coregonus); blakker ~: kleine marene (L. C- albula); blotter ~: grote marene (L. C- lavaretus); miterus ~: grote pollan (L. C- nasus).
Verc:: {F}.
Vercs:: {F}.
Verðes-plep:: {W}
.
vereslytt:: {C} hertog; (= »verestâ + »lytt).
Vereslytt:: {C} (afk= Vs.) ~ X-Y: Zijne Doorluchtigheid X-Y (aanspreektitel hertog; als adellijke titel); »vereslytt.
vereslytta:: {C; mv= vereslyttÿ} hertogin; »vereslytt.
Vereslytta:: {C} (afk= Vsa.) ~ X-Y: Hare Doorluchtigheid X-Y (aanspreektitel hertogin; als adellijke titel); »vereslytta.
verestâ:: {C} leger; defensie.
verestâ-duet:: {SC} dienstplicht (in Spok in 1922 afgeschaft).
verestâ-heden:: {C} (humanistisch hulpverlener in het leger; voor militairen die zich niet tot
een legergeestelijke willen wenden; evenals militaire geestelijken heeft een ~ de rang v kolonel);
voor militaire rangen, zie
.
verestâ-hôspitalo:: {C} (afk= VH) militair hospitaal; legerziekenhuis.
verestâ-iynk-chént:: {C} zwerminktzwam (L. Coprinus disseminatus).
verestâ-kinner:: {C} stafkaart.
Verestâ-mirra:: {W}
.
Verestâ-môbâriy:: {N} (monument; gemeente Tsjech);
.
Verestâ-ofiss:: {N} "Legerkantoor" (informatiebureaus van het leger, in diverse grotere steden);
.
verestâ-po'er:: {C} troepenmacht (leger).
verestâ-predikent:: {C} legerpredikant (alg christelijk); (militaire geestelijken hebben de rang v kolonel);
voor militaire rangen, zie
.
verestâ-pryst:: {C} aalmoezenier (RK: legerpriester); (militaire geestelijken hebben de rang v kolonel);
voor militaire rangen, zie
.
verestâ-sakdos:: {C} legerpriester (Erg); (militaire geestelijken hebben de rang v kolonel);
voor militaire rangen, zie
.
Verestâ-weg:: {W}
.
vereste::
- {K} légeren (legertroepen in tenten onderbrengen).
- {U} juichen; »vende.
- {Upr} légeren (v legertroepen: in tenten bivakkeren).
Verestelira vârnôsta:: {N} (titel dichtbundel);
.
verestos:: {C} légering (v legertroepen: bivak in tenten).
verfe:: {I} dof, mat.
verfu:: {S} verf.
verfu-gôl:: {I} verveloos.
verfulot:: {C} verfdoos.
verfu-misan:: {C} verfwinkel; schildersbedrijf (met de nadruk op de verkoop v verf, kwasten ed); »verfutâs.
verfu-nâfta:: {S} terpentine (aardolieproduct).
verfuriff:: {C} verffabriek.
Verfuriff-mirra:: {W}
.
verfutare:: {K} afschilderen (geheel schilderen).
verfutâs:: {C} verfwinkel; schildersbedrijf (met de nadruk op het uitvoeren v schilderwerk); »verfu-misan.
verfute:: {K} schilderen, verven.
verfute-âp:: {I} schilderachtig.
verfute-brâst:: {C} verfkwast.
verfute-kûra:: {C/S} schilderkunst.
verfuter:: {C} (pop) schilder (artiest).
Verfuter-pâdra:: {W}
.
verfutkûra:: {C} schilderkunst.
verfuto:: {C} [huis]schilder.
verfutos::
- {C} schildering; schilderbeurt; ef kul mennirre eft lamir ~: de schuur moet nodig geschilderd worden.
- {S} verf[laag] (die reeds opgebracht is); ef ~ ošoe: de verf is nat (pas geschilderd voorwerp).
verg:: {I} stil, zonder beweging; ef qugle ~ ón flj: iets tot stilstand brengen.
vergare:: {U} stilhouden, stoppen.
verge:: {U} stilstaan (niet [meer] bewegen); stoppen (trein); ef ðârlo trenos nert ~ fes kult zeces: de meeste treinen stoppen niet in ons dorp.
Vergent-covent:: {N} (Erg klooster; gemeente Hoggebim);
.
vergiy:: {C} maagd.
Vergiy:: {N} Maagd (sterrenbeeld).
Vergiy-ilesets:: {Gef/mv} Maagdeneilanden.
vergos::
- {C} stilstand; fes ef ~ ur upk: zoals het reilt en zeilt; ef ~ ur upk: het reilen en zeilen.
- {A} stilte (geen beweging).
verg-poiros:: {C} stilleven.
Verhulst:: {F}.
verifiere:: |..ÿje| {K} verifiëren (de juistheid aantonen).
Veritas:: {N} (RK stichting die zich ten doel stelt om de kennis op het gebied
v religie te vergroten, in het bijzonder de kennis vh katholicisme; in Tosiy);
.
verka'ete:: {K} volhouden (niet opgeven; bij je mening blijven).
verka'etos:: {A} volhouding, het volhouden.
verkât:: {C} (alg) eetbare russula (L. Russula); bârÿr ~: paarse russula (L. R- amoena); mesâ ~: ruwe groene russula (L. R- virescens); miterus ~: wezelrussula (L. R- mustelina).
verkate:: {E} een bevlieging hebben; impulsief reageren.
verkatos:: {C} bevlieging, opwelling; (sprkw) stus nert armtmôquât ef ~: men moet geen slapende honden wakker maken.
verlaf:: {C} rechthoek.
vermelôn:: {S} vermiljoen (zn).
vermelôniy:: {I} vermiljoen (bv).
vermiselli:: {S} vermicelli.
vermut::
- {C} glas vermout.
- {S} vermout.
verness:: {S} vernis.
verneste:: {K} vernissen.
vernestos:: {C} vernislaag.
Verone:: {M} Verona.
veronica:: {C/S} ereprijs (plant) (L. Veronica); blotter ~: gewone ereprijs (L. V- chamaedrys); presÿr ~: mannetjes-ereprijs (L. V- officinalis).
Veronn:: {J}.
verres:: {C; mv/rsmv= ~res} weelde.
verresiy:: {I} weelderig, luxueus, groots.
verresres:: {mv/rsmv} (=red); »verres.
