Dictio S-N: J

ja::

{VZ}; »jen
1. (plaats) tussen, te midden van (globaal tussen meer dan 2 zaken of globale plek op grotere afstand tussen 2 zaken); ef ÿc lelde ~ ef peplân: de eik groeit tussen (te midden van) de populieren; kaf ef mirra ~ ef ten zecesz eft hurt enn eft hâpyja-cûsalo tunde: op de weg tussen de twee dorpen heeft een hond een schaapskudde aangevallen; Xâ ~ ef Prusots (afk= Xâ jf Prusots = Xâ j/e Prusots): (plaatsnaam; lett: Xâ tussen de Rivieren);
2. (betrekking) onder, tussen, te midden van; ef gmafaos ~ ef querdo enmÿt stats: de ontspanning tussen de verschillende vijandige staten; ef quivrôché ~ ef ÿrômers: de ontevredenheid onder de arbeiders; van ... tot ...; per ... (ja gevolgd door meervoudig zn ZONDER lw); ef ðÿnys querdoe ~ lurfels: de prijzen verschillen per restaurant (van restaurant tot restaurant);
3. (richting) van ... tot ... (ja gevolgd door meervoudig zn ZONDER lw); ef agrén jumpetece ~ vilduls: de eekhoorn springt van boom tot boom; (vgl) ef agrén jumpetece ~ ef vilduls: de eekhoorn springt tussen de bomen [rond]; (ook meer figuurlijk) ~ zurtarrs: van uur tot uur;
4. (tijd) tussen; ~ 1990 ~ 2010: tussen 1990 en 2010 (de genoemde jaartallen worden meegerekend, want eigenlijk wordt er bedoeld: tussen 1 januari 1990 en 31 december 2010); ~ ef terrats: elke nacht (lett: tussen de dagen); ~ ef kÿls: elke dag (lett: tussen de nachten); van ... tot ... (ja gevolgd door meervoudig zn ZONDER lw); ~ terrats: van dag tot dag; er gaat geen dag voorbij of; ~ zurtarrs: van uur tot uur; ~ mitarrs: van minuut tot minuut.
{afk} »januy.

ja•:: {PX.ww > ww} (nieuwe ww'n) tussen•; »ja; »ja-.

Jab:: {afk} »Jabârs.

jabâr:: {C; mv= ~a of ~s} koning; quân ef ~: in naam van de koning (een van de twee manieren waarop een rechtspraak kan plaatsvinden: de verdachte erkent het koninklijk gezag en kan evtl tot 2x in hoger beroep en 1x in cassatie gaan; (»kôglanûm); (sprkw) ef ~ kâmpae: daar gaat een dominee voorbij (wordt gezegd als er in een gesprek een plotselinge stilte valt. Iemand uit het gezelschap zal dan meestal toevoegen: ... ur melde pâstiy: ... en hij heeft berouw); (jabâr en verwante woorden worden niet gebruikt voor het koninklijk huis in Spok: zie hiervoor kindis en verwante termen; »kindis); (mv jabâra refereert aan overleden koningen [en koninginnen]; mv jabârs aan [voormalige] koningen [en koninginnen] die nog in leven zijn, of van wie er nog minstens één in leven is) ef nelandes ~s: de Nederlandse koningen [en koninginnen] (want er zijn er (althans in 2017) nog drie in leven: Beatrix (voormalig), Willem-Alexander en Máxima); ef frakas ~a: de Franse koningen [en koninginnen] (historisch gezien); ef sveden ~a lÿ pÿr 18: de Zweedse koningen [en koninginnen] uit de 18e eeuw; »Quân ef Jabâr.

Jabâr:: {F}.

jabâra:: {mv} »jabâr.

Jabâr-ager:: {N}

(badstrand; gemeente Berezze); .
(badstrand; gemeente Metie); .

Jabâr Alasonur:: {N} (titel dichtwerk); .

jabâr-ðôle:: {C} Douglasspar (L. Pseudotsuga menziesii).

jabâr-ferre:: {C/S} koningsvaren (L. Osmunda regalis).

jabârina:: {C; mv= ~s} koningin (ook bijen).

Jabârina-ager:: {N} (badstrand; gemeente Metie); .

Jabârina-lirrotiy:: {W} .

Jabârina-mirra:: {W} .

Jabârina-plep:: {W} .

Jabârina-wuma:: {G} (bos; gemeente Lankos); .

jabâr-kârpiy:: {C} harder (vis) (in Spok vrnl diklipharder (L. Chelon labrosus)).

Jabâr-korda:: {N} (Erg kerk uit 1621 te Kosÿr); .

Jabâr-korda-lirrotiy:: {W} .

Jabâr-lirrotiy:: {W} .

Jabâr-mindistiy:: {N} (statig hotel in Drufpôl aan het Krea-meer); ; (DOM 156).

Jabâr-mirra:: {W} .

Jabâr-Nurp:: {N} "Koningshoofd" (Bergparel-hotel in Acaratsa); .

Jabâr-plep:: {W} .

Jabâr-poentel:: {N} (tankstation langs de M47; gemeente Zumela); .

Jabâr-pyr:: {N} (pier bij Berezze); .

Jabârs:: {N} (afk= Jab) (bijbel) Koningen.

jabârsért:: {C} koningshuis (buiten Spok).

jabârstat:: {C} koninkrijk.

Jabârstat:: {N} "Koninkrijk" (bar bij het hotel Jabâr-mindistiy in Drufpôl); .

jabârt:: {I} koninklijk.

Jabârt:: {F}.

Jabârt Benc:: {N} (afk= JB) "Koninklijke Bank" (bank te Hirdo); .

Jabârt Slapelsat:: {N} "Koninklijk Bed" (wildrestaurant in Bôrâ); .

Jabâr-weg:: {W} .

jâbé:: {S} pluimstaartmos (donkerrode variant (L. Rhytidiadelphus sanguineus)).

jaber:: {A; mv=enk} hooghartigheid.

jabie:: {K} aanraken, beroeren.

jabincare:: {U} toegestaan zijn.

jabince:: {K} toestemmen, veroorloven, toestaan; ef ~ lef diô-probaros: oogluikend toestaan.

jabince-hor:: {C} toelatingsnummer (dat aangeeft dat een bedrijf (bijv reisbureau) toestemming heeft om bepaalde werkzaamheden te verrichten, of dat een product (bijv medicijn) op de markt gebracht mag worden).

jabinciy:: {I} bevoegd.

jabincos:: {A} vergunning, toestemming, verlof.

jabincos-spâklân:: {C} vergunninghouder (bijv iemand die een parkeervergunning heeft).

jabink:: {SC} toestemming; luft ~ pai (vz-uitdr): met toestemming van.

jabiy:: {I; [mv=enk]} hooghartig.

JACESA:: {N} (particulier railvervoerbedrijf); .

jâchte:: {K} raden naar.

jâchte-âp:: {I} raadselachtig.

jâchtos:: {C} raadsel; gress melde âst ef jâchtôsta: ik sta voor een raadsel; ef melde eft ~ den .../..lira: het is een raadsel dat ....

jaciare:: {K} heersen over.

jacie:: {U} heersen.

jacie-armt:: {E} overheersen.

jacier:: {C} heerser (alg).

jacier-velp:: {I} heersersloos (vooral mbt de twee tijdperken in de Spok geschiedenis toen er staatshoofden ontbraken); »Jacier-velp Fortiyn.

Jacier-velp Fortiyn:: {N} "Heersersloze Tijdperk" (begrip uit de Spok geschiedenis).

jacikinn:: {I} heerszuchtig.

jacios-armt:: {A} overheersing.

jacispiratso:: {C} heerschappij.

jacjole:: {K} ~ fes: insluiten tussen (twee of meer personen/zaken); ef dur âpips ~ do: de drie politieagenten sluiten hem in.

jadâk::

{ZV; enk; gnp= ~er of (spr) jader; rs= ~k} iedereen, een ieder; do co'ifche ~k: hij negeert iedereen; gress nert cÿrstûléecû ~er/jader môntyos: ik kan me niet ieders probleem aantrekken; blul perke beri scriftelije ~er tâx-fôrmeler: ieders belastingformulier moet ingevuld worden; iedereen moet zijn belastingformulier invullen.
{OV}
1. {enk-concr} elk, ieder; fes ~ arâbe cradef rozas clajote ral: in elke tuin bloeien nu alle rozen; ~ zemper: elk jaar; ~ miskof: elke nacht; (ook zelfstandig gebruikt:) ef chats zirde ~ kaf sener ðÿr beldrusts: de katten liggen ieder/elk op hun eigen kussen;
2. (= cradef) {mv-semc/abstr; stoff} elk, ieder, al het; gress melde ûqu ~ miyros: ik ben tegen iedere/elke dwang; ef zé ~ pleko smôlme-tijâ: de zee heeft al het zand weggespoeld; »cradef.

jadâker:: {gnp} »jadâk.

jadâkk:: {rs} »jadâk.

jader:: {gnp} »jadâk.

jaðo:: {C} zenuw; opast rifo ~: zenuwstelsel.

jady:: {S} jade (materiaal).

jadya:: {I} jaden, van jade gemaakt; met jaden bezet.

jadyiyn:: {C} jade (steen); voorwerp van jade.

