Woordenboek
Spokaans-Nederlands | Nederlands-Spokaans

•  Home 
•  Titelblad 
•  Legenda 
•  Paradigma's 
•  Lijsten 
•  SPARC 
•  Taalmenu 
•  Grammatica 

Spokaans—Nederlands     A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Nederlands—Spokaans     A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
 

a:: {C} (naam vd letter A).

a•­­­::

1. {PX.tw > c} (verwijzing naar een entiteit met een bepaald getal als kenmerkende eigenschap) •tal; nummer ..., cijfer ...; (bijv) dur/ef adur: drie/het drietal; het cijfer 3; de "drie"; lijn 3 (bus); eft amain: een "tien"; een munt van 10 ; lijn 10 (enz).
2. {PXimpr.ww} (oorspr toegevoegd aan ww'n die een rs echo of instrumentalis eisten; nu dikwijls gelexicaliseerd) (bijv) âlbe/aâlbe: bouwen/bebouwen; lycre/alycre: uitdrogen (bouwland)/draineren, droogleggen; »o•; »y•.
3. {PXimpr.s} (oorspr Peg lw, nu allectief) (bijv) ablóbane: nootmuskaat; astyl: staal; »u•; »y•.

•a::

1. {SX.wst > def} (achter hulpww, tenzij dit ontbreekt of op •lira eindigt, dan achter hoofdww) (bijv) do trempe/do trempa: hij leest/hij las; hij heeft gelezen; (•a krijgt altijd klemtoon).
2. {SX.n > rs} (indien naam qua spelling/uitspraak een on-Spok karakter heeft) (bijv) Düsseldorf/Düsseldorfa; Shakespeare/Shakespearea.
3. {SX.c > vrw} (bijv) gekker/gekkera: leraar/lerares.
4. {SX.s > add} (bijv) ef aniso/anisa: het anijs/van anijs gemaakt; naar anijs smakend; ef ðér/ðéra: het leder/lederen, van leder gemaakt.
5. {SXimpr.c > mv} (bijv) ôldis/ôldisa: brievenbus/brievenbussen.
6. {SX} »te•a.

a.:: {afk} »agrumink.

A:: (Eng lw: zie lemma's hieronder).

A new grammar of the Spocanian language:: {N} (boektitel); .

A transformational view on Spocanian:: {N} (boektitel); .

ÂÂB:: {afk} »Ânt-ârgeolôiy-bônt.

AAF:: {afk} »Aror Astyl-fabrokiys.

AAF SQ:: {N} (voetbalclub vd »AAF in Mollefin); .

Aagee:: {G} (stad in Plefô).

Aago:: {G} Aken.

aâlbe:: {K} bebouwen (met huizen).

Âalbess:: {W} .

Âalbess-flectros:: {W} .

aâlbos:: {C} bebouwing (met huizen).

aâlp:: {I} bebouwd (met huizen).

AAPJA:: {afk} »Aquonda Au Pair-jafartos.

âar:: {C} (afk= ") (Spok oppervlaktemaat: 1 âar = 1" = 66,67 m² = 0,667 are); .

Aâstiy:: {G} (stad in Ziyp); (DOM 181).

Aâstiy Larmina:: {F}.

Aâstiy-vender::

1. {G} (natuurreservaat; gemeente Aâstiy); .
2. {N} (»šarkdomenn op Râsterhynne; district Ziyp); .

abândéne:: {Krs} aan zijn lot overlaten.

abarit:: {I} bewust; ~ furt ef, den eup ...: bedenk daarbij dat ze ....

abarite:: {Kpr} zich bewust zijn van.

abaritos:: {A} bewustzijn.

Abâsta-klemk:: {N} (»klemk; gemeente Sinto-Groje); .

âbat:: {C} abt.

ABC:: {afk} »Aquonda Benc-Cômpanðo.

âbe:: {C} abt.

abeke:: {C} alfabet.

Abeke-nâs-vobare-lacs:: {N} (afk= ANVOL) "Wet op de Alfabethervorming" (Spok wet); .

abeke-xinâs:: {C} lef ~: in alfabetische volgorde.

Abel:: {J} Abel (bijbel).

Abenatoðâ:: {G} (stad in Neno).

ABEQ:: {afk} »Aquonda Buro furt Ekonomise Quÿlapp.

Aber:: {G} (stad in Ziyp).

Aberhyll:: {F}.

aberkô:: {C} abrikoos.

aberkôs-vildul:: {C} abrikozenboom.

Abertô:: {G} (stad in Flenazjekk).

Abertô-MG:: {N} (station).

Abertô-Port::

1. {W} (buurtschap); .
2. {N} (station).

Abertô-sentraliy:: {N} (elektriciteitscentrale; gemeente Abertô); .

Abertô-Vender:: {N} (bewoond kasteel; gemeente Qualeja); .

Abertô-Vender-âskân:: {W} .

Abertô-Vender-mirra:: {W} .

Abertô-Vender-weg:: {W} .

âbess:: {C; mv= ~es} abdis.

âbesses:: {mv} »âbess.

âbiy:: {C} abdij.

Âbiy-lirrotiy:: {W} .

âbiysa:: {C} abdis.

abjug:: {I} ontelbaar.

ablóbane:: {S} nootmuskaat.

Abloebane-plep:: {W} .

ABô:: {afk} »Aquonda Bôntukeer.

abôlg:: {C} (kar met 4 kleine wielen, door 1 of 2 paarden getrokken).

Abôlg-âskân:: {W} .

Abôlg-mirra:: {W} .

A-bômba:: {C} atoombom.

âbonematjen:: {C} abonnee.

âbonementa:: {C} abonnement; gress kette eft Amagene-~ ón Petriy: ik abonneer Petriy op de Amagene.

âbonemere:: |..ÿje| {U} ~ fes: zich abonneren op; gress ~ fes Amagene: ik abonneer me op de Amagene; ik neem een abonnement op de Amagene.

Aboris:: {N}

1. (bewoond kasteel; gemeente Aboris-Sinto-Jenu); .
2. (ijzermijn; gemeente Jareucâ); .

Aboris-Sinto-Jenu:: {G} (stad in Flenazjekk).

abortiy:: {C} abortus.

ABR:: {afk} »Aquonda Bâlmert-roefto.

Abreefiy:: {G} (dorp; gemeente Gÿrô).

abrovve:: {I} tot ieders tevredenheid; algemeen geaccepteerd.

Abruzzi:: {F} (Ita).

â.b.t.:: {afk} (= âfry »blaffe tukst).

AB-teatriy:: {N} (theatergroep uit Hirdo); .

abull:: {C} (dl= Tigof/Lomky) opa.

abulla:: {C} (dl= Tigof/Lomky) oma.

Acabra:: {G} (stad in Munt).

acamarenn:: {C/S} aquamarijn (materiaal, steen); voorwerp van aquamarijn.

acamarenna:: {I} aquamarijnen, van aquamarijn gemaakt; met aquamarijnen bezet.

Acamarenn-mirra:: {W} .

Acaratsa::

1. {G} (stad in Tjemp).
2. {N} (Bergparel-pension in Acaratsa); .

Acaratsa-ayr:: {N} (zweefvliegterrein; gemeente Acaratsa); .

acarym:: {C} aquarium.

Acarym:: {N} (aquariumgebouw in dierentuin v Amahagge); .

acc:: {C} aak.

accarônt:: {I} uitstekend, oké, in orde.

Acerna:: {M}.

ACfMZ:: {afk} »Arânka-cômpanðo furt Munt een Ziyp.

ach:: {I} (arch) wijs (niet stom).

Acherque:: {G} (stad in Flâp).

achômm::

1. {Aef} eigendunk; (met ideoantoniem karakter) ûqu ef ~ rifo: in het nadeel van; ort ef ~ rifo (vz-uitdr): in het voordeel van; ef prap sÿrte ort ef ~ rifo do: het pakt voordelig voor hem uit; (sprkw) nert ort ef ~, nert ûqu ef ~: baat het niet dan schaadt het niet.
2. {I} met eigendunk, eigendunk hebbend.

Achônt:: {G} (dorp; gemeente Fach).

Achumm:: {F/J}.

âcorðen:: {C} accordeon.

Acorée:: l'~: {F}.

Actes du 3ème Congrès de Société spocano-français:: {N} (publicatie); .

acÿr:: {C} ui.

acÿr-ardekir:: {C} bolgewas.

acÿre:: {K} (arch) verwarren; in verwarring brengen; »lacÿre.

âcÿre:: {U} afnemen, verminderen.

âcÿros:: {C} afname, vermindering.

acÿr-šupa:: {C/S} uiensoep.

Adâm:: {J} Adam.

Adâm-geffy:: {C} adamsappel.

adegiy:: {C} wijnkelder.

Adeline:: {M}.

aðéliy:: {C} narcis (L. Narcissus pseudonarcissus); blakker ~: witte narcis (L. N- poeticus).

aderessôs:: {C; mv/rsmv= ~a} adres; helkara ef ~ rifo (vz-uitdr) (afk= hear of h.e.a.r.): ter attentie van; do zâre kaf ef ~ Koles-mirra 4: hij woont op het adres Schoolstraat 4.

aderessôsa:: {mv/rsmv} »aderessôs.

aderessôs-silint:: {C} adreskokertje (aan halsband v hond/kat).

aderm:: {C} adem.

aderm-blaffelira:: {I} adembenemend (fig).

aderme:: {U} ademen.

aderme-fes:: {K} inademen.

aderme-mip:: {K} uitademen.

aderm-jéns:: {C} luchtpijp (om te ademen).

aderm-jéns-tochos:: {C} bronchitis.

adermos:: {C} ademing, geadem, ademhaling.

adermos-fes:: {C} inademing.

adermos-mip:: {C} uitademing; diepe zucht.

Adie:: {F} (Eng).

Adie-mirra:: {W} .

aðiy:: {I; [mv=enk]} (lett) stekelig.

aðiye:: {!} adieu!.

aðiyk:: {I; =ot v kiygt}

1. laatst (meest over tijd); gress levere fiseronam dus Welm tur Elsa levere ~: ik sta later op dan Welm maar Elsa staat het laatst op;
2. laatst (door niets gevolgd); gress zerfo ÿt eft kafufiror ka'enn tewegga, ef ÿrmoie ef ~ ka'en fes kult fôresta: ik zag laatst/onlangs een doodgereden hert op straat, het schijnt het laatste hert uit ons bos te zijn; tentef ~: een na laatst, voorlaatst.

aðiykami:: {I} in dit/het laatste geval.

Adolent:: {F/J}.

Adolentiy-Begrâ:: {G} (stad in Flâp).

Adolentiy-mirra:: {W} .

adolesenšo:: {C} puberteit.

adoliy:: {C} (pop) puberteit.

Adôra:: {M}.

adoratjen:: {C} aanbidder; »Frina-adoratjen.

adore:: {K} aanbidden.

adores:: {C} afgod.

adoros:: {A} aanbidding.

Adreef-âskân:: {W} .

Adreev:: |Spok: adré; Peg: adréf/adréƒ| {G} (dorp; gemeente Trobensta).

Adreev-plâkomÿ:: {N} (verkeerstunnel bij Jatty (BF)); .

Adreev-weg:: {W} .

Adrychâ-Kents:: {G} (voormalige Erg commune; gemeente Lâf); .

adulterym:: {C} overspel.

Adûskorda:: {G} (dorp; gemeente Knolbol).

Advô:: {G} (stad in Ziyp); (DOM 181).

ae:: {K; gst= at; vdw= ajet} aaien.

a/e:: {afk} (= »armt ef).

AED:: {afk} »Aquonda Elektrisitiy Distribušo.

Aelas:: {G} (stad in Kina).

Aelbâtiy:: {F}.

Aelbâtiy-Qurten:: {N} (uitgeverij in Amahagge); .

Aelle armt ef Knurfel:: {G} (dorp; gemeente Xark).

Aelle-Honât:: {G} (dorp; gemeente Xark).

aenollafyte:: |we..| {U} ~ beri: niets anders doen dan; do ~ beri obezjere: hij doet niets dan lachen; hij lacht alleen maar.

Aequetâ:: {G} (stad in Kina).

aér:: {C} (alg: entiteit met "1" als kenmerk); (ihb: munt v 1 ).

aerg-lÿn:: {C} (munt v 25 ).

aerg-lÿn-jeji:: {C} (bankbiljet v 25 ).

Aermen::

1. {G} (dorp; gemeente Hildi).
2. {N} (vliegveld; gemeente Hildi); .

aerrf:: |we..| {C} hengst.

aerune:: {U} indruk maken, imponeren; ontzag inboezemen.

aerunel:: {SC} indruk; gress nert véniestarecû ef ~: ik kan me niet aan de indruk onttrekken.

aerunelira:: {I} indrukwekkend.

aerunel-tuffes:: {I} ontvankelijk.

aerunte:: {E} de indruk wekken.

a'ešane:: {K} (lett) opwinden, ophijsen.

âešoh:: {C} buidel; schort (soms met zakken, zoals bij klederdrachten hoort); ef paine flj fes sener ~: iets aan zijn laars lappen; .

â.e.u.:: {afk} (= âst ef »urâðos).

a.e.y.f.:: {afk} (= armt ef »ypro furt).

af::

1. {III} (alg) immers, toch; (dl= Liftka) immer, altijd.
2. {afk} (= »armt ef).

af•:: {PXimpr.c/add} (versterkend) (bijv) drah/afdrah: weeë geur/stank; riyn/afriyn: niet geheel kaal; enigszins begroeid/dicht begroeid; »of•.

â/f:: {afk} (= âfry ef »félclos).

AFÂ:: {afk} »Aquonda Flartolar Âsošatt.

afacha::

1. {C} plaats met geneeskrachtige bronnen; kuuroord (genoemd naar Afacha in Crona-gebergte); glas bronwater.
2. {S} spuitwater, koolzuurhoudend bronwater (oorspr uit Afacha).

Afacha::

1. {G} (stad in Ben).
2. {N} (mineraalwatermerk); ; (DOM 93).

afacha-canazâ:: {S} "Afachisch marmer" (rode, grijze of blauwgroene marmersoort uit de buurt v Afacha in Crona-gebergte).

Afacha Liskose-glûfiy:: {N} "Afacha Bottelbedrijf"; .

Afacha-vender:: {N} (Bergparel-hotel in Zâtso-ef-Wik (Afacha)); .

afâne:: {K} vergeten, achterlaten (per ongeluk).

afânole:: {Krs} achterlaten (bewust).

Afarcal:: {G} (stad in Ales).

Afarcal-domenn:: {G} (bos; gemeente Afarcal); .

afdrah:: {C} stank.

afdraher:: {C} o'icrâ ~: stinkende russula (L. Russula foetens).

afdrah-krutt:: {C/S} stinkend nieskruid (L. Helleborus foetidus).

afdrâk:: {C} woekering, vegetatie.

afdrâke:: {U} woekeren, welig tieren.

afdrâker:: {C} woekerplant; (fig) op luxe gesteld persoon.

afdrâkos:: {C} woekering, welige groei (meestal ongunstig).

afe:: {Kid; gst= ~t} meenemen||achterlaten; ef ~ rst: iemand meenemen; ef ~ rste: (lett/fig) iemand achterlaten; gress ~ sener frint: ik neem mijn vriend mee; gress ~ sener frinte (rs!): ik laat mijn vriend achter; ik neem mijn vriend niet mee; ef poirdÿf merater ~ eft tubôss ur sers efantyses: de overleden man laat een vrouw en zes kinderen achter.

Afercke:: {F}.

afet:: {gst} »afe.

aféte:: {rs} »aféu.

aféu:: {C; rs= aféte} iets waar je op uitgekeken raakt, wat begint te vervelen; óps prate fes kost ~: gelukkig vertrekken ze; ik ben blij dat ze vertrekken; aftel tu melde kinur? – nert fes kost ~: ben je ziek? – gelukkig niet; Lerdu ef mikar vasae nert tânpe fes sener ~: Lerdu heeft de dure vaas gelukkig niet kapot laten vallen (Lerdu is opgelucht); (vgl) ... fes ef aféu (= in het algemeen is men opgelucht).

affecte:: {K} ~ rst: gesteld zijn op iemand.

affectiy:: {I} affectief.

affectos:: {A} affectie, genegenheid.

affionnose:: {K} ~ [beri/den]: houden van, beminnen; gress ~ tu: ik houd van je; Elsa nert ~ noga: Elsa houdt niet van noga; kirro ~ beri mirre = kirro ~ ef mirre: we houden van wandelen; do ~ beri trempe eft yroppiy mimpit lupporas teslapelsata: hij houdt ervan om 's avonds in bed een spannend boek te lezen.

affionom:: {I} aanhankelijk.

affionomiy:: {A; mv=enk} aanhankelijkheid.

âfganist:: {IIef} Afghaans.

Âfganist:: {G} Afghanistan.

Âfganistâna:: {Cef} Afghaanse vrouw.

Âfganistâny:: {Cef} Afghaan.

Afifto-mipper:: {N} (zuil naast de Bribâbof-kerk in Hirdo); .

Afinâf-bibliotekke:: {N} (in Afinâf-klooster te Lostô); .

Afinâf-covent:: {N} (Erg klooster in Lostô); .

Afinâf-lirrotiy:: {W} .

•afiy:: {SX.wst/c > c} schriftelijk, op papier gezet; (bijv) xÿðu/xÿðuafiy: ontslag/ontslagbrief; vertare/vertarafiy: antwoorden/schriftelijk antwoord.

Afja:: {M}.