Versaille:: {F} (Fra).
veršare:: {K} (alg) doen rijpen; rijp doen worden; (poe) ontvankelijk zijn voor.
verše:: {U} rijpen, rijp worden (fruit ed).
versiy:: {C} versie.
veršôðû:: {C} particulier (zn).
veršos:: {C} rijping (fruit ed).
veršôt:: {I} particulier, privaat (als tegenstelling v »kofaniy).
veršôtare:: {K} privatiseren (overheidstaken door een particulier bedrijf laten uitoefenen).
Veršôtare-cômišo:: {N} "Privatiseringscommissie" (onderzoekt haalbaarheid v privatisering v
overheidsbedrijven; in Blort);
.
veršôtaros:: {A} privatisering.
verstôlé:: {C} honger en/of dorst.
verstôlée:: {U} honger en dorst hebben.
verstôler:: {C} hongerige; iemand die honger heeft.
Vert:: {J}.
Verta:: {M}.
vertarafiy:: {C} schriftelijk antwoord.
vertare:: {U} ~ ón rst: iemand antwoorden.
vertaros:: {C} antwoord.
vertebrât:: {C} gewerveld dier.
vertebratiy:: {I} gewerveld.
Verzyno::
- {N} (rangeerterrein bij Totiarofe-Lerescô).
;
- {W} (industriegebied);
.
veše:: {K} ~ ón: (arch/dl= Liftka) aanbieden; (niet specifiek dl:) ef ~ eftofpira ÿrðaagiy: het verschaft enige helderheid; »Moestof.
vesta:: {VZ} (betrekking) ontbloot van, verstoken van; ef hynnerers melde ~ pliyfone-knurfel: de eilandbewoners zijn verstoken van drinkwater.
Vesta-terf:: {W}
.
veste:: {K} (arch) missen, ontberen.
Vesuviy::
- {G} Vesuvius (vulkaan).
- {N} (restaurant in Gralkrich);
.
Vetera-pât:: {W}
.
Veteryg:: {G} (dorp; gemeente Tuniy).
vetse:: {C} boord (v schip); sluiskolk.
vetsotoje::
- {III} overboord; do tasse ~: hij valt overboord.
- {VZ} (plaats/richting) overboord, buiten het schip, van boord; ef tôrsz menkerate ~ ef karé: de trossen hangen buiten het schip; do tasse ~ ef karé: hij valt overboord; hij valt van het schip af; ef otos ufire ~ ef nûrcus: de auto's rijden van de veerboot af.
vevâs:: {C} weverij.
Vevâs-plep:: {W}
.
vevatjen:: {C} wever.
Vevatjen-mirra:: {W}
.
veve:: {K} weven.
Vever:: {F}.
Veve-seert:: {N} "Wevershuis" (museum in Eeneteree);
.
veve-stent:: {C} weefgetouw.
Veve-stent-mirra:: {W}
.
vevos:: {C} weefsel, geweven stof.
Vevos-plep:: {W}
.
Vewer:: {F}.
Vexi:: {G} (dorp; gemeente Men-belt).
Vexi-Krupel-blof:: {N} (station).
vezo:: {S} touw (als materiaal: meestal hennep of vlas).
VG:: {afk} »vokel-graros.
VH:: {afk} »verestâ-hôspitalo.
vibrâk:: {I; =mt v keša} [het] minst dik; »keša.
Vicente:: {J} (Spa).
Vicente de Peñafort-prosešo:: {C} (beroemde processie te Gasky, elk jaar op 27 augustus);
.
Victer:: {J} Victor.
Victer-clamiða:: {G} (moeras in districten Tjemp en Plefô);
.
Victer ef Kasser:: {G} (dorp; gemeente Manes-Pjeufiy).
Victer-eka:: {G} (kustwater in de zuidwestelijke hoek vd Kjûpur-zee, op de grens v Tjemp en Plefô bij Nenâs);
.
video:: {C; rs= ~t} video[installatie].
videot:: {rs} »video.
vietnâm:: {IIef} Vietnamees (bv).
Vietnâm:: {G} Vietnam; Nutter-~: Noord-Vietnam; Zutter-~: Zuid-Vietnam.
Vietnâma:: {Cef} Vietnamese vrouw.
vietnâmise:: {C} Vietnamees (taal).
Vietnâmy:: {Cef} Vietnamees (bewoner).
vija:: {C} vaart, kanaal.
Vija::
- {F}.
- {W}
.
Vija-sÿrt:: {W}
.
Vijona:: {F}.
viken:: »Viken.
- {C} Viking, Noorman.
- {N} (railvervoerbedrijf, opgericht in 1962);
.
Viken-môbâriy:: {N} (monument; gemeente Piroes);
.
Viken-pât:: {W}
.
Vikter::
- {J} Victor.
- {N} (naam v steenkolenmijn; gemeente Floran);
.
Vikter Kapiy-mirra:: {W}
.
Viktôr:: {J} Victor.
vila:: {I} oneindig (zonder op te houden).
Vila Nova-Kents:: {G} (woongemeenschap; gemeente Plafotô);
.
Vila Nova-knurftas:: {G} (dorp; gemeente Plafotô).
Vila Nova-weg:: {W}
.
Vilauta:: {N} (vrw personificatie vd Tijd);
.
Vilauta-mirra:: {W}
.
vildul:: {C} boom; ef axe ef keša oras ~l (rs!): alles op alles zetten; ef feldre fes ef ~s: boven zijn theewater zijn; (sprkw1) azino ~s, azino geffys; (sprkw2) grum ~s, grum geffys: de appel valt niet ver van de boom (sprkw1 bij slechte eigenschappen; sprkw2 bij goede eigenschappen); (sprkw) ef ~ melde furt ef axos: het is zover; (sprkw) xnep ~s pafyre noi: "kale bomen ruisen niet" (als iemand maar wat zit te babbelen zegt hij feitelijk niets); »ÿksaner.
Vildul:: {F}.
Vildul-agru:: {G} (dorp; gemeente Flento).
Vildul-ðôrcel:: {W} (buurtschap);
.
Vilduler:: {F}.
vildul-fors:: {C} boomkikker (L. Hyla arborea).
vildul-grûmiyl:: {C} bosvleermuis (L. Nyctalus leisleri).
Vildul-Kents furt ef Luna:: {G} (Erg commune; gemeente Has);
.
Vildul-knurfel:: {W}
.
vildul-kvipp:: {C} boompieper (vogel) (L. Anthus trivialis).
Vildul-lirrotiy:: {W}
.
Vildul-mirra:: {W}
.
vildul-mûle:: {C} boommol (leeft in holle bomen op Teujan) (L. Talpa teujana).