Jady-mirra:: {W} .

Ja Ef Boerts:: {W} .

jafarte:: {U} bemiddelen.

jafarter:: {C} tussenpersoon, bemiddelaar.

jafartos:: {A} bemiddeling.

jafaystâ:: {I} onbetekenend, nietig.

jafeste:: {U} converseren.

jafestos:: {C} conversatie.

jafolâ:: {C} makelaar, tussenpersoon.

Ja Frâk ur Teta:: {N} (»šarkdomenn bij Teta; district Neze); .

jafrenvu:: {C} middelsoort, tussensoort.

jâft:: {C} vete.

jag:: {I} (lett) schuin, scheef; (fig) weerbarstig, dwars; lutt ur ~: schots en scheef; ef ðobiyre rst lo ~: iemand in het ongelijk stellen.

jâg:: {S} droesem.

jagârr:: {C} jaguar (L. Leopardus onca).

jager:: {C} (diagonale balk in een vakwerkconstructie); »jag.

jager-uza:: {C; mv= ..-ûzâ} (twee kruiselings gemonteerde diagonale balken in een vakwerkconstructie); »jager.

jager-ûzâ:: {mv} »jager-uza.

Jag Korda-lirrotiy:: {W} .

jag-lÿnt:: {C} schuine streep (/).

jag-néstâ:: {C} zweihaak (om een niet-rechte hoek over te zetten).

Ja Gralkrich ur Kitia:: {N} (afk= JaGuK) (gemeentelijk vervoerbedrijf v Gralkrich); .

jagre:: {E; gst= ~t} schipperen (geven en nemen).

jagret:: {gst} »jagre.

jagrus:: {C} (bouwvakkersterm voor »jager-uza).

jagruza:: {C} (bouwvakkersterm voor »jager-uza).

jagt:: {C} jacht (schip).

JaGuK:: {afk} »Ja Gralkrich ur Kitia.

jag-wóna:: {C} noordoosten; fes ~ (afk= f/jw): in het noordoosten; ten noordoosten van; A melde rifo B fes ~: A ligt ten noordoosten van B.

Ja Gÿrô ur Onent:: {N} (»šarkdomenn bij Gÿrô; district Jelafo); .

Jajes::

{F}.
{G} (stad in Jelafo).

Jajes-helmy:: {G} (grottencomplex bij het gehucht Heness; gemeente Jajes); .

jak:: {C} are (100 m²).

Jak::

{J} Jack, Jacob.
{afk} »Jakôp.

jâk:: {C} jak (dier) (L. Bos grunniens).

•jâk:: {SX.vz} (gereduceerde vorm v jadâk; dl= Zuid-Liftka/Tigof/Lomky) (bijv) ónjâk = ón jadâk: aan iedereen; »jadâk.

jakâl:: {C} jakhals (L. Canis aureus).

Jakâl-mirra:: {W} .

jakâm:: {C} veld, vlakte.

Jakâm:: {W} .

jakâm-âgt:: {C} veldzuring (L. Rumex acetosa).

Jakâm-âskân:: {W} .

jakâm-dufja-helt:: {S} kleine wolfsmelk (L. Euphorbia exigua).

Jakâmfôrest:: {G} (dorp; gemeente Holare).

jakâm-fors:: {C} hei-kikker (L. Rana arvalis).

jakâm-hôster-kles:: {S} veldbeemdgras (L. Poa pratensis).

jakâmkiy:: {C} veldheer.

jakâm-knôzorâ:: {C} veelbloemige Salomonszegel (L. Polygonatum multiflorum).

jakâm-kvipp:: {C} graspieper (L. Anthus pratensis).

jakâm-kyfaf:: {C} Spaanse aak (esdoorn) (L. Acer campestre).

jakâm-lâkmtiy:: |kMt| {C; rs= ~t} kneu (soort vink (L. Acanthis cannabina).

jakâm-lâkmtiyt:: |kMt| {rs} »jakâm-lâkmtiy.

Jakâm-lirrotiy:: {W} .

jakâm-nes-rât:: {C} veldspitsmuis (L. Crocidura leucodon).

jakâm-ojel:: {C} velduil (L. Asio flammeus).

Jakâm-pât:: {W} .

Jakâm-plep:: {W} .

jakâm-plûfer:: {C} Deense hokjespeul (plant) (L. Astragalus danicus).

Jakâm-plyt:: {W} .

Jakâmprusot:: {G} (dorp; gemeente Holare).

jakâm-salviy:: {S} veldsalie (L. Salvia pratensis).

Jakâm-seerts:: {W} (buurtschap); .

Jakâmseert-weg:: {W} .

jakâm-veronica:: {C/S} veld-ereprijs (L. Veronica arvensis).

jakâm-vycc:: {S} veldlathyrus (L. Lathyrus pratensis).

Jakâm-weg:: {W} .

jakâm-yneler:: {C} grote engelwortel (L. Angelica archangelica).

jakarô:: {C} oppervlak (ihb vd aarde, zee, stuk grond ed).

jakars:: {C} oppervlakte (ihb: grootte v iets).

jakarsiy:: {I} oppervlakkig.

jakila:: {IIef} Italiaans (bv).

Jakila::

{G} Italië.
{N} (restaurant in Hirdo); .

Jakila-ells:: {C} hartbladige els (L. Alnus cordata).

Jakila-mirra:: {W} .

Jakilana:: {Cef} Italiaanse vrouw.

jakilânda:: {C} Italiaans (taal).

Jakilany:: {Cef} Italiaan.

Jakila-pârc:: {W} (stadswijk in Hirdo); .

Jakiy:: {G} (rivier van Ziffon-gebergte naar Zverosta-kust); ; (DOM 158/174).

Jakiy-fonis:: {G} (inham; monding vd Jakiy in Tosiy); .

Jakiy-gôrg:: {G} (ravijn in het Ziffon-gebergte); .

Jakiy-wâljÿ-weg:: {W} .

Jâkly:: {M}.

Jakôp:: {N} (afk= Jak) (bijbel) Jakobus.

Jakôp-flyddere:: {C} sint-jacobsvlinder (L. Tyria jacobaeae).

Jakôp-pazzozirdos:: {C/Srs} Jacobskruiskruid (L. Senecio jacobaea).

Jakorsa:: {F}.

jakrose:: {K} oversteken (v weg, brug).

jakrosos:: {C} het oversteken; oversteekplaats, zebrapad.

Jakutiy:: {G} Jakoetië.

Jâky:: {M}.

jalardos:: {C} middageten, lunch.

Jâlba:: {F}.

Jâlba Holiy:: {F}.

Jâlba Holiy-weg:: {W} .

jâlðo::

{Sef} hoorn (materiaal).
{I} hoornen, van hoorn gemaakt.

jale:: {K} offeren.

jalfuf:: {SCid} verdriet||blijdschap; ~ furt ef griyt-blerr = Neeftôs-~: verdriet; ~ lef eft kir zûps = glado-~: blijdschap.

jalfuve:: {Kid} verdrieten||verblijden; ef ~ lef ef griyt-blerr: verdrieten; ef ~ lef eft kir zûps: verblijden.

jall:: {C} (pop) bajes, bak, gevangenis.

jaloif:: {gst} »jalo'ife.

jalo'ife:: {U; gst= jaloif} voorwaarden stellen.

jalo'ifelira:: {I} onder bepaalde voorwaarden; óps piltÿt ef ~ exâm: ze mogen het examen onder bepaalde voorwaarden afleggen.

jalo'ifos:: {A} het stellen van voorwaarden.

jalors:: {I} jaloers; ef melde ~ lef: jaloers zijn op.

jalorse:: {U} ~ armt: benijden; jaloers zijn op.

jalorsiy:: {SC} jaloezie.

jalos:: {C} offer.

jâlp:: {C} hoen[der] (alg); frumbiyl ~: korhoen (L. Lyrurus tetrix).

jâlt:: {C} overlast, hinder.

jamacâ:: {IIef} Jamaicaans (bv).

Jamacâ:: {G} Jamaica.

Jamacâna:: {Cef} Jamaicaanse vrouw.

Jamacâny:: {Cef} Jamaicaan.

James:: {J} (Eng).

jami:: {I} (dl= Tigof/Lomky/Garos) als de gelegenheid zich voordoet; eventueel; kult ~ zirrot: onze eventuele vakantie; de vakantie die we zullen nemen zodra we de gelegenheid hebben; »•ami.

Jamin Jastaf:: |regelm./jaminnastaf| {N} (vrw personificatie vd Liefde); .

Jamin Jastaf-mirra:: |jaminnastaf-| {W} .

Jamin Jastaf-plep:: |jaminnastaf-| {W} .

Jamin Jastaf-seert:: |jaminnastaf-| {N} "Jamin Jastaf-huis" (museum in Amahagge); .

jamóta:: {C} heideanjer (L. Dianthus deltoides).

jan:: {afk} »januy.

'jan:: {C} jongen; »hajajan.

Jan:: {J} (Ned).

Jân::

{J} Jan.
{afk} »Jânes 1.

Jânaler:: {F}.

Jânder:: {J}.

jândra:: {C} blazoen, vaandel.