âfjera:: {C} spier, zeem.

âfjerafâsto:: {C; mv= ..fâstôe; rsmv= ~tt} zeemleer (lap).

Aflif:: {G} (hoofdstad v Jelafo).

Aflifka:: {N}

1. (veerdienst); .
2. (autoveer); .

Aflifka TC:: {N} (rederij, hoofdkantoor in Mone); .

Aflif-MG:: {N} (station).

Aflif-Port:: {N} (station).

Aflif-strett:: {G} (zeestraat tussen Jelafo en Tigof); .

Aflif-weg:: {W} .

Aflûs:: {J}.

AFM:: {afk} »Aquonda Federašo furt Mirre-must-keldatjens.

Afonyste:: {G} (dorp; gemeente Mânt).

Afra:: {Cef} Afrikaanse vrouw.

Afrec:: {J}.

afrikanise:: {C} Afrikaans (taal).

afriy:: {IIef; mv=enk} Afrikaans.

Afriy:: {G} Afrika.

âfriye:: {VZ} (betrekking) niet volgens, anders dan; Petriy farte ~ ef ðârlo veldurs: Petriy loopt anders dan de meeste mensen; ~ ef wónzol-tÿden ef di mónsu: anders dan het weerbericht zegt gaat het stormen; ef dekeniyer baxeskaros melde ~ ef blaffos: de uitspraak van de rechter is niet conform de eis/wijkt van de eis af; vluf ~ ef fâšon: uit de mode.

Afriy-mirra:: {W} .

afriyn:: {I} dicht (bos, haargroei); dik (rookwolken).

afriynare:: {U} [zich] verdichten, dicht raken (bos, haar).

afriynaros:: {C} verdichting.

afriyniy:: {C} (alg) dichtheid (bos, haargroei); (poe) dicht begroeid bos.

afriynos:: {C} opeenhoping.

Afro:: {Cef} Afrikaan.

afrôrfiy:: {I; [mv=enk]} verkwistend, verspillend.

Afrpuñg:: {F} (Gar).

âfry:: {VZ}

1. (betrekking) volgens, blijkens, aldus; ~ ef wónzol-tÿden ef di mónsu: volgens het weerbericht gaat het stormen; ef kleter lacsplan damaifât velk nâs-zerfôsta, ~ ef menester: het nieuwe wetsontwerp is nog vatbaar voor wijzigingen, aldus de minister; ~ ef efišenta tiyns: uit het oogpunt van efficiency;
2. (maat) van; eft mittus ~ dur tuf fâr meter: een kamer van drie bij vier meter; eft vildul ~ tesen meter hardlapiy: een boom van twaalf meter hoog; ~ kâ: als volgt; ef arpinzol melde âfry kâ ...: het plan is als volgt ...; ~ ... tiyns: gezien (uit een ... oogpunt); tu poirât velk 80 zempers, ~ statistise tiyns: statistisch gezien moet je nog 80 jaar leven; eft amâr ~ 2 liters: een emmer van 2 liter (inhoud).

Afstoen fes ef Sÿrt:: {N} (tempel in het centrum v Amahagge); .

Afstoen-lirrotiy:: {W} .

Afstoen luft ef Kolai Prusot:: {N} (tempel bij het dorpje Ef Kolai Prusot; gemeente Ðebantiy); .

Afstoen-oftian:: {W} (stadswijk in Amahagge); .

Afstoen-pârc:: {W} .

Afstoen-riffô:: {W} .

Afstoen-terf:: {W} .

Afstoen-weg:: {W} .

afstón:: {C} tempel.

âft:: {C} drachtig dier.

Aftdierot:: {W} ; (DOM 209).

aftel:: |aftel/af| {VR/DT} (leidt vragende zin in) ~ tu tiffe Petriy?: ken jij Petriy?; (bij indirecte vraag) of; do linne, ~ gress tiffât Petriy: hij vraagt of ik Petriy ken; (samen met vr vnw: echo-vraag) tu miptrempe hojelka? – aftel gress miptrempe hojelka? gress nert tiffe: wanneer studeer je af? – wanneer ik afstudeer? ik weet 't niet; (retorische vraag met tegenstelling) gress motecû ef kles ânte eft kortarr, ~ tu nert motecû ef ânte eft zurtarr?: als ik het gras binnen een kwartier kan maaien, kan jij het dan niet in een uur?.

aftomirûs:: {S} griesmeel.

aftu:: |aftû| ~ tiffe Petriy? = aftel tu tiffe Petriy?: ken jij Petriy?; (= »aftel + »tu).

afulafiy:: {C} aanvullingsblad (bij een losbladige uitgave ed).

afule:: {K} aanvullen, aanvoegen.

afuler:: {C} (taalk) additief (Spok woordsoort die adjectief en adverbium omvat; in dit woordenboek gemerkt met {I}, {II} of {II}).

afuler-gratos:: {C} trap van vergelijking (in Spok: vergrotende, overtreffende, verkleinende en minste trap).

afulos:: {C} aanvulling, aanvoeging.

ag.:: {afk} »agrumink.

AG:: {afk} »argerat-gert.

Agaliy-plep:: {W} .

agata:: {I} van agaat gemaakt; met agaten bezet.

agatiy:: {S} agaat (materiaal).

Agatiy-mirra:: {W} .

agatiyn:: {C} agaat (steen); voorwerp van agaat.

agaviy:: {C} agave (vetplant) (L. Agave).

âgda:: {C} agenda.

agen:: {C} (alg) akker; (ihb) naaldbos (op regelmatige afstand geplante rechte naaldbomen voor houtproductie, zonder veel overige begroeiing).

Âgen:: {M}.

agen-dufja-helt:: {S} tuinwolfsmelk (L. Euphorbia peplus).

agenleldâ:: {C} akkerbouw; landbouw (maar exclusief veeteelt en tuinbouw). Agenleldâ-weg:: {W} .

agen-mennt:: {C/S} akkermunt (L. Mentha arvensis).

agen-nertufegtsil:: {C} middelst vergeet-mij-nietje (L. Myosotis arvensis).

agen-pâpšérr:: {C} akkerdistel (L. Cirsium arvense).

Agen-pât:: {W} .

agen-snerf-krutt:: {C/S} pijptorkruid (L. Oenanthe fistulosa).

Agens rifo Ker ur Laje:: {Gmv} (akkerbouwgebied; gemeente Gret); .

agentiy:: {C} agent, vertegenwoordiger.

agen-trÿts:: {C; mv= ~a} blauw walstro (L. Sherardia arvensis).

agen-trÿtsa:: {mv} »agen-trÿts.

agen-veronica:: {C/S} akker-ereprijs (L. Veronica agrestis).

agen-wÿsger:: {C} akkerwinde (L. Convolvulus arvensis).

ager:: {C} strand (vrnl langs zee); kaf ef ~: aan het strand.

Agerer:: {F}.

ager-Eunnes-huron:: {C} strandduizendguldenkruid (L. Centaurium littorale).

Ager-mirra:: {W} .

Ager-pât:: {W} .

ager-piye:: {mv} »ager-py.

Ager-plep:: {W} .

ager-plier:: {C} strandplevier (L. Charadrius alexandrinus).

ager-py:: {C; mv= ..-piye} scholekster (L. Haematopus ostralegus).

Ager-weg:: {W} .

Ager-wuma:: {G} (bos; gemeente Kurriy); .

Ager-zuft:: {W} .

Ageta:: {M}.

a/gg:: {afk} (= armt »gurt-gÿp).

agitašo:: {C} agitatie.

agitere:: |..ÿje| {U} agiteren.

Agjer-cáljr:: {W} .

âglarfe:: {K} (alg) buigen; (v hoek) omslaan.

âglarfos:: {C} (alg) buiging; (v hoek) het omslaan.

Agramo:: {G} (stad in Ziyp).

Agramo-plâkomÿ:: {N} (spoorwegtunnel; gemeente Agramo); .

agrarišâ:: {C} landbouw (inclusief veeteelt en tuinbouw).

Agrarišâ-weg:: {W} .

agrarise:: {I} agrarisch; met betrekking tot de landbouw.

agren:: {I} (alg) puntig; met punten/stekels; (v mening) gezouten; (v opmerking) grof, kras; lef ef ~ ymazersô: met grof geweld.

agrén:: {C} eekhoorn (ihb bruine Europese eekhoorn) L. Sciurus vulgaris); (de grijze Amerikaanse eekhoorn die aan het begin vd 20e eeuw "voor de grap" in het »Pantosiy-park in Liyrotyka is losgelaten heeft de inheemse bruine Europese eekhoorn op een groot deel vh eiland Liftka zo goed als geheel verdrongen).

agrenâlker:: {A; mv=enk} scherpzinnigheid.

agrenâlkiy:: {I; [mv=enk]} scherpzinnig.

agrén-flyddere:: {C} eekhoorn (vlinder) (L. Stauropus fagi).

agreseff:: {I} agressief.

agresy:: {C} agressie.

agru:: {C} [berg]top; kaf ef ~: bovenal.

Agrubar:: {N} (veevoederfabriek in Xubenuke); .

agrumink:: {C} (afk= a. of ag.) "topweek" (2e week v 9 of 10 dagen in Erg tijdrekening).

agrutiy:: {I} van hogerhand.

âgt:: {C} (alg) zuring (L. Rumex); (ihb) veldzuring (L. R- acetosa).

Agtencô:: {F}.

Agtrahus:: {G} (dorp; gemeente Opjevu).

âgy:: {C} (alg) klein jongetje, peuter; (pop) homo, nicht.

Ahegg:: {G} (dorp; gemeente Zar).

ahent:: {C} (alg: entiteit met "5" als kenmerk); (ihb: munt v 5 ).

Ahirmâ-Cruss:: {G} (dorp; gemeente Balison).

Ahirmâ-weg:: {W} .

aholfe:: |ahofe| {C} (alg: entiteit met "½" (half) als kenmerk); (ihb: munt v ½ ; in 1995 uit de roulatie genomen).

ahoqugg:: {gst} »ahoqugme.

ahoqugmare:: {K} doen schrikken, aan het schrikken maken.

ahoqugme:: {U; gst= ahoqugg} ~ [furt/rifo]: schrikken [van]; (= »a• + »hoqugme).

AHOR:: {afk} »Aquonda Hotela-Ratt.

AHuMeeg:: {afk} »Aquonda Husof-Meeg.

A.I.:: {afk} »Aquonda Insûrânsos.

AIÂ:: {afk} »Aquonda Ierquf Âsošatt.

AIB:: {afk} »Atlântise Investere Benc.

AIGQ:: {afk} »Aquonda Instituša furt Geologise Quÿlapp.

aille:: |aille/wille| {C} [zee]meermin.

Aille-ager:: {N}

1. (badstrand; gemeente Vlel); .
2. (badstrand; gemeente Kitia); .

Aille-zuft:: {W} .

aingry:: {I} kwaad, nijdig.

Airdon:: {N} (kasteel bij Tosiy, opleidingsinstituut voor hoge officieren); .

Airdon-mirra:: {W} .

Airdon-weg:: {W} .

Airzôl:: {G} (dorp; gemeente Moleije).

•âitâ:: {SX.gst} (indirecte rede: bij enk echo als zinskern; arch) do linne, lomp kettâitâ blul enn ef rist: hij vraagt, aan wie (enk!) het zwaard wordt gegeven; »•ûsitâ.

Aitromba:: {N}

1. (vrw personificatie vd Zee); .
2. (boektitel); .

Aitromba-flyddere:: {C} walstropijlstaart (vlinder) (L. Hyles gallii).

Aitromba-hôrna:: {C} wulk (slak) (L. Buccinum undatum).

Aitromba-instituša:: {N} (Hogere Zeevaartschool in Bôrâ); .

Aitromba-karees:: {N} »Aitromba Karees.

Aitromba Karees:: {N} (rederij, hoofdkantoor in Hirdo); .

Aitromba-mirra:: {W} .

Aitromba-plep:: {W} .

AJA:: {N} (keten v opticiens); .

Ajâfetas:: {G} (stad in Jelafo).

Ajaf-Hercô-Monet:: {G} (stad in Flâp).

Ajaf-weg:: {W} .

Ajaf-wuma:: {G} (bos; gemeente Ajaf-Hercô-Monet); .

Aja-mirra:: {W} .

ajare:: {U} aangetast zijn (door vocht, bijtende stof).

AJB:: {afk} »Aquonda Jeerstatjen-bônt.

âje:: {!} »âjiy.

Âjemtolôbâ-plâkomÿ:: {N} (tunnel in de M8; gemeente Xâ); .

Âjemtolôbâ-pônt:: {N} (viaduct in de M8; gemeente Xâ); .

ajer:: {C} kier, reet, spleet.

ajer-cjoliy:: {C} gulp (v broek).

Ajertaliy:: {G} (stad in Neno).

ajeruffe:: {U} aanstaan, op een kier staan (deur, raam).

ajet:: {vdw} »ae.

Ajeusto:: {J}.

ajir:: {I} vies.

ajire:: {K} bezoedelen, bevuilen.

Ajir-knurfel-mirra:: {W} .

Ajir-knurfel-terf:: {W} .

Ajir Môliy-pât:: {W} .

ajiros:: {C} bezoedeling, bevuiling.

ajirta:: {C} witte krodde (plant) (L. Thlaspi arvense).

âjiy:: (âje) {!} bah!, jakkes! (iets is vies).

Ajjiyp:: {G} (rivier van Crona-gebergte naar Kjoep-strett); .

ajudent:: {C} adjudant (ook als militaire rang); .

ajudent-mennofeserr:: {Crs} luitenant-ter-zee 3e klasse, adelborst 1e klasse; .

ajudent-suofeserr:: {C} adjudant-onderofficier, opperschipper (marine); .

ajuga:: {C} kruipend zenegroen (L. Ajuga reptans).

akademise:: {I} academisch.

Akademise Wik-seert:: {N} "Academisch Badhuis" (in Zest); .

akademiy:: {C} academie; lurgiy ~: "middelbare academie" (vorm v middelbaar onderwijs); tegnise ~: "technische academie" (vorm v middelbaar onderwijs); hardlap ~: "hogere academie" (hoger beroepsonderwijs, meestal op kunstzinnig gebied; hogeschool); .

Akademiy furt Kûra een Stâgos:: {N} "Academie voor Kunst en Theater" (in Blumarr); .

Akademiy furt Polišo-trainôsta:: {N} (afk= APT) "Academie voor Politie-opleidingen" (politieacademie te Bôrâ); ; (DOM 147).

Akademiy-lirrotiy:: {W} .

Akademiy-mirra:: {W} .

Akademiy-palûm:: {N} "Academische Palm" (koninklijke onderscheiding, bestemd voor personen die de wetenschap een dienst hebben bewezen); .

Akademiy-plep:: {W} .

Akademiy-seert:: {N} "Academiegebouw" (ihb historisch gebouw in Zest); .

akalbinâk::

1. {Cef} bezienswaardigheid.
2. {I} bezienswaardig.

Akalbinâk-museem:: {N} "Museum van Bezienswaardigheden" (museum bij Aneta); .

Akâm:: {G} (stad in Flâp).

Akâm-pârc:: {G} (natuurreservaat; gemeente Akâm); .

Akarmonne:: {G} (dorp; gemeente Leeserf).

AKB:: {afk} »Amahagge Kafte-benc.

akbô:: {C} kootje (botje in vinger of teen).

AKE:: {afk} »Ašas, Krappa ur Ergânt TC.

âke::

1. {TW} acht (8).
2. {!} ach!, och!; ~ siy!: sorry hoor (onbeleefde manier v verontschuldigen, alsof men het niet meent).

Akeepûr:: {G} (dorp; gemeente Šerbân).

Âkekordas:: {G} (dorp; gemeente Papije).

Akel:: {J}.

Âke-main:: {N} "Acht-tien" (winkelcentrum in Vâlcleenn; gemeente Blort); .

âkemilâ:: {C} octopus (L. Octopus vulgaris).

Âke-Nyn:: {N} "Acht-Negen" (supermarktketen); .

âkep:: {C} klamp, klem.

Âke romântise wiktomit-novâs:: {N} (boektitel); .

Âkevildul:: {G} (dorp; gemeente Qualâ); blakker ~: "witte Âkevildul" (goede witte wijn).

a/kg:: {afk} (= armt »kÿl-gÿp).

A.K.I.:: {afk} »Aquonda Kânks-instituša.

Akills:: {N} Achilles.

Akills-hyliy:: {C} (fig) Achilleshiel.

akillsoblô:: {C} (lett) Achillespees.

AKim:: {afk} »Aquonda Kinâ-mipzâlbinase-meeg.

akimore:: {K} ~ tukst: benoemen tot.

akimoros:: {C} benoeming.

Akkerpiyrâs:: {F}.

AKKÔ:: {afk} »Amahagge Kelbra-tennis ur Krur-ôc Ôrganisašo.

AKÔ:: {afk} »Aquonda Kâmpe-ôrganisašo.

Akom:: {G} (stad in Ben).

âkomodašo:: {C} accommodatie.

akora:: {C; mv= ~a; rsmv= ~tt} map; grote envelop.

akoraa:: {mv} »akora.

akoratt:: {rsmv} »akora.

akort:: {SC} akkoord (zn, in muziek).

AKRE:: {afk} »Aquonda Knurfel Rekreašo Enterprišos.

AKRE-seert:: {N} "AKRE-huis" (Bergparel-hotel in Crânt); ; »AKRE.

akro:: {C} korst.

âkrô:: {C} kruimel.

âkrôt:: {S} gruis.