Vildul-plep:: {W}
.
vildul-quratjen:: {C} houtduif (L. Columba palumbus).
Vildul-reks:: {N} "Bomenserie" (serie diesellocomotieven);
.
Vilduls rifo Poniy:: {G} (bos; gemeenten Jatty (BF), Xark en Zekon);
.
Vilduls rifo Qunaze:: {G} (bos; gemeenten Entâ en Nichtkalas);
.
vildul-sustaâs:: {C} boommarter (L. Martes martes).
Vildul-weg:: {W}
.
Vildul-weg Lurgiy:: {W}
.
Vildul-weg Nutter:: {W}
.
Vildul-weg Zutter:: {W}
.
villa:: {C; mv= villâe; rsmv= ~te} villa, landhuis.
Villa-avenû:: {W}
.
villâe:: {mv} »villa.
villate:: {rsmv} »villa.
vilt:: {BZ; 2enk-fam} jouw, je, van jou.
viltiy:: {Cef; mv=enk} (nominalisatie v vilt) ef ~: de/het jouwe, die/dat van jou; kost mimpits ur ef ~: mijn boeken en de jouwe.
vine:: {C} wingerd.
Vini:: {N} (maandblad voor de wijnliefhebber);
.
Vinkentouw:: {F} (Ned).
vinolôche:: {C} oenoloog (wijnkenner, wijnkundige).
vinologise:: {I} oenologisch (wijnkundig).
Vinologise Laboratorym:: {N} "Oenologisch Laboratorium" (houdt kwaliteit v Spok wijnen in de gaten
en doet research; in Manes-Puriy);
.
vinolôiy:: {C} oenologie (wijnkunde).
Vinsenn:: {J} Vincent.
Viola:: {M} (Ned).
vipe:: {U} (pop) uitgaan (v café, theater ed); »vende-mip.
Virgo:: {N} Maagd (sterrenbeeld).
Virre:: {M}.
Virtale:: {N} (merk v reinigende spray);
.
virtuela:: {I} virtueel.
virus:: {C} virus.
Viryc:: {N} (mineraalwatermerk uit een bron ten noordwesten v Lammafin, die in verbinding staat met de
»Viryc-quntiyst);
; (DOM 92-93).
Viryc-wuma-pât:: {W}
.
Viryc-quntiyst:: {G} (onderaardse waterstroom ten noordwesten
v Lammafin, komt uit in de Caherrte);
.
vise-•:: {PX} vice•.
vise-âtmerall:: {C} viceadmiraal (marinerang);
.
vise-generala:: {C; mv= ~s} vrw vorm v »vise-generalo.
vise-generalo:: {C} luitenant-generaal (luchtmacht);
.
vise-konell:: {C} luitenant-kolonel, overste (luchtmacht);
.
vise-presedent:: {C} vicepresident.
VisitHirdo:: {N} (bureau voor buitenlandse toeristen; in Hirdo);
.
višola:: {I} nauwgezet, stipt, consciëntieus, serieus.
višoll:: {C} nauwgezetheid, stiptheid, consciëntieusheid.
Visota-korda:: {N} (houten RK kerkje in Blof-nurp; gemeente Pitu);
.
viss:: {I} knap, wijs.
visuela:: {I} visueel.
visum:: {C} visum.
visy:: {SC} visie.
vita:: {I} snel, vlug (vrnl: met hoge snelheid); ef riffe flj lo ~: (fig) iets bespoedigen; haast achter iets zetten.
Vita S-W:: {N} (populaire lesbische bar in Hirdo);
.
vitaka:: {C} speedboot, raceboot.
Vita Kanol-weg:: {W}
.
vita-kûfôs:: {C} snelverkeer (vlgs Spok wet: alle verkeer dat sneller kan of mag dan 40 km/u, en dus gebruik mag maken ve autoweg of autosnelweg).
vitala:: {I} vitaal.
vitalitiy:: {C} vitaliteit.
vitamynn:: {C/S} vitamine.
vita-ojelstos:: {C} expresbestelling.
vita-oto:: {C} (afk= v.o.) sportwagen.
vita-pesmlâ:: |M| {C; rs= ~t} slechtvalk (L. Falco peregrinus).
vita-pesmlât:: |M| {rs} »vita-pesmlâ.
vita-treno:: {C} (afk= VT) gewone sneltrein (in Spok: stoptrein-materieel dat echter alleen bij de grotere stations stopt).
vitaxâriy:: {I} bevattelijk, gemakkelijk te begrijpen.
vitaxâriye:: {U} bevattelijk zijn, gemakkelijk te begrijpen zijn.
vitešo:: {C} snelheid; mâksûm ~ (afk= M.V.): maximum snelheid; (in bebouwde kom 50 km/u; onverharde weg 60 km/u; autosnelweg 120 km/u; »pârdova-weg 90 km/u; overige secundaire wegen 80 km/u; hogere of lagere snelheden zijn met borden aangegeven).
vitrynn:: {C} [beeld]scherm (v tv).
Vittore:: {J} (Ita).
viyce:: {Upr} zich bukken.
viycos:: {C} gebuk, het bukken; gebukte houding; do giffe fes eft ~: hij staat gebukt.
viyl:: {C/S} perkament.
Viylbrašiy-seert:: {W} (buurtschap);
.
viylc:: {C} verband, verbinding (vrnl mechanisch, bij baksteen).
Viylder:: {F}.
viylke:: {U} ~ fes dinelo: aanzitten aan het diner.
Viylkô-pârc:: {W}
.
Viylkô-plep:: {W}
.
Viyndy:: {F/M}.
Viyndy-mirra:: {W}
.
viyrâgt:: {S} ijsbloemen (op de ruit).
viyšâto:: {I} gênant.
Viyster:: {J}.
Viystra:: {M}.
vizaje:: {U; gst= ~t} voor dag en dauw opstaan (om te gaan jagen/vissen).
vizajet:: {gst} »vizaje.
vizajos:: {C} het voor dag en dauw opstaan (om te gaan jagen/vissen).
vja:: {VZ} (richting; meestal met geografisch[e] naam/begrip) via, over; ef treno vende ~ Bôrâ: de trein gaat via Bôrâ; ~ ef tsiymâ: over de bergweg.
vjadûk:: {C} viaduct.
Vjadûk-mirra:: {W}
.
Vjadûk-weg:: {W}
.
Vjala:: {F}.
Vjamiy-plep:: {W}
.
vjârt:: {I} blank, lichtgekleurd.
vjârt-mesâ:: {I} lichtgroen.