Jândra::

{J}.
{N} (importbedrijf v lederwaren in Hirdo); .

Jândra Jules-pônt:: {N} (grote brug in de M8, over de Krappa); .

Janes:: {J} Johannes.

Jânes:: {N}

(afk= Jân (evangelie)) (afk= Jâs (brieven)) (bijbel) Johannes; Letra ér/ten/dur rifo ~: De eerste/tweede/derde brief van Johannes.
(uitgeverij in Lassos); .

Jânes-Bavân-Ofenhefer-mirra:: {W} .

Jânes ef Hiyðe:: {N} (voormalige popgroep); .

Jânes fes ef Ses:: {G} (dorp; gemeente Zrûf).

Jânes Hurterg:: {N} (Bergparel-B&B in Crobela); .

Jânes-krutt:: {C/S} Sint-Janskruid (L. Hypericum perforatum).

Jânes-mirra:: {W} .

Janes Rifo Ef Vildul-Segt:: {N} (grote zaak voor audiovisuele en huishoudelijke apparatuur in Hirdo); .

jâng:: |jâŋ/jân| {C} yang; jiyn ur ~: yin en yang.

janhertel:: {C} (arch) januari.

Janis:: {J} Johannes.

Jânndera:: {M}.

Jannen::

{G} (stad in Ales).
{W} (buurtschap); .

Jannen-covent:: {N} (Erg klooster; gemeente Keranôs-sÿrt); .

Jannen-klemk:: {N} (»klemk; gemeente Grlabô); .

janof:: {VG} (reden/oorzaak) omdat, doordat, daar, aangezien; gress tinde fesért, ~ gress ÿrômât velk pert: ik blijf thuis omdat ik nog veel moet werken; ef mirras melde glal, ~ ef cryra: de straten zijn glad, doordat het gevroren heeft; (als een bijzin met janof vooraan staat, kan het soms ook met "als" vertaald worden); ~ kirro linne 25 herco, ef melde eft nerikariy: als we 25 herco vragen, is dat een koopje.

Janos:: {J}.

Janôs:: {N} (een vd "betere" restaurants in Minde); .

Janôs-greel:: {N} (doorwaadbare plaats in de Lassos); .

Janos-Kerfes:: {J}.

Jânpyt:: {J} Jean-Pierre.

Jân-Pyt:: {J} Jean-Pierre.

Jânpyt Cârwÿnn-mirra:: {W} .

Jânpyt Cârwÿnn-terf:: {W} .

jans:: {C} (afk= ;) (Spok lengtemaat: 1 jans = 1; = 3,4827 meter); .

Jansen:: {F}.

Jânsen:: {F}.

Jânt:: {J} Jan.

Janus:: {N} (bouwmarktketen); .

janute:: {rs} »januy.

januy:: {Cef; rs= janute} (afk= ja of jan) januari.

Januy-pât:: {W} .

japaine:: {K} invoegen (vel papier, woord ed); schetsen (met woorden).

japainos:: {C} invoeging (v vel papier, woord ed); schets (met woorden).

japân:: {IIef} Japans (bv).

Japân:: {G} Japan.

Japâna:: {Cef} Japanse vrouw.

japânos:: {C} Japans (taal).

Japân-tâfiy:: {C} Japanse ceder (L. Cryptomeria japonica).

Japâny:: {Cef} Japanner.

Ja Pluf ur Zelze:: {N} (voormalig šarkdomenn; sinds 1961 beschermd natuurgebied met een safaripark; gemeente Zelzakiy); .

Japÿršiy-Kents:: {G} (Erg commune; gemeente Leeserf); .

Jâquðe:: {F}.

Jaquiy-vjadûk:: {N} (viaduct in de M8; gemeente Labenô); .

Jarâskiy:: {J}.

jârde:: {K} lonen.

jârdiy:: {C} bedrijvigheid.

jârdos:: {C} iets wat loont.

jarebbetiyn:: {C} entrecote, tussenribstuk.

Jareucâ:: {G} (stad in Flenazjekk).

Jareucâ-fartos:: {C} (vierdaagse wandeltocht tussen Jareucâ en Manes-Toniys en terug; totaal ca 100 km; start is elke 2e zondag in juli; (vgl Vierdaage in Nijmegen); .

jârf:: {C} lintworm.

jârfer:: {C} (persoon) schobbejak, schooier, schurk, schoft; (vleermuis) laatvlieger (L. Eptesicus serotinus).

jarmôje:: {U; gst= jarmôt} zweefvliegen.

Jarmôje-arr-pât:: {W} .

Jarmôje-weg:: {W} .

jarmôt:: {gst} »jarmôje.

jarre:: {U} zweven.

jarrelira:: {I} onoplettend.

jarre-minkÿr:: {U} óverdrijven (v onweersbui).

jarrerÿ:: {I} zweverig.

jarros:: {C} gezweef, het zweven; zweefvlucht.

jârt:: {I} blindelings, onbezonnen, onbedachtzaam.

jârter:: {C} onbezonnen persoon, iemand die blindelings te werk gaat.

jârtos:: {C} onbezonnen daad.

jarumpstjô:: |jarumstô| {C} tussenruimte; wijdte.

jarutre:: {E; gst= jarutt} speling hebben.

jarutros:: {C} speling, tussenruimte.

jarutt:: {gst} »jarutre.

Jâs:: {afk} »Jânes 1.

jâsmen:: {C} jasmijn[struik] (L. Jasminum).

Jâsmen-plep:: {W} .

jâsp:: {C} choke (v carburateur).

jâspatjen:: {C} brandweerman, spuitgast.

jâspe:: {K} spuiten.

jâspe-fes:: {K} inspuiten.

jâspe-liskos:: {C; mv= ~z} spuitfles.

jâsper:: {C} spuit.

jâsperfute:: {K} spuiten (met verf); (= »jâspe + »verfute).

jâspos:: {C} gespuit.

Jastaf:: {F/J/M}.

Jastaf-cônp:: {C} lenteklokje; »Jamin Jastaf.

jastebe:: {C} tussenstap, tussenfase.

jâstep:: {S} mosterd.

Jâstep-fôresta:: {G} (bos; gemeente Areo); .

jâstepjôlera:: {C; mv= ..pjôlerÿ} (vrw) kwebbelkous.

jâstep-krutt:: {C/S} blakker ~: witte mosterd (plant) (L. Sinapis alba); doffiy ~: zwarte mosterd (plant) (L. Brassica nigra); miterus ~: herik, hederik (L. Sinapis arvensis).

jâstep-marâsiy:: {I} mosterdkleurig, mosterdgeel.

Jâstep-plâkomÿ:: {N} (spoorwegtunnel bij Areo); .

Jâstiy:: {F/M}.

jasug:: {C} (vogel) ganzerik, gent, gans (mnl); zwaan (mnl); (pej) dik en zweterig persoon.

jasÿrtor:: {I} tussengelegen.

jatariy:: {C} tolk, vertaler.

jater:: {I} ingeklemd; aan beide kanten omgeven; ertussen.

Jateuvi:: {F}.

Ja Tramme ur Cexiy:: {N} (voormalig šarkdomenn; gemeente Polefi-Jariâlo); .

Ja Trendon ur Blort:: {N} (afk= JTB) (interlokale tramwegmaatschappij, hoofdkantoor in Trendon); .

Ja Tren ur Manes-Toniys:: {N} (»šarkdomenn bij Tren; district Litii); .

Jâtry-agens:: {Gmv} (landbouwgebied; gemeente Toleo); .

Jattesâne:: {G} (dorp; gemeente Cerobiy).

jatty::

{C} glas bronwater.
{S} bronwater (genoemd naar Jatty (BF) in Lafter-gebergte, maar alg gebruikt voor ELK water uit een bron).

Jatty::

{G} (hoofdstad v Kina).
{G} (stad in Ziyp); (DOM 54).
{G} (riviertje van Lafter-gebergte naar de Belt-Trendon); .
{N} (mineraalwatermerk); ; (DOM 93).

Jatty-belt:: {G} (dorp; gemeente Jek).

Jatty-Berref:: {N} (station).

Jatty-hupster:: {G} (dorp; gemeente Jatty (BF)).

Jatty-kôl:: {G} (bergpas in Lafter-gebergte; 549 m hoog); ; (DOM 54).

Jatty-liskosos TC:: {N} (bottelarij voor mineraalwater in Jatty (BF)); .

Jatty-Lomky:: {N} (station).

Jatty-Loriys-mirra:: {N} (station).

Jatty-ÿrðos:: {N} (uitgeverij in Jatty (BF)); .

jaufire:: {K} invoegen tussen (auto in verkeer).

jaufire-sÿn:: {C} invoegsein (spoorwegen).

jaufiros:: {C} invoeging, het invoegen; invoegmanoeuvre (v auto).

jâûge:: {U} misgaan, verkeerd gaan; verkeerd aflopen.

java:: {IIef} Javaans (bv).

Java:: {G} Java.

Javana:: {Cef} Javaanse vrouw.

javanise:: {C} Javaans (taal).

Javano:: {Cef} Javaan.

Javes:: {N} (wijnbouwgebied op Tigof); .