âkrôtare:: {K} paneren (in paneermeel wentelen [en bakken]).

âkrôtos:: {S} paneermeel.

âksas:: {ZV; mv; gnp= ~er; gnz= ~ÿr; rs= âksat} zij achten, met hun achten, alle acht; kirro ~: wij [met zijn] achten; lef kirro ~: met ons achten.

âksaser:: {gnp} »âksas.

âksasÿr:: {gnz} »âksas.

âksat:: {rs} »âksas.

âkselerašo:: {C} (alg) versnelling (ook technische inrichting in een auto).

âkselerere:: |..ÿje| {U} versnellen; (v auto) optrekken, op gang komen.

âkselereros:: {C} het optrekken (v auto); dena oto kette eft miltef ~: die auto trekt snel op.

âkselot:: {C} versnellingsbak (v auto).

âksenns:: {C} accijns; .

âksent:: {C} accent.

âksentuere:: |..ÿje| {K} accentueren; benadrukken; de aandacht vestigen op.

âksentueros:: {C} accentuering.

âkseptere:: |..ÿje| {K} accepteren, aannemen (v aanbieding).

âksepteros:: {C} acceptatie, aanneming (v aanbieding).

âkšo:: {C} actie; ef enterprise ~[s]: actie[s] ondernemen.

Âkšo!:: {N} (weekblad over sport); .

âkšo-qugg:: {gst} »âkšo-qugle.

âkšo-qugle:: {U; gst= ..-qugg} actievoeren.

âkšo-raðus:: {C} actieradius.

âksta:: {TW} tachtig (rekenkundig).

âkt:: |âtt| {C} (mv: |âtts|) akte (notarieel ed).

âkta:: {C} brochure, vlugschrift, bulletin.

Âkta:: {N} (actualiteitenprogramma op GEP1); .

âkteff:: {I} actief, arbeidzaam; eft ~ pônt: een beweegbare brug.

âktere:: |..ÿje| {U} ~ fes rigt ur inéchos: in rechte optreden (jur).

âktivitiy:: {SC} activiteit.

âktôr:: {C} acteur.

âktôra:: {C} actrice.

âktualitiy:: {SC} actualiteit.

âktuela:: {I} actueel.

Âktuell:: {N} (tv-/radio-journaal op GEP1 en ARE1); .

âku:: {C} accu, batterij.

akutt:: {C} acuut accent (´ op á, é, ú enz).

AKZ:: {afk} »Aquonda Kûra-zolle-sÿrt.

al:: {afk} »alôki.

al::: {afk} »alôki.

âl:: {VG} of; hoe (niet altijd vertaald); gress nert tiffe, ~ do arfine: ik weet niet, of hij komt; gress zerfe, ~ ef menkerate: ik zie hoe het hangt; ik zie het hangen.

Alanja-korda:: {N} (Erg kerk; gemeente Sinto-Manta (LA)); .

Alanja-plep:: {W} .

alârma:: {C} alarm.

Alas:: {G}

1. (stad in Flâp).
2. (stad in Ziyp).

alâska:: {IIef} van/uit Alaska.

Alâska:: {G} Alaska.

Alasonur:: {F/J}.

Alasonur-fôresta:: {G} (bos; gemeente Piroes); .

Alasonur-siyclo:: {W} .

Alas-seert:: {N} (landhuis; gemeente Treek); .

âlbae:: {K; vdw= âlper} misleiden.

Âlbalev:: {F}.

Âlbalev-seert:: {N} (bibliotheek in Ajertaliy); .

albam:: {I; =vt v tildâ} slechter; groft helten melde ~ dus ef kostiy: zijn gezondheid is slechter dan de mijne (maar we hebben allebei een slechte gezondheid).

Âlbân:: {G} (waterval in de Qulboech; gemeente Lankos); .

Âlbân-knurfel:: {G} (rivierarm in de Cheetucjâ-delta); .

Âlbân-weg:: {W} .

Albana:: {Cef} Albanese vrouw.

albanise:: {C} Albanees (taal).

albaniy:: {IIef; mv=enk} Albanees (bv).

Albaniy:: {G} Albanië.

Albano:: {Cef} Albanees (bewoner).

âlbaos:: {C} misleiding.

albare:: {K} (fig) terugschrikken voor.

âlbare:: {K} (lett) afbouwen.

âlbaros:: {C} (lett) afbouw.

âlbât:: {C} bil, achterwerk; ef jerdonneve fes nucer ~s: een figuur als modder slaan.

âlbatjen:: {C} bouwvakker, bouwer (beroepshalve: v huizen, schepen ed).

albe:: {K} [ver]mijden; schuwen; afweren.

âlbe:: {K} bouwen; lóf ef lâlbos: in aanbouw.

âlbe-akademiy:: {C} "bouwacademie" (alg: hoger bouwkunstonderwijs); .

Âlbe-akademiy:: {N} "Academie voor Bouwkunst"

1. (in Amahagge); .
2. (in Hoggebim); .

âlbecur:: {C} bouwkunde, bouwkunst; »•ecur.

âlbe-glûfiy:: {A} bouwbedrijf.

âlbe-jabincos:: {A} bouwvergunning.

âlbe-kest:: {K} ombouwen, verbouwen; (euf) geheel vernielen; ef tiffugbâl-hajemjerers ef witt ~ pijâ: de voetbalsupporters hebben het café geheel verbouwd (= vernield).

âlbe-kronâm:: {C} bouwsteiger.

âlbe-luft:: {K} aanbouwen, bijbouwen.

âlbe-ofiser:: {mv} »âlbe-ofiss.

âlbe-ofiss:: {C; mv= ..-ofiser} bouwkundig bureau.

âlber:: {C} bouwer (iemand die als liefhebberij iets bouwt).

Alber:: {F/J/M}.

âlbe-ral:: {U} ~ fes flj: meebouwen aan iets (gezamenlijk iets bouwen); ef ÿksanuters ~ fes ef ûrbest: de buren bouwen mee aan de schutting.

Âlbe-ratt:: {N} ("Bouwraad"; vgl "Bouw- en Woningtoezicht", in alle gemeenten); .

Albert:: {J}.

Albert-ruinn:: {N} (ruïne v fort; gemeente Hirdo); .

Âlbertus:: {J}.

Albert-weg:: {W} .

Albert-wuma::

1. {G} (bos; gemeente Hirdo); .
2. {N} (camping; gemeente Hirdo); .

Albert-wuma-weg:: {W} .

Albes:: {F}.

âlbe-terÿnn:: {C} bouwterrein.

âlbe-tibân:: {C} bouwkunde.

âlbe-tiyns:: {Cmv} bouwmaterialen.

âlbe-vrôk:: {SC} bouwstijl, architectuur.

Âlbe-vrôk & Tonn:: {N} "Architectuur en Stedenschoon" (museum in Granô); .

âlbe-xol:: {C} bouwwerk.

âlbe-ylâmater:: {C} bouwmeester.

albifan:: {S} jam, marmelade, gelei (v fruit).

Albinam:: {F}.

Albinastra:: {F}.

albos:: {A} vermijding; afweer.

âlbos::

1. {C} bouwsel; gebouw.
2. {I} wat de bouw betreft; bouw•.

âlbosiy:: {A; mv=enk} bouw (bouwwerkzaamheden).

âlbos-kest:: {C} verbouw[ing].

âlbos-luft:: {C} aanbouw; het aanbouwen.

âlbûm:: {C} album.

Aldea:: {G} (dorp; gemeente Falebo).

Âldergeene:: {J}.

Âlderhynne-mirra:: {W} .

Aldynâ:: {G} (»ûpk-areû in district Ben).

Aldynâ-mirra:: {W} .

alé:: {I} ook zo, eveneens zo, op dezelfde manier; ~ ral: ook nu weer; ef farte roffottô noi pert af ~: erg veel scheelt het nou ook weer niet (het valt wel mee).

Âleefrax-foto:: {N} (fotowinkel in Amahagge); .

Alerbô-Lestô:: {G} (stad in Flenazjekk).

Alerbôx:: {N} (vuurtoren; gemeente Alerbô-Lestô); .

Alerbôx-Kents:: {G} (Erg commune; gemeente Alerbô-Lestô); .

âlergise:: {I} allergisch; ef melde ~ furt: allergisch zijn voor.

Alerita:: {G} (stad in Jelafo).

Alerita-Vender:: {N} (paleis; gemeente Liyrotyka); .

Aleroh:: {J}.

Aleroh Cafociy-pônt:: {N} (spoorbrug in Hoggebim); .

Aleroh-pônt:: {N} (brug over de Trendon in Jatty (BF)); .

Aleroh-siyclo:: {W} .

Aleroh-weg:: {W} .

Alertobiy::

1. {F}.
2. {G} (stad in Tjemp).

Alertobiy-weg:: {W} .

Ales:: {G} (district op eiland Liftka).

Ales-âskân:: {W} .

Ales-fini-fôresta:: {G} (bos; gemeente Jajes); .

Ales-fini-fôresta-pônt:: {N} (verkeersbrug over dal in hoofdweg 16, langs Firani-ses); .

Ales-kanol::

1. {G} (kanaal tussen Larmin en het dorp Karr); .
2. {N} (herberg bij Grejala); .

Ales-Pôst:: {N} (avonddagblad in Ales en Ben); .

Ales-preše:: {N} (uitgeverij in Tunbas); .

Alessiy:: {J/M}.

Alestômy:: {F}.

Alex:: {J}.

Alexânder:: {J}.

Alexânder-pola:: {W} .

Alexej:: {F}.

Âlf:: {J}.

âlfabetise:: {I} alfabetisch.

Âlfregt:: {G} (dorp; gemeente Aboris-Sinto-Jenu).

Âlfrych:: {G} (rivier van Girdes-gebergte naar Zûmbara-zee); .

Âlfrych-gart:: {G} (monding vd Âlfrych); .

Âlfrych-klarbÿr-weg:: {W} .

Âlfrych-labore-wuma:: {G} (bos; gemeente Quitas-Olas); .

Âlfrych-motrik-plâkomÿ:: {N} (spoorwegtunnel; gemeente Aboris-Sinto-Jenu); .

Âlfrych-pônt:: {W} (buurtschap); .

Âlger:: {G} Algiers (stad).

Algera:: {Cef} Algerijnse vrouw.

algeriy:: {IIef; mv=enk} Algerijns.

Algeriy:: {G} Algerije.

Algero:: {Cef} Algerijn.

Âlgriy:: {F/J}.

Aliâs:: {J}.

Alicropa:: {F}.

Âlintir:: {F}.

a/lira:: {afk} »arfinelira.

alirdefte:: {K} verontrusten.

alirdeftos:: {C} verontrusting; beroering.

alisma:: {S} (plantennaam, ihb in de samenstelling rivo-~ = grote waterweegbree).

Alister:: {J}.

Aliy:: {M} Alie, Alida.

Aliyst:: {G} Aalst.

Aliyx:: {J} Alex[ander].

aljâ:: {C} landvoogd (his: persoon die namens het staatshoofd een district bestuurt).

aljâgôtser:: {C} ivoorboleet (L. Suillus placidus).

aljâgôtso:: {I} crèmekleurig.

âlka:: {C} alk (vogel) (L. Alca torda).

âlkibe:: {U} slim handelen; slim te werk gaan.

âlkibirare:: {K} doordénken.

âlkibiraror:: {I} [goed] doordacht.

âlkibire:: {K} ordenen.

âlkibiros:: {C} ordening, rangschikking.

âlkibiy:: {I} handig, slim; ef nert melde ~ beri ufege vilt lôk: het is niet handig/slim om je tas te vergeten.

âlkool:: {S} alcohol.

âlkooliy:: {I} alcoholisch.

âlkool-mrunala:: {S} eau de cologne.

Âlkreene:: {F/J}.

Âlkreene Zofy-mirra:: {W} .

Âlkreene Zofy-pônt:: {N} (voormalige brug over de Trendon bij Eon-Plychô); .

Âlkreeniy:: {J}.

Alkÿ:: {J/M}.

Âlla:: {N} Allah; ~ pippôriye: Allah is almachtig.

Âlla pippôriyje:: {N} (boektitel); .

Âlldergen:: {F}.

allove:: {U} verdwijnen.

allovos:: {A} verdwijning.

âlmanek:: {C} almanak, jaarboek.

Âlmer:: {F/J}.

âlminde:: {K; vdw= p~} schudden.

almpe:: |ampe| {K} wegsleuren.

almuše:: {mv} »almuss.

almuss:: {C; mv= almuše} kap, capuchon.

alo:: {I} bemost, met mos begroeid.

alojâ:: {C} legéring, metaalmengsel.

aloje:: {K; gst= alot} legéren, metaal mengen.

alôki:: {C} (afk= al:) honderdduizendtal; ef ðôpecc melde ten ~s: de kosten zijn 200.000 herco (vgl "2 ton"); ðÿny 13:al: prijs 13 ton.

Alorje:: {F}.

•alôsta:: {SX.c > mv v •ah} (bijv) kah/kalôsta: kade/kades.

Alôster-Kents:: {G} (voormalige Erg commune; gemeente Ajâfetas); .

alot::

1. {C} bak (voor drinken, eten ed).
2. {gst} »aloje.

Alôta:: {G} (beek; gemeente Jajes); .

Alôta-mirra:: {W} .

Alôta-pârc:: {N} (skipistes; gemeente Jajes); .

Alôta-zill:: {N} (herberg bij Jajes); .

Aloveesiy-mirra:: {W} .

âlper:: {vdw} »âlbae.

Alperstaniy:: {G} (dorp; gemeente Aagee).

Âlp-roza:: {C} [gewimperde] alpenroos (L. Rhododendron hirsutum).

Âlps:: {Gmv} de Alpen.

alstah:: {C} »alstrah.

alstrah:: {C} bekken, kom, schotel.

alt:: {III} nog altijd, nog steeds; (soms) nog [steeds] hetzelfde; ~ rst: nog altijd iemand; ~ flj: nog altijd iets; noi ~: nog [steeds] niet (wat je wel zou verwachten); mintof ef paqur promirret kirro melde noi ~ hômba: na de lange wandeling zijn we nog steeds niet moe (we hadden verwacht moe te zijn, maar dat is niet zo); er ogust do rinne noi vluf tur iftam ~ : sinds augustus verdient hij niet méér maar nog steeds hetzelfde (... maar ook niet minder); »âlte; »fraji; »strâe; »ÿrlikkô.

âlt::

1. {C} alt (stem).
2. {III} ȉlte.

âlte:: {III} nog nooit, nog nimmer; ~ râst[e]: nog altijd iemand; ~ flâjû: nog altijd iets; »alt.

âlternateff::

1. {Cef} alternatief (zn).
2. {I} alternatief (bv).

Altspokanischer Sprachdienst:: {N} (boektitel); .

Altura-Mariy:: {G} (dorp; gemeente Filiapia); (DOM 127).

aluma:: {S} aluin.

alumina:: {I} aluminium (bv), van aluminium gemaakt.

aluminym:: {S} aluminium (zn).

Aluminym-lirrotiy:: {W} .

Aluminym-pavelonn:: {N} (restaurant in Amahagge); .

alura:: {SC} allure; fes ef ~: met allure.

Alvarez:: {F}.

Alvarez Cuellar:: {F}.

Alveero:: {J}.

Alveyro:: {F/J}.

Alveyro-fÿtafiy:: {N} "Alveyro-kroniek" (1590-1592, bewaard in de Kult-Sjeus Maria-kathedraal te Gasky); .

Alveyro-lirrotiy:: {W} .

alycer:: {gst} »alycre.

alycre:: {K; gst= alycer} draineren; droogleggen; doen stranden; ef zé ~ ef karé: het schip strandt.

Alycro-greel:: {N} (doorwaadbare plaats in de Opper-Cheetucjâ); .

Alycro-mirra:: {W} .

alycros:: {C} (lett) drooglegging; (v schip) stranding.

Alyda:: {M} Alida.

alÿn:: {C} elftal.

Alynne:: {M}.

Alytsâ-pyr:: {N} (pier bij Zumela); .

Âlzer:: {J}.

Ama:: {M}.

•amâ:: {SX} »•ramâ.

Amâchto:: {J}.

Amadruga:: {G} (dorp; gemeente Mitâ).

Amaflex:: {N} (brandstoffenhandel in Amahagge); .

Amagene:: {N} (landelijk ochtenddagblad); .

Amagg:: {F/J/M}.

Amahagge::

1. {G} (hoofdstad v Liftka); »•hagge.
2. {N} (luchthaven; gemeente Amahagge); .

Amahagge-Blufk:: {N} (station).

Amahagge-esterulâr:: {N} (onderaardse vluchtgang); .

Amahagge-Fesdure:: {N} (station).

Amahagge Gerlas:: {N} (voormalig autobusbedrijf in Amahagge); .

Amahagge Generâl:: {N} »Amagene.

Amahagge-Grotðo:: {N} (station).

Amahagge-Hoento-weg:: {N} (station).

Amahagge Kafte-benc:: {N} (afk= AKB) "Amahagge Betaalbank" (voormalige bank te Amahagge); .

Amahagge-kanol:: {G} (of Pluf; kanaal tussen Larmin en rivier Firani); .

Amahagge-Kanol:: {N} (station).

Amahagge-kanol-sentraliy:: {N} (elektriciteitscentrale; gemeente Amahagge); .

Amahagge Kelbra-tennis ur Krur-ôc Ôrganisašo:: {N} (afk= AKKÔ) "Amahagge Tafeltennis en Squash Organisatie" (sportvereniging; in Amahagge); .