Vjeemc:: {G} (beek; gemeente Zjâk);
.
Vjenne:: {G} Wenen.
vjent:: {I} week, zacht, onvast.
vjentiy:: {A; mv=enk} weekheid, zachtheid.
vjiyk:: {C} oogklep (voor paard).
Vjiyk-pônt:: {N} (brug over de Krappa);
.
vjola:: {C} viool (muziekinstrument).
Vjola:: {F}.
vjola-cônserto:: {C} vioolconcert.
vjolamerr:: {C} violist.
vjolamerre:: {U} vioolspelen.
Vjola-plep:: {W}
.
vjolensell:: {C} cello, violoncel.
vjolensellmerr:: {C} cellist.
vjoliy:: {I} violet (als specifieke variant v paars).
vjoly:: {C} viooltje (bloem) (L. Viola).
Vjoly-pât:: {W}
.
vjopa:: {SC} (arch/dl= Peg) troost.
vjopaâcce:: {K} zich bekommeren om; (= »vjopa + »wâcce).
vjopaâccos:: {A} bekommering, bezorgdheid.
Vjôstâler:: {G} (voormalig dorp).
Vlaco-plep:: {W}
.
Vlâgh:: {F}.
vlagtatjen:: {C} »vogily-vlagtatjen.
vlagte:: {K} verschrikken, doen schrikken, aan het schrikken maken.
vlagtos::
- {C} verschrikking (persoon/voorwerp waar men v schrikt).
- {A} (fig) verschrikking (iets ergs).
vlâk:: {C} hamel, weer (gecastreerd schaap); gecastreerde bok (mnl geit).
vlamenlandes:: {IIef} Vlaams (bv).
Vlamenlandes:: {G} Vlaanderen.
vlamenlant:: {C} Vlaams (taal).
Vlament::
- {F}.
- {G} (stad in Ben).
Vlames:: {Cef} Vlaming.
Vlamesa:: {Cef; mv= ~s} Vlaamse vrouw.
Vlamôp-mirra:: {W}
.
Vlâmpiy-plep:: {W}
.
vlânða:: {I} onaantastbaar.
Vlân-pât:: {W}
.
Vlân-weg:: {W}
.
Vlaölos:: {F} (Peg).
vlass:: {C; mv= ~a} regel, voorschrift.
vlassa:: {mv} »vlass.
vlass-cjestovliy:: {C} fraude.
vlass-gÿtt:: {C} geknoei, fraude.
vlass-kette:: {K} voorschrijven (regel[s] geven).
vlaxânðo:: {C} [gemene] streek.
vlaytre:: {K; gst= vlaytt} ~ ón: verschuldigd zijn aan.
vlaytros:: {A} het verschuldigde.
Vlaytros I:: {N} (titel toneelstuk);
.
Vlaytros II:: {N} (titel toneelstuk);
.
Vlaytros III:: {N} (titel toneelstuk);
.
vlaytt:: {gst} »vlaytre.
vlazzatjen:: {C} regisseur.
vlazze:: {K} (alg) regelen, organiseren; (ihb) regisseren.
vlazze-mimpit:: {C} draaiboek (ook mbt te voeren beleid).
vlazze-pôr:: {I} onpraktisch (persoon); niet goed kunnende organiseren.
vlazziy:: {I} geregeld, ordelijk; goed georganiseerd.
vlazzos:: {C} (alg) regeling, ordening; (ihb) regie; organisatie (met de nadruk op het organiseren [van iets]); »ôrganisašo.
vlegte:: {K} vlechten.
vlegtiy:: {C} vlecht, gevlochten haar[streng].
vlegtos:: {C} het vlechten; vervlechting.
Vlel:: {G} (stad in Plefô); (DOM 95).
vlemót:: {C} slager (die zelf slacht).
vlemótâs:: {C} slagerij (waar tevens geslacht wordt).
vlemótatjen:: {C} slachter.
vlemóte:: {K} slachten.
vlemótos:: {C} slacht (v dieren); slachting, slachtpartij (bijv in oorlog).
vlemótsért:: {C} abattoir, slachthuis.
vlemót-texo:: {C} slagersmes; »froknyfo.
vlemótykelp:: {C} slachtbank.
vlep:: {C} plak, schijf (vlees, worst).
vléša'emm:: {III} minstens, op zijn minst; betrekkelijk (als afzwakking v add);
ef mimpit melde ~ 14
: het boek kost minstens 14 herco;
ef mimpit melde ~ mikar: het boek is betrekkelijk duur.
Vleys:: {F}.
Vleys-Ferden:: {N} (keten v chique meubelzaken);
.
vliyn:: {I} flink, kranig.
VLIYT:: {N} (commerciële radiozender);
.
Vliyteram:: {F}.
Vliyterâm:: {F}.
Vliyteram Kabi:: {N} (grote boekdrukkerij te Amahagge; onderdeel vh grote concern
»Vliyteram TC);
.
Vliyteram Medyms:: {N} (overkoepelend onderdeel vh grote concern
»Vliyteram TC, verantwoordelijk voor nieuws- en
informatievoorziening via radio en internet);
.
Vliyteram-Quondaros:: {N} (boekhandel in Hirdo);
.
Vliyteram TC:: {N} (grootste uitgevers- en drukkersconcern in Spok;
hoofdkantoor in Gralkrich);
.
Vliyteram Ÿrðos:: {N} (grote uitgeverij, onderdeel vh grote concern
»Vliyteram TC);
.
Vliyteramm:: {F}.
vliytšo::
- {Sef} nikkel (metaal).
- {I} nikkelen, van nikkel gemaakt.
vlo:: {II} iets, net, een beetje (voor een trap v verg); eft ~ hupsterr kas: een iets te grote jas; Jânex ef oto ufire ~ vita terat dus ef kostiy paine: Jâns auto rijdt een beetje/net iets sneller dan de mijne; »vloja.
Vlociys::
- {G} (eilandje tussen Brÿr en Liftka, in de Kjoep-straat);
.
- {G} (natuurreservaat; gemeente Milbo);
.
- {N} (vuurtoren; gemeente Milbo);
.
Vlociys-âskân:: {W}
.
Vlociyska I:: {N} (autoveer);
.
Vlociyska II:: {N} (autoveer);
.
Vlociys-lirrotiy:: {W}
.
Vlociys-pât:: {W}
.
vloda:: {Cid} spoed||traagheid; móns-~ = ~ lef lamiros: spoed; chys-~ = ~ ðÿm lamiros: traagheid; ~ lef ef cyriy: aarzelende traagheid.