Javes-âskân:: {W} .

Javes-mirra:: {W} .

Javes-môliy:: {G} (oude »môliy (nu wijnbouwgebied) in district Flâp, tussen Asjetto en Noniy); ; »Monet.

Javes-môliy-weg:: {W} .

Javes-seert:: {N} (museum voor moderne kunst in Asjetto); ; (DOM 26).

Javildul:: {G} (dorp; gemeente Abenatoðâ).

javildule::

{K} (lett/fig) verschansen.
{U} ~ ja: (fig) zich verschansen achter.

javildulos:: {C} (lett/fig) verschansing.

Javlân:: {J}.

Javlân Dirr-lirrotiy:: {W} .

Javlân Olevy-Centec:: {N} (rederij, hoofdkantoor in Edprof); .

javobaros:: {C} tussenvorm.

Ja Ÿchis ur Melbeck:: {N} (voormalig šarkdomenn; gemeenten Ef Ÿchis en Etercôtiy-sÿrt); .

jazar:: {I} romig (saus ed: met room of boter bereid).

jazaru:: {S} roomsaus.

Jazaru-maklu:: {G} (moerasachtige inham in Amahagge); .

Jazaru-maklu-weg:: {W} .

Jazaru-plep:: {W} .

jazy:: {III} inderdaad, werkelijk, echt, eigenlijk, eens, toch wel (toegeving); nu (vergoelijkend, afzwakkend); wel (vaststelling); tu paine ~ kluft?: wat doe je nou?; aftel ef trufôe ~ ki?: is dat écht waar?; do perke beri melde ~ ef njoratjen: hij moet de moordenaar wel zijn (conclusie op basis v feiten); ~ kva: ooit wel eens.

jazz:: |Eng.| (= šes) {S} jazz[muziek].

JB:: {afk} »Jabârt Benc.

je:: {C} (naam vd letter J).

•je:: {SX.add > ww} (verbalisatie v rs add) te ... zijn; (bijv) tuffesta/tuffestae/tuffestaje: openlijk/te openlijk/te openlijk zijn; pleko/plekoiy/plekote/plekoiyje: zand/rul/te rul/te rul zijn.

j/e:: {afk} (= »ja ef).

Jean-Jacques:: {J} (Fra).

Jean-Marie:: {J} (Fra).

Jeanpaul:: {J} (Fra).

Jean-Paul:: {J} (Fra).

Jeanpaul-Kents:: {G} (woongemeenschap; gemeente Gret); .

jeans:: |Eng.| {C; mv= ~es} spijkerbroek.

jeanses:: {mv} »jeans.

J.E.C.:: {N} (discotheek in Jatty (BF)); .

Jecafa:: {N} (fabriek v aardappelproducten in Jejoa); .

jecû:: {C} snoek (L. Esox lucius); eft mesâ ~: een buitenkansje.

Jecû-mirra:: {W} .

Jecû-seerts:: {W} (buurtschap); .

Jedenfals::

{G} (stad in Ales).
{G} (landmachtbasis); .
{N} (klein vliegveld; gemeente Jedenfals); .

Jeden-fini-weg:: {W} .

Jedenhagge-Kents:: {G} (Erg commune; gemeente Jedenfals); »•hagge; .

Jeden-rende:: {W} .

jeðiy:: {C} touw.

jeðiye:: {U} (lett/fig) touwtrekken.

jeðiyos:: {C} (lett/fig) het touwtrekken.

jeðiyrif:: {C} touwslager.

jeðo:: {C} decor.

Jeecândalo:: {N} (camping; gemeente Trofy); .

Jeely::

{F/M}.
{N} (een in vele sagen terugkerend meisje dat door een bloemenweide huppelt, waarbij zij een stukje boven de grond kan zweven om de bloemen niet behoeven te vertrappen); ~ex ef flyddere: gewoon blauwtje (vlinder) (L. Polyommatus icarus); .

jeep:: |jép| (= jép) {C} jeep.

Jeerf:: {G} (dorp; gemeente Aneta).

Jeerf-kôl:: {G} (bergpas in Ziffon-gebergte; 805 m hoog); .

Jeers:: {F}.

Jefaliy-Kents:: {G} (Erg commune; gemeente Kneno); .

jéft:: {I} noodlottig, fataal, funest.

jéftiy:: {A; mv=enk} [nood]lot; slag, ramp.

jegaches::

{Cef} rommel, troep.
{I} zinloos.

jeglazorâ:: {C} stok; »•zorâ.

jejare:: {U} ~ beri/den: verplicht zijn om.

jeji:: {C} bankbiljet; eft amain-~: een bankbiljet van 10 herco; .

Jejoa:: {G} (stad in Munt).

Jejoa-Prusot:: {N} (kasteelruïne bij Tenkô; gemeente Jejoa); ; (DOM 46).

Jejoa-Prusot-mirra:: {W} .

jejûn:: {I} schraal, karig.

jejûniy:: {A; mv=enk} schraalheid, karigheid.

jek:: {C} golf.

Jek:: {G} (stad in Bloi); (DOM 137/141).

jekâlbos:: {A} trend, stroming, tendens.

jeke:: {U} golven.

jek-flândoro:: {C} (afk= JF) golflengte.

jekk:: {C} jak, jack, jekker.

jekmiros:: {C} permanent (gegolfd kapsel), golvend haar.

Jek-mirra:: {W} .

jekos:: {C} (alg) golving; reliëf; (v terrein) accidentatie.

jek-plâc:: {C; mv= ..-plec} [stuk] golfplaat.

Jek-plâc-weg:: {W} .

jek-plec:: {mv} »jek-plâc.

Jekra:: {G} (rivier van Tsjok-meer naar Aflif-straat); .

Jekra-âskân:: {W} .

jek-ulân:: {C} golfbreker; »•ân.

Jelâ:: {G} (stad in Kina).

Jelafo:: {G} (district op eiland Liftka).

Jelafo-avenû:: {W} .

Jelafoiy:: {F}.

Jelafo Liftkaseert:: {N} (bejaardentehuis in Amahagge); .

Jelâ-fôresta:: {G} (bos; gemeente Jelâ); .

Jelafo SBC:: {N} (voetbalclub in Amahagge); .

Jelâ-sentraliy:: {N} (elektriciteitscentrale; gemeente Jelâ); .

Jelây:: {F/J}.

jelðâ:: {C} onderkomen (zn).

Jelðe:: {N} (crematorium; gemeente Nutterkoles); .

Jelðe-dunjes:: {G} (uitgestrekt duingebied langs de noordwestkust v Tjemp); ; (DOM 76).

Jelðe-pât:: {W} .

jelp:: {III} ef melde ~: op scherp staan (wapen, klem); klaar staan voor de start; de oren spitsen; lef ef quutû, meldelira ~: met het geweer in de aanslag; »feldre.

jelper:: {C} flirt; iemand die op de versiertoer is.

jelpjevare:: {K} loslaten.

jelpjeve::

{Upr} "loskomen", op smaak komen (v rode wijn, als de fles net geopend is).
{K} losmaken (alg); loslaten (v hond); eft jelpjevor hurt: een loslopende hond.

jelpjeve-vitešo:: {C} aanvangssnelheid, beginsnelheid.

jelpjevor:: {vdw} eft ~ hurt: een loslopende hond.

jelpjevos:: {C} het losmaken, het loslaten.

jelpjiy:: {C} detachement (soldaten, politie).

jelvi:: {C} aanvangssnelheid (natuurkundig); »jelpjeve-vitešo.

jemen:: {IIef} Jemenitisch (bv).

Jemen:: {G} Jemen; Nutter-~: Noord-Jemen; Zutter-~: Zuid-Jemen.

Jemena:: {Cef} Jemenitische vrouw.

Jemeno:: {Cef} Jemeniet (man uit Jemen).

jen::

{C} yen (Japanse munt).
{VZ}; »ja
1. (plaats) [klem] tussen (twee dingen); ef rilkrik menkerate ~ ef [ten] vilduls: de schommel hangt tussen de [twee] bomen; groft ÿrliriy melde ~ ef argerat: zijn vinger zit [klem] tussen de deur; ~ A ~ B = ~ A ur B: tussen A en B; ef rilkrik menkerate ~ ef ÿc ~/ur ef bûst: de schommel hangt tussen de eik en de beuk;
2. (betrekking) tussen (TWEE zaken); ef gmafaos ~ Opper ~/ur Wefot: de ontspanning tussen Oost en West; ~ uftel: tussen ons gezegd en gezwegen (wat we nu bespreken moet geheim blijven); ~ uftel, stus nert trustecû do: tussen ons gezegd en gezwegen, je kan hem niet vertrouwen; »wâlkân.

jen•:: {PXimpr} »ja•; »jen.

Jena:: {G} (stad in Jelafo).

jenbret:: {C} tussenschot.

jénðe:: {K} vereisen.

jénðos:: {A} het vereiste; dat wat vereist is.

jenfarte:: {U} tussenbeide komen.

jenfort:: {C} tussenpoos, interval.

jenfortâ:: {III} ondertussen.

jenfortiy:: {I} tussentijds (tussen twee tijden).

jéns:: {C} buis, pijp.