Amahagge-Kjobeestiy:: {N} (station).

Amahagge-Minnepirta:: {N} (station; heet sinds 1988 Amahagge-Kjobeestiy).

Amahagge-Nutter:: {N} (station).

Amahagge-Port:: {N} (station).

Amahagge Tâmp-Trip Arânkas:: {N} (afk= ATTA) (interlokale tramwegmaatschappij, hoofdkantoor in Amahagge); .

Amahagge-Tryjumf:: {N} (station).

Amahinfo:: {N} (gratis huis-aan-huis-weekblad in de gemeente Amahagge); .

amain:: {C} (alg: entiteit met "10" als kenmerk); (ihb: munt v 10 ).

amain-hent:: {C} (munt v 50 ).

amain-hent-jeji:: {C} (bankbiljet v 50 ).

amain-jeji:: {C} (bankbiljet v 10 ).

Amaj:: {F}.

Amaj-lÿnts:: {N} »Zutter-Brÿr Gerlas TC.

Amalaliano:: {J}.

Amalaliano-siyclo:: {W} .

amâr:: {C} emmer.

ambâše:: {C} ambassade.

ambâšederr:: {C} ambassadeur; ef finlandes ~ furt Mârkalandes: de Finse ambassadeur in Duitsland.

âmbiguitiy:: {C} ambiguïteit.

âmbiguiy:: {I} ambigu.

Ambrogio:: {F} (Ita).

Âmdor-plep:: {W} .

AME:: {afk} »Depârtemen furt Agrariša, Môpeh ur Ebezze.

âme::

1. {K} teweegbrengen, veroorzaken.
2. {VG} (positieve voorwaarde) als, indien, mits; tu pónze eft zlef, ~ quandro tu âlbe bent eft kredek: je krijgt een paard, mits/indien je eerst zelf een stal bouwt.

âmée:: {K; gst= âmét; vdw= pâmé} doen, uitvoeren (op voorwaarden, tegen betaling); exploiteren (v horecagelegenheid, museum ed).

Ameeda:: {M}.

Âme'f kôbo:: {N} (titel gedicht); ; (DOM 180).

Amejo:: {G} (stad in Ziyp).

Amekriy-Kents:: {G} (Erg commune; gemeente Fonistâ); .

Amelpro:: {N} (apparatenfabriek in Amahagge); .

Amendiyn:: {F}.

amendle:: {C} amandel (vrucht; groeien in Spok langs beschutte deel v benedenloop vd Cheetucjâ en op de Krupel-blofvlakte); »toamendleÿ; (DOM 164).

amenna:: {I} onstuimig.

amennâe:: {E} in de gaten hebben.

Amentôlestu:: {G} (stad in Ben).

Ameo:: {N} (mnl personificatie vd Oorlog); .

Ameo-plep:: {W} .

Âme Opper ur Wefot di meldu Lurgiy:: {N} (boektitel); .

âméos:: {A} exploitatie (v horecagelegenheid, museum ed).

•amer:: {SX.wst > a} (redelijk productief; nominalisatie v »•amiy); (bijv) rutramiy/rutramer: beweegbaar/beweegbaarheid; (vgl ook »•er 4 als nominalisatie v •iy).

Amer:: {G} (dorp; gemeente Grejala).

Amera:: {Cef} Amerikaanse vrouw.

Amer-Ef Plezuvyty:: {G} (voormalig dorp; gemeente Grejala).

amerise:: {C} Amerikaans (taalvariant v Engels).

ameriy:: {IIef; mv=enk} Amerikaans.

Ameriy:: {Gef} Amerika.

Ameriy-kyfaf:: {C} amberboom (L. Liquidambar styraciflua).

Ameriy-peplân:: {mv} »Ameriy-peple.

Ameriy-peple:: {C; mv= ..-peplân} zwarte balsempopulier (L. Populus trichocarpa).

Amer-Kents:: {G} (Erg commune; gemeente Grejala); .

Amero:: {Cef} Amerikaan.

Ameronne::

1. {F}.
2. {G} (stad in Bloi); (DOM 128-129).

Ameronne-mirra:: {W} .

Ameronne Tÿdens:: {N} (lokale krant in Ameronne en aangrenzende gemeenten); .

Amer-seert:: {N} (cultureel centrum in Amer, gemeente Grejala); .

Amer-stolees-weg:: {W} .

Amer-Ygge:: {G} (rivier van Cÿrofly-gebergte naar de Ygge); .

amest:: {I} gretig.

Amest:: {J/M}.

Amestâ:: {G} (dorp; gemeente Cleft).

Amestâ-sluše:: {N} (schutsluis in het Trendon-kanaal; gemeente Cleft); .

âmestiy:: {C} amnestie.

âmét:: {gst} »âmée.

ametista:: {I} van amethist gemaakt; met amethisten bezet.

ametistiy:: {S} amethist (materiaal).

Ametistiy-mirra:: {W} .

ametistiyn:: {C} amethist (steen); voorwerp van amethist.

•ami:: {SXimpr > add} voor het geval dat; (bijv) denerami: in geval dat; kinurami: in geval van ziekte; tildyrami: in geval van calamiteiten; als er iets ernstigs/een ramp gebeurt; »jami.

amiði:: {III}

1. pas, zojuist, zo-even, kortgeleden; ef ~ kettaror smurf: het pas/zojuist ontvangen geld; do mešana ~ [ral]: hij is [nu] pas aangekomen.
2. pas, net begonnen, niet eerder; ef poiros finne ~: het leven begint pas; do melde ~ lef erg-sers zempers: hij is pas/net twintig; mintof ér zurtarr lóf lufiros kirro melde ~ ber Trondom: na een uur rijden zijn we pas in Trondom; ~ mintof do meldo tijâ, gress fesketta ...: pas toen hij weg was, besefte ik ....

amifftûre:: {K} veronderstellen, aannemen; vermenen.

amifftûros:: {A} veronderstelling, aanneming; ~ fes ...: veronderstel [eens] dat ...; ~ fes Moffain Hurduex ÿtinkeros enn ef értef menester, kirro dôxecos eft lifrostos tâx-kafpainos: veronderstel eens dat Moffain Hurdu minister-president wordt, dan kunnen we een aanzienlijke belastingverhoging verwachten.

•amiy:: {SX.wst > add} (redelijk productief; drukt uit dat iets gedaan kan worden of mogelijk is) •baar; is te ...; (bijv) larde/lardamiy: eten/eetbaar; rutre/rutramiy: bewegen/beweegbaar; »•amer.

âmjegus:: {I} oneerlijk.

Amô:: {afk} »Amôs.

Âmo:: {F/J/M}.

amóba:: {C} amoebe, slijmdiertje.

amo-knurfel>:: {S} ammonia (oplossing in water).

amonjacc:: {S} ammoniak.

amonjacc-knurfel:: {S} ammonia (oplossing in water).

Amôs:: {N} (afk= Amô) (bijbel) Amos.

Amproafiy:: {G} (dorp; gemeente Jejoa).

âmpull:: {C} ampul.

âmpiy:: {I; [mv=enk]} teer, teder.

âmpiy-qugle:: {E} ~ ón: vertederen.

âmputere:: |..ÿje| {K} afzetten, amputeren (v ledemaat).

Âmquff:: {G} (dorp; gemeente Ozaneto armt ef Leije).

Âmquffa::

1. {G} (eilandje waarop de stad Minde lag; na drooglegging vd Pitla-polder in 1882 verdwenen); .
2. {N} (uitspanning bij Minde); .

Âmquffa-dunje-weg:: {W} .

Âmquffa-wuma:: {G} (bos; gemeente Minde); .

Âmquffa-wuma-weg:: {W} .

Âmquff-Kents:: {G} (Erg commune; gemeente Ozaneto armt ef Leije); .

amÿ:: {C} onverharde weg (met steenslag of grind).

Amyro:: {F/M}.

ân:: {I} overal, allerwegen; »gy.

AN:: {afk} »Aquonda Nûrcusz.

•ân:: {SXimpr > c} (determineert alles met betrekking tot oorlogsvoering; oorspr Peg) (bijv) âskân: spoor; latterân: kanteel.

Ana:: {M} Anna.

Anâchte::

1. {F}.
2. {N} (camping; gemeente Blotter-fonis); .

Anâchte-Cryrfe:: {G} (dorp; gemeente Blotter-fonis).

analistiy:: {C} analist.

ânalitje:: {K; gst= ânalitt} ontleden.

ânalitt:: {gst} »ânalitje.

analysere:: |..ÿje| {K} analyseren.

analyses:: {mv} »analyss.

analyss:: {C; mv= analyses} analyse.

ânân:: {I} her en der, her- en derwaarts; (spr) allemaal; do reppe ~ pÿr tiyns: hij zegt allemaal rare dingen; (=red v »ân).

anârgistise:: {I} anarchistisch.

anârgistiy:: {C} anarchist.

anatto:: {S} annatto (kleurstof).

Âncallymeh:: {F}.

Âncaramé:: {F/M}.

Âncarrame:: {M}.

Âncarramé:: {M}.

ânda:: {C} oen, ezel (stom persoon).

Ândalunn:: {F}.

Andel:: {G} (stad in Bloi); (DOM 147).

Andeler:: {F}.

Andel-mirra:: {W} .

ânder:: {gst} »ândre.

Andersen:: {F}.

andol:: {C} donk (zandheuvel in moeras).

Ândora:: {Cef} Andorrese vrouw.

ândorr:: {IIef} Andorrees (bv).

Ândorr:: {G} Andorra.

Ândory:: {Cef} Andorrees (bewoner).

ândre:: {K; gst= ânder} speuren.

Ândrees:: {J} Andreas.

ândre-hurt:: {C} speurhond.

ândrer:: {C} speurhond.

Ândres:: {J} Andreas.

Andromeda:: {N} Andromeda (sterrenbeeld).

Andromeda-ka:: {N} (veerboot); .

Ândunn:: {F}.

ândyra:: {C} omstreken; fes ~-Amahagge: in Amahagge en omstreken.

ândyrre:: {U} treuzelen.

ândyrros:: {C} getreuzel.

ane:: {U} stomme opmerking maken; stomme vraag stellen; nert ~-tûe lo kâ!: stel toch niet van die domme vragen!.

Aneca:: {F/M}.

Anees:: {J}.

anekdotise:: {I} anekdotisch.

anekdotiy:: {C} anekdote.

Aneos:: {J}.

Aneta::

1. {G} (stad in Flenazjekk).
2. {M} Anita.

Aneta-seert:: {N}

1. (paleis aan de oever vd Girdestona; gemeente Girdesef); .
2. (restaurant in gelijknamig paleis); .

Aneta-ur-Montrô:: {N} (bewoond kasteel op šarkdomenn Aneta ur Montrôšârko); .

Aneta-ur-Montrô-mirra:: {W} .

Aneta ur Montrôšârko:: {N} (»šarkdomenn bij Aneta; district Flenazjekk); .

Anevve:: {J}.

ânfaliy:: {I; mv=enk} terloops.

âng:: {C; mv= ânka} buil, bult.

Ângmirra:: {G} (dorp; gemeente Bercori).

Angola:: {Cef} Angolese vrouw.

angoll:: {IIef} Angolees (bv).

Angoll:: {G} Angola.

Angoly:: {Cef} Angolees (bewoner).

Angus Adie-lirrotiy:: {W} .

Angus Adie-mirra:: {W} .

Angylla:: {G} Anguilla.

aniâ::

1. {Aef; rs= ~t} vermaak, plezier.
2. {I} vermakelijk, plezierig.

aniâ-ofiss:: {C} (ong) bureau voor culturele zaken.

aniât:: {rs} »aniâ.

aniâte:: {I} vermakelijk, grappig.

anie:: {Epr} ~ lef: zich vermaken met.

Animali:: {N} (fabriek v huisdierenvoeding in Korif); .

animašo:: {C} animatie.

•anis:: {SX.gst} (vraagsx) waarom?, waardoor?; do reppanis flâjû?: waarom zegt hij niets?; gress linne, eup arkettanis: ik vraag, waarom ze huilt.

anisa:: {I} van anijs gemaakt; naar anijs smakend.

aniso:: {S} anijs.

aniso-kârfol:: {C/S} roomse kervel (L. Myrrhis odorata).

Aniy:: {M} Anna, Annie.

Aniy Reenðâ-Pôlsta-weg:: {W} .

ânk:: {gst} »ânkle.

ânka::

1. {C} (dl= Peg) knuppelweg.
2. {mv} ȉng.

Ânker:: {F}.

ânkest:: {SC} angst; ef qugle ~ ón rst: iemand bang maken; ~ lelperrelira luft rst/flj (vz-uitdr) = ~ lelperrelira rst/flj (arch; vz-uitdr): uit angst voor iemand/iets.

ânkestare:: {K} beangstigen, bang maken.

ânkestaros::

1. {C} iets dat angstig maakt; iemand die angst veroorzaakt; ef poire lef [jÿrðen] ~: in [voortdurende] angst leven.
2. {A} beangstiging.

ânkeste:: {U} bang zijn, angst hebben.

ânkle:: {U; gst= ânk} wiebelen, waggelen.

Anna:: {M} (Ned).

Annderen:: {F}.

Ânnderiyn:: {F}.

Anniy-Lisa:: {M} Anna-Lisa.

Annt-vender:: {W} .

Ânp:: {G} (waterstroom in Ergânt-moeras); .

Ânsalu-plep:: {W} .

anše:: {U} (dl= Tjemp/Plefô/Munt) voortduren.

Ânselm:: {J} Anselm.

anšova:: {S} ansjovis.

Ant:: {J}.

ânt::

1. {III} binnen; do feldre ~: hij zit binnen; do farte ~: hij loopt binnen [rond] (beweging binnen bep grenzen); ~ fes: binnen [in] (ânt als bijwoord bij vz »fes 1a); »fesdu.
2. {VZ}
   1. (beweging binnen bep grenzen) binnen, in; do farte ~ ef mittus: hij loopt in de kamer [rond];
   2. (tijd); ȉnte.

ânt-•::

1. {PX > add} anti• (meestal met politieke associatie) (bijv) ânt-ameriy: anti-Amerikaans; ânt-militerr: antimilitair.
2. {PXimpr} anti•; [bestand] tegen; •vast; •vrij; (bijv) ânt-flecs-•: vuurvast; ânt-trôl: krimpvrij.

Ântarctic:: {G} Antarctica.

Ântarctic-siyclo:: {W} .

ântarctise:: {IIef} Antarctisch.

Ânt-ârgeolôiy-bônt:: {N} (afk= ÂÂB) "Bond tegen Archeologie" (strijdt tegen archeologische activiteiten die de ergynische "grafrust" kunnen verstoren; in Leeserf); ; (DOM 34).

ânt-cryr:: {S} antivries.

ânte:: {VZ} (tijd) binnen, in (nadruk dat iets korter duurt dan de aangegeven periode; nadruk op een afgesloten handeling); do ef mimpit trempe ~ eft/ér zurtarr: hij heeft het boek binnen een/één uur gelezen (hoeft niet een heel uur te duren); kirro ufire helkara Paris ~ ér tof: we rijden binnen/in één dag naar Parijs (hoeft niet de hele dag te duren); (vgl) kirro ufire helkara Paris lóf ér tof: we rijden in/gedurende één dag naar Parijs (de reis duurt precies de hele dag); »kurof; »lóf 1.

antelopiy:: {C} antiloop, reebok.

ântenn:: {C} antenne.

ântfes::

1. {I} binnenin.
2. {VZ} (plaats) binnen [in]; ef sért melde velk ~ ef sÿrt-ulâns: het huis ligt nog binnen de stadsmuren.

ânt-fjâs-•:: {PX.c > c} onbreekbaar, slagvast.

ânt-flecs-•:: {PX.c > c} vuurvast; eft ânt-flecs-sgûla: een vuurvaste schaal.

ântfort:: {III} binnenkort.

Antiga:: {G} Antigua.

Antiganee:: {F}.

ântikas:: {Cmv} antiek (zn), antieke voorwerpen.

ântiker:: {C} antiquair, antiekhandelaar.

ântikiy::

1. {Sef} antiek (zn), antiquiteiten.
2. {I} antiek (bv).

ântikiy-farr:: {C} antiekbeurs.

ântikiyn:: {C} antiek voorwerp, antiquiteit.

Ântikmip ur Soza:: {N} (bekend antiquariaat in Asjetto, waar ze ook worst verkopen); .

Antilla:: {Cef} Antilliaanse vrouw.

Antillo:: {Cef} Antilliaan.

Antiy:: {J}.

Antoa-mirra:: {W} .

ântolôiy:: {C} anthologie, bloemlezing.

Antonio:: {J}.

ânt-qurredla:: {S} tegengif.

antrôn::

1. {Aef} onderwerp.
2. {I} wat het onderwerp betreft; wat ter sprake komt; desbetreffend; hiervoor (bestemd); ef kusamiss ~ tiyn melde affectiy mux-ušos: hier is sprake van affectief taalgebruik; prÿme-gôrse furt ef ~ fôrmeler: vraag het formulier hiervoor (voor dit doel) aan.

ântropolôche:: {C} antropoloog.

ântropologise:: {I} antropologisch.

ântropolôiy:: {C} antropologie.

Ânt-schiqu-dodos:: {N} (afk= ÂSD) "Tegen Schiqu-uitsterving" (stichting tegen het uitsterven van de »schiqu; in Xolije); .

ânt-tass:: {C; mv= ~a} parachute.

ânt-tassa:: {mv} »ânt-tass.