Vloetâs:: {F}.
vloff:: {gst} »vlofje.
vlofiy:: {I} opgesloten, ingesloten.
vlofje:: {K; gst= vloff} opsluiten, insluiten.
vlofjos:: {C} opsluiting, insluiting.
vloja:: {C} eft ~: een beetje, een weinig; eft ~ [rifo] sucro: een beetje suiker; do lelperre vûlt eft ~ febbe: hij heeft hoogstens wat koorts; »vlo.
Vloja:: {F}.
vlojapôrtecc:: {I} dunbevolkt; (= »vloja + »zampôrtecc).
Vlojumûtre:: {F}.
Vlolubâ-poentel:: {N} (herberg aan de weg tussen Fonistâ en Amahagge);
.
Vlolunzatak:: {G} (dorp; gemeente Imenal).
Vlomâ:: {F}.
Vlomanyje:: {F}.
Vlonôc:: {N} (apparatenfabriek in Hoggebim);
.
vlôt:: {C} sprong.
vlôte:: {U} springen; ef ~ armt fléms: in brand vliegen.
vlôte-prart:: {C} springplank.
vlôtos:: {C} gespring.
vlu•:: (= vlû•) {PXimpr} (gereduceerde vorm v »vluf); »vlu-/vlû-.
vlû•:: {PX} »vlu•.
vluf:: {I; =vt v pert 1} meer (vg v veel);
Marje rinne ~ dus Lerdu: Marje verdient meer dan Lerdu (maar beiden verdienen ze veel); (vgl)
Marje rinne crâmô dus Lerdu: Marje verdient minder weinig dan Lerdu (dus meer dan L., maar
beiden verdienen weinig);
do rinne 1000 ur ~ herco ri'ef hertel = do rinne 1000 ur ~
ri'ef hertel: hij verdient meer dan 1000 herco per maand;
groft ÿrôm nert melde ~ ki dus eft surront-wôlpios: zijn werk is niet méér dan een ingreep in de omgeving;
óps melde lef 12 zempers ur ~: ze zijn ouder dan 12 jaar;
aftel tu tiffe velk ~ tiyns?: weet je nog meer [dingen]?;
mittof hâftere [velk] ~: dat gebeurt wel vaker;
~ dus holfe (afk= v.d.h.): nagenoeg; zo goed als;
~ ur oiba (afk= v.u.o.): min of meer;
nert ~ tur velk (afk= nv/v): voortdurend, constant;
nert ~ ki dus: niet méér dan (slechts);
(vluf drukt in sommige idiomatische uitdrukkingen een vt uit)
ef tupplip ma melda ~ olla meldelira, ef kôbo nÿlilóme: de reis was des te fijner omdat de zon scheen;
»meldelira;
»pert.
vlufa:: {I} meerdere (bv); hoger in rang; grotere; do melde kost ~ veldur: (alg) hij is mijn meerdere; hij staat boven mij (in rang/prestatie ed); »vluvender.
vlufkanas:: {C} merendeel.
vlufkanasiy:: {I} merendeels, voor het merendeel.
vluftiy:: {C} meerderheid, gros; eft miproit ~: een ruime meerderheid; ef melde ~: in de meerderheid zijn; kirro melde ~ (en NIET: ~n): wij zijn in de meerderheid (soms wordt vluftiy abusievelijk als add opgevat en dan komen we de incorrecte mv-vorm vluftiyn tegen).
vlûješy:: {I} [erg] veel; ~ terat: veel meer.
vlukk:: {C} vloek.
vlukke:: {U} vloeken; ~ tygtja rst: vloeken tegen/op iemand.
vlukkos:: {C} gevloek.
Vlukrjûtamatte:: {F} (Gar).
vlûme:: {K} kennen, bekend zijn met.
vlûmos:: {A} het bekend-zijn, bekendheid; ef ~ ón ef sÿrtos osks (ón is vz): de bekendheid met de plaatselijke gebruiken.
vluquos:: {II} enkel; lef eft ~ wufta: met een enkel woord; nÿf ~ veldurs: geen enkel persoon; (= »vlu• + »quoss).
vlurre:: {C} nachtjapon.
vlute:: {U} fluiten; op een fluit blazen (muziekinstrument; locomotief).
vluto:: {C} fluit (muziekinstrument; op locomotief); fyg ~: baggermolen (vrnl op de Trendon).
vlutomerre:: {U} fluiten, fluitspelen.
vluvender:: {C} meerdere (in leger/bedrijf: persoon hoger in rang).
vly:: {I} onbevredigend (resultaat ed).
vlybâs:: {I} turquoise (kleur).
Vlychiy:: {F}.
Vlyg:: {F}.
Vlÿs:: {G}
- (wijnbouwgebied in de westelijke uitlopers vh Lamk-gebergte op Lomky);
.
- (»ûpk-areû in district Kina).
Vlÿs-agru:: {G} (top in Lamk-gebergte; 1160 m hoog);
.
Vlÿs-agru-mirra:: {W}
.
Vlÿs-avenû:: {W}
.
Vlÿss:: {F}.
Vlÿs-šarks:: {N} (wijngaarden op Lomky);
.
Vneresu-weg:: {W}
.
Vnor:: {F}.
Vnor-natâs:: {N} (boek- en brochurebinderij in Gralkrich);
.
v.o.:: {afk} »vita-oto.
vobare:: {K} (lett/fig) vormen.
Vobare-sentrym furt Cûlturela én Kûraiy Zebbe:: {N} (afk= VCKZ)
"Cultureel en Artistiek Vormingscentrum" (bij Minde);
.
vobariy:: {I} formeel; vormelijk; volgens de vorm.
vobaror:: {I} beschaafd.
vobaros:: {C} (lett/fig) vorm, vorming.
vóbe:: {U} ~ furt rst: iemand welkom heten.
vober:: {C} (fig) vorm; mittof enter melde eft ~ rifo metatesiy: dit verschijnsel is een vorm van metathesis; zÿtâ ~ rifo (vz-uitdr): in de vorm van.
voddyrân:: {Crs} voorhoede; »•ân.
vodka:: |vôtka|
- {C} glas wodka.
- {S} wodka.
Voede:: {J}.
Voetsavos::
- {F}.
- {N} (naaimachinemerk);
.
Voetsavos TC:: {N} (naaimachinefabriek te Hoggebim);
.
Voghel:: {F}.
vogiliyatur:: {C} vogelnest[je].
Vogiliyatur-lirrotiy:: {W}
.