Jenšark-zee:: {G} Middellandse Zee.

Jense:: {J} Johannes.

jéns-lék:: {S} bieslook (L. Allium schoenoprasum).

jénsót:: {I} buisvormig.

jénszerfi:: |..serfi| {C} [verre]kijker.

Jent:: {G} (stad in Ziyp).

Jentu:: {G} (stad in Plefô).

Jenva::

{M}.
{N} (degelijk vrouwentijdschrift, weekblad); .

Jenva Cvârf-lirrotiy:: {W} .

Jenva Cvârf-plep:: {W} .

Jenvaex ef âtventuriys:: {N} (titel kinderboek); .

Jenvarina:: {M}.

Jeny-letver:: {N} (insnijding v autoweg M4; gemeente Sinto-Jeny); .

Jeôs:: {G} (riviertje van Girdes-gebergte naar de Girdestona); .

jép:: {C} »jeep.

Jepp-Kents:: {G} (Erg commune; gemeente Jajes); .

jeps:: {C} druppel, spat, spetter.

jepsare:: {K} (alg) aftappen; (ihb) spieken, afkijken.

jepsarer:: {C} scanner (apparaat om afbeeldingen te lezen en digitaal om te zetten).

jepsaros:: {C} aftapping; [af]tap.

jepse:: {E} druppelen, siepelen.

jepse-blef:: {E} nadruppelen (nog enige tijd blijven druppelen).

jepse-mip:: {U} uitbreken (v zweet); kost zvett ~: het zweet breekt me uit.

jepser:: {C} filter.

jepsos:: {C} gedruppel, gesiepel.

jéqu:: {C} pluim.

jéqu-botsiy:: {S} witbol (grassoort) (L. Holcus); [presÿr] ~: echte witbol (L. H- lanatus); wâvet ~: gladde witbol (L. H- mollis).

jéqu-ferre:: {C/S} struisvaren (L. Matteuccia struthiopteris).

jéqu-kles:: {S} struisgras (L. Agrostis); blakker ~: wit struisgras, Fioringras (L. A- stolonifera); presÿr ~ = fyg ~: gewoon struisgras (L. A- tenuis).

jer:: {I} (arch) slecht.

Jer:: {afk} »Jeremia.

jerbye:: {U} (lett) rondwaren, ronddolen; (fig) spoken (v gedachten); (fig) rondgaan (v gerucht).

jerche:: {U} (dl= Plefô) luid spreken.

jerchos:: {C} (dl= Plefô) luid gepraat.

jerdonne:: {U} in opspraak zijn.

jerdonneve:: {U} afgaan; slechte indruk maken; alles fout doen.

jerdonnevos:: {C} afgang; slechte indruk.

Jeremia:: {N} (afk= Jer) (bijbel) Jeremia.

•jeren:: {SX} »•eren.

Jerkô:: {G} (stad in Ben).

jermiy:: {C} beurt; ral Petriyex ef ~ melde: nu is de beurt aan Petriy; mittof linnos lelperre ral ef ~: die vraag komt nu aan de beurt; ef lelperre ef ~: aan de beurt zijn; de beurt hebben.

Jérome:: {J} (Fra).

Jeromiy:: {J} Jeroen.

jerp:: {C} hut; klein huisje.

jerrðe:: {C} narcis (L. Narcissus pseudonarcissus).

Jerrðe-Kents:: {G} (voormalige Erg commune; gemeente Zûger); .

jerrðe-motrik:: {C} pruillip.

Jerrðe-plep:: {W} .

jérstatjen:: {C} makelaar in onroerende goederen.

jérste:: {U} beraadslagen.

jérstos:: {A} beraad[slaging]; mintof eft zovert ~: na rijp beraad.

jert:: {C} (alg) opper (hoopje drogend hooi); (dl= Centraal-Liftka) matras/kussen (gevuld met hooi).

Jertek:: {F}.

Jert-klemk:: {N} (»klemk; gemeente Twento); .

Jerusalym-covent:: {N} (RK klooster; gemeente Tulÿnn); .

Jes:: {afk} »Jesaja.

Jesaja:: {N} (afk= Jes) (bijbel) Jesaja.

ješe:: {K} zoeken.

jesfare:: {U} ~ ón flj: kampen met iets.

jesfe:: {I} manhaftig, strijdbaar.

jesfsâ:: |jestâ/jefsâ| {C} strijd.

jesfsâ-chafost:: {C; mv= ~en} strijdlied.

jesfsâ-chafosten:: {mv} »jesfsâ-chafost.

jeskô:: {C} plug; houten kegeltje/stop.

jéslen:: {I} eerzuchtig.

jésleniy:: {A; mv=enk} eerzucht.

jesme:: {K; gst= jess} verdelen, delen; ~ kaf: verdelen in, opdelen in; stus ~ ef xômarsðÿns ja A ur B lo citt: men verdeelt de opbrengsten gelijkelijk tussen A en B; (met anderen iets doen/hebben/denken) ef frera ur sour ~ ef slapelmit: de broer en zus delen de slaapkamer; ef zomars jessaves sener datas lef ef âpippolâ: de gemeenten willen hun data met de politie delen; (idioom) ~-tûe lef tuffes eits: eerlijk delen (vaste frase, gezegd als je denkt dat de ander meer voor zichzelf wil houden; eigenlijk gaat het om de term »séqurt lef tuffes eits).

jesmer:: {C} verdeler (persoon).

jesmip:: {C} naslagwerk.

jesmor:: {I} ontsteld, ontdaan, van streek; ef qugle rst lo ~: iemand verbijsteren, ontstellen.

jesmos:: {C} verdeling.

ješos:: {C} gezoek, het zoeken.

jess:: {gst} »jesme.

Jessica:: {M}.

jest:: {S} gist.

jeste:: {U} (lett) gisten; ~ fara: heten (beweerd worden); fes ef zeces do ~ fara eft zaft: in het dorp heet hij een dief [te zijn].

jesudla:: {I} gedistingeerd.

jesudle:: {U; gst= jesutt} distingeren.

jesuitiy:: {C} jezuïet (mnl lid v RK kloosterorde).

Jesuitiy-wâlka:: {C} Jezuïeter orde; .

jesutt:: {gst} »jesudle.

ješy:: {I} precies/juist genoeg [van], precies/juist voldoende [van].

jet:: {C}

straalvliegtuig, straaljager.
(het diakritische teken "v" op en š; de en Ď worden in dit woordenboek en het Spokanisch Archief weergegeven als ð en Ð); »de-jet; »és-jet.

jéti:: {C} yeti.

Jeto:: {M}.

Jet-weg:: {W} .

jeva:: {C} jodin.

jeve:: {C} jood.

jeviy:: {I; mv=enk} joods.

Jezus::

{N} Jezus.
{!} Jezus [Christus]! (vloek).

Jezus Sirâc:: {N} (afk= Sir) (bijbel) Jezus Sirach.

Jezus Sirâcex ef Ûachiy:: {N} »Jezus Sirâc.

jf:: {afk} (= »ja ef).

JF:: {afk} »jek-flândoro.

JFT:: {afk} »Jonâs Friyndâs-Trabana-instituša.

jg.:: {afk} »jÿzûg.

jibâ:: {I} wee (bv: v geur/smaak).

jikatâ:: {C} prestatie; ef holare eft ~: een prestatie leveren.

jikate:: {K} presteren; ten uitvoer brengen; vertonen; als belangrijk item tonen; ef musém ~ ef china rélâft fes ef eksposišo: het museum toont de Chinese vaas als pronkstuk op/van de tentoonstelling (belangrijkste item); do sen jikata fes ef quiyrda: hij stond in de krant; eup sen jikata kaf ef televišo: ze was op de televisie.

jikater:: {C} uitvoerder (in de bouw).

jikatos:: {C} uitvoer[ing] (v plan, in de bouw; NIET op toneel).

jisspe:: {K} aan de teugel leiden (te voet; v paard ed); ef keltos ~ ef abôlg: de boerin leidt het paard/de paarden voor de abôlg aan de teugel (en loopt er zelf naast).

Jivru:: {F}.

Jiyl:: {F}.

Jiylck-wuma:: {G} (bos; gemeente Teta en šarkdomenn Hogorit Teta); .

jiymacc:: {C} beklaagde, aangeklaagde.

jiymacc-ferdu:: {C} beklaagdenbank[je].

jiyme:: {K} aanklagen, aanbrengen.

jiymer:: {C} aanklager.

jiymos:: {A} aanklacht.

jiyn:: {C} yin; ~ ur jâng: yin en yang.