ânt-tasser:: {C} parachutist.

Ânt-tass-weg:: {W} .

Ânt-teroresmiy-slees:: {N} (afk= ÂTS) "Antiterrorismebrigade" (samenwerkingsverband v politie en douane); .

ânt-trôl:: {I} krimpvrij.

Ântwerp:: |ânterp| {G} Antwerpen.

•anty:: {SX > c} (gereduceerde vorm v »efanty) •kind; (bijv) duranty: drieling.

Antyra:: {M}.

anurfÿ:: {C/S} kamille (Matricaria [chamomilla]); gôl ~: schijfkamille (L. M- matricarioides); koffon ~: reukloze kamille (L. M- maritima inodora); presÿr ~: echte kamille (L. M- recutita).

anurfÿ-mârgretta:: {C} valse kamille (L. Anthemis arvensis).

Anurfÿ-weg:: {W} .

ANVOL:: {afk} »Abeke-nâs-vobare-lacs.

Anykey:: {N} (winkelketen voor computers en aanverwante artikelen); .

AOC:: {afk} »Aquonda Omâstây-Cômpanðo.

aolane::

1. {U} (fig) onevenwichtig zijn.
2. {K} (lett) doen wiebelen, wankelen; aan het wankelen brengen.

aolaniy:: {I} onevenwichtig.

aoliy:: {I; [mv=enk]} prettig, aangenaam, leuk.

AOmI:: {afk} »Aquonda Omâstây-Instituša.

Aorbÿrô:: {G} (dorp; gemeente Manes-Becô).

aos:: {C} aai, streling.

Aotriy-woedenn:: {G} (steile zuidkust v Lomky); .

Aotriy-woedenn-plep:: {W} .

ap:: {afk} »aprila.

âp:: {I} geschikt; te gebruiken.

•-âp:: {SX.ww > add} •baar; •waardig; geschikt/bestemd/mogelijk om te...; (bijv) bede-âp: ontvlambaar; ksvenne-âp: prijzenswaardig; verfute-âp: schilderachtig; zolle-âp: aardig/nuttig om te bewaren.

âparatâ:: {C} apparaat, toestel, machine.

âpare:: {K} ~ fes: geschikt maken voor.

apârtiy:: {SC} apartheid.

apat:: {I} ondoordacht, roekeloos (v daad ed).

âpe:: {U} ~ fes: geschikt zijn voor, zich lenen voor; ~ ón: geschikt zijn voor, gebruikt kunnen worden voor.

apecc:: {I; =mt v tildâ} [het] minst slecht; tu belde ~ sener belasto: jij leert je les het minst slecht (maar het is nog steeds slecht).

apell:: {SC} appèl.

âpendisitiys:: {C} appendicitis, blindedarmontsteking.

Apente:: {G} (dorp; gemeente Aelas).

Apentrec-Woklahte:: {G} (dorp; gemeente Fameto-Toliy).

âperiteff:: {S} aperitief (drankje vóór het eten).

apérsa:: {C} (alg: entiteit met "100" als kenmerk); (ihb: bankbiljet v 100 ).

apérsa-jeji:: {C} (bankbiljet v 100 herco).

âpip:: {C} (pop) politieagent.

âpipgvârcer:: {C} rechercheur.

Âpip-lirrotiy:: {W} .

âpippolâ::

1. {C} politieagent.
2. {S} politie (formeel: de gehele organisatie).

Âpippolâ-qummertare-instituša:: {N} (afk= ÂQI) "Politie-opleidingsinstituut" (bij Blumarr); .

âpipsért:: {C} politiebureau; .

a-pira:: {C} (naam vd letter Â); »pira.

Apo:: {afk} »Apocaliyps.

Âpô:: {G} (stad in Ziyp); (DOM 174-177).

Apocaliyps:: {N} (afk= Apo) (bijbel) Openbaring; Jânesex ef ~: De Openbaring van Johannes.

Apoll:: {J} (Apollo).

Apolla:: {M}.

âpor:: {I} netjes aangekleed; goedgekleed.

apostaše:: {SC} afval (v geloof).

apostašiy:: {I} afvallig (v geloof).

apostliy:: {C} apostel.

apôstolise:: {I} apostolisch.

Appel:: {F}.

apr:: {afk} »aprila.

APRA:: {afk} »Aptoppat-ratt.

aprihertel:: {C} (arch) april.

aprila:: {Cef} (afk= ap of apr) april.

aprila-plyt:: {C} eenaprilgrap.

Aprila-weg:: {W} .

Aprila-weg-plâkomÿ:: {N} (spoorwegtunnel; gemeenten Fietso en Quandepâ); .

ÂPRO:: {afk} »Âpronter.

Aprofiy:: {J}.

Aprofiy Hyss-mirra:: {W} .

Âpronter:: {N} (afk= ÂPRO) (toeristenvereniging voor gehandicapten, bejaarden en chronisch zieken, in Lammafin); .

Aprôt:: {G} (waterval in de Plafotô; gemeente Plâk); ; (DOM 101).

âps:: {C} esp, ratelpopulier (L. Populus tremula).

âp-safôt:: {C} (speciaal geoutilleerd bedrijf; fabriek die zich in de vervaardiging v één product gespecialiseerd heeft).

Âps-mirra:: {W} .

âp-šovelira:: {I} capabel.

âpstracc:: {I} abstract; ~ supstantiviy: abstract substantief; »âpstraccer.

âpstraccer:: {C} (taalk) abstract substantief (in de Spok taal: alle woorden die in dit woordenboek met {A} zijn gemerkt).

âpstrahašo:: {C} abstrahering; abstracte voorstelling.

âpstrahere:: |..ÿje| {K} abstraheren; op abstracte wijze voorstellen.

APT:: {afk} »Akademiy furt Polišo-trainôsta.

aptoppat:: |ato..| {Crs; mv/rsmv= aptoppest} museum.

Aptoppat furt Religišela Kûra:: {N} "Museum voor Religieuze Kunst" (museum in Tanbÿr); .

Aptoppat-ratt:: {N} (afk= APRA) "Museumraad" (behartigt de belangen vd musea en coördineert de samenwerking; in Amahagge); .

aptoppe:: |ato..| {K} (arch) tonen; laten zien.

aptoppest:: |ato..| {mv/rsmv} »aptoppat.

âp-trusske:: {I} adequaat.

APWC:: {afk} »Aquonda Projecc-weelfa'ece-cômpanðo.

âpyjatjen:: {C} dom/schaapachtig kijkend persoon.

âpyjer:: {vdw} »âpyjoe.

âpyjoe:: {U; vdw= âpyjer} dom/schaapachtig kijken; »hâpyja.

ÂQI:: {afk} »Âpippolâ-qummertare-instituša.

Aquandô:: {G} (stad in Ziyp).

Aquaniâs:: {M}.

Aquarys:: {N} Waterman (sterrenbeeld).

Aquberrte:: {F}.

Aqué Trânn:: {F}.

Aquell:: {G} (dorp; gemeente Jajes).

aquonda:: {I} (alg) nationaal; (ihb) landelijk (niet op lokaal, regionaal of districtaal niveau); ef ~ politiyc: de landelijke politiek.

Aquonda Au Pair-jafartos:: {N} (afk= AAPJA) "Nationale Au Pair-bemiddeling" (door de overheid erkende organisatie; in Minde); .

Aquonda Bâlmert-roefto:: {N} (afk= ABR) "Nationale Voetbalbond" (overkoepelende organisatie voor alle voetbalclubs; in Trendon); .

Aquonda Benc-Cômpanðo:: {N} (afk= ABC) "Nationale Bank-Maatschappij" (bank te Gralkrich); .

Aquonda Bibliotekke:: {N} "Nationale Bibliotheek" (in Hirdo); .

Aquonda Bibliotekke-lajjefos:: {N} "Nationale Bibliotheekadministratie" (coördineert samenwerking v bibliotheken en archieven; in Hirdo); .

Aquonda Bôntukeer:: {N} (afk= ABô) "Nationale Agrarische Bond" (belangenbehartiging voor agrariërs; in Ameronne); .

Aquonda Buro furt Ekonomise Quÿlapp:: {N} (afk= ABEQ) "Nationale Bureau voor Economisch Onderzoek" (in Milbo); .

Aquonda Elektrisitiy Distribušo:: {N} (afk= AED) "Nationale Elektriciteitsdistributie" (beheert landelijk koppelnet voor elektriciteitsdistributie; in Ies); .

Aquonda Federašo furt Mirre-must-keldatjens:: {N} (afk= AFM) "Nationale Federatie voor Gebruikers van Wandelschoenen" (hierbij zijn alle wandel- en hikingverenigingen aangesloten; in Manes-Fija); .

Aquonda Flartolar Âsošatt:: {N} (afk= AFÂ) "Nationale Architecten Associatie" (beroepsvereniging voor architecten; in Lassos); .

Aquonda Hotela-Ratt:: {N} (afk= AHOR) "Nationale Hotelraad" (in Gralkrich en Trendon); .

Aquonda Husof-Meeg:: {N} (afk= AHuMeeg) "Nationale Kastelenraad" (behartigt de belangen van kasteel- en landgoedeigenaren; in Xemân); .

Aquonda Ierquf Âsošatt:: {N} (afk= AIÂ) "Nationale Jagers-associatie" (in Gÿrô); .

Aquonda Instituša furt Geologise Quÿlapp:: {N} (afk= AIGQ) "Nationaal Instituut voor Geologisch Onderzoek" (in Lift); .

Aquonda Insûrânsos:: {N} (afk= A.I.) "Nationale Verzekering" (controle-instantie voor de verzekeringsbranche; in Amahagge); .

Aquonda Jeerstatjen-bônt:: {N} (afk= AJB) "Nationale Makelaarsbond" (hierbij zijn alle erkende makelaars aangesloten; hoofdkantoor in Blort); .

Aquonda Kadâstereren:: {N} "Nationaal Kadasterwezen" (overkoepelende organisatie voor alle kadasterkantoren; in Gralkrich); .

Aquonda Kâmpe-ôrganisašo:: {N} (afk= AKÔ) "Nationale Kampeerorganisatie" (voormalige organisatie, in Amahagge); .

Aquonda Kânks-instituša:: {N} (afk= A.K.I.) "Nationaal Kanker-instituut" (in Amahagge); .

Aquonda Kinâ-mipzâlbinase-meeg:: {N} (afk= AKim) "Nationale Ziekte-uitkeringsraad" (in Lift); .

Aquonda Knurfel Rekreašo Enterprišos:: {N} (afk= AKRE) "Nationale Waterrecreatie-onderneming" (hoofdkantoor in Hirdo); .

Aquonda-Kûfôs-buro:: {N} "Nationale Verkeersraad" (voormalige instantie; in Blort); .

Aquonda Kûra-zolle-sÿrt:: {N} (afk= AKZ) "Nationaal Kunstdepot" (in Ies); .

Aquonda Lotseren:: {N} "Nationaal Loodswezen" (in Hildi); .

Aquonda Mârc-buro:: {N} "Nationaal Merkenbureau" (in Hoggebim); .

Aquonda Nûrcusz:: {N} (afk= AN) (rederij, hoofdkantoor in Amahagge); .

Aquonda Omâstây-Cômpanðo:: {N} (afk= AOC) "Nationale Filmmaatschappij" (producent v tv-documentaires; in Xemân); .

Aquonda Omâstây-Instituša:: {N} (afk= AOmI) "Nationaal Filminstituut" (behartigt de belangen vd speelfilmindustrie; in Hirdo); .

Aquonda Projecc-weelfa'ece-cômpanðo:: {N} (afk= APWC) "Nationale Projectontwikkelingsmaatschappij" (in Amahagge); .

Aquonda Ququlâ rifo Stafiyn Medikiys:: {N} (afk= Aqustam) "Landelijke Vereniging van Huisartsen" (in Ÿrtazo); .

Aquonda Raðo-enterprisos:: {N} (afk= ARE) "Nationale Radio-onderneming" (Spok staatsradiomaatschappij); .

Aquonda Ratt furt Notôsta:: {N} (afk= ARN) "Nationale Raad voor Rekeningen" (vgl de Algemene Rekenkamer (Nederland) of het Rekenhof (België); in Hirdo); .

Aquonda Rigtâtee-Meeg:: {N} (afk= ARM) "Nationale Rechtspraak-Raad" (vgl de Raad voor de rechtspraak (Nederland) of de Hoge Raad voor de Justitie (België); in Hirdo); .

Aquonda Rivo-gert:: {N} (afk= ARG) "Nationale Kustwacht" (hoofdkantoor in Minde); .

Aquonda Smelte-furnakos:: {N} (afk= ASF) "Nationale Hoogovens" (branchevereniging voor de staalproducerende en -verwerkende industrie; in Mollefin); .

Aquonda Tâx-hoefos:: {N} (afk= ATh) "Nationale Belastingheffing" (Spok equivalent vd Belastingdienst); .

Aquonda Tâx-ralpoirater:: {N} "Nationale Belasting-ombudsman" (instantie te Blort waar elke Spok burger terecht kan met vragen/opmerkingen/suggesties/klachten op belastinggebied); .

aquondatiy:: {C} nationaliteit.

Aquonda Trekhoros:: {N} "Nationale Loterij" (hoofdkantoor in Conityje); .

Aquonda Wâlka rifo Ÿrântiyn Lacsaters:: {N} (afk= AWŸL) "Nationale Orde van Civiele Advocaten" (hoofdkantoor in Tsjech); .

Aquonda Ÿrnôos-instituša:: {N} (afk= A.Ÿ.I.) "Nationaal Normalisatie-instituut" (in Blort); ; (DOM 178-179).

Aquonda Ÿrômer-Party:: {N} (afk= AŸP) "Nationale Arbeiderspartij" (voormalige politieke partij); .

Aquonda Zampôr-Ratt:: {N} (afk= AZR) "Nationale Volksraad" (politieke partij); .

Aquonda Zyle-sport-tofentÿ:: {N} "Nationaal Rensportfestival" (elk jaar in augustus gehouden in »Ef Plûx-arâbe bij Gret); .

Aqustam:: {afk} »Aquonda Ququlâ rifo Stafiyn Medikiys.

•ar:: »•tefar.

Ar:: {G} (beek; gemeenten Acabra, Hajequû en Hildi); .

ar•:: {PXimpr} (vormt nieuw woord dat verwant is aan reeds bestaand woord) (bijv) ânka/arânka: knuppelweg/spoorweg; (dikwijls gelexicaliseerd) kette/arkette: geven/huilen (eig "zichzelf geven").

arâbe:: {C} tuin; eft ~ lef rozas, eft ar mittus lef qurtas: (ong) een wolf in schaapskleren.

arâbe-bankres:: {C} tuinbank (alg: bank in de tuin).

arâbe-blâsblac:: {C} tuinnaaktslak (L. Arion hortensis).

arâbe-fenta:: {C} tuinfeest.

arâbe-ferdu:: {C} tuinstoel.

arâbe-'jan:: {C} tuinknecht.

Arâbe-lirrotiy:: {W} .

Arabell:: {N} (sportcomplex bij Balier); .

Arabell-plâkomÿ:: {N} (spoorwegtunnel; gemeente Balier); .

Arabell-pônt:: {N} (spoorbrug; gemeente Balier); .

Arâbe-mirra:: {W} .

Arâbe-oftian:: {W} (straatnaam/buurtschap); .

Arâbe-plep:: {W} .

Arâbe rifo ef Cubus:: {N} (begraafplaats bij Mosafeto); .

arâbe-sâlmer:: {C} tuinfluiter (vogel) (L. Sylvia borin).

arâbeter:: {C} tuinman.

arâbišâ:: {C} tuinbouw.

Arâbišâ-lirrotiy:: {W} .

Arâbišâ-paradiso:: {N} "Tuinbouwparadijs" (museum in Alerita); .

Arâbišâ-pât:: {W} .

Arâbišâ-plep:: {W} .

Arâbišâ-weg:: {W} .

arabise:: {C} Arabisch (taal).

arâbiše:: {U} tuinieren.

arabyja:: {IIef} Arabisch (bv).

Arabyja:: {G} Arabië.

Arabyjana:: {Cef} Arabische vrouw.

Arabyjany:: {Cef} Arabier.

Aragôrn:: {F/J} (Peg).

arânka:: {C} spoorweg, spoorlijn; »Spooksoliy Arânkas (afk= SA): Spokanische Spoorwegen; (hoogtepunten vd aanleg in Spok: eerste lijn in 1872 tussen Trendon en Trondom; in 1875 doorgetrokken naar Hone (60 km); in 1874 tweede lijn tussen Tanbÿr en Lostô; in 1932 tussen Sinto-Alycro-Poniy en Tsjech, door Blizerû-moeras, aangelegd door Nederlanders).

Arânka-cômpanðo furt Munt een Ziyp:: {N} (afk= ACfMZ) (voormalige spoorwegmaatschappij); .

Arânka-lacs:: {N} (afk= Arla) "Spoorwegwet" (Spok wet); .

Arânka-lirrotiy:: {W} .

Arânka-mirra:: {W} .

Arânka-museem:: {N} "Spoorwegmuseum"

1. (museum bij Eon (LA)); .
2. (museum in Amahagge); .

Arânka-museem-weg:: {W} .

arânkanolac:: {C} spoorwegwagon, -wagen, -loc (alles wat op rails rijdt).

arânkanolacs:: {Cmv} spoorwegmaterieel.

arânka-ojelstos:: {C} bestelgoed.

Arânka-pât:: {W} .

Arânka-terf:: {W} .