Vogiliyatur-motela:: {N} (motel; gemeente Ozaneto a/e Leije);
.
vogily:: {C} vogel (ntr); do prato tjâg Jôl Vogily: hij is met de noorderzon vertrokken.
Vogily:: {F/M}.
Vogily-armtpildos:: {N} "Vogelterras" (café met groot terras in de dierentuin v Amahagge);
(UIS 31).
vogily-caf:: {C} vogelkooi, volière.
vogily-cluzâs:: {C} vogelhuisje.
vogily-flyddere:: {C} grist ~: kolibrievlinder (pijlstaartvlinder) (L. Macroglossum stellatarum); lâeitor ~: pauwoogpijlstaart (L. Smerinthus ocellata); lâlÿntor ~: windepijlstaart (L. Agrius convolvuli).
Vogilygert:: {N} "Vogelwacht" (stichting v bescherming v vogels; in Kûrânien);
.
vogily-huron:: {C} orchis; blakker ~: herfstschroeforchis (L. Spiranthes spiralis); littit ~: bijenorchis (L. Ophrys apifera); mindefit ~: grote muggenorchis (L. Gymnadenia conopsea); miterus ~: vliegenorchis (L. Ophrys insectifera).
vogily-influnns:: {C} vogelgriep.
Vogily-lirrotiy:: {W}
.
vogily-mipru:: {C/S} vogelbraak (zeldzame plant, verwant aan koekoeksbloem, groeit vooral langs de Prek-oevers; vogels moeten ervan braken en mensen krijgen er diarree van) (L. Melandrium catharticum).
Vogily-mirra:: {W}
.
Vogily-oftian:: {W} (stadswijk in Hirdo en in Zest);
.
Vogily-plep:: {W}
.
Vogily-pola:: {W}
.
Vogily-reks:: {N} "Vogelserie" (serie stoomlocomotieven);
.
vogily-roiy:: {C} vogelwachter.
Vogily-rÿ-lirrotiy:: {W}
.
Vogily-seert:: {N} "Vogelhuis" (museum in Amahagge);
.
vogily-tiffug:: {C} vogelpootje (plant) (L. Ornithopus perpusillus).
vogily-vlagtatjen:: {C} vogelverschrikker.
Vogily-weg:: {W}
.
vokel:: {C} (taalk) vocaal, klinker.
vokel-graros:: {C} (afk= VG) umlaut (zoals in het Duits).
vokelise:: {I} vocaal (bv).
Vola:: {F/M}.
Volaja:: {G} (waterval in de Cheetucjâ; gemeente Tjokkyt);
.
Volaja-pât:: {W}
.
Volaj-dunjes:: {G} (duingebied tussen Xôcÿrðamiy en Haleu);
.
Volaj-taris:: {N} (toren die in de duinen ten zuidoosten v Xôcÿrðamiy LIGT);
; (DOM 76-79).
vôlcanise:: {I} vulkanisch.
vôlcano:: {C} vulkaan.
Vôlcano-weg:: {W}
.
Volga:: {G} Wolga.
Volga-mirra:: {W}
.
Volkswagen:: {N} (assemblagebedrijf in Amahagge);
.
Vôlšiy:: {N} (vuurtoren; gemeente Liyrotyka);
.
Vôlt:: {J}.
Vôlte:: {J} Walter.
voluptiy:: {SC} (pej) wellust.
vômang:: {I} spontaan.
vômange:: {U} inschrijven, intekenen (aannemer, abonnement, boek ed).
vômangos:: {C} inschrijving, intekening (aannemer, abonnement, boek ed).
vômp:: {C} pens.
von:: (in Dui namen; zie lemma's hieronder).
von Schenkendorff:: {F} (Dui).
vonare:: {Kpr} het eens worden met.
Vônda:: {G} (eilandje in de Trendon; gemeente Eon (BF));
.
Vônda-pônt:: {N} (spoorbrug over de Trendon, bij Eon (BF));
.
Vondel-ka:: {N} (veerboot);
.
Vôndika-mirra:: {W}
.
vondrû:: {I} weerspannig.
vone:: {Kpr} het eens zijn met.
Vônja-pônt:: {N} (spoorbrug over de Leije, bij Zvÿrx);
.
voqug:: {C} dreg.
voquge:: {K} (lett) ophalen, opdreggen (drenkeling ed); (pop) ophalen (lett: gaan halen); gress ~ tu tjâg ef oto: ik kom je met de auto ophalen.
voqug-fisae:: {U} dreggen (met een dreg in het water zoeken).
voqugos:: {C} (lett) ophaling, opdregging (v drenkeling ed).
Vorâx-ðôrcel:: {W}
.
vôrd•:: {wst} »vôrdre.
vôrdre:: {K; gst= vôrt; wst= vôrd•} arresteren, aanhouden.
vôrdros:: {C} arrestatie, aanhouding.
Vorgte:: {J}.
Vorgtiy-tômp:: {N} (grafheuvel; gemeente Metie);
.
voriy:: {C} voorschip.
Vorrdemân:: {F}.
vôrt:: {gst} »vôrdre.
Vortarent:: {G} (dorp; gemeente Akom).
Vort-Iymper:: {G} (dorp; gemeente Frâk).
Vort-Knurfelstiy:: {G} (dorp; gemeente Lankos).
vosite:: {C} bankschroef.
Vosite-weg:: {W}
.
vostiche:: {K} »vostriche.
vostichos:: {A} »vostrichos.
vostriche:: {K} (fig) voortvloeien uit.
vostrichos:: {A} (fig) voortvloeiing; dat wat [ergens uit] voortgevloeid is; lef ~: in alle opzichten.
votafiy:: {C} stembiljet.
vóta'o:: {C} liederlijke taal; schuine mop.
vote:: {U} stemmen.
vote-arr:: {C} kieskring.
vote-buro:: {C} stembureau.
vote-buro-bavân:: {C} stemdistrict (waar een stembureau werkzaam is).
vote-kura:: {K} overstémmen (meerderheid v stemmen krijgen).
votelira:: {III} uiteraard, vanzelfsprekend.
votelmstjâ:: |votemstâ| {C} stemrecht.
vote-zemperas:: {C} kiesgerechtigde leeftijd.
votos:: {C} stemming, het stemmen.
vott:: {C} [kies]stem.
Vôx:: {G} (dorp; gemeente Pitu).
Vôx-jakâm:: {W}
.
vozaben::
- {Aef} beleg (v stad).
- {I} belegerd.
vozabiye:: {K} belegeren.
vozabiyos:: {C} belegering, het belegeren.