Jiynk-fôresta:: {G} (bos; gemeenten Doe, Mena en Tona a/e Grât); .

jiys:: {C/S} loof, lover, kruin (v boom).

jiyser:: {C} loofboom.

jiysót:: {I} loverrijk; lommerrijk.

jiyst:: {I} volleerd.

jiystâs:: {vdw} »jizjÿe.

jiyst-âtmerall:: {C} luitenant-admiraal; .

jiystiy:: {I} volslagen, volledig.

jiyst-kôrprell:: {C} korporaal 1e klasse (luchtmacht); .

jiyst-mâtrôs:: {C} matroos 1e klasse; .

jiyst-ôresta:: {C; mv= ~s} vrw vorm v »jiyst-ôrešy.

jiyst-ôrešy:: {C} soldaat 1e klasse (landmacht); .

jiÿt:: {S} kuit (v vis).

jiÿtu:: {C} zacht, soepel en/of week voorwerp (klomp deeg, kwal ed).

jiyxare:: {K} bestrooien.

jiyxaros:: {C} bestrooiing.

jiyxe:: {K} strooien.

jiyxelira:: {I} kwistig, royaal.

jiyxe-mip:: {K} uitstrooien.

jiyxos:: {C} gestrooi, strooiing.

jiyxos:: {S} strooisel.

jizjÿe:: {K; gst= jizjÿt; vdw= jiystâs} (taak/werk ed) volbrengen; afmaken; (gerucht/geheim ed) erachter komen; (dier) afmaken, doden.

jizjÿos:: {A} volbrenging; afmaking.

jizjÿt:: {gst} »jizjÿe.

jj.:: {afk} »jojelkimiy.

•jjeve:: {SX.add > ww} (verbalisatie v rs add) te ... zijn; (bijv) âktuela/âktuelae/âktuelajjeve: actueel/te actueel/te actueel zijn; grÿ/grÿe/grÿjjeve: grauw/te grauw/te grauw zijn.

jl:: {afk} »jul.

Jl.:: {afk} »Jolarater.

Jla.:: {afk} »Jolasjeus.

jn:: {afk} »jûn.

jo::

{C} jeugd, jongeren.
{I} genoeglijk.

Jo:: {N} (ietwat oubollig en belerend jongerentijdschrift, maandblad); .

Joaquin:: {J} (Spa).

jobiy:: {C} betrekking, baan.

Jobiy-stovy:: {N} "Banenmarkt" (jaarlijkse beurs voor werkzoekenden in Amahagge); .

Jobleempiyt:: {F}.

Jobôffe:: {F}.

jocc:: {I} volgeladen, beladen; ~ rifo (vz-uitdr): beladen met.

jôcc:: {gst} »jôcle.

joccer:: {C} bedelaar, schooier.

Jocelyne:: |joselynn| {F}.

Jocelyne-plep:: |joselynn-| {W} .

jóchée:: {K; vdw= jóchet} ~ [beri/den]: gewenst achten; nodig vinden.

jóchéos:: {A} het gewenst-achten; wenselijkheid.

jóchet:: {vdw} »jóchée.

jochoe:: {K} voortkomen uit.

jockey:: |Eng./jôkiy| (= jôkiy) {C} jockey (te paard).

jôclatjen:: {C} goochelaar.

jôcle:: {U; gst= jôcc} goochelen.

jôclos:: {C} gegoochel; goochelvoorstelling.

jodle:: {U; gst= jott} jodelen.

jodlos:: {C} gejodel.

jodym:: {S} jodium.

jodyna:: {I} jodiumhoudend, met jodium; van jodium gemaakt.

Joez:: {F}.

jôff:: {gst} »jôfle.

jôfle:: {K; gst= jôff} laten merken.

Jofrômpy-plâkomÿ:: {N} (spoorwegtunnel; gemeente Lamoneo); .

Jofrômpy-weg:: {W} .

jôftiy:: {I} opmerkelijk.

jôftos:: {C} opmerkelijk gedrag.

jôftoser:: {C} emotioneel persoon (die snel zijn gevoelens of opvattingen laat merken of verraadt).

jofy:: {I} geestelijk.

joga:: {C} yoga.

jôge:: {U} joggen (voor je gezondheid rennen).

jogg:: {C} applaus.

jogge:: {U} applaudisseren.

jogge:: {U} (dl= Teujan/Noord-Brÿr) stalvloer schrobben.

jogi:: {C} yogi.

jogurt:: {S} yoghurt.

Johânaler:: {F}.

johanina:: {C; mv= ~s} johanina (vrw lid v RK kloosterorde); »Sinto-Johanna-wâlka.

johaninas:: {mv} »johanina.

Johaniys:: {J} Johannis.

Johann:: {J} Johan.

John:: {J} (Eng).

John's Boat Services:: {N} (bootverhuurbedrijfje in Lasy); .

joho:: {C} verwikkeling, intrige.

joiy:: {A; mv=enk; rs= jóte} genoegen, plezier; kâ kette ~ ón gress: dat doet me genoegen; ef lâse ~ kaf flj: plezier hebben van iets; ef qugle ~ ón rst: iemand een plezier doen.

Joj:: {afk} »Jojel.

Jojel:: {N} (afk= Joj) (bijbel) Joël.

jojeliy:: {I; [mv=enk]} uiterst.

jojelkim:: {C} hoofdzaak.

jojelkimiy:: {I} (afk= jj.) hoofdzakelijk, voornamelijk.

jôkiy:: {C} »jockey.

jôl::

{C} jol (boot).
{Cef} stuk goud.
{Sef} goud.
{I} gouden, van goud gemaakt.

jola:: {I} vrij.

Jola::

{F}.
{N} (uitgeverij in Hirdo); .

jolaare:: {K} (lett) vrijlaten, vrijheid geven aan; (fig) botvieren.

jolaaros:: {C} vrijlating.

jolabare:: {I} vrijwillig.

jolabarer:: {C} vrijwilliger.

Jola Bellart:: {N} "Vrije Leerling" (scholierenvakbond; hoofdkantoor in Hirdo); .

jolae:: {U} vrijkomen, loskomen; hols do jolaa: hij is gisteren vrijgekomen (uit de gevangenis); pert nenn rûs ~: er komen veel schadelijke stoffen vrij; ef hiystos ~: de hoest komt los.

jolafarte:: {U} loslopen (v dieren: niet in een hok); ef ~lira môntrazens fes ef safari-pârc: de loslopende tijgers in het safaripark.

jola-fort:: {C} vrije tijd (als je niet hoeft te werken).

jola-fort-areû:: {C; rs= ~t} recreatiegebied (parkachtig gebied bij stad, met bos, water, speelweiden ed).

jola-fort-areût:: {rs} »jola-fort-areû.

jola-fort-port:: {C} jachthaven (voor plezierboten).

jolaiy:: {A; mv=enk; rs= jolate} vrijheid.

Jolaiy::

{F}.
{N} (reisbureau in Asjetto); .

jolaiybariy:: {I} vrijheidlievend.

jolaiyðe:: {C} vrije dag (waarop niet gewerkt wordt).

Jolaiy-lirrotiy:: {W} .

Jolaiy-môbâriy:: {N} "Vrijheidsmonument" (er zijn er verscheidene in Spok); .

Jolaiy-plep:: {W} .

jolakette:: {K} ~ furt: ontheffen van, ontlasten van, vrijstellen van.

jolakettos:: {A} ontheffing, ontlasting, vrijstelling.

jola-lebet:: {C} vrijhandel.

jola-matier:: {C} vrijmetselaar.

jola-matieren:: {C} vrijmetselarij.

jolaos:: {C} het vrijkomen.

jolapainer:: {C} amateur, leek.

jolaputte:: {U} vrij nemen (van je werk).

jola-querde:: {K} vrijpleiten.

jolarater:: {C} baron.

Jolarater:: {C} (afk= Jl.) ~ X-Y: Hoogwelgeboren Heer X-Y (aanspreektitel baron; als adellijke titel).

Jolarater:: {F}.

Jolarater-ager:: {N} (badstrand; gemeente Twento); .

Jola Šark-ralaers:: {N} (afk= JoŠar) "Vrije Landgenoten" (voormalige politieke partij); .

jolasjeus:: {C} barones.

Jolasjeus:: {C} (afk= Jla.) ~ X-Y: Hoogwelgeboren Vrouwe X-Y (aanspreektitel barones; als adellijke titel).

jolate:: {rs} »jolaiy.

jola-tiycet:: {C} vrijkaart[je].

jola-tjel:: {C} gevangenisstraf; do pónze ~ lóf 2 hertels: hij krijgt 2 maanden gevangenisstraf.

jola-tupplipos:: {C} toerisme.

jola-xlâte:: {U} zwartrijden (in tram/bus/trein reizen zonder te betalen).

Jola Zampôr:: {N} (afk= JoZa) "Vrije Volk" (voormalige politieke partij); .

jôlbidal:: {C} goudenregen (L. Laburnum anagyroides).

jôl-bjerr:: {S} (bep soort Spok bier); .

Jôl-drurs-blufk:: {W} .

jôle:: {K} (lett) vergulden.

Jóles Fortes:: {N} "Vrije Tijden" (regionaal avonddagblad langs Zverosta-kust; schrijft uitsluitend in het Zverostaïsch); .

jôl-fisa:: {C} goudvis (L. Carassius auratus).

Jôl Gmul:: {N} "Gouden Spoel" (jaarlijkse prijs voor een succesvol cineast); .

jôl-ielba:: {I} schatrijk (zeer veel kapitaal).

joliy:: {A; mv=enk} (dl= Liftka) vrijheid.