Arânka-tex:: {W} .

Arânka-weg:: {W} .

Arântrafer:: {N} (afk= ART) (toeristenvereniging vd Spok Spoorwegen, hoofdkantoor in Trofy); .

arare:: {K} (fig) binden; band scheppen tussen.

araros:: {A} (fig) binding, band.

•arât:: {SX.gst} (habitueel aspect) (dl= West-Liftka) (bijv) do obezjere/do obezjerarât: hij lacht/hij heeft de gewoonte om te lachen; »ra.

ârc:: {C} boog; ef roite fes ef ~, den ...: op het punt staan om ....

ârcatjen:: {C} boogschutter.

Ârcatjen:: {N} Boogschutter (sterrenbeeld).

ârc-pônt:: {C} boogbrug.

ârctat:: {C} booglamp.

arctise:: {IIef} Arctisch.

Ardeena:: {M}.

Ardeena ur Lyro:: {N} (naam ve toneelstuk); .

ardef:: {C} lekkere geur.

ardeff:: {gst} »ardefne.

ardefiy:: {I} geurig (lekker ruikend).

ardef-kles:: {S} reukgras (L. Anthoxanthum odoratum).

ardefne:: {U; gst= ardeff} lekker geuren, ruiken.

ardefne-vjoly:: {C} maarts viooltje (L. Viola odorata).

ardekir:: {C} plant.

Ardekir:: {F}.

ardekire:: {K} planten (ww).

ardekirlot:: {C} plantenbak.

Ardekir-mirra:: {W} .

Ardekir-pârc:: {W} .

Ardekir-plep:: {W} .

ardekirsót:: {I} plantaardig.

Ârdens:: {Gmv} de Ardennen.

Ardex:: {J/M}.

arðiyg::

1. {VR} in hoeverre?, in welke mate?; do merfe ~?: in hoeverre liegt hij?; gress linne, do merfât ~: ik vraag, in hoeverre hij liegt.
2. {VG} in hoeverre, in welke mate; gress nert tiffe, ~ do merfe: ik weet niet, in hoeverre hij liegt; ef menestera nert eftarse beri klate ef Zâmporementec, ~ eup trace ef ijâk: het lukt de minister niet om de Volksvertegenwoordiging te overtuigen, hoeveel/hoezeer zij het ook probeert.

Ardiysto:: {J}.

Ardoyll:: {J/M} (Peg).

Ardures:: {J}.

Ârdures:: {F}.

are:: {K} samenvoegen, samentrekken; verenigen, concentreren.

ARE:: {N} »Aquonda Raðo-enterprisos.

•are::

1. {SX.wst > ww}
   1. (transitivering) tréne/trénare: schuilen/schuilen voor; arkette/arkettare: huilen/huilen om;
   2. (causatief) ÿpje/ÿpjare: stikken/doen, laten stikken; wurgen; lelde/leldare: groeien/laten groeien;
   3. (terminaal aspect) âlbe/âlbare: bouwen/afbouwen; riffe/riffare: maken/afmaken;
   4. (nieuw ww met verwantschap) ba'efre/ba'efrare: snijden/bijsnijden; choše/chošare: verwerven/inkopen; uokke/uokkare: roken (v sigaret)/roken (v vlees).
2. {SX.c > ww} (bijv) ecron/ecronare fes: kroon/kronen tot.
3. {SX.add > ww} (inchoatief aspect) worden, raken, gaan; (bijv) kinur/kinurare: ziek/ziek worden; tirdus/tirdusare: kapot/kapot gaan; sest hurts ÿrtsare: zulke honden worden vals.

Arend:: {J} (Ned).

Areo:: {G} (stad in Bloi); (DOM 148).

areôm:: {C} industrieterrein (waar één bedrijf is gevestigd); (= »areû + »•ôm).

Areôm:: {W} .

Are Spocanian determinants a distinct part of speech?:: {N} (bijdrage in bundel); .

Arestaliy-Motacoque:: {G} (stad in Tjemp).

âret:: {C} (alg) meidoorn (L. Crataegus); (ihb) eenstijlige meidoorn (L. C- monogyna); féra ~: tweestijlige meidoorn (L. C- laevigata); plôf ~: eenstijlige meidoorn (L. C- monogyna).

Âret-mirra:: {W} .

Âret-wâljÿ:: {N} (varkenshouderij in Kitia); .

Âret-weg:: {W} .

areû:: {C; rs= ~t} gebied, terrein; werkkring; (fig) domein; kaf tnefer ~: op vreemde bodem (grondgebied); fes ef ekonomise ~: op economisch gebied.

areût:: {rs} »areû.

areûukér:: {C} areaal (gebied met een bepaald gewas); eft sucrolâse-~: een ~ suikerbieten.

arf.:: {afk} »arfinn.

arfinare:: {U} ~ armt: (fig) terechtkomen in; »spâke-smurf.

arfine:: {U}

1. komen; ~ fes: binnenkomen; do ~ fes: hij komt binnen; do ~ fes ef mittus: hij komt de kamer binnen; do ~ plôji lef eft kleter teoriy: hij komt telkens met een nieuwe theorie; nÿf tiyns ~ cupp eup: ze zegt geen stom woord; bij haar komt er geen woord uit;
2. (fig) ~ helkara: oproepen, uitlokken, leiden tot (meestal v narigheid); vilt wencatos ~ helkara agresy: jouw houding lokt agressie uit; eup ~ helkara ef tu'errtiy: zij is aantrekkelijk; ~ cupp: komen uit (een probleem ed); ~ kirro cupp ef: we komen er wel uit; ~ lef flj: komen met iets; ~-tûe raliy fiy lef eft cônkrett plan: kom eerst maar eens met een concreet plan; do arfinâte fes Pâx: hij ruste in Vrede;
3. (tdw; geeft speciale constructie) naarmate, achtereenvolgens; ef wónzol kjupt terat tinkere ~lira: naarmate het weer warmer wordt; ef ~lira chéft nôziys: de achtereenvolgens beproefde middelen.

arfine-kaf:: {U} (lett) opkomen, omhoogkomen; (fig) ~ furt flj: opdraaien voor iets.

arfinelira:: {II} (afk= a/lira) respectievelijk; »arfine.

arfine-mip:: {K} belopen, bedragen.

arfinfortiy:: {I} voortaan, in het vervolg.

arfiniy:: {C} herkomst.

arfinn:: {II} (afk= arf.) aanstaande, eerstvolgende; ef kleter reglos jufte hurtos 1 ~ januy: de nieuwe regeling geldt vanaf 1 januari aanstaande; kirro prate fes ~ sâmtof: we vertrekken aanstaande zaterdag.

arfinos:: {C} komst.

arfinos-kaf:: {C} opkomst.

arfinvelk:: {I} toekomstig, aanstaand.

arfinvelkiy:: {A; mv=enk} toekomst.

arfjet:: {I} gammel, wrakkig.

arfjetiyn:: {C} wrak; wrakkig voorwerp (ihb boot, kar, auto ed).

ARG:: {afk} »Aquonda Rivo-gert.

ârg:: {C} vonder, loopplank, houten bruggetje; ef farte kusamat ef ~: door de mand vallen.

ârgeff:: {C} archief.

ârgeffer:: {C} archivaris.

Argentina:: {Cef} Argentijnse vrouw.

argentiniy:: {IIef; mv=enk} Argentijns.

Argentiniy:: {G} Argentinië.

Argentino:: {Cef} Argentijn.

ârgeolôche:: {C} archeoloog.

ârgeologise:: {I} archeologisch.

ârgeolôiy:: {C} archeologie; (zie ook DOM 34-35).

Ârgeolôiy-instituša:: {N} "Archeologie-instituut" (museum in Amahagge); .

Ârgeolôiy melde wÿsÿr:: {N} (tijdschriftartikel); .

argerat:: {C} deur; óps menkerato net-chentamiym armt ef ~: ze stonden onverwacht op de stoep; (= »ar• + »gerat).

argerat-gert:: {C} (afk= AG) portier, uitsmijter.

argerat-kaltân:: {C} deuropening; »•ân.

Argerat-mirra:: {W} .

argerat-póbare:: {K} venten, colporteren.

argerat-póbarer:: {C} venter, colporteur.

Argerat ur Miflif :: {W} (stadswijk in Hirdo); .

argerat-zefe:: {U} ~ hôs rst: bij iemand aanbellen.

Argytoles:: {F}.

Arico-mirra:: {W} .

Arico-oftian:: {W} (stadswijk in Zest); .

Arico-plep:: {W} .

arja:: {C} aria.

Arja-mirra:: {W} .

Ârjana:: {M}.

Arjen::

1. {F}.
2. {J} Arjan.

Arjes:: {N} Ram (sterrenbeeld).

ark•:: {PX > zn} aarts•.

ÂRK:: {afk} »Âtvisere-ratt furt ef Kûra.

ârka:: {C} ark; Noax ef ~: de ark van Noach.

arkbiyšôp:: {C} aartsbisschop.

arkettare:: {K} huilen om; bewenen.

arkette:: {E of (arch) Epr} huilen, wenen; luft ~ ur obezjere (afk= l.a/o): alleszins; ef kikie l.a/o: het is alleszins de moeite waard.

arkette-tildâ:: {I} jammerlijk slecht.

arkettkinn:: {I} huilerig, gauw geneigd tot huilen.

Arla:: {afk} »Arânka-lacs.

ARM:: {afk} »Aquonda Rigtâtee-Meeg.

Ârma:: {M}.

Armada:: {M}.

armâka:: {C} lichtschip.

armât:: {C} (lett) verlichting.

armâtat:: {C/S} licht (zn); luft slapelira ~: voor dag en dauw; ef wencate flj tygtja ef ~: iets tegen het licht houden (lett: zodat het licht erdoorheen valt); fes ef ~ rifo (vz-uitdr): in het licht van.

armâtate:: {K} verlichten, licht geven.

armâtat-fest:: {I} lichtecht.

armâtatjen:: {C} lantaarnopsteker.

armâtatlot:: {C} lichtbak.

armâtat-môlt:: {C} lichtbundel.

Armâtat-museem:: {N} "Lichtmuseum" (museum in Amahagge); .

armâtatos:: {C} verlichting; (v foto) belichting.

armâtatos-fort:: {C} belichtingstijd (v foto).

armâtat-prâft:: {C} lichtarmatuur.

armâtat-riffô:: {C; mv= ..-riffós} lichtbron.

armâtat-riffós:: {mv} »armâtat-riffô.

Armâtat-wuma:: {G} (bos; gemeenten Ef Plâkomer, Mena en Zekon); .

Armâtat-wuma-mirra:: {W} .

armâte:: {K} (arch/poe) ontsteken, aandoen (v licht).

armâter:: {C} lantaarn.

Armena:: {Cef} Armeense vrouw.

armeniy:: {IIef; mv=enk} Armeens (bv).

Armeniy:: {G} Armenië.

Armeno:: {Cef} Armeniër (bewoner).

armenos:: {C} Armeens (taal).

armt:: |ant| {VZ}

1. (plaats) aan; ~ ef (afk= af of a/e): aan de (plaats aan een rivier); Tona af Grât = Tona a/e Grât: Tona a/d Grât; eft pônt/gÿrt ~ eft weg: een brug in een weg; eft plâkomÿ ~ ef weg: een tunnel over de weg; eft milt ~ flj: een zoom in iets;
2. (betrekking) aan, voor, van; ef uokke nert melde helt ~ tu: roken is niet gezond voor je; eft futollus ~ gress: een voorvader van me; do melde famila ~ gress: hij is familie van me; Jân melde ef frera ~ Elsa: Jân is de broer van Elsa; (vgl) Jân melde ef frera lef Petriy = Jân ur Petriy melde wâlke frera: Jân is de broer van Petriy (en P. is tevens de broer van J.);
3. (tijd) om, op; ~ dur zurt: om drie uur (»kest); ~ 1 mai: op 1 mei; ~ 1 mai fes wâlc fort (= fes 1 mai wâlc fort): uiterlijk [op] 1 mei; ~ donatof: op donderdag; ~ eft tof: op een dag.

armt•:: |ant..| {PX.ww > ww} (nieuwe ww'n); »armt; »armt-.

armtâ:: {C} [licht]schijnsel.

armtabarite:: {K} nadruk leggen op.

armtabaritos:: {A} nadruk.

armtarfine:: {U} samenkomen.

armtarfinos:: {C} samenkomst.

armtchebae:: {K} inslaan (ve weg).

armtchebaos:: {C} het inslaan van een weg.

armtchyloe:: {K} (fig) toejuichen.

armtchyloos:: {A} (fig) toejuiching.

armtðée:: |amðée| {K} inleiden.

armtðéos:: |amðéos| {C} inleiding.

armtdragg:: |antragg| {gst} »armtdragje.

armtdragje:: |antragje| {K; gst= ..dragg} voortbrengen, opleveren.

armtdragjos:: |antragjos| {C} voortbrengsel; voortbrenging.

Armt Ef Ennef:: {W} .

armtfersuge:: {K} uitproberen.

armtfersugos:: {A} het uitproberen.

armtgane:: {K} vergoeden; tegemoet komen aan; ~ ón: vergoeden aan.

armtganelira:: {II} tegemoetkomend, coulant.

armtganos::

1. {C} tegemoetkoming, hulpvaardige bejegening.
2. {A} vergoeding.

armtgre:: {Kpr; gst= ~t} zich veroorloven.

armtgret:: {gst} »armtgre.

armtgvârcatjen:: {C} uitvinder.

armtgvârce:: {K} uitvinden.

armtgvârcer:: {C} uitvinder.

armtgvârcos:: {C} uitvinding; innovatie.

armtharbe:: {K} opdienen, serveren (v voedsel).

armtharbos:: {C} het opdienen van voedsel.

armthender:: {gst} »armthendre.

armthendre:: {K; gst= ..hender} dwepen met.

armthendrer:: {C} dweper.

armthendriy:: {I} dweepziek.

armthendros:: {C} gedweep.

armthûšate:: {E} voor de hand liggen, vanzelfsprekend zijn.

armtijabie:: {K} zich opdringen aan; opdringerig zijn; ef ~ ef eits: het is een lust voor de ogen; ef tiraniy ~, fara do arfine: het mag een wonder heten als hij komt.

armtju'ecce:: {K} de voorkeur geven aan; het liefste doen; gress ~ tuex larfinos mas: ik heb liever dat je morgen komt.

armtju'ecciy:: {I} geliefkoosd.

armtju'eccos:: {C} voorkeur, voorliefde; ef melde fes ef ~: de voorkeur hebben/verdienen.

armtkette:: {K} ~ ón: aangeven aan, aanreiken aan.

armtkette-mip:: {K} ~ ón: uitreiken aan.

armtkimore:: {K} ~ fes: uitroepen tot; ~ lo: »dÿfosmurfiy.

armtkimoros:: {C} uitroeping.

armtklâme:: {K} aanschieten (kleren snel aandoen).

armtkobature:: {K} (fig) afgaan op.

armtkôlte:: {U} toestromen (fig).

armtkôltos:: {A} toestroom (fig).

armtlade:: {K} stouwen (in schip); volstouwen (bv achterbak v auto).

armtlados:: {C} stouwing; gestouwde goederen (in schip).

armtla'yce:: {K} verheerlijken.

armtla'ycos:: {A} verheerlijking.

armtleldos:: {C} aanwas.

armtloine:: {K} aanstalten maken om; (met gedeverbaliseerd ww) do ~ ef ÿpratos: hij maakt aanstalten om te vertrekken.

armtmiype:: {K} gedenken.

armtmôqu:: {I} doortrapt, listig.

armtmôque::

1. {K} opwekken (elektriciteit, eetlust); ef ~ eft tjel/xyfolos ón rst: iemand een straf/boete opleggen.
2. {Kpr} prap ~ eft wÿmros: zich een beperking opleggen.

armtmôquer:: {C} generator.

armtmôquos:: {A} opwekking (stroom, eetlust); oplegging (straf).

armtôle:: {K} aansluiten.

armtôlos:: {C} aansluiting.

armtpaine:: {K} zich toe-eigenen.

armtpainiy:: {I} toegedaan, toegenegen; ef melde ~ ón rst (ón is vz): iemand [zeer] toegedaan/toegenegen zijn.

armtpainn:: {I} toegeëigend.

armtpainos:: {A} toe-eigening.

armtpevutre:: {K; gst= ..pevutt} aankrijgen (v schoenen); opgewassen zijn tegen; bestand zijn tegen.

armtpevutt:: {gst} »armtpevutre.

armtpildos:: {C} terras (iha: deel vd straat met tafels en stoelen, behorend bij een bar of restaurant).

armtpurte:: {K} belijden (schuld).

armtpurtos:: {A} belijding.

armtqugg:: {gst} »armtqugle.

armtqugle:: {Kpr; gst= ..qugg} met zich mede brengen; tot gevolg hebben.

armtqummert:: {I} geestrijk, vernuftig.

armtqummertiy:: {A; mv=enk} vernuft.

armtreppe:: {Kpr} zich permitteren.

armtreppos:: {A} iets wat gepermitteerd is.

armtriffe:: {K} aanwakkeren (lett/fig).

armtriffos::

1. {C} aanwakkering (lett).
2. {A} aanwakkering (fig).

armtroe:: {K} condoleren.

armtroos:: {A} condoleantie; lef ~! (afk= l.ar.): gecondoleerd!; pour condoléance! (p.c.).

armtryte:: {K} overweldigen; bemachtigen.

armtrytos::

1. {C} overweldiging.
2. {A} bemachtiging.

armtstâge:: {K} invoeren; instellen; in zwang brengen.

armtstâgos:: {A} invoering; het in zwang brengen.

armtstindât:: {I} kredietwaardig.

armtstinde:: {K} crediteren.

armtstindos:: {A} creditering.

armtstûdere:: |..ÿje| {K} bestuderen.

armtstûderos:: {A} bestudering.

armttrâne:: {U} opschieten, snel opgroeien (gewas).

armttrânos:: {S} gewas dat snel kan opkomen/opgekomen is.

armttrekke:: {U} samentrekken (spier); zich ontspannen (elastiek).

armttrekkos:: {C} samentrekking (spier); ontspanning (elastiek).

armtwoiyste:: {K} beheersen, machtig zijn.

armtwoiystos:: {C} beheersing; het machtig zijn.

armtzâlbinase:: |andzâl..| {K} doorzenden.

armt-zempers:: |antsem..| {I} bejaard, op leeftijd; »zemper.

armtzerfelira:: |andzer..| {I} tamelijk, vrij, nogal.