Vozjâf:: {F}.
vózÿr:: {I; =vt v olla en trojo} fijner, aangenamer, prettiger; »olla; »trojo.
vraboe:: {K} vermoeden.
vraboiy:: {I} vermoedelijk.
vraboos:: {A} vermoeden (zn); ef chaquinde ef ~, den ...: het vermoeden uitspreken, dat ...; »bzaée.
Vradiys:: {N} (sportinstituut bij Ÿrbô);
.
vrala:: {C} jonge koe (maar ouder dan »piâ = kalf).
vraloba:: {C} vertier.
Vrâmpaza-fôresta:: {G} (bos; gemeenten Aelas en Aequetâ);
.
Vrânciy:: {F}.
vraše:: {K} aflossen.
vrašos:: {C} aflossing.
vrašy:: {C} generatie; team; ploeg (v ploegendienst; bij sport).
vrašy-fâgo:: {C} fes eft ~: in teamverband.
Vratiy-mirra:: {W}
.
vreéðe:: {U} ~ ump: slagen voor.
vreéðos:: {A} het slagen.
Vreeërrt:: {F}.
Vreeges:: {G} (riviertje van Qumk-vlakte naar Ef Râster);
.
vréka:: {C} voorschoot, groot schort (met galgen).
vrelle:: {U} opdrogen en verschrompelen/krimpen/barsten (oude appel, droge kleigrond ed).
vren:: {S} (dl= Bloi) koolzaad.
vrennâfyte:: {E} zich druk maken, zich opwinden.
vrens:: {C} (plantennaam; ihb in de samenstelling luppor-~ = teunisbloem).
Vrescân:: {N} (merk v schoenen en laarzen);
.
Vressa:: {M}.
vrestare:: {U} (fig) worstelen.
vrestaros:: {A} (fig) worsteling.
vrestatjen:: {C} worstelaar.
Vrestatjen-pât:: {W}
.
vreste:: {U} worstelen (sport).
vrestos:: {C} (lett) worstelpartij (sport); (fig) worsteling; eft pijâ ~ melde den sértare: het is een heel gedoe om te verhuizen.
vrezobiy:: {C} harde, galmende stem; lef eft ~: luidkeels.
Vrevet:: {G} (dorp; gemeente Keranôs-sÿrt).
Vricc:: {F}.
Vricc-taris:: {N} "Vricc-toren" (museum in Amahagge);
.
Vrient:: {F}.
vrik:: {C} pop (ingekapseld insect).
vrimale:: {U} verpieteren, wegkwijnen (in kwaliteit achteruitgaan).
vriylber:: {C} »zvâmp-vriylber.
Vriylsta-mirra:: {W}
.
Vriymiy-plep:: {W}
.
vriys:: {C} dennennaald.
vriys-âspers:: {C} sierasperge (kamerplant) (L. Asparagus sprengeri).
vro'egie:: {K} (fig) beschrijven, schilderen.
vro'egios:: {C} (fig) beschrijving, schildering.
vro'eg'kurre:: {I} nert ~: onbeschrijflijk.
Vroemata-mirra:: {W}
.
vrôk:: {SC} manier, wijze; levenswijze; fes mittof ~: op deze wijze; fes ten ~s: op twee manieren; fes ef ~ rifo (vz-uitdr): in de trant van; fes zjut ~: op [een] rare wijze/manier (enz); fes folarra ~s: op welke wijzen (expliciet mv); fes folarra buchâ ~: op welke [enige] wijze (expliciet enk); »wys.
vrôk-nefpainer:: (= vrôk-supainer) {C} modaal hulpwerkwoord ("moeten", "mogen", "kunnen", "willen").
vrôk-supainer:: {C} »vrôk-nefpainer.
vrôkukér:: {C} landbouwmethode.
- {Aef} vrolijkheid; vreugde; ef obezjere furt ~: lachen van vreugde.
- {I} vrolijk.
Vromaza:: {M}.
Vromiy:: {F/J/M}.
Vromjagenn:: {F}.
vrontese:: {U} ~ ón: boos worden op; do ~: hij maakt zich boos.
Vrotymâ:: {W}
.
Vrûkâf-korda:: {N} (Erg kerk; gemeente Girdesef);
.
Vrûkâf-weg:: {W}
.
vrûl:: {C} (dl= Oost-Ziyp) kluifjeszwam; »stiyjâp-missis; (DOM 126).
vrust:: {S} vorst (vriezend weer); ef plilder monente tukst 5 tjens helkara ~: de temperatuur zakt tot 5 graden onder nul.
Vrustiy:: {G} (dorp; gemeente Dreumân).
vryft:: {C} tas (behorend bij Spok klederdracht);
.
vryft-kyr:: {C} (arch) koffer, valies; »vrÿkyr.
Vrymân:: {F}.
Vs.:: {afk} »Vereslytt.
Vsa.:: {afk} »Vereslytta.
Vuae:: {F}.
Vûchÿ:: {G} (stad in Jelafo).
Vûcy:: {F}.
vufâ:: {I} steeds meer, steeds erger.
vufâfâ:: {I} (=red) steeds meer, meer en meer; »vufâ.
vûk:: {VZ}
- (richting) tegenin, op ... in; do ufire ~ ef clûma: hij rijdt op de menigte in;
- (betrekking) tegenin, op ... in; gress nert pjôle ~ ef: ik ga daar niet tegen/op in.
vûkgre:: {U; gst= ~t} aanlopen (v wiel); klemmen (v deur); ef ÿrôm ~[lira]: het werk wil niet vlotten.
vûkgret:: {gst} »vûkgre.
Vulâ:: {F}.
vûlc-flyddere:: {C} bruine page (L. Strymonidia pruni).
Vûldriyniy:: {W}
.
vuldul:: {C} (arch/dl= Berref) boom; »vildul.
Vuldultos:: {W}
.
Vuldultos-plep:: {W}
.
vuldurtos:: {C; mv= ~z} boomgaard.
Vuldurtos-lirrotiy:: {W}
.
Vuldurtos-oftian:: {W} (stadswijk in Hirdo);
.
vulkanisere:: |..ÿje| {K} vulkaniseren (zwavel bij rubber).
Vulkaniy-plep:: {W}
.
vûlke:: {U} uitkomen (v ei).
Vûlô:: {F/M}.
vult:: {C}
- (alg) kip; (sprkw) eft tâkelira ~ noi nute ef netâsz: (voordat je allerlei onzin te berde brengt, kun je beter eerst naar anderen luisteren); (sprkw) ef lo ÿrðaage, eft ~ [feltilóme] kaf eft tustu: zo klaar als een klontje;
- (pej) homo, nicht, flikker.