•-joliy:: {SX.c/s > add} vrij van; niet verplicht tot; (bijv) pôstsmurf-joliy: vrij van port; ÿrôm-joliy: vrij van werk; met verlof; eft ÿrôm-joliy prifjiof: een professor die verlof ("sabbatical") heeft.

jôliyn:: {C} gouden voorwerp.

jôlkelg:: {C} goudveil (L. Chrysosplenium) (ihb klarbÿr-~ = paarbladig goudveil).

jôlkolini:: {C} muurbloem (L. Cheiranthus cheiri).

jôl-korojeler:: {C} gouden koraalzwam (L. Ramaria aurea).

jôllif:: {C} schat, lieveling.

jôl-marâsiy:: {I} goudkleurig.

Jôl Pesmlâ-plâkomÿ:: {N} (spoorwegtunnel; gemeente Ðebantiy); .

Jôl Pesmlâ-pônt:: {N} (spoorwegviaduct; gemeenten Ðebantiy en Quandepâ); .

Jôl-plep:: {W} .

Jôl Prûgt:: {N} "Gouden Prûgt" (prijs uitgereikt op het filmfestival te Hirdo); ; (DOM 115); »prûgt.

jôl-runp:: {C} kwartelkoning (L. Crex crex).

jôl-šadoriy:: {I; [mv=enk]} schatrijk (zeer veel bezittingen).

Jôl Spetsklan:: {N} "Gouden Tandwiel" (jaarlijks door de Koningin uit te reiken prijs aan een Spok bedrijf dat zich het jaar ervoor onderscheidde door een succesvol beleid en goed ondernemerschap); .

jôl-tiyn:: {C} tijgervlinder (L. Spilosoma lutea).

jôl-umyn:: {C} (lett) goudmijn.

jomechâ:: {C} (lett) opbouw (wat opgebouwd is).

jomeche:: {K} (lett) opbouwen.

jomechos:: {C} (lett) opbouw, het opbouwen.

Jon:: {afk} »Jona.

Jón:: {J} (IJsl).

Jona:: {N} (afk= Jon) (bijbel) Jona.

Jonâs:: {J}.

Jonâs Friyndâs-Trabana-instituša:: {N} (afk= JFT) (Algemene Hogeschool, in Sinto-Alycro); .

Jonâs Friyndâs-Trabana-mirra:: {W} .

Jones:: {F}.

Jôntiy:: {F}.

jôntycc:: {C} solidariteit, goede verstandhouding (gemeenschappelijk aanvoelen van een bepaalde sfeer, merken dat je geaccepteerd wordt).

Jôp:: {N} (afk= Jôp) (bijbel) Job.

jopa'i:: {SC; rs= jopatt} ongenoegen; ef armtriffe ~: het zet kwaad bloed.

Jopa'i-fôresta:: {G} (bosgebied bij Xea); .

Jopa'i-weg:: {W} .

jopatt:: {rs} »jopa'i.

Jopiy:: {J} Joop, Joep.

Joplamiy:: {F}.

jordanyja:: {IIef} Jordanees (bv).

Jordanyja:: {G} Jordanië.

Jordanyjana:: {Cef} Jordanese vrouw.

Jordanyjany:: {Cef} Jordanees (bewoner).

jori:: {C} samengebonden bundel.

joriyk:: {C} (roeibootje voor vissers, met spitse stevens; oa op Tsjok-meer).

jôrm:: {C}

keel; (pop) eft klôrt ~: keelpijn.
[dak]goot.

jôrm-celf:: {C} keelgat.

jôrm-jéns:: {C} regenpijp.

jôrm-stûléos:: {C} difterie, difteritis.

jôrm-zvâlp:: {C} huiszwaluw (L. Delichon urbica).

jornâ:: {C} dagboek; agenda.

Jornali:: {N} (uitgeverij in Garos); .

JoŠar:: {afk} »Jola Šark-ralaers.

Josef:: {J} Jozef.

Josef-mirra:: {W} .

josel:: {gst} »josle.

Joseph:: {J} Jozef.

Joseph Keijzerswaard-mirra:: {W} .

Jôsiy:: {M}.

jôske:: {U} zich blameren, zich bespottelijk maken.

josle:: {U; gst= josel} (lett/fig) oplaaien, opvlammen.

Josselyn:: {J} (Eng).

Jost:: {J} Joost.

Jostiy:: {J} Justus.

Jôsty:: {G} (dorp; gemeente Noniy).

jot:: {I} eenmaal; eenmalig.

jóte:: {rs} »joiy.

jott:: {gst} »jodle.

Journal of a Spocanian Survey:: {N} (titel boek); .

Joveeny::

{M};
{N} (naam v steengroeve; gemeente Zimp). .

Joyce:: {M} (Eng).

jo-ÿrzjôðiy:: {C} jongerenafdeling (v politieke partij ed).

Joz:: {afk} »Jozja.

JoZa:: {afk} »Jola Zampôr.

Jozef-weg:: {W} .

Jozja:: {N} (afk= Joz) (bijbel) Jozua.

JTB:: {afk} »Ja Trendon ur Blort.

Juan:: {J} (Spa).

jubilém:: {C} jubileum.

jubilémer:: {C} jubilaris.

juca:: {C} yuca (heester; uit de wortel wordt cassavemeel bereid).

jucca:: {C} yucca (sierplant uit de agavefamilie).

Jud:: {afk} »Judiyt.

Judâs::

{J} Judas.
{N} (afk= Jus) (bijbel) Judas.

Judâs-fa:: {mv} »Judâs-fe.

Judâs-fe:: {C; mv= ..-fa} Judasoor (paddenstoel) (L. Auricularia auricula-judae).

Judiyt:: {N} (afk= Jud) (bijbel) Judit.

Judyt:: {M} Judith.

jue:: {E; gst= jut; vdw= jûs} ~ ón: overeenstemmen met; in overeenstemming zijn met; ~lira ón (vz-uitdr): overeenkomstig; in overeenstemming met; naar; tu kafpainât ~lira ón pana: je moet daarnaar handelen.

juec:: ef melde fes ~ [luft]: in gebruik zijn [bij].

ju'ecce:: {K} (alg) in gebruik nemen; (ihb) zinspelen op.

ju'eccos::

{C} ingebruikneming.
{A} zinspeling; ef ~ tygtja: een zinspeling op.

juelira:: {tdw} »jue.

juf:: {C} [markt]plein (in Peg).

jûfâch:: {C} zalm (L. Salmo salar).

Jûfâch-mirra:: {W} .

jûfquf:: {C} boei, kluister; ef sÿrte fes ~s: boeien (v verhaal); ef mimpit nert sÿrtecû gress fes ~s: het boek kan me niet boeien.

Jûfquf-pât:: {W} .

jûfquve:: {K} (lett) boeien, in de boeien slaan.

jûfquvos:: {C} (lett) het boeien.

jufte:: {K} gelden voor/als; doorgaan voor; tellen als; frópjÿ cradef kûfôs-painers ~, den ...: voor alle weggebruikers geldt dat ....

juftelira:: {I} geldig; lo ~: succesvol; wat meetelt, wat ertoe doet.

juftos:: {A} geldigheid.

juftye:: {K} geldig verklaren.

jug:: {C} veestapel.

jugg:: {C} (alg) kaak; (vulg) smoel; lef bindor ~s: verbouwereerd.

jugoslaviy:: {IIef; mv=enk} Joegoslavisch (bv).

Jugoslava:: {Cef} Joegoslavische vrouw.

Jugoslaviy:: {G} Joegoslavië.

Jugoslavo:: {Cef} Joegoslaaf.

juk•:: {PX} aanhang-; verbonden aan; »juk-.

jûk:: {C; mv= ~y} juk; ef munke flj armt ef ~: zich inlaten met iets.

jukâklo:: {C} (iha) caravan; (soms ook) aanhangwagen; .

juklot:: {C} aanhangwagentje, -karretje (achter fiets ed).

juknolac:: {C} aanhangwagen (achter personenauto); .

jukreéze:: {K} in verbinding staan met; met elkaar verbonden zijn; ~lira pÿts: communicerende vaten; do sen ~ eft hôspitalo: hij is aan een ziekenhuis verbonden (beroepshalve).

jûky:: {mv} »jûk.

jul:: {Cef} (afk= jl) juli.

julahertel:: {C} (arch) juli.

Juleg:: {G} (dorp; gemeente Has-belt).

Jules:: {J}.

Julet:: {M} Juliette.

julhertel:: {C} (arch) juli.

Juliy:: {M} Julia; »Romee.

Jul-Ollstovy:: {N} (kermis in juli in Amahagge); .

jûlt:: {C} lijn, touwtje; ef hurt fes ef ~: de hond aan de lijn.

Julynn:: {M}.

Julys Cesâr:: {N} (titel toneelstuk); .

Jûmer:: {F/J}.

Jûmer-Uleff-mirra:: {W} .