Ârmyll:: {J} (Peg).

Ârmyll-ef-Koffon-Kents:: {G} (Erg commune; gemeente Liyrotyka); .

ARN:: {afk} »Aquonda Ratt furt Notôsta.

Ârnell:: {J}.

Arnold:: {J} (Dui).

Ârnt:: {J} Arend.

arocerja:: {C} slangen-den, apenstaartboom (L. Araucaria araucana).

aroe:: {K; gst= arot} zeker zijn van.

Aror Astyl-fabrokiys:: {N} (afk= AAF) "Verenigde Staalfabrieken" (hoogovencomplex en staalfabrieken bij Mollefin); .

Aror Sucroriffs rifo Liftka:: {N} (afk= ASLI) "Verenigde Suikerfabrieken van Liftka" (in Troebasÿrt en Alerita); .

aros:: {C} vereniging, het verenigen; samentrekking; samenvoeging; concentratie.

arot:: {gst} »aroe.

ârp:: {!} beet! (als een vis bij het hengelen toehapt).

•ârp:: {SX > c} bevestigingspunt, haak, oog (enz); (bijv) trekkârp: trekhaak (aan auto); mustbentârp: haakje/oogje voor schoenveter; nregtâârp: console, plankensteun; vastariyârp: haak (v telefoon om de hoorn op te hangen).

ârpe:: {U} bijten (v vissen; hengelaarsterm); toehappen (fig: met graagte aannemen).

arpinzol:: {SC; mv= arpinzôle} plan, idee; fes ef wârbior ~: met voorbedachten rade.

arpinzôle:: {mv} »arpinzol.

ârpixe:: {K} aan een oog of haak bevestigen; (= »•ârp + »fixe).

arr:: {C} district; militair terrein; ân fes ~: overal; waar dan ook; gress gvârco ân fes ~: ik heb overal gezocht.

Ârre:: {J} Arre.

Arsen:: {M}.

art:: {C} arend.

ART:: {afk} »Arântrafer.

ârt:: {I} zeker, vast; ~ nert = ~ noi: vast niet; eft ~ arfinvelk: een zekere, vaste toekomst.

ârtak:: {C} (bep soort houten klomp).

ârtanst:: {C} welgesteldheid, welstand.

arteriôklerosiy:: {C} aderverkalking.

Arthur – Ef Pÿriy Jabâr:: {N} (boektitel); .

ârticulere:: {K} articuleren.

Artiglaza:: {N} (winkel met design-glas in Hajequû); .

artišec:: {C} artisjok.

ârtittare:: {K} tergen.

ârtitte:: {K} sarren.

ârtittos:: {C} gesar.

artiys:: {C; mv= ~t} artiest.

artiyst:: {mv} »artiys.

ârtycele:: {mv} »ârtycla.

ârtycla:: {C; mv= ârtycele} artikel.

Arûgt:: {J}.

Arûgtex ef Nenniy-nios:: {N} "Arûgts Schadehersel"; .

Aruba:: {G} Aruba.

arum:: {C} (alg) aronskelk (vrnl is samenstellingen als liyt-~ = gevlekte aronskelk).

arupke:: {K} ~ piti rst: iemand toeroepen.

arvendatjen:: {C} voorbijganger.

arvende::

1. {K} voorbijgaan, passeren, voorbijtrekken (zonder te stoppen); ef treno ~ ef garrent: de trein rijdt het station voorbij (stopt er niet).
2. {U} ~ [luft]: voorbijgaan, passeren, voorbijtrekken (zonder te stoppen); ~ mitai: trekken door (een streek); ef treno ~ luft ef garrent: de trein rijdt het station voorbij (stopt er niet); ef verestâs ~ luft ef: de legers trekken voorbij; ef marteltiy ~ luft gress: ik geef niets om kou.

arvende-fes:: {K} doortrekken, trekken door (een streek).

arvendelira:: {I} tussen haakjes, à propos.

arvendos-fes:: {C} doortocht.

aryfa:: {C} jaloezieën, luxaflex (horizontale lamellen; naar de fabriek Aryfa TC te Amahagge).

Aryfa TC:: {N} (fabriek v jaloezieën, kunststof deuren en kozijnen in Amahagge); .

As:: {J}.

•as:: {SX} »•tas.

âs::

1. {VZ} (dood vz: vervangt een reeds eerder genoemd vz) do fallo kura eft kolini oft ~ eft blô: hij struikelde over een steen of [over] een blok hout; do hûche pipar tjâg ef habilemiy ur ~ ef coðos: hij lost alles op met handigheid en [met] tact.
2. {DT} (gelijktijdigheid: duratief met dt ra in bijzin) terwijl; gress ~ trempe, do chafostilóme ra: ik lees, terwijl hij zingt.

•âs:: {SX.wst/c > c}

1. •inrichting; •winkel; •fabriek; •erij; (bijv) krodur/krodurâs: bakker/bakkerij; šiyl/šiylâs: kruidentuin/drogisterij; mecre/mecrâs: smeden/smederij;
2. (soms: hulpmiddel, werktuig; vooral in scheidbare samenstellingen) (bijv) ÿtine/tiyns-ÿtinâs: dragen/bagagedrager.

Asa:: {Cef} Aziatische vrouw.

ÂSA:: {afk} »Âtvisere-ratt furt Sošala-ekonomise Antrôns.

aša:: {C} haas (ntr) (L. Lepus capensis); ef šote koffon ~s: zich [voor niets] uitsloven.

•aša:: {SX.c > mv v •ašo} (bijv) cômbinašo/cômbinaša: combinatie/combinaties.

aša-frojiÿtus:: {Cmv} bof (ziekte).

aša-huron:: {C} hazenpootje (plant) (L. Trifolium arvense).

aša-hurt:: {C} hazewindhond.

Aša-jakâm:: {N} (hippodroom bij Opjevu); .

Aša-seert:: {N} (bewoond kasteel op šarkdomenn Ef Sinto-Aša); .

Aša-seert-mirra:: {W} .

Ašas-jakâm:: {G} (uitgestrekt duin- en heidegebied in Noord-Bloi); ; (DOM 136-138).

Ašas-kanol:: {G} (kanaal tussen Ef Mora en elektriciteitscentrale Grôndacâ); .

Ašas, Krappa ur Ergânt TC:: {N} (afk= AKE) (busmaatschappij in Krappa-gebergte); ; (DOM 145).

Ašas-môliy:: {G} »Ašas-jakâm.

aša-trunn:: {C} hazenstaart (grassoort) (L. Lagurus ovatus).

Aša-vender:: {W} .

aša-ÿtro:: {C; mv= ..-ÿtrôe; rs= ~tt} hazenlip.

aša-ÿtrôe:: {mv} »aša-ÿtro.

aša-ÿtrott:: {rs} »aša-ÿtro.

Aschen:: |asen| {G} (stad in Ales).

Aschen-grâg:: |asen-| {W} .

Aschen-pavelonn:: |asen-| {N} "Aschen-paviljoen" (expositieruimte in Amahagge); .

Aschen-vjadûk:: |asen-| {W} .

ÂSD:: {afk} »Ânt-schiqu-dodos.

âše:: {S} as (verbrandingsrest); ef tâmlekare fes ~s: in de as leggen.

âše-grist:: {I} asgrauw.

šejâše:: {N} Assepoester.

âšelot:: {C} asbak[je].

Asenšon:: {G} Ascension.

âše-ret:: {C} grauwe kluut (L. Recurvirostra cineraria).

âsesoriy:: {C} accessoire.

ašetto::

1. {Sef} damast (genoemd naar de stad Asjetto).
2. {I} damasten; van damast gemaakt.

Ašetto-plep:: {W} .

Ašetto-wertlâ:: {N} (bekende damastwinkel in Asjetto); .

še-wetestof:: {N} Aswoensdag.

ASF:: {afk} »Aquonda Smelte-furnakos.

âsfalt:: {S} asfalt.

âsfalt-mirra:: {C} asfaltweg; .

asimilašo:: {SC} assimilatie.

•asita:: {SX.s > add} met •zuur, •zuurhoudend; (bijv) cârbonasita: koolzuurhoudend.

asitt:: {S} zuur (chemisch); (onscheidbaar aangehecht in chemische samenstellingen) (bijv) sulfurasitt: zwavelzuur.

asittbidalos:: (asittbidalôsta) {C} zure regen.

asittbidalôsta:: {Cmv} »asittbidalos.

asiy:: {IIef; mv=enk} Aziatisch.

Asiy:: {Gef} Azië.

Asjetto:: {G} (hoofdstad v Flâp).

Asjetto-MG:: {N} (station).

Asjetto-Nutter:: {N} (station).

Asjettor:: {F}.

Asjetto Sucro ur Togrumÿ:: {N} (afk= AST) "Asjetto Suiker en Snoepgoed" (fabriek in Asjetto); .

Asjetto Universitiy-museem:: {N} "Asjetto Universiteitsmuseum" (museum in Asjetto); .

Asjetto-Wefot:: {N} (station).

âskân:: {C} spoor (v wiel, dier); baan (v planeet/projectiel); ef sÿrte ef ~ rifo rst: iemand opsporen; ef ripje flj lango ef hytâc ~ lef uss: iets in goede banen leiden; ef qutse ef ~ helkara/fes: zijn weg vinden naar/in (fig: bijv v producten); ef ješe sener ~: zijn weg zoeken (fig); ef ðobiyre rst kaf eft koffon ~n (rs!): iemand voor het blok zetten (in een lastige positie brengen; tot een keuze dwingen); ef ufire fes ef ~ rifo: op één lijn liggen met (dezelfde ideeën hebben als); dalotoje ef ~: flauwgevallen; buiten westen; ef ekonomiy farte fes pert gulder ~s: het gaat met de economie veel beter; do farte fes tildâ ~s: het gaat slecht met hem; »•ân.

âskânare:: {K} met achterdocht bespeuren.

âskân-dreuter:: {C} pionier, baanbreker.

âskâne:: {U} sporen, in het spoor lopen.

âskâne-mip:: {U} ontsporen, derailleren.

Âskân 'kara Glave:: {W} .

âskân-krono:: {I} evenwijdig, parallel; ef ydône ~ luft: (fig) gelijke tred houden met.

Âskân-mirra:: {W} .

âskânos:: {C} het sporen.

âskânos-mip:: {C} ontsporing (v trein).

ASLI:: {afk} »Aror Sucroriffs rifo Liftka.

âslôf:: {I} uitbundig.

Aso:: {Cef} Aziaat.

•ašo:: {SXimpr > c; mv= •aša} (bij Lat leenwoorden) •atie; (bijv) ôrganisere/ôrganisašo: organiseren/organisatie; riskere/riskašo: riskeren/risico.

ašomt:: {C} onthaal.

âsošatt:: {C} associatie (vereniging).

Âsošatt furt Tibân-filosofa:: {N} "Vereniging voor Wetenschapsfilosofie" (in Trondom); .

ASP:: {afk} »Avenû-Sinto-Pacarefaniy.

Aspasioula:: {F}.

âspecc:: {SC} aspect.

Aspects and tense in Spocanian:: {N} (tijdschriftartikel); .

âsperša:: {C} asperge.

âspirynn::

1. {S} aspirine.
2. {C} aspirientje (alg: pijnstillende tablet).

Aspo:: {G} (beek; gemeente Aneta); .

ast:: {C} naaf.

AST:: {afk} »Asjetto Sucro ur Togrumÿ.

âst:: {VZ}

1. (plaats) tegenover; gress zâre ~ ef korda: ik woon tegenover de kerk;
2. (betrekking) tegen; tegenover; do farte ~ kost šÿrtyc: hij gaat tegen mijn voorstel in; ef mite ~ ef lorerde: huren tegenover kopen;
3. (vergelijking) dan; Elsa melde eft flifados 'nin ~ Mariy: Elsa is een aardiger meisje dan Mariy; do melde siklaji ~ sener frera: hij is slimmer dan zijn broer.

Âstacc:: {G} (rivierarm in de Klinnÿr-delta); .

Âstacc-pônt-weg:: {W} .

âstðobiyre:: {E} tegenspartelen.

âsteroitt:: {C} asteroïde.

âstiemze:: {E} tegenstand bieden.

âstiemzer:: {C} tegenstander; ef kafprabare ef ~er lores-pârs: pronken met andermans veren.

âstiemzos:: {A} tegenstand.

astite:: {Krs} »astrite.

âstiy:: {I} tegenoverliggend.

asto'efy:: {C} omweg.

âstquimets:: {C} (lett) tegenwicht.

astrite:: {Krs} verpletteren.

Astrite:: {F}.

âstrolôche:: {C} astronoom.

âstrologise:: {I} astronomisch.

âstrolôiy:: {C} astronomie, sterrenkunde; »star-pjakos.

âstšôt:: {C} tegenhanger.

astyl:: {S} staal (metaal).

astyl-hups:: {I} keihard (lett/fig).

astyliy:: {I} stalen, van staal gemaakt.

Astyl-weg:: {W} .

ašy:: {I} overjarig, over een bepaalde termijn heen.

âšÿr:: {I} oprecht; ~ meldelira (vz-uitdr): ten gunste van; ef lift afe eft lelperrot ~ meldelira ef liftkasért: de grijsaard laat een vermogen ten gunste van het bejaardentehuis na.

âšÿriy:: {I} welgemeend.

at::

1. {C} (dl= Liftka) tegelvloer.
2. {gst} »ae.

•at:: {SX > c; mv= •ats of •est (arch)} (geeft plaats/plek aan); (bijv) aptoppe/aptoppat: tonen/museum (= plek waar getoond wordt); doker/dokerat: donker/bioscoop (= plaats waar het donker is); teffe/teffat: zien/gezichtsveld (= plek die gezien kan worden); (mv •est alleen nog in aptoppat/aptoppest: museum/musea).

•ât:: {SX.gst} (modaal sx bij enk zinskern) moeten (als opdracht, verplichting, regel); moeten, behoeven (bij ontkenning); tu pratât: jij moet vertrekken; gress kaftât tâx: ik moet belasting betalen; tu nert pratât: jij moet niet vertrekken; jij hoeft niet te vertrekken; gress nert kaftât tâx: ik behoef geen belasting te betalen; »•âte; »•ûs.

ata•:: {PX} neven• (expliciet ernaast); (bijv) atavobaros: nevenvorm (een vorm die naast een andere vorm bestaat).

âtace:: {K} aanvallen.

âtacos:: {C} aanval; [moord]aanslag; beroerte.

âtacÿsÿr:: {C} aanvalsoorlog.

atakoffe:: {K} nevenschikken (taalk).

atakoffe-yplemerer:: {C} nevenschikkend voegwoord.

atakoffos:: {C} nevenschikking (taalk).

Atakoffôsta kaf môto-nivo:: {N} (tijdschriftartikel); .

atalânta:: {C} atalanta (vlinder) (L. Vanessa atalanta).

ataren:: {mv} »attar.

atariys:: |attariys| {C} dependance ve »riys (ergynisch internaat); »ata•.

atavobaros:: {C} nevenvorm (een vorm die naast een andere vorm bestaat).

•âte:: {SX.gst}

1. (conj: bij enk zinskern; wens, aansporing, twijfel) do arfinât[e] ral: dat hij nu kome; kwam hij nu maar; gress meltât[e] fes fort: laat ik op tijd zijn; Diô meltât[e] hôskâf: God zij met ons; (aan de korte vorm •ât wordt de voorkeur gegeven, mits er verwarring met het modale sx •ât ontstaat);
2. (indirecte rede: bij enk subj als zinskern) Lerdu reppe, dena ardekir meltât[e] qurrediy: Lerdu zegt dat deze plant giftig is; Peoll linne, aftel tu arfinât[e]: Peoll vraagt of je komt; (bij de indirecte rede wordt vrijwel uitsluitend de korte vorm •ât gebruikt, daar er nooit verwarring met het modale sx •ât kan optreden; de lange vorm •âte klinkt hier archaïsch); »•ûse.

•atéf:: {SX.gst} (vraagsx in functie v zakelijk obj) wat?, welke?; tu painatéf?: wat doe je?; gress linne, do reppatéf: ik vraag, wat hij zegt; do trempatéf ef mimpit?: welk boek leest hij?; gress linne, do trempatéf ef mimpit: ik vraag, welk boek hij leest.

Atelva:: {F/M}.

Atelvâlja:: {F/M}.