Vult:: {F}.
vûlt:: {III} hoogstens, op zijn hoogst.
vult-krutt:: {C/S} bilzekruid (L. Hyoscyamus niger).
Vult-plep:: {W}
.
vult-râf:: {S} kippengaas.
vult-šupa:: {C/S} znét ~: [heldere] kippensoep.
Vummbe-plep:: {W}
.
vûmse:: {K} bewegen, beroeren; (speciale constructie met tdw) ef ~ ..lira: het scheelt niet veel of ...; gress vûmso lelperrelira eft moplariy: het scheelde niet veel of ik had een ongeluk; ef ~ cryrelira: het scheelt niet veel of het vriest; het is tegen het vriespunt aan; ef vildul ~ meldelira koffon: de boom is zo goed als dood.
vûmsos:: {C} beweging, beroering (het doen bewegen/beroeren); nÿf vûmsôsta!: niet aanraken! (opschrift in musea ed).
Vûndyjana-lirrotiy:: {W}
.
Vûndyjana-plep:: {W}
.
Vunnt:: {J}.
v.u.o.:: {afk} (= »vluf ur oiba).
vure:: {C} (afwezig persoon over wie gesproken/geroddeld/beraadslaagd wordt).
vure-ral:: {K} medevoeren.
Vuriynâja-agru:: {G} (heuveltop; gemeente Daba-Chÿrg);
.
vuros:: {C} wegvoering.
vuros-ral:: {C} medevoering.
vûrre:: {K} aanslaan (toon, snaar).
Vurrmen:: {F}.
Vurrmen-mirra:: {W}
.
vûrros:: {C} aanslag, het aanslaan (toon, snaar).
Vurtâgt armt ef Krappa-Kents:: {G} (Erg commune; gemeente Vel);
.
- {C; mv= regelm.} vuist.
- {C; mv= vûste} exemplaar.
vûste:: {mv} »vust 2.
vûze:: {U} gonzen, ronken.
vuzindre:: {C} terugslag, tegenvaller, strop.
vûzos:: {C} gegons, geronk.
vycc:: {S} (alg) wikke (L. Vicia); lathyrus (L. Lathyrus).
vyche:: {K} afstellen (v apparaat, ontsteking in auto ed); gelijkzetten (v klok); do ~ ef diskušo lo migt: hij zet de discussie op scherp.
vychos:: {C} afstelling (v apparaat, ontsteking in auto ed).
vydre:: {C} windvlaagje, zuchtje wind.
Vÿfer:: {F}.
Vyl-•:: {PXimpr.n} (vgl Lat villa = landgoed; toevoeging voor naam ve Spok dorp dat vóór 1820 tot een »šarkdomenn behoorde) (bijv) Vyl-Roensa; Vyl-Zest.
Vylaða:: {N} (bekende chemische industrie voor etherische oliën, reukstoffen en cosmetica in Aschen en Amahagge);
.
Vyl-Âster:: {G} (dorp; gemeente Tosiy).
Vyl-Aufgiy:: {G} (dorp; gemeente Balier).
Vyl-Cÿrlaje:: {G} (dorp; gemeente Lamoneo).
Vyl-Elp:: {G} (dorp; gemeente Xârfu-Ðizem); (DOM 157).
Vyl-Elp-korda:: {N} (RK kerkje te Vyl-Elp; gemeente Xârfu-Ðizem);
; (DOM 157-158).
vylk:: {C} (dl= Tigof/Lomky) armvol (zoveel als je in je armen kunt dragen); do ÿtine eft ~ rifo bures: hij loopt met een arm vol brandhout.
Vylkôni-weg:: {W}
.
Vyl-Môcÿr:: {G} (dorp; gemeente Zumela).
Vyl-Ôpestaliy:: {G} (dorp; gemeente Qua).
Vyl-Qummertiy:: {G} (dorp; gemeente Tosiy).
Vyl-Roensa:: {G} (dorp; gemeente Balier).
Vyl-Tôliy:: {G} (voormalig dorp).
Vyl-Ÿrblo:: {G} (dorp; gemeente Tosiy).
Vyl-Zest:: {G} (dorp; gemeente Krea, district Ziyp).
vÿmp:: {C} geest; bosgeest.
vÿmpiy:: {I} griezelig.
Vÿmpiy:: {G} (dorp; gemeente Lajy).
Vÿmpiy-pônt:: {G} (dorp; gemeente Lajy).
Vÿmpiy-seert:: {N} (landhuis; gemeente Lajy);
.
vyn::
- {C} glas appelwijn, glas cider (zonder koolzuur).
- {S} appelwijn, cider (zonder koolzuur).
vÿn:: {C}
- ader, bloedvat; (fig) kanaal.
- (dl= Centraal-Liftka) schort met mouwen.
Vÿnbeeg:: {F} (Van Beek).
Vyncha:: {M}.
Vyndert:: {J}.
Vyndylen:: {F}.
Vyñgy:: {M} (Gar).
vÿnkâlkos:: {C} aderverkalking.
Vÿnn:: {F}.
vynte:: {C} vers[regel].
vynte-ârg:: {C} expletiefpartikel; »ti.
Vÿnvort:: {F} (Van [der] Voort).
vypljâce:: |vyplâce| {I} hulpeloos.
Vÿr:: {G} (riviertje in het Blizerû-moeras);
.
vÿranty:: {C} vijfling; (= »vÿr + »•anty).
Vyrde-ÿgiy-Kents:: {G} (voormalige Erg commune; gemeente Aquandô);
.
Vyriy:: {N} (een vd drie met name genoemde vrw plaaggeesten);
»defôliya;
.
Vyrrda:: {M}.
vÿrsa:: {TW} vijftig (rekenkundig).
Vÿrseerts:: {W} (buurtschap);
.
vyrte:: {U} deugen.
Vÿrtef Kveer-weg:: {W}
.
vyrtos:: {A} deugd.
vyrtosiy:: {I} deugdzaam, braaf, eerzaam.
Vytracÿr:: {F}.
vÿttiyrâ:: {Crs} pauw (L. Pavo cristatus).
vÿttiyrâ-eit:: {C} dagpauwoog (vlinder) (L. Inachis io).
vÿttiyrâ-flyddere:: {C} mikkelel ~: grote nachtpauwoog (L. Saturnia pyri).
vyx:: {C} veulen, jonge hengst (mnl paard).
Vÿziy:: {M}.