Jûmer-Uleff-seert:: {N} (museum te Hirdo met het werk vd beeldhouwer Glopiy Jûmer-Uleff); ; (DOM 208).

jûmp•:: {wst} »jûmpre.

jumpâ:: {C} sprong.

jûmper:: {gst} »jûmpre.

jumpetece:: {U} springen.

jumpetece-plâks:: {III} zeer dichtbij, op een steenworp afstand; do zâre ~: hij woont op een steenworp afstand.

jûmporel:: {C} onverlaat, booswicht.

jûmpratjen:: {C} verlater (iemand die het huis verlaat ed).

jûmpre:: {K; gst= jûmper; wst= jûmp[r]•} (lett) verlaten; ef ~ sért: het huis verlaten (met de bedoeling om nooit meer terug te keren); (vgl) ef ~ EF sért: het huis verlaten/uitgaan (om even een boodschap te doen); (fig) afstappen (v onderwerp/idee); vergeten (v probleem).

jûmpros:: {A} (lett) het verlaten; (fig) het afstappen (v onderwerp/idee); het vergeten (v probleem).

jûn:: {Cef} (afk= jn) juni.

jungel:: {C} oerwoud.

junhertel:: {C} (arch) juni.

jûnhertel:: {C} (arch) juni.

junip:: {C} (alg) jeneverbes (struik; vrucht) (L. Juniperus communis); (Spok variëteit met donkerrode bessen: L. J- spocanica).

Junip-pârc:: {N} (begraafplaats; gemeente Xôcÿrðamiy); .

jûnk:: {C} junk (ihb drugsverslaafde).

junta:: {C} junta.

jûntiy:: {I} hard (niet zacht/week).

jûntiye:: {K} (lett) verharden.

jûntiyos:: {C} (lett) verharding, het verharden; harde [bescherm]laag.

juos:: {A} overeenstemming.

jûp:: {C} yup, yuppie.

jupan:: {S} inwoners, bewoners.

jupana:: {I} wat betreft de inwoners/bewoners; inwoners•, bewoners•.

jupaniy:: {I} inwonend, bij iemand in huis wonend.

jupano:: {C/S} inwonertal, aantal inwoners/bewoners.

Jupiter:: {N} Jupiter.

Jupiter-mirra:: {W} .

Jupiter-plep:: {W} .

jurare:: {K} afzweren.

jure:: {K} zweren (eed).

jures:: {C} geluk.

jureše:: {U} geluk brengen.

jures-kâlf:: {C} geluksvogel.

Jures-kâlf-mirra:: {W} .

jurešos:: {A} gelukbrenging.

jurestiy:: {C} gelukwens.

jurestiye:: {K} gelukwensen.

jurestiyos:: {A} lef ~ (afk= l.ju.): met felicitatie, gefeliciteerd!, gelukgewenst!.

jure-tijâ:: {K} (alg) afzweren; (v huwelijk) ontbinden.

jurft:: {C; mv= jûrfte} wieg (aan plafond hangend).

jûrfte:: {mv} »jurft.

juridise:: {I} juridisch.

jûrn:: {I} fijn (niet grof); ~ présizor ciykolini: fijn bewerkte natuursteen.

jûrnare:: {K} fijnmaken; fijnhakken (v kruiden ed); jûrnaror perselle: fijngehakte peterselie.

juros:: {C} het zweren (v eed); jury (rechtskundig).

juros-tijâ:: {A} (alg) het afzweren; (v huwelijk) ontbinding.

Jus:: {afk} »Judâs 2.

JUS:: {afk} »Justišo-depârtemen.

jûs:: {vdw} »jue.

jusem:: {C} eed.

Jûst:: {F}.

Justa:: {M}.

juste:: {K} aanschaffen, aankopen (ihb: voor eigen behoefte kopen).

Justes::

{F}.
{J} Justus.
{N} (Bergparel-hotel in Granô); .

Justes ef Ierquf:: {G} (dorp; gemeente Zar-Knurfel).

Justes-Huron-vjadûk:: {N} (viaduct in de weg naar de Sa Tocs-pas); .

Justes Michemm-pônt:: {N} (spoorbrug tussen Milbo en het eilandje Vlociys, over de zeestraat Ef Gûsitta); .

Justes-pât:: {W} .

justišo:: {C} justitie.

Justišo-depârtemen:: {N} (afk= JUS) (ministerie); .

justos::

{C} aanschaffing (wat aangeschaft is).
{A} aanschaffing, het aanschaffen.

Justy:: {M}.

jut:: {gst} »jue.

jutiy:: {S} jute.

Jutiy:: {N} (bedrijvenpand in Amahagge); .

Jutyna:: {M}.

Juveeren-weg:: {W} .

juvel::

{Aef} wreedheid.
{I} wreed.

Juvvee:: {G} (dorp; gemeente Yfte); (DOM 160).

jûx:: {C} (v ei) dooier; (mbt voedsel/drank) hap; slok; teug; (fig) wenk, tip, hint; »weinô.

jûxe:: {K} happen; een slok nemen; voedsel/drank inslikken.

jûxiy:: {I} flauw, kinderachtig, zouteloos.

jûxûxiy:: {I; =red v jûxiy} heel erg flauw, reuzeflauw (heel kinderachtig).

jyave:: {K} (lett) heffen.

jyavos:: {C} (lett) heffing, het heffen.

jyma:: {C} kunstwerk; eft ~!: (pop) hartstikke goed!; uit de kunst!.

jymazôss:: {gst} »jymazôzje.

jymazôzje:: {K; gst= jymazôss} (alg) instuderen, repeteren (toneel ed); (ihb) aanstellerig/gemaakt doen.

jymazôzjos:: {C} instudering, repetitie (toneel ed).

jÿndrare:: {K} aanknopen (v relatie).

jÿndraros:: {A} het aanknopen (v relatie).

jÿndre:: {K; gst= jÿnter} (fig) raken tot/in.

jÿnt:: {C} (alg) model.

jÿnt-âp:: {I} toonaangevend.

jynte:: {K} afbeelden (lett).

jÿnter:: {gst} »jÿndre.

jyntomiy:: {C} afbeelding (lett).

jÿrðen:: {I} aanhoudend, voortdurend, doorlopend, onophoudelijk, constant; (fig) eeuwig; tu gress quÿe jazy noi ~?: je hebt toch niet de hele tijd op mij gewacht?.

jÿrðen-uokke:: {U} kettingroken.

jÿrðiy:: {I; [mv=enk]} onveranderd, onverminderd.

Jyrf:: {G} (dorp; gemeente Ÿrbô).

Jÿrhu:: {F}.

Jÿrna:: {J/M}.

Jÿrna Trei-mirra:: {W} .

jÿrs:: {I}

{vt= krajyn; ot= ibréf} innig (mbt personen); Petriy affionnose krajyn Elsa dus do paine Mariy: Petriy houdt inniger van Elsa dan van Mariy;
{regelm. trappen v verg} innig (mbt zaken); ef bjeltos jen ef fabrokaliyto én ef bencs melde ~ terat dus ef bjeltos jen ef fabrokaliyto én ef stat: de band tussen de industrie en de banken is inniger/hechter dan de band tussen de industrie en de overheid.

jÿrtane:: {K} verguizen; beschimpen.

jÿrtanos:: {A} verguizing; beschimping.

jÿru:: {!} stik!, schiet op!.

jÿsa:: {C} [gauw]dief.

jÿšede::

{K} bijdragen.
{U} ~ furt: bijdragen aan; ~ ón: bijdragen tot.

jÿšede-eksâm:: {C} »jÿšede-exâm.

jÿšede-exâm:: |ks| (= ..-eksâm) {C} aanvullingsexamen.

jÿšedos:: {C} bijdrage.

jÿšée:: {K} bewenen (huilen om een dode, als Erg ritueel).

jÿsefðe:: {K} (alg) schenden, verkrachten, onteren.

jÿsefðos:: {A} (alg) schending, verkrachting, ontering.

jÿšéos:: {C} bewening (huilen om een dode, als Erg ritueel).

Jÿstalô-Ybbe:: {G} (dorp; gemeente Tarina).

Jysteryll:: {J} (Peg).

Jystuven:: {J} (Peg).

Jystuvriy:: {J/M} (Peg).

Jystÿber:: {J} (Peg).

jÿtâ:: {I} armzalig, arm[elijk].

jytaðe:: {Krs} opslokken.

jytaðos:: {C} het opslokken.

jytef:: {C} gepeupel.

Jÿû:: {F}.

jyvve:: {K} (arch) uitroeien; geheel vernietigen.

jyvve'uke:: {K; vdw= jyvviy} uitroeien; (= »jyvve + »fa'uke).

jyvve'ukos:: {C} uitroeiing.

jyvviy:: {vdw} »jyvve'uke.

jÿzoe:: {K} opslaan (v goederen).

jÿzoos:: {C} opslag (v goederen); opslagplaats, magazijn.

jÿzooše:: {K} hamsteren.

jÿzoošiy:: {I} voorradig, voorhanden, in voorraad, op magazijn.

jÿzoošiyte:: {K} in voorraad hebben.

jÿzoošiyte-riffos:: {C} voorraadvorming.

jÿzoošos:: {C} voorraad.

Jÿzoos-weg:: {W} .

jÿzûg:: {I}

{=vk v liftkar} minder oud, nog niet zo oud, jonger (alleen bij personen); eft ~ merater: een jongere man (nog niet v middelbare leeftijd, althans er niet zo uitziend); »liftkar;
(afk= jg.) junior; Petriy Metrusse jg.: Petriy Metrusse jr..

jÿzûger:: {C} rekruut (aankomend soldaat).