âteme:: {U} pogen, streven, trachten; do ~ den [do] unere ef: hij tracht het te begrijpen; (tdw; in idiomatische constructies) ~lira beri ...: aanstalten maken om ...; juist willen ...; eup ~lira beri jûmpre ef misan: ze maakt aanstalten om de winkel te verlaten; do ~lira beri ÿrba'eke: hij wil juist weggaan; ~lira luft ef ÿ..os: zo goed mogelijk ...; je best doen met ...; gress ~lira luft ef ÿbeldos: ik leer zo goed mogelijk; gress ~lira luft ef luneros enn tu: ik doe mijn best om jou te begrijpen; ~lira beri ...: in een poging om ...; (altijd NA de hoofdbepaling): do eft ardekir kette ón eup, ~lira beri nânce ef gurnus: hij heeft haar een plant gegeven, in een poging om de ruzie bij te leggen.

âtemos:: {A} poging.

aten:: {C} (munt v 2 herco); »herco-aten).

Aten::

1. {G} Athene.
2. {N} (Grieks restaurant in Hirdo); ; (DOM 20).

aten-drur:: {C} (munt v 2 herco).

aten-holfe:: {C} (munt v 2½ tóftos).

aten-holfe-jeji:: {C} (bankbiljet v 2½ herco).

Ater-Côfiygt:: {G} (dorp; gemeente Halest-Meen).

Ater-Ðeeroymâp:: {G} (dorp; gemeente Oopare).

Ater-Gÿ::

1. {G} (dorp; gemeente Oopare).
2. {N} (camping; gemeente Quobenta); .

Atermes:: {G} (dorp; gemeente Xôt).

aters:: {C} (spr); »atariys.

Aters-eer-mirra:: {W} .

atertatjen:: {C} (dl= Peg) [hout]vlotter.

aterte:: {K} (dl= Peg) vlotten (v hout op een rivier).

ATh:: {afk} »Aquonda Tâx-hoefos.

Athinaisious:: {F}.

•âtije:: {SX.gst} (indirecte rede; bij enk obj als zinskern) den Lerdu tjelfâtije pai Moffain, eup zjoffe: Lerdu wordt door Moffain gestraft, beweert ze; »•ûsije.

•atjen:: {SX.wst > c} »•er

1. (uitvoerder v handeling) larde/lardatjen: eten/eter; (•atjen is dikwijls beroepshalve, als •er 1. dat niet is; vgl) lenkatjen/lenker: [beroeps]chauffeur/chauffeur, automobilist;
2. (dier/werktuig, genoemd naar een kenmerk) qure/quratjen: koeren/duif; skreje/skrejatjen: gillen/sirene;
3. (plaats waar iets gebeurt) lukte/luktatjen: wassen/wasserij.

Atlânta:: {N} (Engelstalig maandblad met nieuws uit Spok); .

Atlânta-sentraliy:: {N} (elektriciteitscentrale; gemeente Bôrâ); .

Atlânta-taris:: {N}

1. (toren in Tosiy); ; (DOM 158).
2. (restaurant in de top v gelijknamige toren); .

Atlantic:: {N} (restaurant in Knolbol); .

atlântise:: {I} Atlantisch.

Atlântise Investere Benc:: {N} (afk= AIB) "Atlantische Investeringsbank" (bank te Blort); .

Atlanto:: {N} (Bergparel-hotel in Quober); .

Atlânto:: {N}

1. (bekendste restaurant v Bôrâ); ; (DOM 73).
2. (rangeerterrein bij Zar-Husta); .

Atlântoater:: {F}.

Atlânto-avenû:: {W} .

Atlantoka:: {N} (autoveer); .

Atlanto-mirra:: {W} .

Atlânto-port:: {G} (havenbekken bij Bôrâ); .

Atlânto-port-lirrotiy:: {W} .

Atlânto-zee:: {G} Atlantische Oceaan.

âtleter:: {C} atleet.

âtletise:: {I} atletisch.

âtletiyc:: {C} atletiek.

âtmerall:: {C} (alg) admiraal; (als militaire rang) luitenant-admiraal; .

âtmerall-generala:: {C; mv= ~s} vrw vorm v »âtmerall-generalo.

âtmerall-generalo:: {C} admiraal (hoogste rang, alleen in oorlogstijd); .

âtministrašo:: {C} administratie.

âtministrateff:: {I} administratief.

âtmosferise:: {I} atmosferisch.

âtmosfero:: {C} atmosfeer.

atomerr:: {I} atomair.

atomm:: {C} atoom.

atomm-bômba:: {C} atoombom.

atomm-eleksentraliy:: {C} kerncentrale (elektriciteitsopwekking); .

atomm-energiy:: {C} atoomenergie.

atomm-fysika:: {C} kernfysica.

atomm-miptiyn:: {C} nucleair afval.

Atori:: {F/J/M}.

Atori-kah:: {W} ; (DOM 208).

Atôsa:: {M}.

Atrogeniy:: {F}.

Atrogeniy-mirra:: {W} .

Atrokâs:: {J}.

Atrokâs-taris:: {N} (toren in Liyrotyka); .

Atroks:: {N} (bar in de Atroksiy-taris, op 21 m hoogte); .

Atroks-covent:: {N} (Erg klooster; gemeente Reven); .

Atrokse:: {N} (Erg kloosterorde; bloeitijd ca. 1760); .

Atrokse-afstoen:: {N} (tempel in het centrum v Amahagge); .

Atrokse-mirra:: {W} .

Atrokse-museem:: {N} "Atrokse-museum" (museum in Amahagge); .

atrokser:: {C} (mnl lid vd »Atrokse-orde).

atroksera:: {C} (vrw lid vd »Atrokse-orde).

Atroksiy-lirrotiy:: {W} ; (DOM 208).

Atroksiy-mirra:: {W} .

Atroksiy-taris:: {N} (toren in Hirdo); ; (DOM 208).

Atroks-Kents:: {G} (Erg commune; gemeente Kneno); .

atrym:: {C} atrium.

ÂTS:: {afk} »Ânt-teroresmiy-slees.

•att:: {SX.wst/gst > add} (weinig productief: drukt uit dat iets gedaan kan worden) •baar; is te ...; (bijv) trempe/trempatt: lezen/leesbaar; farte/fartatt: lopen/beloopbaar, begaanbaar; gre/gretatt: draaien/draaibaar.

ATTA:: {afk} »Amahagge Tâmp-Trip Arânkas.

attar:: {C; mv= ataren} atlas.

Atû-pât:: {W} .

âtûrô:: {C} sneeuwhaas (L. Lepus timidus).

Atû-weg:: {W} .

âtventuratjen:: {C} avonturier.

âtventuriy:: {C} avontuur.

âtvertenšo:: {C} advertentie.

âtvertere:: |..ÿje| {U} adverteren.

âtvisere:: |..ÿje| {K} adviseren.

Âtvisere-ratt furt ef Kûra:: {N} (afk= ÂRK) "Adviesraad voor de Kunst" (in Blort); .

Âtvisere-ratt furt Sošala-ekonomise Antrôns:: {N} (afk= ÂSA) "Adviesraad voor Sociaal-economische Onderwerpen" (in Hirdo); .

âtviseros:: {A} advies, het adviseren (ihb beroepshalve).

âtviserr:: {C} adviseur.

âtvises:: {C} (in Spok: adviseur in het adviserend lichaam vd regering); »âtviss.

âtviss:: {C; mv= ~es} (in Spok: adviserend lichaam binnen de tangodâm ("landsregering"), bestaande uit 200 âtvisesz ("adviseurs"), waarvan de kindis ("koning") voorzitter is).

âtvisses:: {mv} »âtviss.

atyje:: {C} deken, dik laken.

Atylfa::

1. {G} (dorp; gemeente Trofy).
2. {N} (»wegsÿrt langs autoweg M6; gemeente Trofy); .

Aukje:: {M} (Ned).

AUM:: {afk} »Depârtemen furt Agrariša ur Môpeh.

Aumynyn:: {G} (dorp; gemeente Autaniy).

au pair:: |Fra.| {C} au pair.

Aupin:: {F}.

auprâ:: {mv} »aupross.

aupross:: |aup../wup..| {C; mv= auprâ} beleid.

Auriolos:: {F}.

Autaniy:: {G} (stad in Kina).

Autaniy-weg:: {W} .

avângardiy::

1. {Cef} avant-garde.
2. {I} avant-gardistisch.

avânseror:: {I} geavanceerd, vooruitstrevend.

•ave:: {SX.add > ww} (verbalisatie v rs add) te ... zijn; (bijv) pjoh/pjohe/pjohave: bot/te bot/te bot zijn; bÿr/bÿre/bÿrave: streng/te streng/te streng zijn.

avenû:: {C} avenue, brede laan.

Avenû:: {W} .

Avenû-ef-Roffottô:: {W} .

Avenû-fôresta:: {W} (stadswijk in Hirdo); .

Avenû-na-Aflif:: {W} .

Avenû-na-Trondom:: {W} ; (DOM 93).

Avenû rifo ef Buros:: {W} .

Avenû Rifo Florino:: {W} .

Avenû Sinto-Bylerdâ:: {W} .

Avenû-Sinto-Pacarefaniy:: {W} .

Avenû-Sinto-Tacarifyty:: {W} .

Avenû Sinto-Treenðo:: {W} .

Avenû-Sinto-Trymt:: {W} .

Avenû-Sinto-Tygyraniy:: {W} .

Avenû-Sinto-Zesta:: {W} .

Aver:: {J/M}.

âver:: {C} renpaard; ef jelpjeve ef ~: van de wijs raken.

averde:: {K} afsluiten, versperren.

averden:: {C} afsluiting, versperring.

Âver-fôresta:: {G} (bos; gemeente Opjevu); .

•aves:: {SX.gst} (modaal sx bij mv zinskern) willen, wensen te; kirro trempaves ef mimpit: wij willen het boek lezen; »•avy.

Avi:: {afk} »Avisz.

Avijas:: {N} (fabrikant v airco's, ventilatie en vloerverwarming, in Komy); .

avis:: {C} spreuk.

Avisz:: {N} (afk= Avi) (bijbel) Spreuken.

âvlo:: {C} hoofdstuk.

Avolatiy-mirra:: {W} .

•avy:: {SX.gst} (modaal sx bij enk zinskern) willen, wensen te; do trempavy ef mimpit: hij wil het boek lezen; »•aves.

avÿr:: {C} (alg: entiteit met "5" als kenmerk); (ihb: munt v 5 tóftos).

avyrgvârc:: {C} ruimtevaart.

avyrkaré:: {C} ruimteschip.

avyro:: {C} hemel; ruimte (heelal); kaf ef ~: aan de hemel; fes ~ (afk= F.A.): wijlen (bij katholiek); quist'avyro!: (zwakke vloek) mijn hemel!; hemeltje lief!; »ayr.

avyro-ârc:: {C} regenboog.

avyro-ârc-drót:: {C} regenboogforel (L. Salmo gairdneri).

avyro-ârc-vjoly:: {C} driekleurig viooltje (L. Viola tricolor).

avyro-atrym:: {C} "hemel-atrium" (ommuurde ruimte in een Pleebanieten-klooster, dikwijls met vensters maar altijd zonder dak, waar de kloosterlingen kunnen verblijven zolang het nog licht is – in de tijd dat ze geen dak boven hun hoofd mogen hebben); ; (DOM 75).

avyrobâl:: {C} hemellichaam.

avyro-blotter:: {I} hemelsblauw; helder blauw.

avyro-fleter:: {C} rankende helmbloem (L. Corydalis claviculata).

avyro-tiyn:: {C} hemellichaam.

Avyrovender:: {N} Hemelvaartsdag (officiële feestdag, winkels beperkt geopend).

avÿrsa-jeji:: {C} (bankbiljet v 50 herco).

AWŸL:: {afk} »Aquonda Wâlka rifo Ÿrântiyn Lacsaters.

ax:: {mv} »ôx.

AX:: {afk} »axtel.

•âx:: {SX.gst > vdw} (adverbiaal vdw bij antecedent in mv) (bijv) ef bindor leldasts/ef leldasts zirde bintâx kaf ef pazzosti: de vastgebonden gevangenen/de gevangenen liggen vastgebonden op de grond.

axarater:: {C} houthakker.

axarater-nâf:: (= axarater-ÿndvotiy) {S} "houthakkersgeest" (kruidenbitter v bitter gekruide bosbessenlikeur met whisky-aroma).

axarater-ÿndvotiy:: {S} »axarater-nâf.

axaratjen:: {C} beeldhouwer.

Axaratjen-mirra:: {W} .

axe:: {K} (alg) [om]hakken; (spr) omverrijden (v boom, paal); (iemand) aanvliegen.

Axer-covent:: {N} (Erg klooster; gemeente Jareucâ); .

axerme:: |X| {U} ~ kura: baat vinden bij.

axos:: {C} bijl; aankap, kapplaats.

axtel:: |ks| {Cef} (afk= AX) "hakmaand" (9e maand v Erg tijdrekening).

axyfo:: {C} hakmes, kapmes; (= »axe + »knyfo).

axÿne:: {K} afhakken, afkappen.

AYGACO:: {afk} »Ayr-gabanosecÿr Coordinašo.

A.Ÿ.I.:: {afk} »Aquonda Ÿrnôos-instituša.

AŸP:: {afk} »Aquonda Ÿrômer-Party.

ayr:: {S} lucht; »avyro.

ayrâs:: {C} luchtvaart.

Ayrâs-lirrotiy:: {W} .

Ayrâs-mirra:: {W} .

Ayrâs-museem:: {N} "Luchtvaartmuseum" (museum op het vliegveld Hone); ; (DOM 42-43).

Ayrâs-qurubos-šéntriyos:: {N} (oude naam vd Luchtvaartinspectie); »Šeentriyos furt ef Ayrâs-quruboiy.

ayrclén:: {C} luchtfilter.

ayr-dirtaros:: {C} luchtvervuiling.

ayr-fest:: {I} luchtdicht.

Ayr-gabanosecÿr Coordinašo:: {N} (afk= AYGACO) "Coördinatie van Luchtvervoer" (voor binnenlandse luchtverbindingen; in Hirdo); .

ayr-grent:: {C} ventiel.

ayriy:: {I} luchtig; lucht bevattend.

ayrlot:: {C} binnenband.

ayr-miflif:: {C} ventilatieruit.

ayror:: {I} airconditioned.

ayrport:: {C} luchthaven (groter dan »zôšesÿr); .

Ayrport Hoggebim:: {W} .

Ayrport-weg:: {W} .

ayr-sluše:: {C; mv= ~n} luchtsluis.

ayr-slušen:: {mv} »ayr-sluše.

Azala:: {M}.

azalje:: {C} azalea.

Azalje-pônt:: {N} (spoorbrug over de Plafotô); .

Azalje-weg:: {W} .

azer:: {C} rijpheid.

azerbedjan:: {IIef; mv=enk} Azerbeidzjaans, Azeri (bv).

Azerbedjan:: {G} Azerbeidzjan.

Azerbedjana:: {Cef} Azerbeidzjaanse vrouw.

azerbedjanos:: {C} Azerbeidzjaans, Azeri (taal).

Azerbedjany:: {Cef} Azerbeidzjaan, Azeri (bewoner).

Azerche-Pândra:: {G} (dorp; gemeente Gasky).

Azerche-Taj:: {G} (dorp; gemeente Gasky).

azeršare:: {U} zich voortplanten, zich vermenigvuldigen.

azeršatt:: {C} plantengroei.

Azerse:: {G} (stad in Ben).

azerše:: {K} (alg) planten; (v tent) neerzetten, opslaan.

azine:: {U} zuur smaken.

azino:: {I} zuur.

azinoare:: {U} verzuren.

azino-bjerr:: {S} (bep soort Spok bier); .

azino-fronta:: {C} nors gezicht.

azino-huldu:: {C} morel (zure kers).

azino-labâ:: {C} zuurbes (L. Berberis vulgaris).

azino-ÿry:: {C/S} zuurkool.

aziy:: {I; [mv=enk]} (v fruit) rijp; (v meisje) huwbaar; ef fort melde ~: de tijd is rijp; het is zover (om iets belangrijks te [gaan] doen).

azjâpje:: {K; gst= azjâpp} (arch/poe) bespoedigen; »ÿazjâpje.

azjâpp:: {gst} »azjâpje.

azjare:: {K} knechten (als slaaf behandelen).

azje:: {U; gst= ~t} ~ ón: de knecht zijn van; in dienst zijn van (huishoudelijk personeel); ~lira ón: de knecht van; in dienst van.

azjet:: {gst} »azje.

azjoðe:: {U} ~ fes: (lett) uiteenvallen in.

âzlel:: {I} weemoedig.

âzlô::

1. {Aef} weemoed.
2. {I} weemoedig, elegisch.

Azorr:: {Gef} Azoren.

AZR:: {afk} »Aquonda Zampôr-Ratt.

Azÿ:: {G} (gebergte in district Plefô; abusievelijk ook wel Azÿ-tobergÿ genoemd); ; (DOM 94-95/101-102).

Azÿ-manta:: {G} (berggebied op Berref, omvat de gebergtes: Pâlsten, Tora en Azÿ).

Azÿro-Plafotô:: {G} (»ûpk-areû in district Plefô).

Azÿ-rûdâ:: {S} (bekende schapenkaas uit het Azÿ-gebergte); .

Azÿro-ses::

1. {G} (stuwmeer in district Plefô); .
2. {N} (hotel bij Vel-Azÿro); .

Azÿro-ses-sentraliy:: {N} (elektriciteitscentrale; gemeente Crânt); .

© (2000) De Twee Hanen v.o.f. • Kimswerd • The Netherlands

DICTIO